Chương 19 -

“Giờ thì sao đây?” Max Jordan hỏi sau khi hai người họ đi thám thính xung quanh.

Cả cửa hàng đồ ăn nhỏ trên bến thuyền lẫn quán bánh kếp trong khu cắm trại kế bên đều không muốn nhận sách thay tiền. Họ làm việc chứ không đọc sách.

“Thì đậu trắng với tim và thịt gà chứ sao,” Perdu đáp.

“Ôi không, tôi sẽ phải làm phẫu thuật thùy não mới có thể mê nổi món đậu trắng ấy.”

Max lia mắt nhìn quanh bến thuyền. Đâu đâu cũng thấy có người đang ngồi trên boong tàu, ăn uống, chuyện trò sôi nổi.

“Hai chúng ta phải đi ăn chực thôi,” cậu quyết định. “Tôi sẽ đi kiếm cho chúng ta một vé. Cái tay người Anh lịch thiệp kia thì sao nhỉ?”

“Dĩ nhiên là không rồi. Như thế là ăn bám. Như thế…”

Nhưng Max đã phăm phăm tiến lại một chiếc thuyền.

“Này các quý cô!” cậu gọi tướng lên. “Đồ ăn dự trữ của chúng tôi không may đã rơi cả xuống nước, bị cá chén sạch rồi. Mấy cô có thể thương tình để lại cho hai hành khách cô đơn này một miếng pho mát được không?”

Perdu xấu hổ muốn độn thổ. Làm sao có thể đi bắt chuyện với phụ nữ theo cái cách ấy được! Nhất là khi ta đang cần sự giúp đỡ. Như thế không… đúng.

“Jordan,” ông rít lên, tóm lấy tay áo sơ mi xanh của chàng thanh niên. “Thôi đi, tôi không thích như vậy. Chúng ta không nên làm phiền họ.”

Max ném cho ông cái nhìn người ta đã luôn dành cho Jean với Vijaya khi họ còn trẻ. Giữa đống sách vở, hai bọn họ hạnh phúc chẳng khác nào như hai trái táo trên cây nhưng khi gặp người khác, nhất là phụ nữ với đám con gái, hai cậu bé xấu hổ đến mức không thốt nổi nên lời. Đi dự tiệc là cả một sự tra tấn - và nói chuyện với con gái thì cũng chẳng khác gì mổ bụng tự sát.

“Nghe này, ông Perdu. Chúng ta cần được ăn, chúng ta sẽ trả tiền bằng cách mua vui cho họ và vài câu tán tỉnh vô hại.”

Toét miệng cười, cậu săm soi gương mặt Perdu. “Ông có nhớ tán tỉnh là thế nào không? Hay ông lại chôn nó trong một cuốn sách để không phải nghĩ đến nó nữa rồi?”

Jean không đáp. Đám thanh niên không hiểu được một điều là phụ nữ có thể đẩy ta vào cảnh khốn cùng. Già đi, hiểu thêm về phụ nữ chỉ càng làm mọi chuyện tệ hơn. Những nhược điểm mà phụ nữ có thể tìm thấy ở một gã đàn ông là cả đống cả đáng. Nàng sẽ bắt đầu trước hết với tình trạng đôi giày dưới chân ta, rồi chuyển sang đôi tai lơ đễnh của ta - và chuyện sẽ không chỉ dừng ở đó.

Những gì ông nghe được khi ngồi trong cái phòng tư vấn cho các bậc phụ huynh! Phụ nữ có thể cười khúc khích với bạn thân suốt hàng năm trời về một người đàn ông không biết cách chào hỏi hay mặc không đúng quần; họ sẽ chế giễu hàm răng, mái tóc và lời cầu hôn của anh ta.

“Tôi nghĩ đậu trắng ngon mà,” Perdu nói.

“Ôi, thôi đi. Lần cuối ông đi hẹn hò là khi nào?”

“Một nghìn chín trăm chín hai.” Hoặc là ngày hôm kia, nhưng Perdu không biết cái bữa tối với Catherine có thể coi là một cuộc “hẹn hò” hay không. Hoặc hơn. Hoặc kém.

“Một nghìn chín trăm chín hai à? Tôi sinh năm đó đấy. Thật không thể tin nổi.” Jordan nghĩ trong giây lát. “Thôi được rồi. Tôi hứa đây sẽ không phải một buổi hẹn hò. Chúng ta sẽ dùng bữa tối với một vài người phụ nữ sắc sảo. Tất cả những gì ông cần là vài lời khen, thủ thêm vài chủ đề tán gẫu mua vui cho phụ nữ. Như thế chắc không phải là đánh đố với một người bán sách như ông nhỉ. Cứ ném đại ra vài chi tiết quái gở trong truyện là được.”

“Thôi được rồi,” Perdu đáp. Ông trèo qua cái hàng rào thấp, lao vội đến cánh đồng gần đó và chạy về trên tay ôm một mớ những bông hoa mùa hè.

“Tôi sẽ chơi kiểu khác.”

Ba phụ nữ mặc áo thủy thủ kẻ ngang tên là Anke, Corinna với Ida, cả ba đều người Đức, tuổi tầm bốn mươi nhăm và thích đọc sách. Tiếng Pháp của họ rất ẹ và chuyến hải hành này là để “quên”, Corinna nói vậy.

“Thật ư? Quên gì mới được? Không phải là đám đàn ông chứ?” Max hỏi.

“Không phải tất cả đàn ông. Chỉ một người thôi,” Ida nói. Đôi môi cô, đặt trên gương mặt tàn nhang trông giống một nữ minh tinh thập niên hai mươi, giờ bật cười nhung chỉ trong thoáng chốc. Bên dưới những lọn tóc màu nâu cam đôi mắt cô dâng đầy nỗi buồn và hy vọng.

Anke đang đảo một chảo cơm risotto kiểu Provence. Mùi nấm dậy lên trong buồng bếp nhỏ tí trong khi hai người đàn ông ra ngồi trên boong sau với Ida và Corinna, uống rượu vang đỏ rót ra từ hộp ba lít với một chai rượu vị khoáng của vùng Auxerrois.

Jean bảo ông biết tiếng Đức, tiếng mẹ đẻ của tất cả những người bán sách. Và vậy là họ nói chuyện với nhau bằng một thứ ngôn ngữ tả pí lù vui tươi: ông trả lời bằng tiếng Pháp và đặt ra câu hỏi bằng một tập hợp những âm thanh đủ loại nghe cũng na ná tiếng Đức.

Cảm giác như thể ông đã băng qua cánh cổng sợ hãi và đã ngạc nhiên nhận ra đằng sau nó không phải là một vực thẳm toang hoác, mà là những cánh cửa khác, những hành lang sáng sủa và những căn phòng mời gọi. Ông ngẩng đầu lên và những gì ông thấy làm ông thực sự xúc động: bầu trời. Nó không lộn nhộn nhà cửa, cột dây điện thoại rồi đèn đóm mà rải rác đây đó là những chòm sao lấp lánh to nhỏ dày thưa đủ cả. Ánh sáng chứa chan đến mức như thể mưa sao băng đã trút xuống nóc thiên đàng. Một cảnh tượng mà không người Paris nào có thể chứng kiến nếu không rời thành phố.

Và kia là dải ngân hà. Lần đầu tiên ông được tận mắt thấy tấm màn sao trải rộng tít tắp này là khi còn bé, đứng giữa cánh đồng hoa mao lương gần bờ biển Brittany, trên người nào áo khoác, nào chăn. Ông ngó chăm chăm lên bầu trời đêm xanh đen trong nhiều tiếng đồng hồ trong khi bố mẹ ông cố gắng lần nữa vớt vát cuộc hôn nhân của họ tại lễ hội đêm truyền thống của vùng Breton ở Pont-Aven. Mỗi lần sao băng vụt qua ông lại ước Lirabelle Bernier với Joaquin Perdu có thể cùng cười với nhau thay vì cười vào mặt nhau, ước họ sẽ nhảy điệu gavotte trong tiếng kèn túi, tiếng đàn violon với phong cầm thay vì đứng khoanh tay bên sàn nhảy với khuôn mặt giá lạnh.

Cậu nhóc Jean đã nhìn vào không gian thăm thẳm, mê đắm chứng kiến thiên đàng xoay vần. Cậu đã cảm thấy được an toàn, ngồi đó náu mình nơi trung tâm của cái đêm mùa hạ dài miên man đó. Trong mấy tiếng ấy, Jean đã nắm bắt được bí mật với mục đích của cuộc đời này. Cậu hòa hợp với chính mình, mọi thứ đều ở đúng chỗ của nó. Cậu hiểu rằng không có gì kết thúc, vạn vật ở đời không mất đi mà chuyển hóa vào thứ khác và cậu là hoàn hảo.

Khi thành một người đàn ông, chỉ duy nhất một lần ông có lại những cảm nhận mãnh liệt chừng ấy: là với Manon.

Manon với ông đã lên đường tìm kiếm những vì sao, đi xa thật xa khỏi các thành phố để đến cái chốn tăm tối nhất của Provence. Trong rặng núi bao quanh Sault, họ khám phá ra những nông trại hẻo lánh nằm khuất giữa những hố sụt với hẻm núi lởm chởm đá và lỉa chỉa những bụi cỏ xạ hương. Chỉ tại nơi đó bầu trời đêm mùa hạ mới hiện lên với toàn bộ sự sáng rõ và thăm thẳm của nó.

“Anh có biết không, tất cả chúng ta đều là con cháu của những vì sao.” Manon có lần đã hỏi ông, làn môi ấm áp rúc vào tai ông để không phá vỡ sự lặng im của núi rừng.

“Khi những vì sao nổ tung cả triệu năm trước, sắt, bạc, vàng với carbon đã trút xuống đây. Và sắt từ bụi sao giờ nằm trong người chúng ta - ở trong ti thể của chúng ta. Các bà mẹ truyền lại những vì sao và sắt của chúng cho con cái. Biết đâu được đấy, Jean, có khi nào anh với em được làm nên từ bụi của cùng một vì sao, và có thể chúng ta đã nhận ra nhau nhờ vào ánh sáng của nó. Bao lâu nay chúng ta đã tìm kiếm nhau. Chúng ta là hai kẻ tìm kiếm những ngôi sao.”

Ông ngước nhìn lên và tự hỏi liệu họ có thể trông thấy ánh sáng từ cái vì sao đã chết nhưng vẫn sống trong cơ thể họ?

Manon với ông đã chọn một chấm thiên thể nhấp nháy - một vì sao vẫn tỏa sáng dù có thể hình dung là nó đã biến mất từ rất lâu rồi.

“Cái chết không có nghĩa lý gì cả, Jean ạ. Chúng ta sẽ mãi mãi là chúng ta của những ngày bên nhau.”

Những vì sao hắt bóng xuống dòng sông Yonne, tạo thành những chuỗi ngọc trời. Nhảy múa trên dòng sông, mỗi vì sao có điệu nhảy của riêng chúng, chỉ chạm khẽ vào nhau khi những con sóng gặp nhau và, trong một thoáng chốc không thể ngắn ngủi hơn, hai chấm sáng nhập làm một.

Jean không thể tìm thấy vì sao của hai bọn họ nữa.

Khi Perdu nhìn Ida và thấy cô nãy giờ đang nhìn mình, hai người họ không phải là đàn ông với phụ nữ mà là hai người khách độc hành, mỗi người một cuộc tìm kiếm riêng.

Perdu trông thấy nỗi đau cháy lên bập bùng trong đôi mắt Ida, và rằng người phụ nữ tóc đỏ này đang phải vật lộn để chấp nhận một tương lai mới mà ngay cả lúc này nó vẫn không phải là điều cô khao khát nhất. Cô đã bị bỏ rơi, hoặc đã bỏ đi trước khi bị ruồng rẫy. Người đàn ông từng là sao Bắc của cuộc đời cô, mà vì anh ta cô đã từng phải buông bỏ rất nhiều thứ, sự hiện diện của anh ta vẫn còn lởn vởn trên nụ cười của cô như một tấm mạng.

Tất cả chúng ta đều giữ thời gian. Chúng ta lưu giữ phiên bản cũ của những người đã rời bỏ chúng ta. Và dưới làn da của chúng ta, dưới cái lớp vỏ của những vết nhăn, trải nghiệm và tiếng cười này, chúng ta cũng là những phiên bản cũ của mình. Ngay dưới bề mặt này, chúng ta vẫn là cái con người trước đây: đứa trẻ ta đã từng là, người tình ta đã từng là, đứa con gái ta đã từng là.

Trên những dòng sông này, Ida không đi tìm niềm an ủi; cô đang tìm chính mình, tìm chỗ đứng cho mình trong cái tương lai mới mẻ, lạ lẫm, thứ yếu này. Và một mình. Hoàn toàn một mình.

“Còn anh?” gương mặt cô hỏi. “Còn anh thì sao hả người lạ mặt?”

Perdu biết rằng ông chỉ muốn được gặp Manon và cầu xin nàng tha thứ cho sự tự phụ, cho hành động ngu xuẩn của ông.

Rồi đột nhiên Ida khẽ khàng lên tiếng, “Tôi không thực sự muốn được tự do. Tôi không muốn phải gây dựng cuộc đời mới; tôi thấy ổn thỏa với những gì mình đã có. Có thể tôi không yêu chồng mình như cách người ta yêu nhau trong sách vở. Nhưng cũng không đến nỗi nào. Không đến nỗi nào là đủ rồi. Là đủ để ở lại. Để không lường gạt. Không hối hận. Không, tôi không hối hận gì cái tình yêu bé mọn của đời mình.”

Anke với Corinna dành cho bạn cái nhìn trìu mến, Corinna hỏi, “Đó có phải là câu trả lời cho câu hỏi của tớ hôm qua về lý do tại sao cậu không bỏ đi từ trước nếu anh ta không phải là tình yêu lớn của cuộc đời cậu?”

Tình yêu bé mọn. Tình yêu lớn. Thật kinh khủng sao khi tình yêu lại có đến vài kích cỡ như vậy?

Khi Jean nhìn Ida, người không hối hận gì về cuộc đời trước của mình, ông có chút ngần ngại, nhưng rồi vẫn quyết định hỏi: “Còn… anh ta nghĩ gì về khoảng thời gian mà hai người đã có?”

“Tình yêu bé mọn của chúng tôi không đủ cho anh ấy sau hai mươi lăm năm chung sống. Giờ anh ấy đã tìm được tình yêu lớn của đời mình. Cô ta trẻ hơn tôi mười bảy tuổi và rất dẻo dai. Cô ta có thể ngậm bàn chải trong miệng mà chà ngón chân.”

Corinna với Anke phì cười và Ida cũng hùa theo bạn mình.

•••

Sau đó họ chơi bài với nhau. Đến nửa đêm, một kênh radio bắt đầu chơi nhạc swing: bản lục tấu “Em xinh trong mắt anh” tươi vui của Benny Goodman, rồi đến bản “Mũi Cod” mơ màng và một bản nhạc u hoài của Louis Armstrong, “Chúng ta có tất cả thời gian trên thế giới này.”

Max Jordan nhảy với Ida - hay ít nhất cũng là lê chân trên sàn thuyền - còn Corinna với Anke thì nhảy với nhau. Jean ngồi nguyên trên ghế.

Lần cuối cùng ông nghe những bài này, Manon vẫn còn sống.

Thật là một ý nghĩ kinh khủng: “Cô ấy vẫn còn sống.”

Khi Ida để ý thấy Perdu đang phải vật lộn để cố giữ vẻ điềm tĩnh, cô thì thầm điều gì đó với Max rồi tách khỏi cậu.

“Nào,” cô nói với Jean, hai cánh tay dang rộng về phía ông. Ông thấy mừng vì không phải một mình đối mặt với những giai điệu quen thuộc này cùng vô vàn những kỷ niệm chúng gợi lên.

Ông vẫn thấy hoang mang, Manon đã qua đời, trong khi những bài hát, những cuốn sách và bản thân cả cuộc đời, vẫn cứ sống tiếp.

Làm sao chúng có thể?

Làm sao tất cả lại cứ thế… tiếp tục như vậy?

Ông thật sự sợ chết - và sợ cả sống nữa. Cả những ngày sống không có Manon đang chờ ông ở phía trước.

Từng bài hát một đều gợi lên hình ảnh Manon, lúc cô đi bộ, nằm, đọc, nhảy múa một mình, nhảy múa cho ông xem. Ông thấy cô ngủ, thấy cô mơ màng, thấy cô thó món pho mát ưa thích của ông.

“Vì thế nên anh mới sống phần đời còn lại mà không có âm nhạc ư? Ôi, Jean! Anh yêu âm nhạc say đắm. Anh đã hát cho em nghe khi em sợ mình sẽ ngủ mất và bỏ lỡ thời gian được ở với anh. Anh đã viết các bản nhạc trên ngón tay, ngón chân em, trên mũi em. Âm nhạc ăn sâu trong máu anh mà, Jean - sao anh lại tự giết chết mình theo cách này?

Phải, làm sao ư? Tập luyện, chỉ cần vậy thôi.

Jean cảm nhận được cái vuốt ve của làn gió và nghe thấy tiếng những người phụ nữ cười. Ông hơi chếnh choáng - và trong ông tràn ngập một lòng biết ơn thầm lặng với Ida, người giờ đang là điểm tựa cho ông.

Manon yêu mình. Chúng mình đã cùng ngắm nhìn những vì sao trên trời.