Chương 04

Thị trấn Maycomb, Alabama, nằm ở vị trí hiện nay là nhờ sự tỉnh táo của một ông Sinkfield, một người vào buổi bình minh của hạt đã điều hành một quán trọ nơi hai đường mòn gặp nhau, cũng là quán rượu duy nhất trong vùng. Thống đốc William Wyatt Bibb, với ý định đẩy mạnh trị an trong hạt mới thành lập, phái một đội giám định đến xác định trung tâm chính xác của hạt và thiết lập cơ quan chính quyền ở đó: nếu Sinkfield không có hành động táo bạo để bảo toàn tài sản của ông ta thì chắc Maycomb đã được đặt ngay giữa đầm lầy Winston, một nơi hoàn toàn không có gì thú vị.

Thay vào đó, Maycomb phát triển và trải rộng ra từ trung tâm của nó, quán rượu của Sinkfield, bởi vì một tối nọ Sinkfield phục rượu các nhà giám định, thuyết phục họ bày ra các bản đồ và biểu đồ, cắt bỏ một chút ở đây, thêm một chút ở kia, và điều chỉnh trung tâm của hạt để đáp ứng yêu cầu của ông ta. Hôm sau ông tiễn họ mang hành lý lên đường cùng với các biểu đồ và năm thùng rượu whisky trong túi yên ngựa - hai cho mỗi người và một cho thống đốc.

Jean Louise chẳng bao giờ có thể kết luận liệu thủ đoạn của Sinkfield có phải là khôn ngoan hay không; ông ta đã đặt thị trấn non trẻ này cách xa tới hai mươi dặm so với phương tiện chuyên chở công cộng duy nhất thời đó - thuyền trên sông - khiến một người ở cực Nam của hạt phải mất hai ngày mới đến được Maycomb để mua hàng hóa tại các cửa hiệu. Do đó, thị trấn vẫn giữ nguyên kích thước ban đầu trong hơn một trăm năm mươi năm. Lý do chủ yếu cho sự tồn tại của nó là chính quyền. Yếu tố giúp nó khỏi trở thành một trong các cộng đồng Alabama nhỏ bé bẩn thỉu là việc tỷ lệ người có nghề chuyên môn ở Maycomb rất cao: người ta đến Maycomb để nhổ răng, sửa xe, khám tim, gởi tiền vào ngân hàng, chữa bệnh cho mấy con lừa, cứu rỗi linh hồn, gia hạn thế chấp.

Hiếm có người lạ mặt đến đó sinh sống, vẫn những dòng họ đó kết hôn với những dòng họ đó cho đến khi quan hệ họ hàng rối tung vào nhau và các thành viên của cộng đồng trông giống nhau một cách đơn điệu. Jean Louise, trước Thế chiến thứ hai, đã có liên hệ qua huyết thống hoặc hôn nhân với gần như mọi người trong thị trấn, nhưng chuyện đó vẫn còn nhẹ so với những gì xảy ra tại nửa phía Bắc của hạt Maycomb: có một cộng đồng được gọi là Old Sarum với cư dân chỉ thuộc về hai dòng họ, mới đầu riêng rẽ và tách biệt, nhưng không may lại mang cùng tên. Người họ Cunningham cưới người họ Coningham cho đến khi việc viết chính tả tên này chỉ mang tính lý thuyết - lý thuyết cho đến khi một người họ Cunningham muốn gạt một người họ Coningham về quyền sở hữu đất đai và dẫn đến thưa kiện. Lần duy nhất Jean Louise được thấy quan tòa Taylor lâm vào cảnh hoàn toàn bế tắc trong phiên tòa công khai là một vụ tranh chấp kiểu này. Jeems Cunningham khai rằng đôi khi mẹ ông ta viết là Cunningham trên bằng khoán và các thứ, nhưng thực ra bà mang họ Coningham, bà không vững lắm về chính tả, và đôi khi có thói quen nhìn xa xăm khi ngồi trên hiên trước nhà. Sau chín giờ lắng nghe những chuyện kỳ quái của cư dân Old Sarum, quan tòa Taylor đã ném vụ này khỏi tòa án với lý do kiện tụng vớ vẩn và tuyên bố ông hy vọng ở Chúa rằng những người kiện tụng được hài lòng vì mỗi người đều được ăn nói công khai trước dân chúng. Họ hài lòng thật. Ngay từ đầu họ đã chỉ muốn có thế.

Mãi đến 1935 Maycomb mới có đường lát đá, nhờ ơn của F. D. Roosevelt, và ngay cả lúc đó nó cũng không hẳn là một con đường được lát đá. Vì lý do nào đó ngài Tổng thống lại quyết định rằng một khoảng đất trống từ cửa trước trường Tiểu học Maycomb đến hai đường mòn nối tiếp giáp với khu đất của trường cần được cải thiện, thế là nó được cải thiện, đưa tới những đầu gối trầy xước và những cái sọ bị nứt cho lũ trẻ và một tuyên bố của hiệu trưởng rằng không ai được chơi chạy đứt dây trên mặt đường nữa. [22] Như thế những hạt giống của quyền tiểu bang đã được gieo vào tâm hồn thế hệ Jean Louise.

Thế chiến thứ hai đã có tác động đáng kể tới Maycomb: đám thanh niên quay về với những ý tưởng kỳ quái về việc kiếm tiền và cảm giác thúc bách muốn bù cho thời gian đã mất. Họ sơn nhà cha mẹ mình những màu gớm ghiếc; họ quét vôi trắng các cửa hàng của Maycomb và gắn những bảng hiệu đèn ống; họ xây nhà gạch đỏ của riêng họ tại những nơi vốn xưa là bãi trồng bắp và rừng thông rậm; họ phá hủy hết bộ mặt của thị trấn cổ này. Đường phố của nó không những được lát đá, mà còn được đặt tên (đại lộ Adeline, đặt theo cô Adeline Clay), nhưng lớp cư dân lớn tuổi hơn tránh dùng tên đường - con đường chạy ngang qua Tompkins Place là đủ để biết phương hướng của người ta rồi. Sau chiến tranh, thanh niên từ những nông trại thuê đất trong khắp hạt lũ lượt kéo về Maycomb, cất những căn nhà gỗ bốn phòng và bắt đầu xây dựng gia đình. Không ai biết rõ họ kiếm sống bằng cách nào, nhưng họ vẫn sống, và hẳn đã tạo nên một tầng lớp xã hội mới ở Maycomb nếu phần còn lại của thị trấn thừa nhận sự tồn tại của họ.

Tuy vẻ ngoài của Maycomb đã thay đổi, nhưng vẫn là những con tim đó đập trong những ngôi nhà mới, theo nhịp nhạc Mixmasters, trước những cỗ tivi. Người ta cứ việc quét vôi mọi thứ mà họ thích, và dựng lên những bảng hiệu đèn ống, nhưng những súc gỗ lâu năm vẫn đứng vững chãi bên dưới gánh nặng chồng chất thêm.

“Em không thích, phải không?” Henry hỏi. “Anh đã thấy vẻ mặt em khi bước vào cửa.”

“Thói bảo thủ chống cự lại thay đổi, thế thôi,” Jean Louise nói với một miệng đầy tôm chiên. Họ đang ở trong phòng ăn của khách sạn Maycomb, ngồi trên ghế mạ crôm ở một bàn dành cho hai người. Máy điều hòa không khí bộc lộ ý chí của nó với mọi người bằng tiếng rì rầm đều đều. “Điều duy nhất em thích ở nó là đã hết mùi.”

Một cái bàn dài chất nhiều đĩa, mùi căn phòng cũ ẩm mốc và mỡ nóng trong bếp. “Hank, Mỡ-Nóng-Trong-Bếp là gì vậy?” [23]

“Hừmm? Một trò chơi hay cái gì đó.”

“Ý em là trò Đậu Nóng, cưng à. Đó là trò nhảy dây, đứa cầm dây quay thật nhanh cố quét trúng chân đứa nhảy.”

“Không, nó dính dáng tới trò Rượt Bắt kìa.”

Cô không nhớ được. Khi sắp chết, hẳn là cô sẽ nhớ được, nhưng bây giờ chỉ có ánh mờ nhạt của một tay áo vải thô thoáng qua tâm trí cô, một tiếng kêu vội, “mỡ-nóng-trong-bếp!” Cô tự hỏi cái tay áo ấy là của ai, chuyện gì đã xảy đến với hắn. Hắn có thể đang nuôi một gia đình tại một trong những ngôi nhà nhỏ mới dựng kia. Cô có một cảm giác kỳ cục rằng thời gian đã bỏ qua cô.

“Hank, mình ra bờ sông đi,” cô nói.

“Em không nghĩ là mình không đi đấy chứ?” Henry mỉm cười với cô. Anh chẳng bao giờ biết tại sao, nhưng Jean Louise giống cô ngày xưa nhất khi đến trang trại Finch’s Landing: cô hình như hít được điều gì từ không khí. “Em là một nhân vật Jekyll-Hyde,” anh nói. [24]

“Anh xem tivi nhiều quá đấy.”

“Có khi anh nghĩ anh đã tóm được em như thế này,” Henry nắm tay lại, “và ngay khi anh nghĩ đã tóm được em, giữ em thật chặt, em lại thoát xa anh.”

Jean Louise nhướng mày. “Anh Clinton, nếu anh cho phép một nhận xét từ một phụ nữ hiểu biết, thì anh đang lộ bài ra đó.”

“Thế là sao?”

Cô cười toe. “Anh không biết cách bắt được phụ nữ sao, anh yêu?” Cô xoa một cái đầu húi cua tưởng tượng, nhíu mày, và nói, “Phụ nữ thích người đàn ông của họ nắm quyền điều khiển và đồng thời xa cách, nếu anh chơi được trò đó. Hãy khiến họ cảm thấy yếu đuối, nhất là khi anh biết họ có thể nhấc được đống mấu gỗ thông làm củi một cách dễ dàng. Đừng bao giờ tự hoài nghi trước mặt họ, và tuyệt đối không nói với họ rằng anh không hiểu được họ.”

“Đúng thế, cưng,” Henry nói. “Nhưng anh chưa đồng ý lắm với gợi ý sau cùng của em. Anh tưởng phụ nữ thích người ta cho rằng họ lạ lùng và bí hiểm chứ.”

“Không, họ chỉ thích tỏ vẻ lạ lùng và bí hiểm. Khi anh bỏ qua được tấm khăn lông quàng cổ thì mọi phụ nữ sinh ra trên đời này đều muốn có một người đàn ông mạnh mẽ hiểu rõ họ như một cuốn sách, một người không chỉ là tình nhân mà còn là đấng gìn giữ Israel. [25] Ngốc thật, phải không?”

“Vậy là, họ muốn một ông bố thay vì một ông chồng.”

“Thì cũng tương tự như vậy,” cô nói. “Sách vở rất đúng về khoản đó.”

Henry nói, “Tối nay em thông thái ghê. Em học được tất cả những chuyện này ở đâu vậy?”

“Sống lang chạ ở New York,” cô nói. Cô mồi một điếu thuốc và hít thật sâu. “Em học được nhờ quan sát những cặp vợ chồng trẻ coi sang trọng ở đại lộ Madison - anh biết kiểu ngôn ngữ đó mà, anh yêu? Nhiều cái vui lắm, nhưng tai anh phải thính nhạy với nó kìa - họ làm một kiểu vũ điệu bộ lạc, nhưng ứng dụng phổ quát khắp nơi. Bắt đầu với các bà vợ phát chán muốn chết đi được vì các ông chồng quá mệt mỏi với việc kiếm tiền đến độ họ không còn chú ý đến họ nữa. Nhưng khi các bà vợ bắt đầu càm ràm, thay vì cố hiểu tại sao, đám đàn ông chỉ đi tìm một bờ vai thông cảm để gục vào đó mà khóc. Rồi khi mệt mỏi với việc nói mãi về chính mình họ bèn quay lại với vợ. Mọi chuyện vui tươi lên được ít lâu, nhưng các ông lại phát mệt và vợ họ lại bắt đầu gào lên và mọi chuyện tái diễn. Đàn ông thời nay đã biến Người Thứ Ba thành cái giường điều trị của bác sĩ tâm lý, và cũng đỡ tốn kém hơn.”

Henry nhìn cô chăm chăm. “Anh chưa bao giờ nghe thấy em chua chát như vậy,” anh nói. “Em có chuyện gì vậy?”

Jean Louise hấp háy mắt. “Em xin lỗi, anh yêu.” Cô dụi điếu thuốc. “Chẳng qua là em sợ gây ra đủ thứ vấn đề do kết hôn không đúng người - ý em là không đúng người dành cho em. Em chẳng khác bất cứ phụ nữ nào, và một ông không phù hợp có thể biến em thành một mụ cực kỳ đanh đá trong một thời gian kỷ lục.”

“Cái gì khiến em chắc rằng mình sẽ kết hôn với người không phù hợp? Em không biết anh từ lâu đã là kẻ vũ phu sao?”

Một bàn tay da đen đưa ra tờ hóa đơn trên một cái khay. Bàn tay rất quen thuộc với cô và cô ngước lên.

“Chào Albert,” Cô nói. “Người ta đã cho cậu mặc áo khoác trắng rồi.”

“Vâng thưa cô Scout,” Albert đáp. “Sống ở New York ra sao?”

“Tốt thôi,” cô nói, và tự hỏi có ai khác ở Maycomb còn nhớ con bé Scout Finch, siêu quậy phá, đại tinh nghịch. Không có ai ngoài chú Jack, có lẽ vậy, người đôi khi khiến cô phát ngượng một cách không thương tiếc trước mặt người khác bằng một đoạn diễn thuật ngân nga những tội lỗi tày trời thời thơ ấu của cô. Cô sẽ gặp chú ấy ở nhà thờ ngày mai, và chiều mai cô sẽ ghé thăm chú ấy cả buổi. Chú Jack là một trong những niềm vui lâu dài ở Maycomb.

“Tại sao,” Henry nói một cách thận trọng, “em không bao giờ uống quá một nửa tách cà phê thứ nhì sau bữa ăn vậy?”

Cô nhìn xuống cái tách của mình, ngạc nhiên. Bất kỳ lời nào đề cập tới những thói quen kỳ quái của cá nhân cô, ngay cả từ miệng Henry, đều khiến cô bẽn lẽn. Hank thật sắc bén khi ghi nhận điều đó. Sao anh phải đợi tới mười lăm năm mới nói ra với cô?