VỤ DIỄN VIÊN BENDA MẤT TÍCH

Ngày mồng hai tháng Chín diễn viên Benda biến mất. Người ta gọi anh ta là nghệ sĩ Benda từ khi chỉ sau một bước chạy đà, anh ta đã lên đến bậc danh vọng cao nhất trong làng diễn viên. Rõ ràng ngày mồng hai tháng Chín không có gì lạ xảy ra, bà giúp việc đến nhà vào lúc chín giờ để dọn căn hộ cho Benda, đã nhìn thấy cái giường bề bộn và sự luộm thuộm khủng khiếp, đúng kiểu Benda thường tạo ra quanh mình, chỉ có điều người nghệ sĩ không có mặt ở nhà. Việc này cũng không có gì bất thường, bà giúp việc dọn dẹp các thứ gọn ghẽ như mọi khi rồi về. Nhưng từ hôm ấy không ai thấy bóng Benda đâu cả, bà Marešová (người giúp việc) thì không lấy làm lạ; các vị diễn viên này, tôi xin nói với các vị, giống như dân Tsigan; ai mà biết được họ đi diễn ở chỗ nào hay lại chơi bời ở đâu. Nhưng mồng mười tháng Chín; người ta đã tìm diễn viên Benda khắp mọi nơi vì anh ta phải đến nhà hát, nơi đã bắt đầu diễn tập vở Vua Lear ; khi Benda không đến diễn thử lần thứ ba, mọi người đã bắt đầu lo lắng, rồi từ nhà hát người ta gọi điện thoại cho bác sĩ Goldberg, bạn của Benda, hỏi xem ông ta có biết chuyện gì xảy ra với Benda không. Ông Goldberg là bác sĩ phẫu thuật và kiếm tiền rất ghê bằng nghề mổ ruột thừa; đấy là nghề đặc biệt của người Do Thái. Ngoài ra ông ta là người béo tốt, đeo kính gọng vàng lớn và đeo một trái tim bằng vàng to; ông này yêu nghệ thuật nồng cháy, từ trần nhà xuống nền nhà ông ta treo toàn tranh và yêu mến hết lòng diễn viên Benda, người khu xử với ông ta nửa coi thường nửa thân thiện chiếu cố: cho phép ông ta trả tiền thay mình, những khoản tiền mà chúng ta biết là không nhỏ. Cái mặt nạ bi thương của Benda và khuôn mặt rạng ngời của bác sĩ Goldberg (người mà nghe nói chỉ uống nước trắng) luôn kề bên nhau trong các cuộc chơi bời và gây gổ hoang dại, cái này thường là mặt trái của người nổi tiếng.

Người ta gọi cho bác sĩ Goldberg từ nhà hát và hỏi ông ta đã có chuyện gì với Benda. Ông ta trả lời là không biết, nhưng ông ta sẽ đi tìm người diễn viên. Ông ta không nói ra là ông ta đã tìm kiếm Benda suốt cả tuần tại các chỗ giải trí ban đêm và các khách sạn với sự lo lắng càng lúc càng tăng; và ông ta linh cảm có chuyện đã xảy ra với Benda. Chuyện như thế này: bác sĩ Goldberg đã phát hiện ra chính ông ta người cuối cùng nhìn thấy Jan Benda. Một lần cuối tháng Tám ông ta đã tổ chức một cuộc chơi đêm Praha hoành tráng cùng Benda; nhưng Benda không đến như mọi khi. Nghe nói Benda ốm, ông ta kể. Một buổi tối ông ta đã đến căn hộ của Benda; hôm ấy là mồng một tháng Chín. Ông ta bấm chuông, không ai mở cửa nhưng ông ta nghe thấy có tiếng động trong nhà. Bác sĩ bấm chuông liền năm phút; bỗng nhiên cửa mở và Benda bước ra trong bộ áo tắm. Bác sĩ bị anh ta làm cho sợ hãi: lúc đó diễn viên nổi tiếng trông thật hoang dã, tóc thì bết và bù xù, râu cả tuần không cạo; trông anh ta hốc hác và dơ bẩn. “À, anh đấy à,” diễn viên nói cộc cằn, “anh cần gì?”

“Trời, có gì xảy ra vậy?” bác sĩ ngạc nhiên buột miệng.

“Không có gì,” Benda ậm ừ. “Tôi sẽ không đi đâu hết, anh biết không? Hãy để tôi yên.” Rồi diễn viên đóng sập cửa trước mặt ông Goldberg. Ngày hôm sau thì Benda biến mất.

Bác sĩ Goldberg lo lắng nhìn qua đôi mắt kính dày cộp. Có cái gì đó không ổn. Người quản lý nhà nơi Benda ở cho biết, cái đêm hôm ấy, hình như mồng hai tháng Chín, vào khoảng ba giờ sáng có xe dừng trước nhà, nhưng không ai bước ra ngoài mà chỉ bấm còi, như là bắn tin cho ai đó trong nhà. Sau đó ông ta nghe thấy có ai đó ra khỏi nhà và đóng cửa lại; sau đó ô tô đi khỏi. Nhưng ông ta không ra ngoài xem xe gì; vào ba giờ sáng thì không ai chui ra khỏi giường. Nhưng còi xe thì kêu lên như thể những người ấy vội vàng lắm và không thể chờ đợi thêm một lát.

Bà Marešová thì nói là cả tuần nghệ sĩ không ra khỏi nhà (trừ ban đêm), anh ta không cạo râu, hình như không tắm rửa, trông anh ta gớm ghiếc thế đấy; thức ăn thì có người mang đến, anh ta chỉ uống rượu cognac và nằm ườn trên ghế sofa; tất cả chỉ có vậy.

Bây giờ, khi những người khác cũng bắt đầu quan tâm đến việc Benda biến mất thì bác sĩ Goldberg đến gặp bà Marešová.

“Mẹ ơi, mẹ nghe này,” bác sĩ hỏi, “mẹ biết anh Benda mặc quần áo gì khi anh ấy ra khỏi nhà không?”

“Chả mặc gì hết,” bà Marešová kể, “đây là cái tôi thấy không ổn. Anh ấy không mặc bất cứ bộ nào. Tôi biết hết các bộ quần áo của anh ấy và tất cả bây giờ đang treo trong nhà, không thiếu bộ nào.”

“Chả nhẽ anh ấy ra khỏi nhà chỉ mặc đồ lót?” bác sĩ Goldberg sửng sốt.

“Ngay cả đồ lót cũng không,” bà Marešová tuyên bố, “không đi giày; thật lạ anh ạ. Anh xem này, tôi ghi chép tất cả quần áo của anh ấy, vì tôi phải mang ra hiệu giặt; khi họ giặt xong tôi đã gấp lại và đếm; anh ấy có mười tám cái sơ mi, không thiếu cái nào, ngay cả khăn mùi soa cũng không thiếu. Chỉ có cái vali con mà anh ấy luôn mang theo là không thấy đâu. Nếu đã ra khỏi nhà thì chắc chắn là ngoài việc mang theo cái tâm hồn quý giá, anh ấy trần truồng.”

Bác sĩ Goldberg lo lắng. “Mẹ ạ,” ông nói, “sáng hôm mồng hai tháng Chín khi mẹ đến, mẹ có thấy mọi thứ lộn xộn khác thường không? Mẹ có thấy cái gì bị gãy hay cửa bị bẻ khóa không?”

“Luộm thuộm,” bà Marešová nói, “anh ấy luôn luôn luộm thuộm như mọi khi. Về mặt này anh ấy thực sự giống như lợn, anh ạ. Nhưng ngoài ra không có gì lộn xộn khác nữa. Nhưng ai có thể cho tôi biết anh ấy có thể đi đâu khi anh ấy không mặc thứ gì chứ?”

Bác sĩ Goldberg cũng biết ít như bà ta; và lần này ông đã đến gặp cảnh sát với mối bận tâm ảm đạm ấy.

“Vâng, được thôi,” người cảnh sát nói, sau khi bác sĩ Goldberg kể hết những gì ông ta biết, “chúng tôi sẽ điều tra. Nhưng theo những gì ông nói thì anh ta cả tuần ở nhà, không cạo râu và không tắm rửa, chỉ uống cognac rồi sau đó biến mất không quần áo như người Asant*. Thưa ông, nó, hừm... như là…”

(*) Một dân tộc ở châu Phi, sống trong rừng.

“... như là mê sảng,” bác sĩ Goldberg thốt lên. “Đúng,” người cảnh sát nói. “Có thể anh ta tự tử vì mất cảm xúc. Ông biết đấy, với anh ta tôi không lạ đâu.”

“Nhưng như vậy thì phải tìm thấy xác anh ấy chứ,” bác sĩ Goldberg nói không chắc chắn. “Mà không mặc áo quần thì đi đâu xa được? Mà mang theo cái vali con làm gì? Còn cái xe đợi ở trước nhà... thưa ông, nó giống như là vụ chạy trốn.”

“Gì cơ?” người cảnh sát nhớ ra, “anh ta có nợ nần không?”

“Không,” bác sĩ nói nhanh, “tuy Benda nợ như chúa Chổm, nhưng không bao giờ bi quan.”

“Hay là anh ta... anh ta dính vào vụ bê bối nào... hay tình yêu bất hạnh, hay bị giang mai, hoặc thậm chí là một mối lo lắng lớn hơn?”

“Như tôi biết thì không,” bác sĩ Goldberg lưỡng lự, ông ta bỗng nhớ ra hai việc, nhưng không nói gì, hơn nữa, tất cả hầu như không liên quan đến sự biến mất không thể giải thích của diễn viên Benda. Tuy nhiên khi trở về nhà từ phòng cảnh sát - ông ta hiểu là cảnh sát sẽ làm những gì trong quyền hạn của họ - ông ta vẫn tìm đi tìm lại trong đầu xem ông ta đã biết gì về Benda khi nhìn từ góc độ này.

Những việc này không nhiều:

1. Benda có vợ chính thức ở nước ngoài và không quan tâm chị ta;

2. Có quan hệ với cô gái nào đó ở Holešovice;

3. Đã có mối quan hệ, có thể gọi là vụ ngoại tình tai tiếng với phu nhân Greta, vợ của ông chủ nhà máy lớn, ông Korbel; và bà Greta muốn diễn kịch ở nhà hát, vì vậy ông Korbel tài trợ cho một số bộ phim mà vợ của ông ta diễn vai chính. Người ta biết rằng Benda là nhân tình của phu nhân Greta và bà hay đến chơi với diễn viên mà không cần để ý là có nên như vậy hay không. Tóm lại Benda không bao giờ nói về những điều này. Anh ta xem thường tất cả mọi chuyện người ta đồn đại với sự khinh bỉ và vô cảm, việc này làm cho Goldberg phát hãi. Không, bác sĩ nói trong vô vọng, không ai hiểu gì về chuyện riêng của Benda. Mình thề, ai mà biết được ở đó có gì xấu cơ chứ; nhưng bây giờ nó là việc của cảnh sát.

Nhưng bác sĩ Goldberg cũng biết cảnh sát sẽ làm gì và với những phương pháp nào: ông ta chán nản chờ đợi sẽ nhận được một tin tức nào đó. Rồi một tháng trôi qua kể từ ngày diễn viên Benda mất tích và người ta đã bắt đầu nói về Jan Benda như nói về quá khứ.

Có một tối bác sĩ Goldberg gặp ông diễn viên già Lebduška; họ nói chuyện với nhau, câu chuyện nhắc đến Benda. “Trời, anh ta là diễn viên thực sự,” ông già Lebduška nhớ lại. “Tôi nhớ mãi thời anh ấy khoảng hai mươi nhăm tuổi. Cậu thanh niên quái quỷ ấy, anh ta đóng vở Osvald ! Anh biết không, nhóm các bác sĩ trẻ đến xem sự tê liệt thần kinh nó như thế nào? Lần ấy là lần đầu tiên anh ta đóng vai vua Lear; anh nghe này, tôi không biết anh ta đóng thế nào nên tôi toàn nhìn vào tay anh ta. Anh ta có đôi tay y như tay ông lão tám mươi, nó gầy khẳng khiu như bị phơi khô, đôi tay tội nghiệp, cái này đến giờ tôi vẫn không hiểu, anh ta đã làm gì với đôi tay ấy. Tôi biết hóa trang, nhưng anh ạ, việc này không ai làm giúp Benda; chỉ một mình diễn viên tự làm cho mình thôi.”

Khi nghe chuyện như là nghe bài cáo phó của diễn viên, bác sĩ Goldberg buồn man mác. “Đây là người nghệ sĩ tận tâm, ông ạ,” ông Lebduška thở dài.

“Anh ta thúc ép các thợ may của nhà hát như thế nào chứ! Tôi sẽ đóng vai vua, anh ta quát, mà các anh khâu vào áo dài những đường ren xấu thế à? Anh ta không chịu được những mánh khóe của nhà hát. Khi đóng vai Othello, anh ta đến tìm ở tất cả các cửa hàng đồ cổ để tìm ra cái nhẫn thời Phục hưng; anh ta phải đeo nó lên ngón tay khi đóng vai Othello. Anh ta nói sẽ đóng vai tốt hơn khi mang trên mình một cái gì đó thật. Đây không phải đóng vai, đây rõ ràng là... hóa thân,” ông Lebduška nói với giọng thiếu tự tin vì không biết mình đã dùng đúng từ hay chưa. “Và lúc diễn, vào giờ giải lao anh ta văng tục như một đốc công, tự khóa mình trong phòng thay đồ của mình để không ai có thể kéo anh ta ra khỏi trạng thái ấy. Vì thế anh ta uống nhiều rượu, với lý do là anh ta dễ bị kích động,” ông Lebduška đăm chiêu nói. “Thôi, tôi đi xem phim đây ông ạ,” ông ta chia tay.

“Cho tôi đi với ông nhé,” bác sĩ đề nghị, vì không biết tối nay mình phải làm gì nữa. Tối đấy người ta chiếu bộ phim về các thủy thủ, nhưng bác sĩ Goldberg không hiểu gì; với đôi mắt đẫm lệ ông ngồi nghe ông già Lebduška kể bi bô về Jan Benda.

“Anh ta không phải diễn viên,” ông Lebduška nói, “anh ta rõ ràng là quỷ; một cuộc đời không đủ cho anh ta đâu, thế đấy. Trong cuộc sống anh ta là con lợn, thưa bác sĩ, nhưng trên sân khấu anh ta thực sự là ông vua hoặc thực sự là tên ăn mày. Ông ạ, anh ta vung tay cứ như suốt đời anh ta chỉ biết ra lệnh; trong khi ông bố anh ta làm nghề thợ mài dao lang thang. Này, người sống sót trên đảo hoang mà có thể có móng tay được cắt ngắn ư? Ông nhìn này, tên này dán râu nhé? Đồ ngu, nếu là Benda, anh ta sẽ để mọc râu, móng tay phải bẩn thỉu... Sao thế, bác sĩ ơi, bỗng dưng anh bị làm sao thế?”

“Tôi xin lỗi,” bác sĩ Goldberg lắp bắp rồi đứng dậy, “tôi bỗng nhớ một việc. Cảm ơn ông nhé,” và ông ta chạy ra khỏi rạp chiếu phim. Benda sẽ để mọc râu thật! Thế mà mình không nghĩ ra!

“Cho tôi đến phòng cảnh sát!” ông ta quát, lao vào cái xe taxi gần nhất; và khi lên gặp người trung sĩ trực đêm, ông ta quát to đề nghị cảnh sát xem lại xem ngày mồng hai tháng Chín họ có tìm ra xác một tên vô gia cư ở bất cứ chỗ nào không? Thay vì chờ đợi, trung sĩ trực hôm đó đi kiểm tra và hỏi han, lý do là anh ta không có gì để làm, trong khi ấy bác sĩ Goldberg nhễ nhại mồ hôi vì bực mình và vì ông cảm thấy điều gì đó khủng khiếp.

“Ông ạ,” người trung sĩ trở lại và nói, “sáng ngày mồng hai tháng Chín một thợ rừng đã tìm thấy xác một người ăn mày không quen biết ở rừng Křivoklát; người này khoảng bốn mươi tuổi; ngày mồng ba tháng Chín người ta lôi lên từ sông Labe, đoạn ở Litoměřice xác một người chết khoảng ba mươi tuổi và đã chết đuối khoảng mười bốn ngày; ngày mười tháng Chín người ta tìm thấy một người treo cổ ở Německý Brod, tuổi khoảng sáu mươi...”

“Các anh có thông tin gì cụ thể hơn về người ăn mày không?” bác sĩ Goldberg hỏi gần như nghẹt thở.

“Bị giết,” trung sĩ nói, mắt nhìn người bác sĩ đang bực bội. “Theo báo cáo của trạm cảnh sát, sọ người này bị đập vỡ bằng một vật tầy. Khám nghiệm tử thi đã cho thấy người này nghiện rượu, nguyên nhân chết là do não bị chấn thương. Đây là ảnh,” trung sĩ nói với giọng nghề nghiệp. “Trời, tên này bị nện kinh!”

Trên bức ảnh thấy rõ thân thể người đàn ông đến tận thắt lưng; mặc trên mình toàn đồ rách rưới, áo sơ mi vải màn sáng màu, cúc mở toang; ở chỗ vốn là trán và mắt thì lại là một đống bùng nhùng có thể tóc, da và xương; cằm thì nhọn đầy râu ria, miệng thì mở một nửa giống như miệng người. Bác sĩ Goldberg run lên như cầy sấy. Có thể đây là Benda chăng?

“Anh ta đã có... đã có linh cảm đặc biệt chăng?” ông nói như người mất hồn.

Trung sĩ xem tiếp hồ sơ: chiều cao một mét tám mươi, tóc điểm bạc, răng rõ ràng là bị hỏng...

Bác sĩ Goldberg thở dài: “Đây không phải là anh ta. Benda có hàm răng khỏe như súc vật. Đây không phải anh ta. Xin lỗi nhé,” ông ta nói với giọng yên tâm, “tôi đã làm phiền anh, nhưng đây không thể là anh ta. Không thể. Không thể,” ông nói nhẹ nhõm khi trở về nhà. “Có thể anh ấy còn sống. Có thể, trời ạ, có khi đang ngồi ở Olympia hay Černá Káča*...” Đêm hôm ấy bác sĩ Goldberg đã tiến hành một chuyến thăm Praha về đêm; ở chỗ nào trước đây Benda thường ghé chơi ông cũng uống một ly nước và qua cái kính gọng vàng ông nhòm ngó tất cả mọi ngõ và ngách, nhưng Benda thì không thấy đâu. Đến sáng bác sĩ Goldberg mặt tái xám, nói to một mình, rằng mình thật ngu ngốc và chạy xuống gara.

(*) Những chỗ giải trí ở Praha.

Sáng dậy ông đến ủy ban quận và xin phép đánh thức quận trưởng; may cho ông là có một lần ông đã mổ bụng cho vị này, khâu lại và để lại cho ông ta một khúc ruột thừa trong lọ cồn. Nhờ mối quan hệ không chỉ hình thức ấy nên sau hai giờ ông đã có trong tay giấy phép khai quật tử thi và ông gần như chết lạnh khi đứng cạnh người bác sĩ pháp y của quận để xem xác người ăn mày. “Tôi nói nhé, ông đồng nghiệp ạ,” người bác sĩ pháp y quận giọng đầy giận dữ, “cảnh sát Praha đã hỏi vụ này. Đây không thể là Benda. Đây là tên ăn mày bẩn thỉu.”

“Người này có chấy rận không?” bác sĩ Goldberg hỏi.

“Tôi không biết,” bác sĩ quận ghê tởm trả lời. “Đồng nghiệp ạ, bây giờ thì trên cơ thể người này ta không thể biết gì được nữa; ông ạ, khi nằm cả tháng dưới đất rồi thì còn gì...”

Khi mộ đã được đào lên bác sĩ Goldberg phải cho mang rượu đến; nếu không thì những người đào mộ không thể nhấc lên và đưa vào nhà xác cái thứ nằm dưới đáy huyệt đã được gói vào trong bao bì.

“Ông tự vào đấy mà xem một mình,” người bác sĩ quận nói với bác sĩ Goldberg, ông ta đứng lại trước nhà xác và hút xì gà nặng.

Lát sau bác sĩ Goldberg chui ra từ nhà xác, mặt xám như chết.

“Ông vào xem đi,” bác sĩ nói giọng khàn khàn, ông ta đi lại phía cái xác và chỉ vào chỗ mà trước đây là cái đầu người. Ông ta lấy nhíp mở cái trước kia gọi là môi và nhìn thấy một đám răng hỏng bẩn thỉu, đúng hơn là những miếng vàng vàng ánh lên trên xương đen. “Ông nhìn kỹ nhé,” bác sĩ Goldberg thở dài, dùng nhíp kéo cục răng sâu lên. Dưới cục này là hai cái răng cửa khỏe mạnh và đẹp đẽ. Bác sĩ Goldberg không chịu đựng được lâu hơn nữa; hai tay ông ôm chặt lấy đầu rồi chạy từ nhà xác ra ngoài.

Lát sau ông ta trở lại chỗ bác sĩ quận, mặt xám ngoét và buồn ghê gớm. “Đấy, ông thấy những cái răng như bị hỏng chưa, ông đồng nghiệp,” ông ta nói khẽ. “Đây là chuyện không may, các diễn viên hay dán răng hỏng khi họ diễn người già hoặc người ăn mày. Cái thằng vô lại bẩn thỉu ấy là diễn viên, ông đồng nghiệp ạ,” và ông ta phẩy tay tuyệt vọng rồi nói thêm. “Và đây là diễn viên vĩ đại.”

Ngày hôm ấy bác sĩ Goldberg xuất hiện ở chỗ ông chủ nhà máy Korbel; ông này là một người to lớn và khỏe khoắn với bộ râu như chổi xể và thân hình như cột trụ.

“Thưa ông,” bác sĩ Goldberg nói, mắt nhìn chằm chằm qua đôi mắt kính tròn xoe, “tôi đến gặp ông... về việc diễn viên Benda.”

“Nhưng mà,” người chủ nhà máy nói và đặt tay ra sau gáy. “Tìm thấy anh ta rồi à?”

“Một phần thôi,” bác sĩ Goldberg nói. “Tôi nghĩ rằng ông quan tâm việc này... vì bộ phim mà ông làm với anh ấy… mà ông tài trợ ấy.”

“Phim nào nhỉ?” người đàn ông to lớn hỏi vẻ lơ đễnh. “Tôi không biết gì cả.”

“Tôi nói về cái bộ phim,” Goldberg nói cứng rắn, “mà trong đó Benda đóng vai kẻ ăn mày... và phu nhân Greta đóng vai chính. Phim này làm cho bà Greta,” bác sĩ nói với vẻ ngây ngô.

“Cái này không dính gì đến ông,” Korbel quát lên. “Có thể Benda đã nói với ông? Còn quá sớm để nói chuyện này. Kế hoạch ấy có thể... Benda nói với ông chứ gì?”

“Không đâu! Chính ông cấm Benda nói chuyện này với bất cứ ai; các người đã bí mật. Nhưng ông biết rõ là tuần cuối cùng của cuộc đời mình Benda để râu tóc bờm xờm, dán râu tóc giả để giống như một tên vô gia cư. Benda đã chuẩn bị kỹ càng, đúng không?”

“Việc này tôi không biết,” chủ nhà máy ngắt lời. “Ông muốn gì nữa nào?”

“Bộ phim này lẽ ra phải quay ngày mồng hai tháng Chín, đúng chứ. Cảnh đầu tiên quay ở rừng Křivoklát vào lúc bình minh; người vô gia cư thức dậy trong bìa rừng... trong sương sớm... anh ta giũ lá cây, lá thông dính trên bộ quần áo rách... Tôi tưởng tượng ra cảnh Benda đóng. Tôi biết anh ấy đã mặc bộ quần áo tệ nhất mà anh ấy có; quần áo anh ấy còn đầy trong tủ... cho nên sau khi biến mất quần áo không thiếu một cái nào. Trời ạ, thế mà không ai nghĩ ra! Ông ạ, rõ là anh ấy sẽ mặc những mảnh áo rách và thắt dây quanh lưng như một thằng ăn mày; đấy là sở thích của anh ấy, sở thích quan tâm kỹ càng đến bộ đồ diễn.”

“Và sao nữa?” người đàn ông to lớn hỏi và nghiêng mình về phía bóng tối. “Tôi không hiểu, tại sao ông nói chuyện này với tôi.”

“Vì ngày mồng hai tháng Chín vào khoảng ba giờ sáng,” bác sĩ Goldberg cứng rắn nói tiếp, “ông đã đến đón anh ấy... bằng xe đi mượn, cửa xe đóng chặt. Tôi nghĩ rằng em ông đã lái xe vì anh ta là người chơi thể thao và không nói nhiều. Theo thỏa thuận với Benda, ông không lên nhà mà bấm còi bên dưới. Sau một lát Benda... hay chính xác hơn là tên ăn mày râu ria bẩn thỉu đi xuống. Nhanh lên, ông bảo anh ấy, người quay phim đã đi trước rồi. Và các ông đã đi đến rừng Křivoklát.”

“Ông có biết số xe không?” người đàn ông trong bóng tối nói giọng khiêu khích.

“Tôi mà biết thì người ta đã tóm cổ ông rồi,” bác sĩ Goldberg nói mạch lạc. “Rạng sáng các vị đến nơi; đến bìa rừng hay cánh rừng có những cây sồi cổ thụ - một cảnh đẹp tuyệt, ông ạ! Tôi nghĩ em ông ở lại trong xe bên đường làm ra vẻ như chữa động cơ. Ông đưa Benda đi khoảng bốn trăm bước từ đường chính và nói: Đây rồi, chỗ này. Thế người quay phim đâu? Benda bỗng nhớ ra. Trong giây phút đó ông đã nện cho anh ấy một nhát.”

“Bằng gì?” người trong bóng tối hỏi.

“Bằng búa nặng,” bác sĩ Goldberg nói. “Vì cái mỏ lết Pháp quá nhẹ đối với sọ não của người như Benda; và ông muốn đập nát để không ai nhận ra anh ấy nữa. Khi đã đánh chết xong, ông trở về xe. Xong rồi à? em trai ông hỏi, nhưng ông không nói gì, vì giết người không phải chuyện nhỏ.”

“Ông điên rồi,” người trong bóng tối quát lên.

“Không điên đâu. Tôi chỉ muốn nhắc ông chuyện đã xảy ra như thế nào thôi. Ông muốn trừ khử Benda vì vụ scandal với bà Greta; bà Greta đã thể hiện hết ra ngoài…”

“Đồ Do Thái thối tha ơi,” người ngồi trên ghế bành hét lên, “ai cho phép ông...”

“Tôi không sợ ông đâu,” bác sĩ Goldberg nói và sửa lại kính để trông nghiêm khắc hơn. “Ông không làm gì được tôi đâu, ngay cả khi ông có giàu hơn nữa. Ông làm gì được tôi nào? Ông chỉ có thể không đến mổ ruột thừa ở chỗ tôi là cùng; tôi cũng không khuyên ông điều này.”

Người trong bóng tối cười nhạt. “Ông nghe đây,” ông ta nói giọng vui vẻ, “nếu ông chứng minh được một phần mười cái mà ông vừa ông ổng lên ấy, tại sao ông không báo cảnh sát?”

“Chính vì thế,” bác sĩ Goldberg nói giọng hệ trọng. “Ông ạ, nếu tôi mà chứng minh được một phần mười thì tôi đã không đến đây. Tôi nghĩ chẳng bao giờ người ta chứng minh được; kể cả việc chứng minh rằng cái gã ăn mày ấy là Benda. Vì thế tôi đến đây.”

“Đến dọa tôi à?” người ngồi trên ghế bành sờ vào chuông điện.

“Không dọa mà là ám ảnh. Ông ạ, ông không có lương tâm nhạy cảm, vì ông quá giàu có. Nhưng có người nào đó biết hết cái vụ khủng khiếp đó, người nào đó biết ông là kẻ giết người, em ông là kẻ giết người, biết rằng các vị đã giết diễn viên Benda, con trai của người thợ mài dao, một gã hề. Các vị - hai ông chủ nhà máy. Thưa ông, cái này sẽ làm ông bất an cho đến đến chết. Tôi còn sống, hai vị sẽ không yên đâu. Thưa ông, tôi muốn nhìn thấy các vị trên giá treo cổ; nhưng tôi còn sống thì tôi sẽ còn hành các vị... Benda là con vật tệ hại; tôi biết hơn ai hết, ngạo mạn, giả dối và vô lối, nhưng các vị muốn gì? Anh ấy là nghệ sĩ. Tất cả tiền triệu của các vị cũng không mua nổi tên hề say xỉn ấy đâu; với tiền triệu các vị cũng không thể vung tay ra lệnh như vua giống như anh ấy, tuy rằng giả dối, nhưng đủ tầm tuyệt vời của con người...” Bác sĩ Goldberg chém tay tuyệt vọng. “Làm sao các vị có thể làm như vậy? Ông ạ, ông sẽ không bao giờ yên thân, tôi không cho phép các vị quên! Từ giờ đến chết tôi sẽ nhắc các vị: Các vị có nhớ diễn viên Benda không? Thưa ông, đây là người nghệ sĩ, ông nghe rõ chưa?”