KỶ LỤC

“Thưa ông huyện*,” cảnh sát điều tra Hejda nói với ông Touček, thẩm phán tòa án huyện, “tôi đang điều tra một vụ mà bị can gây tàn hại sức khỏe người khác. Trời ạ, nóng quá!”

(*) Cách gọi tắt chức danh thẩm phán tòa án huyện trong ngành hình sự.

“Ông ạ, ông nghỉ đi,” ông thẩm phán khuyên.

Ông Hejda dựa súng vào tường, đặt mũ xuống sàn, mở rộng dây lưng và cởi áo dài. “Ôi chà,” ông nói. “Cái thằng đốn đời! Ông thẩm phán ạ, tôi chưa bao giờ có vụ án như thế này. Ông xem đây.” Nói xong ông ta nâng một vật nặng, được gói trong khăn mùi soa màu xanh da trời mà trước đó ông để nằm bên cửa, mở nút buộc và lấy ra một hòn đá to như đầu người. “Ông xem đi,” ông ta nhắc lại.

“Cái gì thế này?” thẩm phán vừa hỏi vừa ấn bút vào hòn đá. “Đá à?”

“Vâng, một hòn to tướng,” ông Hejda thừa nhận. “Thưa ông thẩm phán: thằng Lisický Václav, công nhân lò gạch, mười chín tuổi, trú quán: lò gạch, ông ghi lại chưa? Nó cầm hòn đá này nện hoặc ném bằng tay phải, hòn đá nặng năm cân chín trăm bốn mươi chín gam, trúng vào lão Pudil František, địa chủ, làm cho lão này gãy khớp vai và xương quai xanh, chảy máu vai, chấn thương gân và dây chằng vai, ông ghi lại chưa?”

“Ghi rồi,” thẩm phán nói. “Nhưng có gì đặc biệt nhỉ?”

“Cái này ông phải xem, ông thẩm phán ạ,” Hejda nhấn mạnh. “Tôi kể cho ông nghe theo trình tự. Cách đây ba hôm tay Pudil gọi tôi. Ông biết tay này chứ, ông tòa huyện.”

“Biết,” thẩm phán nói. “Có một lần chúng tôi điều tra vụ cho vay nặng lãi và một lần... hừm...”

“Là vì cờ bạc bất hợp pháp. Tay Pudil này như thế đấy. Ông biết chứ, hắn có vườn anh đào bên sông. Ở chỗ ấy sông Sázava uốn khúc, nên sông rộng hơn so với những chỗ khác. Pudil cho mời tôi vì hắn gặp phải sự cố. Khi tôi đến thì hắn nằm trên giường, kêu ca và chửi bới. Hắn kể tối hôm trước hắn ra kiểm tra vườn cây ăn quả, ngó mấy cây anh đào thì tóm được một thằng bé vặt trộm quả trên cây cho vào túi. Ông biết chứ, Pudil là tên du côn, hắn cởi dây lưng ra, lôi thằng bé xuống và đánh nó bằng dây lưng. Lúc đó có ai đó bên kia sông gọi hắn: Pudil ơi, thả nó ra! Tay Pudil này mắt kém, có lẽ do uống nhiều; hắn nhìn thấy bên kia sông có ai đứng nhìn hắn. Vì vậy hắn chỉ nói: Không việc gì đến mày, đồ khốn, và tiếp tục nện thằng bé mạnh hơn. Pudil ơi, người bên kia sông quát to, thả nó ra đi! Pudil nghĩ, mày thì làm được gì tao nên quát: Mày có ăn c... cho tao thì ăn, đồ ngu! Chưa dứt lời hắn đã ngã sóng soài trên mặt đất và vai bên trái đau kinh khủng. Người bên kia sông còn nói thêm: Cho mày biết tay, đồ quỷ già! Ông biết không, người ta phải khiêng tay Pudil này đi vì hắn không đứng dậy được; bên cạnh hắn là hòn đá này. Đêm ấy người ta gọi bác sĩ; bác sĩ muốn đưa Pudil vào bệnh viện vì xương cốt của hắn vỡ nát rồi; nghe nói tay trái hắn bị liệt. Nhưng dịp này lại là vụ thu hoạch nên Pudil không muốn vào bệnh viện. Buổi sáng cái hôm mà hắn gọi tôi, hắn đề nghị tôi phải bắt cái thằng khốn nạn bẩn thỉu, cái thằng bò thiến* làm hại hắn ta. Được thôi.

(*) Người Czech dùng từ “bò thiến” để chỉ những người khỏe nhưng ngu độn.

“Ông nghe nhé, khi người ta chỉ cho tôi hòn đá, tôi sững sờ; một hòn đá có chứa kim loại nặng hay sao ấy, nên nó nặng hơn bề ngoài nhiều. Ông nhấc thử xem, tôi đã ước đoán nó khoảng sáu cân - so với thực tế chỉ thiếu năm mươi mốt gam. Ông ạ, với hòn đá như thế thì phải biết ném mới ném được. Sau đó tôi ra xem cái vườn cây ăn quả và ngắm dòng sông. Chỗ cỏ bị đè rạp xuống là chỗ tay Padil nằm quằn quại; từ đấy đến mép nước là hai mét; và dòng sông ông ạ, chỉ nhìn qua cũng thấy rộng khoảng mười bốn mét, vì chỗ đó sông uốn khúc. Ông thẩm phán ơi, tôi phải hét lên, nhảy lên nhảy xuống và bảo mang ngay đến cho tôi sợi dây dài mười tám mét! Tôi đóng cọc vào chỗ tay Pudil ngã, buộc dây vào, cởi quần áo rồi bơi qua sông sang gần bờ bên kia, tay cầm một đầu dây. Ông huyện ạ, ông nói gì đây: sợi dây chỉ đủ dài đến mép bờ bên kia; sau đó là bờ kè và bên trên là lối mòn. Tôi đo đi đo lại ba lần: từ chỗ cái cọc đến chỗ lối mòn là mười chín mét hai mươi bảy centi.”

“Ông Hejda này,” thẩm phán nói, “không thể tin được, khoảng cách xa đấy; ông xem lại đi xem thằng ấy nó có đứng dưới nước hay giữa sông không?”

“Tôi cũng nghĩ thế!” Hejda nói. “Nhưng ông huyện ạ, từ bờ này sang bờ kia lòng sông sâu hơn hai mét, vì chỗ ấy dòng sông uốn khúc. Và trên kè đá vẫn còn cái lỗ hổng sau khi bẩy viên đá ra; ông biết chứ, bờ bên kia sông người ta xây kè để chống sạt lở. Thằng ấy nó bẩy viên đá từ kè và chỉ có thể ném từ chỗ lối mòn, nếu nó đứng sát bờ kè sẽ bị trượt xuống nước. Có nghĩa là nó ném mười chín mét hai mươi bảy centi. Ông biết thế có nghĩa là gì không?”

“Hay nó dùng nỏ?” thẩm phán hỏi thiếu tự tin.

Ông Hejda nhìn ông ta đầy trách móc. “Ông huyện ạ, ông thử dùng nỏ để bắn hòn đá nặng năm cân rưỡi xem nào, khéo ông phải dùng máy bắn đá mất. Ông ạ, tôi vất vả với hòn đá suốt hai ngày trời; tôi thử buộc nó vào dây rồi quay tròn, y như môn ném búa, ông biết không, lần nào hòn đá cũng tuột khỏi dây buộc. Ông ạ, trường hợp này thì đúng là phải như đẩy tạ. Ông biết không,” ông Hejda buột miệng, “ông biết không nào? Đây là kỷ lục thế giới. Thế nhé.”

“Gớm! Thôi đi ông,” thẩm phán kinh ngạc.

“Kỷ lục thế giới ông ạ,” ông Hejda nghiêm trang nhắc lại. “Quả tạ thể thao nặng hơn, nặng bảy cân; kỷ lục thế giới của môn đẩy tạ là mười sáu mét thiếu vài centi. Mười chín năm người ta giữ kỷ lục là mười lăm mét rưỡi ông ạ; mãi năm nay cái anh vận động viên người Mỹ, tên gì nhỉ, hình như Kuck hay Hirschfeld mới đẩy được gần mười sáu mét. Nếu đẩy tạ nặng sáu cân thì có thể đạt mười tám, mười chín mét. Ở đây mình hơn hẳn hai mươi bảy centimét! Ông huyện ạ, cái thằng này nó có thể đẩy hòn tạ thể thao khoảng mười sáu mét hai mươi nhăm nhé, đấy là chưa được huấn luyện. Trời ạ, mười sáu mét hai mươi nhăm! Ông thẩm phán ơi, tôi đã từng đẩy tạ mà; hồi ở Siberia đám bạn tôi thường hò hét: Hejda, ném nào - ném lựu đạn, ông biết không? Và hồi ở Vlapostok tôi thi đẩy tạ với lính hải quân Mỹ; tôi đẩy quả tạ thể thao những mười bốn mét; nhưng tay giáo sĩ của họ vượt tôi bốn điểm. Trời ạ, ở Siberia chúng tôi ném biết bao nhiêu là thứ! Nhưng hòn đá này, ông ạ, tôi chỉ ném được mười lăm mét rưỡi, không thể hơn được. Mười chín mét! Trời ạ, tôi nghĩ thằng này thì tôi phải sử dụng; nó sẽ lập kỷ lục cho nước mình. Ông thử tưởng tượng cái cảnh quân ta sẽ nẫng tay trên kỷ lục của người Mỹ xem!”

“Còn tay Pudil thì sao?” thẩm phán bối rối hỏi.

“Quỷ tha ma bắt lão ấy đi.” Hejda quát lên. “Ông thẩm phán ơi, tôi đã bắt đầu điều tra kẻ lập nên kỷ lục thế giới hiện còn giấu mặt; đây là quyền lợi quốc gia, chứ gì nữa? Trước hết tôi sẽ miễn cho hắn tội hình sự trong cái vụ Pudil này.”

“Không được,” thẩm phán phản đối.

“Khoan đã; tôi miễn tội hình sự nếu hắn thực sự ném hòn đá sáu cân qua sông Sázava. Tôi đã thông báo cho xã trưởng các xã quanh vùng đây là kết quả nổi tiếng và cả thế giới sẽ viết về nó; và tôi nói là người này sẽ làm ra không biết bao nhiêu nghìn. Trời ơi, ông thẩm phán ơi, từ buổi ấy tất cả đám thanh niên khắp vùng bỏ bê công việc mùa màng và kéo ra kè đá để ném đá sang bên kia sông. Cái kè ấy đã hoàn toàn bị tháo dỡ; bọn nó đang đập nốt bờ kè và đập nát cả bờ tường đá để lấy đá ném sang bờ bên kia. Và bọn nhóc tởm lợm thì ném đá khắp trong làng; bao nhiêu gà qué đã bị ném chết. Tôi đứng trên kè và quan sát, ông biết chứ, chả đứa nào ném đến giữa sông. Ông ạ, mà lòng sông thì đã lưng lửng đá. Tối hôm qua họ tóm cái thằng mà nghe nói đã ném hòn đá trúng tay Pudil. Ông sẽ thấy cái đồ vô dụng ấy, hắn đang ngồi đợi ngoài kia. Nghe đây Lisický, tôi bảo hắn, có phải mày ném hòn đá này trúng lão Pudil không? Ừ đúng, hắn nói, Pudil chửi tôi, tôi điên tiết lên và ở đấy chả có hòn đá nào khác. Hòn đá như thế đây này, mày thử ném sang bờ chỗ Pudil xem nào; nhưng nếu không ném đến nơi thì tao sẽ cho mày vào địa ngục, đồ hèn ạ!

“Hắn cầm hòn đá, bàn tay hắn to như cái xẻng, đứng trên kè và ném; tôi đứng nhìn, chả có tí kỹ thuật nào, chả ra kiểu gì; chân và thân không phối hợp; và tõm một cái, hắn ném hòn đá xuống nước khoảng mười bốn mét; ông ạ, thế là khá lắm đấy, nhưng... Được, tôi chỉ cho hắn: Đồ vụng về ơi, mày phải đứng thế này, vai phải quay về sau, và lúc ném mày phải đẩy hòn đá đi, hiểu chưa? Ừ hắn nói, mặt nhăn như bị* và tõm một cái, nó ném được khoảng mười mét.

(*) Nguyên văn: mặt nhăn nhó như thành Jan Nepomucký.

“Ông biết chứ, tôi điên tiết lên. Đồ quỷ sứ, tôi thét, có đúng mày ném trúng tay Pudil không? Mày nói dối! Thưa ông trung sĩ, hắn nói, có trời biết đúng là tôi ném trúng lão; ông cứ cho lão đứng vào chỗ kia và tôi sẽ lại ném trúng cái thằng chó ác ấy. Ông ạ, tôi chạy đến gặp tay Pudil và đề nghị, ông Pudil ơi, ông xem này, đây là kỷ lục thế giới; đề nghị ông, ông hãy ra bờ sông bên ông và chửi để cái thằng đóng gạch ấy nó ném một lần nữa. Không thể tin nổi ông thẩm phán ạ, tay Pudil chối đây đẩy, rằng có cho lão vàng lão cũng không ra đấy. Ông thấy không, cái bọn thấp hèn này không nhìn thấy những quyền lợi cao hơn.

“Thế là tôi phải hỏi cung cái thằng Vašek* đóng gạch ấy. Đồ lừa dối, tôi quát, làm gì có chuyện mày ném trúng Pudil. Pudil khai người khác. Lão nói dối, thằng Lisický trả lời, tôi ném đấy. Mày làm xem nào, xem có ném được xa thế không? Thằng Vašek vừa gãi đầu vừa cười: Thưa trung sĩ, ném mà không có mục tiêu thì tôi không ném được; nhưng lão Pudil thì bao giờ tôi cũng ném trúng, với lão tôi luôn có cách. Vašek này, tôi dụ hắn, nếu mày ném trúng thì tao tha, nếu không ném trúng thì mày sẽ ngồi tù về tội làm tổn thương nghiêm trọng sức khỏe người khác, mày đã gây tàn tật cho Pudil, đồ mất dạy ạ, mày sẽ ngồi tù sáu tháng vì cái tội này. Thế thì tôi sẽ ngồi tù vào mùa đông vậy, thằng Vašek nói; và tôi đã nhân danh luật pháp tóm cổ hắn.

(*) Vašek là tên gọi tắt của Václav.

“Giờ thì hắn đang đợi ngoài hành lang; ông huyện ạ, ông hãy hỏi cung hắn xem có đúng là hắn ném hòn đá hay hắn chỉ sĩ diện. Tôi nghĩ hắn sẽ sợ và sẽ xin khiếu nại; nhưng nếu thế thì mình chỉ phạt hắn một tháng tù về tội khai man trước cơ quan công quyền hoặc nói dối; trong thể thao không được dối, nếu vi phạm sẽ phạt nặng ông ạ. Tôi dẫn hắn vào đây.”

oOo

“Anh là Václav Lisický à,” thẩm phán tòa án huyện vừa hỏi vừa nghiêm khắc nhìn kẻ phạm tội tóc màu xám. “Anh nhận tội là đã cố tình ném hòn đá này vào ông František Pudil và gây chấn thương nặng cho ông ta. Đúng thế không?”

“Thưa ông thẩm phán,” kẻ phạm tội bắt đầu nói, “nó thế này cơ: lão Pudil đánh thằng bé, tôi gọi với qua sông, bảo lão thôi đi thì lão chửi tôi...”

“Anh đã ném hòn đá hay không ném?” thẩm phán hỏi.

“Thưa, tôi ném,” người phạm tội ăn năn, “nhưng lão chửi tôi nên tôi nhặt hòn đá...”

“Ma bắt anh đi,” thẩm phán quát. “Tại sao anh lại nói dối hả anh kia? Anh không biết là sẽ bị phạt rất nặng khi anh dối tòa hay sao? Chúng tôi biết rõ là anh không ném!”

“Thưa, tôi ném,” người đóng gạch lắp bắp, “nhưng lão Pudil chửi tôi rằng tôi chỉ có ăn c… của lão ấy*.”

(*) Nguyên văn: chui vào lỗ... của lão.

Thẩm phán nhìn như muốn hỏi cảnh sát Hejda, ông này nhún vai. “Bị can, cởi áo ra,” thẩm phán yêu cầu kẻ phạm tội đau khổ. “Nào, nhanh lên, quần nữa! Xong chưa?”

Gã khổng lồ trẻ tuổi đứng như trời trồng, run rẩy, có lẽ hắn sợ bị tra tấn, điều mà hắn nghĩ hẳn sẽ xảy ra trong phiên tòa.

“Ông Hejda à, ông nhìn xem cái của này,” thẩm phán Touček nói. “Và cái cơ bắp nở nang này, ông nói sao?”

“Ừ cái cơ này tạm được,” ông Hejda tỏ ra hiểu biết. “Nhưng cơ bụng không được rèn. Ông huyện ạ, để đẩy tạ thì cơ bụng phải khỏe, ông biết không, phải xoay mình. Ông có xem cơ bụng tôi thì ông mới biết.”

“Người ơi,” thẩm phán kêu lên, “thì bụng đây, ông xem mấy cái cục cơ này, trời ạ, thế mới là ngực chứ,” thẩm phán vừa nói vừa ấn tay vào đám lông vàng trên ngực Vašek. “Nhưng chân thì yếu; bọn nhà quê chân rất yếu.”

“Vì chúng nó không chịu vận động,” ông Hejda chê. “Thế này không phải là chân; ông ạ, đẩy tạ cần phải có chân khỏe chứ!”

“Quay lưng lại nào” thẩm phán quát người đóng gạch trẻ tuổi. “Lưng thế nào?”

“Từ vai thì tốt,” ông Hejda nói, “nhưng bên dưới chả có gì, thân mình thằng này không có tí sức nào. Ông huyện ạ, tôi nghĩ nó chả xứng!”

“Mặc quần áo vào,” thẩm phán quát người đóng gạch. “Nghe đây anh kia! Câu hỏi cuối cùng: Anh có ném hòn đá hay không?”

“Tôi có ném” Václav Lisický cứng đầu lẩm bẩm.

“Đồ con lừa,” thẩm phán buột miệng, “anh đã ném hòn đá, đã gây chấn thương nặng cho người khác, anh sẽ phải lên tòa tỉnh và sẽ bị phạt mấy tháng tù, hiểu chưa? Bỏ cái trò sĩ diện hão đi và hãy nhận là đã khoác lác về chuyện hòn đá; tôi sẽ phạt anh ba ngày tù vì tội nói dối cơ quan công quyền và cho anh về. Thế nào, anh ném đá vào Pudil hay không ném?”

“Có ném,” Václav Lisický gay gắt. “Lão ấy chửi tôi từ bên kia sông.”

“Giải nó đi,” thẩm phán tòa án huyện quát lên. “Cái đồ mạo nhận!”

oOo

Sau một lát cảnh sát Hejda mở cửa đi vào. “Ông huyện ạ.” ông ta nói giọng căm hận, “hay là phạt thêm hắn về tội phá hại tài sản của người khác; ông biết đấy, hắn bẩy hòn đá từ kè ra, cả cái bờ kè bây giờ tan nát hết.”