Chương 8

Quận chúa Anna không mấy ngạc nhiên trước việc hiệp sĩ Jurand trang Spychow đến, bởi nhiều khi giữa các cuộc đấu võ, những trận tiến công và chiến chinh liên miên chống bọn hiệp sĩ người Đức láng giềng, trong ông chợt cồn lên nỗi nhớ cô con gái Danusia. Và ông sẽ đột ngột xuất hiện ở Warszawa, ở Ciechanow hoặc nơi nào triều đình của quận công Janusz lưu lại. Gặp con, bao giờ trong lòng ông cũng trào lên một niềm thương yêu vô biên, bởi lẽ cùng với tháng năm, càng ngày Danusia càng giống mẹ, đến nỗi mỗi lần gặp con ông đều ngỡ như lại thấy mặt người vợ hiền đã quá cố, vào hồi ông mới quen biết bà tại dinh quận chúa Anna ở Warszawa. Nhiều lần, ngỡ như lòng thương con ấy sẽ có thể làm tan chảy trái tim chai đá trong ông, thứ vốn đã được hiến cho sự thù hận. Quận chúa bao phen khuyên ông nên rời bỏ trang Spychow đẫm máu, ở lại luôn trong cung bà, cạnh Danusia. Quận công Janusz rất coi trọng lòng can trường và địa vị của ông, cũng muốn tránh bớt những phiền toái do các cuộc đụng độ thường xuyên mà ông gây ra ở miền biên ải, nên đã định giao cho ông chức chưởng kiếm. Nhưng vô ích. Danusia càng làm ứa máu vết thương xưa trong lòng ông. Chỉ sau vài ngày gặp con là ông lại không ăn, không ngủ, không trò chuyện cùng ai nữa. Hẳn là trái tim lại bắt đầu sục sôi dòng máu trong ông. Và cuối cùng, ông đột ngột biến khỏi cung đình, trở về với những bãi lầy trang Spychow của mình, để được nhấn chìm lòng hận thù trong máu. Những lần như vậy, người ta bảo nhau: “Khốn cho lũ giặc Đức! Với ta, chúng nó không phải là cừu, nhưng chúng lại là cừu trước ông Jurand - một con sói đối với chúng!” Chỉ ít lâu sau, lại bắt đầu truyền lan tin về việc các kiếm khách bị tóm cổ trên đường vượt biên giới tìm đến với bọn Thánh chiến, về những thành lũy bị đốt phá, những nông nô bị cướp, những trận đấu quyết tử mất còn mà bao giờ ông Jurand cũng là người chiến thắng.

Thực ra, với tính hăng máu của người dân xứ Mazury, cũng như các hiệp sĩ người Đức nhân danh Giáo đoàn Thánh chiến đang mượn đất và các trang trại kề cận với vùng Mazowsze thời bấy giờ, thì ngay giữa hồi bình yên nhất, trong mối quan hệ giữa các quận công Mazowsze với Giáo đoàn nơi vùng biên ải cũng chẳng bao giờ ngừng tiếng gươm đao. Ngay cả lúc đi đốn gỗ trong rừng hoặc đang thu hoạch mùa màng, dân cư trong vùng vẫn phải mang theo cung nỏ và gươm giáo. Người ta sống trong nỗi phấp phỏng triền miên ở ngày mai, trong tình trạng thường xuyên sẵn sàng đương đầu với chiến tranh, trong sự chai đá của trái tim. Chẳng ai chịu dừng ở mức tự vệ, người ta lấy cướp bóc trả đũa cướp bóc, lấy đốt phá trả thù đốt phá, lấy tấn công đáp lại tấn công.

Thường thường trong lúc bọn Đức đang lặng thầm len lỏi trên những nẻo đường rừng biên giới để cướp phá một trang trại nào đó, bắt cóc nông nô hoặc gia súc, thì những người dân vùng Mazury cũng đang lần mò làm việc tương tự bên phía Đức. Có những lần hai bên đụng đầu đánh nhau chí tử, nhưng thường thì chỉ các tướng hai bên thách nhau quyết đấu trước hàng quân, rồi người thắng thu hết tùy tùng và của cải kẻ thua. Vì vậy, khi những lời khiếu kiện ông Jurand được bọn Đức gửi tới triều đình công quốc Warszawa, thì quận công liền đáp lại bằng lời kiện cáo về các vụ đánh phá ở những vùng khác do bọn hiệp sĩ Đức tiến hành. Cả hai bên đều kêu cầu công lý, nhưng không bên nào muốn thực hiện, cũng chẳng bên nào có đủ sức thực hiện nổi, và thế là các cuộc đốt phá, cướp bóc, tấn công chẳng bao giờ bị công lý trừng phạt.

Đứng vững chân trong trang ấp đầy lầy bùn lau lách của mình, lòng bừng bừng ý chí báo thù không bao giờ nguôi tắt, hiệp sĩ Jurand trở thành mối đe dọa ghê gớm đối với các láng giềng bên kia biên giới, ghê gớm đến nỗi rốt cuộc nỗi kinh sợ của bọn Đức dần lấn át sự cay cú. Những cánh đồng kề với trang Spychow dần dần bị bỏ hóa, những khu rừng dần dần mọc đầy cây hốt bố hoang và phỉ tử dại, những đồng cỏ dần dần biến thành vùng lau lách. Không ít hiệp sĩ Đức quen sống theo luật rừng ở quê hương đã từng thử đến cư ngụ cạnh điền trang Spychow, nhưng chỉ một thời gian ngắn là hết gã nọ đến gã kia đều bỏ cả tù binh, gia súc và nông nô để chạy tháo thân, bởi không tài nào sống sát nách một kẻ thù không hề khoan nhượng.

Nhiều lần chúng đã hợp sức tấn công trang Spychow, nhưng lần nào cũng thất bại. Chúng đã thử mọi phương sách. Có lần, chúng đưa một tay hiệp sĩ lẫy lừng danh tiếng cả về sức khỏe lẫn sự tàn bạo, từng thắng trong mọi cuộc hội võ ở mãi từ vùng sông Rhine về đây, thách hiệp sĩ Jurand đấu tay đôi. Nhưng khi đối mặt vị hiệp sĩ xứ Mazury kinh khủng trên đấu trường, thì như bị bùa chài, gã kia hoảng hồn quay ngựa chạy tháo thân, còn được ông Jurand tặng thêm một mũi giáo cho đôi mông không che giáp - bằng cách đó ông đã thổi tiêu tan danh tiếng và uy tín của gã. Từ đó, các vị láng giềng khiếp vía hẳn. Chỉ cần trông thấy làn khói trang Spychow tỏa lên đằng xa, tên Đức nào cũng vội làm dấu thánh lia lịa và cầu thánh bổn mạng che chở, bởi chúng tin rằng vì muốn rửa thù nhà, hiệp sĩ Jurand đã bán linh hồn cho các thế lực hắc ám địa ngục.

Người ta đồn đại bao chuyện kinh hồn về trang Spychow, nào là qua những vùng đầm lầy và những vực sâu hun hút có vẻ ngái ngủ im lìm phủ đầy bèo tấm và cây nghể nước ấy, chỉ có mỗi một lối mòn dẫn tới điền trang, đường hẹp đến nỗi hai người cưỡi ngựa không thể cùng đi song song; nào là dọc suốt hai bên đường ấy chất chồng xương bọn Đức, và ban đêm, đầu những kẻ từng bị chết chìm ở đấy lại đi long nhong trên những đôi chân nhện, vừa rên rỉ, khóc than, hú hét vừa tìm kéo cả người lẫn ngựa xuống hố sâu. Người ta kể với nhau rằng ở thành lũy chính của điền trang, mỗi cọc gỗ vót nhọn làm hàng rào đều được cắm một cái sọ người. Thực ra, trong tất cả những chuyện đồn đại đó, chỉ có một sự thật duy nhất: trong các hố bịt lưới sắt đào dưới chân lâu đài Spychow, lúc nào cũng giam từ vài đến mươi tù binh đang rên xiết, và tên tuổi hiệp sĩ Jurand đối với chúng còn đáng sợ hơn nhiều so với những chuyện hoang đường về các bộ xương hay những vực thảm ma quái kia.

Biết tin ông Jurand tới, Zbyszko vội đến gặp ông. Nhưng vì là đi gặp thân phụ của Danusia, lòng chàng đầy hồi hộp. Thực ra, không ai có quyền cấm chàng chọn Danusia làm nữ chúa hoặc thề nguyện với nàng, vả lại quận chúa đã làm lễ đính hôn cho chàng, nhưng chàng không rõ ông Jurand sẽ nói gì về chuyện ấy? Ông có đồng ý hay không? Sẽ ra sao đây nếu người cha quát lên rằng không bao giờ ông cho phép chuyện đó xảy ra? Những câu hỏi ấy khiến Zbyszko lo lắng khôn nguôi, bởi lòng chàng khao khát có được Danusia hơn mọi thứ trên đời. Chàng chỉ tự động viên mình đôi chút khi nghĩ ông Jurand sẽ coi việc chàng đã tấn công Lichtenstein và suýt bị mất đầu như một công tích chứ không phải điều sỉ nhục, bởi chính ông cũng thường xuyên làm việc tương tự để báo thù cho mẹ Danusia.

Chàng cố tìm cách dò hỏi viên hạ quan đã đến nhà thương nhân Amylej tìm mình:

- Ông đưa tôi đến đâu? - Chàng hỏi. - Đến hoàng cung ư?

- Đến hoàng cung. Hiệp sĩ Jurand cùng quần thần quận chúa đang ngụ tại đó.

- Này ông, xin ông nói cho tôi biết, hiệp sĩ là người thế nào?… Để tôi biết cách thưa chuyện với ngài…

- Biết nói với anh thế nào! Đó là một người khác tất cả mọi người. Người ta đồn rằng xưa kia ngài cũng vui tính đáo để, cho đến khi máu hận thù thiêu đốt tâm can ngài.

- Nhưng chắc hiệp sĩ là người thông minh chứ?

- Ngài tinh khôn lắm, bởi luôn cướp được của kẻ khác mà không bao giờ để cho kẻ khác cướp lại. Hà! Ngài chỉ còn mỗi một mắt, con mắt kia đã bị cung tên bọn Đức bắn hư. Nhưng chỉ một mắt cũng đủ nhìn thấu tâm can con người. Không kẻ nào có thể cưỡng lại ngài… Nhưng hiệp sĩ lại rất yêu mến quận chúa lệnh bà, nữ chúa của chúng tôi, bởi ngày xưa ngài đã cưới một cung nữ của bà làm vợ, còn bây giờ tiểu thư con ngài lại đang được nuôi nấng ở triều đình chúng tôi.

Zbyszko thở dài đánh sượt:

- Ông bảo là hiệp sĩ sẽ không chống lại ý quận chúa chứ?

- Tôi biết anh muốn hỏi điều gì, tôi sẽ nói cho anh tất cả những gì tôi biết Quận chúa đã nói với ngài hiệp sĩ về lễ đính hôn của anh, bởi giấu ngài thì là điều không hay. Nhưng ngài bảo gì về chuyện ấy thì tôi không được rõ.

Vừa chuyện trò, họ vừa đi đến cổng hoàng cung. Viên chỉ huy toán cung thủ ngự lâm chính là người hôm nọ dẫn Zbyszko ra pháp trường, lúc này gật đầu thân thiện chào chàng. Sau khi đi qua đội lính gác, họ bước vào sân trong cung điện, rồi rẽ phải đến nơi quận chúa đang trú ngụ.

Gặp một viên thị đồng ở cửa, vị hạ quan hỏi:

- Hiệp sĩ Jurand trang Spychow hiện ở đâu?

- Ở phòng Cong, cùng với tiểu thư.

- Vậy thì mời anh vào phòng kia. - Viên hạ quan nói và chỉ một chiếc cửa.

Zbyszko làm dấu thánh rồi vén tấm rèm che khung cửa bước vào phòng, tim đập dồn. Chàng không nhìn ra ngay ông Jurand và Danusia, bởi căn phòng này không chỉ cong mà còn tối. Lát sau chàng mới thấy mái tóc sáng của cô thiếu nữ đang ngồi trên đầu gối cha. Họ không nghe tiếng chân lúc chàng bước vào nên chàng bèn dừng lại bên rèm, đằng hắng rồi đánh tiếng:

- Cầu cho sáng danh Chúa!

- Đời đời! - Ông Jurand vừa nói vừa đứng dậy.

Danusia nhảy phắt lại bên chàng hiệp sĩ trẻ tuổi, nắm lấy tay chàng, kêu lên:

- Anh Zbyszko! Cha vừa đến đấy!

Zbyszko cúi hôn hai bàn tay nàng, rồi thẳng người lên, cùng cô gái bước lại gần hiệp sĩ Jurand, chàng nói:

- Tôi đến để xin được kính chào ngài hiệp sĩ, chắc ngài cũng đã biết tôi là ai.

Rồi chàng khẽ khom lưng, đưa tay làm động tác như định ôm chân ông. Ông liền nắm lấy tay chàng, xoay mặt chàng ra phía ánh sáng, và bắt đầu im lặng ngắm nhìn.

Zbyszko phần nào hơi bình tâm lại, ngước mắt tò mò nhìn hiệp sĩ Jurand. Trước mặt chàng là một người đàn ông cao lớn khổng lồ, tóc hoe hoe, ria cũng hoe hoe, mặt rỗ hoa, một con mắt duy nhất màu thép xám. Chàng cảm thấy con mắt ấy như đang muốn xuyên thấu người mình, khiến chàng lại bối rối phen nữa. Rốt cuộc, không biết nói gì, mà nhất thiết lại muốn nói một điều gì đấy để chấm dứt tình trạng im lặng khó xử, chàng hỏi:

- Có phải ngài chính là hiệp sĩ Jurand trang Spychow, phụ thân tiểu thư Danusia?

Người đàn ông ấy chỉ đưa tay chỉ cho chàng chiếc ghế dài cạnh cái ghế tựa bằng gỗ sồi mà ông vừa ngồi xuống, rồi không nói lời nào, ông vẫn chăm chú nhìn chàng.

Rốt cuộc Zbyszko đâm sốt ruột:

- Thưa ngài, - chàng nói, - phải ngồi như ngồi trước tòa án thế này thật chẳng dễ chịu chút nào.

Tận lúc ấy hiệp sĩ Jurand mới lên tiếng:

- Có phải anh định đánh nhau với Lichtenstein?

- Thưa vâng! - Zbyszko đáp.

Trong mắt vị hiệp sĩ trang Spychow loáng lên một ánh khác lạ, bộ mặt dữ dằn của ông hơi rạng ra chút ít. Lát sau, ông nhìn sang Danusia rồi lại hỏi:

- Mà đó là vì con bé?

- Còn vì ai nữa ạ? Chắc chú tôi đã kể cho ngài nghe chuyện tôi thề nguyện với tiểu thư đây sẽ cướp những ngù lông công cắm trên mũ bọn Đức. Nhưng sẽ không phải chỉ ba mạng giặc Đức đâu, số chúng nó sẽ bằng số ngón trên hai bàn tay tôi đây. Tôi xin được góp sức cùng ngài trả thù, bởi đó chính là rửa thù cho thân mẫu Danusia.

- Khốn thay cho chúng! - Ông Jurand nói.

Rồi im lặng lại bao trùm. Nhưng Zbyszko hiểu rằng khi biểu lộ lòng căm thù bọn Đức, chàng đã len tới được gần hơn trái tim ông Jurand, nên chàng nói tiếp:

- Về nợ riêng, tôi cũng chẳng tha chúng đâu, vì chúng mà suýt nữa đầu tôi bị rời khỏi cổ.

Chàng quay sang Danusia và nói thêm:

- Chính tiểu thư đã cứu sống tôi.

- Ta biết - Ông Jurand nói.

- Ngài sẽ không phản đối việc ấy chứ ạ?

- Một khi anh đã thề thì hãy phục vụ tiểu thư, bởi đó là phong tục hiệp sĩ.

Zbyszko hơi do dự, nhưng lát sau chàng cũng cất tiếng, giọng đầy phấp phỏng:

- Bởi lẽ, xin ngài hiểu cho… chính tiểu thư đã lấy chàng mạng phủ lên đầu tôi… Cả giới hiệp sĩ đã nghe, cả vị linh mục dòng Franciskan khả kính cầm thánh giá đứng cạnh tôi cũng đã nghe rõ lời tiểu thư: “Chàng là của em.” Và cho đến chết, tôi cũng không thể thuộc về ai khác, cầu Chúa ban cho được thế!

Nói đoạn, chàng quỳ xuống, muốn chứng tỏ mình am tường phong tục giới mã thượng phong lưu, chàng thành kính hôn hai chiếc hài của Danusia, người đang ngồi trên tay ghế. Rồi đứng lên, chàng quay sang hiệp sĩ Jurand, hỏi ông:

- Ngài đã từng gặp một tiểu thư xinh đẹp nhường này bao giờ hay chưa, thưa hiệp sĩ?

Đột ngột, ông Jurand đưa hai bàn tay khủng khiếp chuyên quen chinh chiến lên ôm đầu, mắt nhắm nghiền giây lâu, rồi ông thốt lên:

- Ta đã gặp, nhưng bọn Đức giết mất của ta rồi!

- Vậy xin ngài hãy nghe cháu nói, - Zbyszko nhiệt thành nói, - chúng ta có chung một điều xúc phạm, có chung một mối cừu thù. Bao tổ phụ cháu ở điền trang Bogdaniec, khi ngựa của họ sa phải nơi lầy thụt, đã bị bọn chó đẻ dùng nỏ hạ sát hết.. Ngài sẽ không tìm được ai hơn cháu phục vụ ngài đâu!… Những việc đó đối với cháu nào có gì là mới. Xin ngài hãy hỏi thúc phụ cháu mà xem. Bằng giáo hay rìu, trường gươm hay đoản kiếm, với cháu đều là chuyện thường. Chắc thúc phụ cháu đã kể cho ngài nghe về các hiệp sĩ xứ Fryzja?… Cháu đã bao phen phạt đứt cổ bọn Đức như chém lũ cừu. Còn về tiểu thư đây, cháu xin quỳ xuống thề rằng vì nàng, cháu sẵn sàng đọ sức với cả quỷ vương địa ngục, cháu sẽ không bao giờ rời bỏ nàng để đổi lấy đất đai, gia súc hay bất cứ thứ gì khác. Dẫu người ta có ban cho cháu cả một tòa lâu đài có những khung cửa kính đi chăng nữa, mà thiếu nàng thì cháu vẫn rời bỏ lâu đài đi đến tận cùng trời cuối đất tìm nàng bằng được.

Ông Jurand ngồi lặng hồi lâu, hai tay ôm đầu, mãi sau mới mở bừng mắt như vừa tỉnh giấc, cất lên những lời vừa tiếc nuối vừa buồn bã:

- Hỡi chàng trai, ta hài lòng về anh, nhưng ta sẽ không trao tiểu thư cho anh đâu, bởi hỡi kẻ đáng thương kia, Chúa không dành con bé cho anh.

Nghe những lời ấy, Zbyszko bằng hoàng nghẹn họng, mở to mắt nhìn hiệp sĩ Jurand mà chẳng thốt được lời nào.

Nhưng Danusia đã giúp chàng. Zbyszko lúc nào cũng tử tế với nàng, và nàng cũng ưng được đối xử như một “tiểu thư khôn lanh” hơn là “một con nhóc”. Nàng thích cả chuyện hứa hôn lẫn những của ngọt mà ngày nào chàng hiệp sĩ trẻ cũng mang đến tặng. Vì vậy, lúc này hiểu rằng mình sắp bị tước đi những thứ đó, nàng liền tuột ngay khỏi tay ghế, quỳ sụp xuống, giấu đầu giữa hai đầu gối cha, kêu lên:

- Cha ơi! Cha! Nếu cha không cho, con khóc đây này!

Hẳn người cha yêu thương con gái hơn mọi thứ trên đời, vì ông đã dịu dàng đặt bàn tay lên đầu nàng. Trên mặt ông không còn chút gì của lòng thù hận hay giận dữ, chỉ phảng phất nỗi buồn.

Trong khi đó, Zbyszko đã kịp bình tâm lại, thốt lên:

- Sao lại thế, thưa ngài? Lẽ nào ngài định cưỡng lại ý Chúa?

Ông Jurand đáp:

- Nếu đó quả là ý Chúa Trời, anh sẽ lấy lại được con bé. Chứ như ý ta thì không thể khác! Ta sẽ rất mừng, giá có thể chiều ý anh, nhưng ta không thể…

Nói đoạn, ông bế bổng Danusia đi về phía cửa. Và khi thấy Zbyszko muốn chắn đường, ông dừng lại thêm một chút, bảo:

- Ta không cấm anh phục vụ Danusia theo lời thề nguyện hiệp sĩ, nhưng đừng đòi hỏi thêm ở ta, bởi ta chẳng thể nói điều gì cho anh nữa đâu.

Rồi ông bước ra.