CHUYỆN CỦA NHẠC TRƯỞNG KALINA

“Những vết giập hay những mảng bầm tím,” ông Dobeš nói, “nhiều khi đau hơn chỗ gãy xương, nhưng chỉ khi nó ở sát xương thôi. Cái này tôi biết, tôi là lão cầu thủ bóng đá và đã từng bị gãy xương sườn, xương quai xanh và ngón tay. Bây giờ người ta không chơi bóng với sự nhiệt tình như thời của tôi. Năm trước tôi hãy còn chơi; chúng tôi, bọn già muốn chỉ cho các thanh niên đương thời về chiến thuật mà chúng tôi đã từng chơi. Tôi chơi ở vị trí trung vệ như cách đây mười lăm hay hai mươi năm và khi tôi đỡ bóng bằng bụng thì thủ thành bên tôi đã đá trúng tôi vào... e hèm... xương cụt hay tên Latin là cauda equine. Lúc bị đá tôi chỉ chửi một lát, sau đó tôi quên đi, nhưng đến đêm nó mới bắt đầu đau và buổi sáng thì tôi không cựa quậy được. Nó đau đến nỗi tôi không nâng được tay lên, không hắt xì hơi nổi, cái đặc biệt là tất cả mọi bộ phận trong cơ thể đều liên quan đến nhau. Thế là tôi nằm ngửa như con bọ rùa chết cứng, ngay cả chuyển sang nằm nghiêng cũng không được, ngay cả ngọ nguậy ngón cái chân cũng không xong, không thể làm gì hết, tôi chỉ nằm thở và đằng hắng. Tôi đau khủng khiếp.

“Tôi đã nằm trong tình trạng đó suốt một ngày một đêm. Tôi không chợp mắt được ngay cả một giây. Lạ nhất là thời gian dài lê thê khi người ta không thể cựa quậy. Thật đáng xấu hổ khi người ta bị tan nát. Tôi tính toán, đếm số mũ, tôi cầu kinh và thậm chí nhớ lại cả mấy bài thơ, cốt để cho thời gian trôi đi, nhưng vẫn còn là đêm. Bỗng nhiên, lúc đó có thể là hai giờ sáng, tôi nghe thấy ai đó chạy hết sức bình sinh trên phố và sau người này là một nhóm người và tôi nghe thấy tiếng của khoảng sáu người: Mày sẽ biết tay, tao sẽ xẻ thịt mày, mày là thằng khốn nạn, đồ giặc và vân vân. Người ta tóm được nó ngay dưới cửa sổ nhà tôi và tất cả bắt đầu: tiếng giẫm đạp của sáu đôi chân, tiếng tát vào mồm, tiếng đánh bằng gỗ y như là đánh bằng gậy vào đầu, tiếng thở, tiếng rên rỉ nhưng không có tiếng hét.

“Các ông nghe nhé, như thế không được, sáu người đàn ông đánh một người và nện người ấy như nện bao bì; tôi cố dậy nói với họ là như thế không ổn, nhưng tôi hét lên vì đau đớn. Trời ạ, tôi không cọ quậy được! Sự bất lực thật khủng khiếp; tôi nghiến răng và rên như con vật. Và bỗng nhiên tất cả biến đi và tôi bật dậy từ trên giường, tôi vơ lấy cái gậy và chạy xuống cầu thang, tôi như hoàn toàn bị mù, tôi va phải người đàn ông đầu tiên và bắt đầu phang người này bằng gậy; những người còn lại bỏ chạy ra tứ phía, y như suốt đời tôi chưa nện ai như nện gã này. Mãi sau đó tôi mới nhận ra là nước mắt tôi chảy ròng ròng vì đau đớn; sau đó khoảng một giờ tôi mới lên được cầu thang và lại trở về giường nằm, nhưng sáng dậy tôi đã đi lại được; nó như một phép lạ. Tôi chỉ muốn biết,” ông Dobeš trầm tư nói thêm, “tôi đã nện ai: người trong nhóm đông hay là người bị nhóm kia nện. Nhưng một chọi một thì cũng công bằng.”

oOo

“Sự bất lực thực khủng khiếp” vị nhạc trưởng và nhà soạn nhạc Kalina vừa nói vừa gật đầu. “Tôi, các ông ạ, đã một lần trải qua trường hợp thế này, việc này xảy ra ở Liverpool. Người ta mời tôi đến chỉ huy buổi hòa nhạc với dàn nhạc giao hưởng của họ. Các ông biết không, tôi không biết lấy một từ tiếng Anh, nhưng bọn chơi nhạc chúng tôi biết trao đổi mà không cần nói dài, nhất là khi ta có trong tay cái gậy chỉ huy; ta rũ bỏ ngượng ngập, hét lên đôi câu, đảo mắt và lấy tay chỉ trỏ, và sau đó lại bắt đầu từ đầu. Bằng cách này có thể thể hiện những cảm xúc dịu dàng nhất; thí dụ như khi tay vung lên thế này thì ai cũng hiểu có nghĩa là một cuộc bay lên huyền bí và một sự giải thoát khỏi sự đè nén và đau đớn của cuộc sống. Khi tôi đến Liverpool, những người Anh đã đợi tôi ở ga và chở tôi về khách sạn cho tôi nghỉ. Nhưng sau khi tắm xong tôi liền đi dạo một mình để ngắm thành phố và thế là tôi bị lạc.

“Khi tôi đến đâu đó thì việc đầu tiên là tôi đi ngắm sông; có thể nói rằng bên dòng sông ta cảm nhận được dàn nhạc giao hưởng của thành phố. Bên này là những dãy phố, đấy là những chiếc trống, kẻng, kèn và chiêng và bên kia là dòng sông, đấy là những sợi dây đàn của dương cầm, vĩ cầm, thụ cầm; ở đấy ta lập tức nghe thấy cả thành phố. Nhưng con sông ở Liverpool, tôi không biết tên nó là gì, nhưng nó màu vàng và thật khủng khiếp; con sông ấy gầm, rú, hét, gào, va đập và thổi còi cùng với những con tàu, sà lan, cảng, kho, xưởng đóng tàu và cần cẩu. Các ông biết không, tôi rất yêu tàu kể từ những tàu kéo to đùng và đen kịt cho đến tàu chở hàng sơn đỏ hay những tàu viễn dương màu trắng. Thế rồi tôi tự nhủ, trời ạ, sau góc bên này phải là đại dương. Tôi chạy hai giờ liền nhưng chỉ thấy toàn là nhà kho, xưởng máy và xưởng đóng tàu, thỉnh thoảng mới trông thấy một chiếc tàu cao như nhà thờ hay ba cái ống khói to đùng và nghiêng nghiêng. Ở đây thối mùi cá, mùi mồ hôi ngựa, mùi của đay, của rượu rum, mùi của lúa mạch, than và sắt, ông nghe nhé, khi nó là cả một khối sắt khổng lồ thì nó có mùi sắt rõ ràng. Tôi cứ như nhìn thấy cả thế giới, nhưng sau đó đêm xuống và tôi đi đến một bờ cát, bên đối diện có ngọn hải đăng chiếu sáng và đây đó có những đốm sáng nhỏ đang bơi, chắc đây là đại dương; tôi ngồi xuống đống ván gỗ và cảm thấy mình bơ vơ và bị lạc đường, tôi nghe thấy tiếng nước rì rào lao xao làm tôi buồn và muốn hét lên. Sau đó có hai người đến, một đàn ông một đàn bà nhưng họ không nhìn thấy tôi, họ ngồi quay lưng lại phía tôi và nói chuyện khe khẽ, nếu tôi hiểu được tiếng Anh thì tôi sẽ ho lên để họ biết rằng có ai đang nghe thấy họ, nhưng tôi không biết lấy một từ tiếng Anh trừ hai từ ‘hotel’ và ‘shilling’ nên tôi vẫn im lặng.

“Lúc đầu họ nói chuyện rất rõ ràng, sau đó người đàn ông bắt đầu nói chậm và kể lể khe khẽ, như là không muốn nói ra; sau đó anh ta nói nhanh và nói ra hết. Người đàn bà kêu lên sợ hãi và nói cái gì bực bội với người đàn ông, nhưng người đàn ông cầm chặt tay người đàn bà đến mức người ấy kêu lên và người đàn ông trao đổi với người đàn bà qua kẽ răng. Các ông nghe nhé, đây không phải là trao đổi về tình yêu, người nhạc sĩ nhận ra ngay; những cuộc thuyết phục về tình yêu có nhịp khác, nó không cất lên rồi bị bó chặt như vậy, câu chuyện yêu đương có giọng trầm, nhưng ở đây là giọng base cao, giọng nhanh và không đều ở mỗi một độ cao cứ như ta ôn đi ôn lại một việc. Tôi bắt đầu hơi sợ, người đàn ông này nói cái gì đó không tốt, người đàn bà bắt đầu khóc thút thít, mấy lần hét lên như cự lại, như muốn giữ anh ta lại; người đàn bà này có giọng kèn clarinet một chút, giọng gỗ, giọng ấy không trẻ trung; giọng người đàn ông thì luôn luôn như còi, cứ như là chỉ thị hay đe dọa. Giọng người đàn bà cứ như cầu xin tuyệt vọng, nấc lên vì sợ hãi như người ta nấc lên khi mình đặt miếng chườm đá lên người ấy. Và sau đó tôi nghe thấy rằng người đàn bà lập cập. Lúc đó người đàn ông gầm lên rất sâu, giọng base như say tình; giọng người đàn bà chuyển sang nấc lên thụ động và vỡ vụn như là sự cự lại đã bị bẻ gãy. Nhưng sau đó giọng base say tình lại lên cao, quá rõ ràng, cố ý, đặt điều kiện từng câu; giọng người đàn bà thì xen vào vô vọng nức nở, than thở và không còn cưỡng lại nữa, chỉ còn thấy nỗi sợ khủng khiếp, không phải sợ người đàn ông mà là sợ hãi một cái gì đó xuất hiện như đã nhìn thấy trước trong tương lai. Và giọng người đàn ông lại thấp xuống, vo ve nhẹ nhàng và âm thầm đe dọa; giọng nấc của người đàn bà đã biến thành những tiếng thở dài ngu muội và quy hàng. Người đàn ông lạnh lùng hỏi khẽ mấy câu và nhận được cái gật đầu trả lời rõ ràng vì không thấy anh ta giục giã nữa. Sau đó hai người đứng dậy và đi về hướng khác.

“Các ông nghe nhé, tôi không tin vào linh cảm nhưng tôi tin vào âm nhạc; khi tôi nghe họ vào đêm đó, tôi biết hoàn toàn rõ ràng là giọng base thuyết phục giọng clarinet về cái gì đó rất khủng khiếp. Tôi biết trước là cái clarinet trở về nhà và với ý chí của kẻ bị nô dịch nó sẽ làm điều mà base đã ra lệnh. Tôi đã nghe thấy và nghe thấy thì sâu hơn là hiểu từng từ. Tôi biết rằng có tội ác gì đó đang được chuẩn bị, nhưng không biết tội ác gì. Tôi nhận biết được theo sự sợ hãi toát ra từ hai cái giọng ấy, nó rõ ràng trong màu của giọng, trong nhịp, trong tốc độ, chu kỳ và những chỗ ngắt - ông nghe nhé, âm nhạc chính xác hơn tiếng nói. Cái giọng clarinet quá đơn giản, đơn giản đến mức chẳng thể tự làm được gì; nó chỉ có thể trợ lực, lấy giúp cái chìa khóa hay mở cửa, nhưng cái giọng base sâu và thô ráp sẽ tiến hành, trong khi clarinet chỉ nấc lên sợ hãi. Thế là tôi chạy về thành phố với ý thức là điều gì đấy sẽ xảy ra và tôi phải làm gì đó để ngăn lại. Đấy là cảm giác kinh khủng, khi ta sợ là mình sẽ đến chậm trễ.

“Cuối cùng thì tôi trông thấy một cảnh sát và tôi chạy về phía anh ta. Tôi đẫm mồ hôi và thở hổn hển. Ông ạ, tôi buột miệng, ở trong thành phố này người ta đang chuẩn bị một vụ giết người! Người cảnh sát nhún vai và nói gì đó với tôi, nhưng tôi không hiểu. Trời ơi, tôi bỗng nhớ ra là anh ta cũng không hiểu tôi lấy một từ!

“Vụ giết người, tôi hét vào anh ta cứ như anh ta điếc, anh hiểu không? Họ muốn giết một phụ nữ cô đơn! Con giúp việc hay quản gia ấy sẽ tiếp tay, trời ạ, tôi gào lên, các anh hãy làm gì đi, người ơi!

“Người cảnh sát chỉ lắc đầu và nói gì đó như là ‘yourwell’.

“Anh ạ, tôi nói với anh ta bằng giọng đầy cay đắng, trong khi tôi run lên vì căm giận và kinh hãi, cái mụ đàn bà chết dở ấy sẽ mở cửa cho nhân tình của mụ, tôi thề độc đấy! Các anh không được cho phép! Hãy tìm ra nó! Đến khi đó tôi mới nhớ ra là không biết mụ đàn bà ấy trông như thế nào, nhưng nếu tôi có biết thì cũng không thể nói ra được. Trời ơi, tôi hét lên, rõ ràng là vô nhân đạo nếu cứ để yên!

“Người cảnh sát Anh chú ý nhìn tôi và nói gì đó dịu dàng. Tôi ôm lấy đầu. Đồ ngu! tôi hét to lên một cách tuyệt vọng, được, tao sẽ tự tìm thấy nó, dù nó ở đâu! Tôi biết, đấy là một chuyện điên rồ, nhưng các ông xem nhé, mình phải làm gì vì tính mạng của ai đó; và tôi chạy suốt đêm ở Liverpool, và ước gì tôi có thể nhìn thấy ai đó chui vào ngôi nhà nào đó. Cái thành phố này thật kỳ lạ, ban đêm nó như là chết thực sự... Tôi ngồi đến sáng trên mép vỉa hè và khóc vì mệt; người cảnh sát tìm thấy tôi ở đó và nói với tôi ‘yourwell’ và đưa tôi về khách sạn. Tôi không biết sáng ngày hôm sau tôi đã chỉ huy thử dàn nhạc như thế nào nữa, nhưng sau khi tôi đập cái gậy chỉ huy xuống đất và chạy ra phố, tôi hét lên gọi cậu bán báo: Báo buổi chiều nào! Tôi mua một tờ, trên tờ đó là hàng chữ to MURDER và bên dưới là ảnh của một bà già tóc bạc phơ. Tôi nghĩ rằng murder nghĩa là vụ giết người.”