Phần Thứ Nhất (II)

Mặt trời đã lên khỏi bờ tre, trải ánh nắng đều trên các ngọn cây trong khu vườn yên tĩnh. Hội Bang gỡ chiếc mũ phớt màu tro từ trên tường xuống, ngón tay trỏ của lão búng búng vào vết bụi dính trên vành mũ.

- Bà nó đâu! - Lão gọi với ra sau vườn, không có tiếng trả lời, lão lặp lại to hơn. - Bà nhà nó đâu rồi?

Vẫn không có tiếng trả lời.

- Mới tảng sáng đã đi đâu mất hút, cái mụ kỳ cục. - Hội Bang càu nhàu và sửa đi sửa lại chiếc mũ trước tấm kính.

Mái tóc bạc trắng dưới vành mũ hiện rõ trong kính làm lão bằng lòng. Lão cho chiếc áo sơ mi trắng vào trong quần và nai nịt cẩn thận. Đối với lứa tuổi của lão, vào thời buổi này, trong xã, chẳng mấy người mặc đồ Tây. Nông dân suốt ngày chân lấm tay bùn, kẻ làm ruộng, người đi rừng, ai nấy áo cộc quần đùi, họa hoằn đi lại với nhau, giỗ tiệc thì họ mới mặc bộ bà ba trắng, trang trọng hơn thì diện áo dài. Hội Bang thuộc diện tân thời, lão đã ở thành phố, theo lão đồ Tây trang nghiêm hơn. Lão nghĩ rằng mọi người trong xã tôn kính lão một phần ở lối ăn mặc đúng mức ấy.

- Mẹ mày đâu rồi? - Hội Bang hất hàm hỏi cô con dâu từ nhà dưới bước lên, hai tay đang khệ nệ bưng chiếc mâm đầy bánh ít.

- Dạ, mẹ con ra sau vườn chưa vào.

- Sáng nay, tất cả về nhà cậu mày để dự giỗ ông ngoại. Chuẩn bị đi ngay đi chứ, đã nói từ tối mà bây giờ người này người nọ cứ chạy tuốt tuột đâu đâu ấy. Thế còn con Vi đâu?

- Dạ, cô ấy ra giặt đồ ngoài sông.

- Gọi, gọi hết vào đây! - Hàm râu bạc của lão hơi nhún nhảy. - Giặt với giũ. Tối về hẵng hay, đi muộn người ta cười cho thúi mũi. Gọi tất cả vào, còn mày cũng chuẩn bị mà đi đi…

Mặc dù đã quen với cách xưng hô của cha chồng, nhưng lúc này Bốn Thanh thấy hơi khó chịu bởi tiếng “mày” nặng trì trì của ông già, nghe cùng cục, khô khô. Tuy vậy, người đàn bà từng trải công việc gia đình tỏ ra khôn khéo, như không hề có việc gì xảy ra.

- Cha ạ, con đã thưa với mẹ. Sáng nay có mấy người đến nhập than. Họ hẹn từ tuần trước, mà bọn này thì mình không thể để mất. Họ cần tiền, không có mình ở nhà thì họ sẽ bán cho người khác, với lại phải giữ mối. Cha, mẹ và cô út về bà ngoại trước, xong lúc nào con sẽ về lúc ấy.

Mặt Hội Bang lộ rõ vẻ hài lòng trước sự phân trần của cô con dâu. Quả thật từ trước tới giờ, nhiều lúc Bốn Thanh tỏ ra lấn lướt, ăn hiếp chồng, song với vợ chồng lão thì Thanh một mực kính nể, dạ thưa.

- Cũng được. - Lão đáp lời con dâu. - Xong lúc nào thì mày xuống lúc đó. Nhà cậu Ba làm giỗ cả ngày đó. Giờ thì gọi mẹ mày vào ngay đi, cả con Vi nữa, bảo nó bỏ tất cả các thứ đó, đi đã!

Hội Bang càu nhàu một lúc, chân vắt chéo trên chiếc ghế gỗ, tay vân vê cốc trà chờ đợi. Một lát, bà vợ già và cô con gái út cũng đã đi vào. Cả hai im lặng và vội vàng thu xếp các thứ. Chẳng mấy chốc vợ chồng Hội Bang và Tường Vi cùng hai đứa cháu đã bước ra đường.

Lúc này, Quân đang dùng thùng để xách nước tưới cây, thấy Tường Vi bước đi, anh ta dừng tay đứng nhìn, ánh mắt trông như thể đang mỉm cười.

- Nhớ làm cỏ mấy cây dừa lửa phía bờ sông nghen! - Hội Bang dừng lại dặn Quân, rồi chụp mũ lên đầu, bước tiếp.

Tường Vi không dám nói gì, mặc dù cô muốn châm chọc chàng trai một câu nào đó. Nhưng khuôn mặt nghiêm nghị của bà Hội làm cô sợ.

Khi họ bước ngang qua chợ, những người quen đứng nhìn với những ánh mắt tò mò.

- Nhà ta đi đâu mà cả bầu đoàn thê tử thế này hả cụ? - Bác thợ rèn ngồi bên bể lò rút điếu thuốc lá to tướng từ trên miệng ra, cất tiếng hỏi.

- Giỗ bên ngoại. - Hội Bang đáp gọn.

Đến nơi, Tường Vi thấy mọi người đã đông đủ cả. Trên bàn thờ nhà ông cậu, lư đồng sáng bóng, mùi hương tỏa ra ngào ngạt. Sau những câu chào hỏi thân thiết, Tường Vi nhập vào chỗ đám chị em gái, lo việc nấu nướng.

- Chị Vi làm cái này với em. - Trúc, cô em họ nhỏ hơn Vi vài tuổi, kéo cô ngồi xuống bên đống khoai môn bảo. - Chị gọt đi! Hai chị em mình chỉ lo việc này thôi.

Tường Vi cầm lấy con dao xếp và lần lượt cạo vỏ mấy củ khoai môn mập tròn, bàn tay cô đỏ

mẩn lên.

- Sao? Cô Vi nhà ta chỉ về một mình thôi à? - Tâm, một bà chị dâu bên nhà ngoại, mặt đỏ nhừ vì đang xào nấu, cất tiếng hỏi. - Không chịu mang cậu ta theo à?

- Cậu với mợ nào đâu chị? - Vi đáp lại, hai má nóng bừng, và cô biết tỏng rằng Tâm đang trêu mình.

- Còn giấu nữa, chị nghe nói có cái anh chàng thiếu úy đẹp trai nào đó…

- Úi chà, còn lâu. Thế chị tưởng dễ lắm đấy à?

- Đừng có làm bộ làm tịch nữa cô em ạ! Chứ không phải sắp lên mâm lên đũa cả rồi sao?

- Đũa với mâm nào?

- Chị Tâm hiểu sai rồi. Không phải anh chàng thiếu úy đâu. Mà là một người khác kia, hình như tên Hiển thì phải. - Sim, cô gái liến thoắng, có cặp mắt đen láy và cái miệng rộng ngồi gọt đu đủ phía sau Vi, lên tiếng.

- Cũng không đúng nốt. Chưa có ai cả. Gái ế mà. - Tường Vi nói với giọng vui vẻ, tuy vậy cô cảm thấy bực, không ai hiểu cô cả. Mấy chị em gái bên ngoại tại sao chẳng ai nhắc đến Quân hết.

Vợ chồng Hội Bang đang nói chuyện với những người già cả ở nhà trên, nghe đến rôm rả, cứ như là lâu lắm họ mới được ngồi với nhau.

Mấy người mổ heo ở góc sân, phơi những tấm lưng trần bóng loáng mồ hôi. Tiếng dao phay dần xương vỗ đều đều xuống các tấm thớt gỗ, nhộn nhịp. Năm sáu đứa trẻ thổi cái bong bóng heo to lên, chuyền nhau, reo hò. Các bếp nấu trong nhà không đủ nên phải dựng thêm mấy cái nữa dưới gốc cây mít, khói xanh tràn ra cả sân, nơi đám con gái đang xắt đậu, gọt khoai.

- Mấy ông con trai đâu cả rồi, ai rảnh quạt bớt khói coi? - Cô gái tên Sim cất tiếng the thé, nước mắt ứa xuống dưới vành mi. - Khói bắt chết ngột đây này!

- Tuân - con trai Ba Quát, cậu của Tường Vi, ngang tuổi cô, học ở thành phố về dự giỗ, đang lăng xăng ở chỗ mổ heo, nghe tiếng liền chạy tới, quạt khói. Chiếc quạt mo cau trên tay Tuân đưa qua đưa lại làm những ngọn lửa bùng lên. Những đám khói xanh tản ra rồi quyện lại ôm lấy ngọn cây mít.

- Phải thế chứ! - Tường Vi mỉm cười với người em trai.

Đôi mắt lém lỉnh của cậu học sinh thành phố không rời Tường Vi. Và rồi cậu ta buông chiếc quạt xuống cạnh bếp, sà vào chỗ cô.

- Cứ mỗi lần về, em trông chị lại lộng lẫythêm ra.

- Thôi, đừng có chọc chị nữa.

- Ồ, em nói thiệt mà. Chị không thua bất cứ cô gái nào đẹp ở thành phố đâu.

Mặt Tường Vi nóng bừng trước lời khen. Cô có ý thức rất rõ ràng về sắc đẹp của mình qua những lần soi bóng ở bến sông vắng lặng, hay đứng trước tấm kính trong nhà. Lời khen của đứa em chỉ làm cho niềm tự hào trong cô thêm bay bổng hơn. Tuy vậy, Tường Vi vẫn nhăn mặt:

- Đẹp gì chị, chớ có cho chị lên mây!

Không khí ngày giỗ lớn ở nhà ông cậu càng lúc càng sôi động. Tiếng chào mời, những câu chuyện tiếu lâm, những chuyện Thiên Tào, Bắc Đẩu có dịp được đưa ra.

Tường Vi gọt hết vỏ đống khoai môn lại chuyển sang loay hoay với các rổ rau. Khi cô thấy thấm mệt cũng là lúc mọi việc bắt đầu xong xuôi.

Những ngọn đèn sáp được thổi tắt. Những nắm hương cháy dở được cắm vào đầu sân, khói bốc lên nghi ngút.

Bà Hội Bang, một tay đỡ lấy vạt áo dài, một tay vuốt nước trầu đỏ chạch trên cặp môi mỏng, bảo nhỏ cô gái:

- Để tao xin phép cậu mợ, mày ngồi trước rồi về ngó nhà để chị Thanh đến đây. Thằng Tường đi khỏi thì nó phải có mặt, không mọi người cười cho thúi mũi.

- Dạ. - Tường Vi đáp nhưng không nhìn vào mặt người mẹ.

*

Trời nắng chói chang, nhưng đi ngoài đường Tường Vi cảm thấy thoải mái hơn ở nhà ông cậu, cảnh ồn ào ở đó làm cô muốn chóng mặt. Cô nương theo hàng keo xanh ngát bên lề đường cái rộng để bước. Gió nồm thổi rười rượi có lúc như muốn lật ngược tà áo của cô. Tường Vi để mặc cho gió mơn trớn mảng da thịt trống trải. Đường vắng, chẳng có ai để phải giữ gìn ý tứ. Cô vừa bước vừa nghĩ mông lung và không mấy chốc đã tới Bến Đá Lu. Chợ đã tan, chỉ còn mấy sạp hàng lớn của các nhà buôn gần đó chưa dọn dẹp.

Một đám lính Bảo an đang uống rượu ở quán bên đường, thấy Tường Vi, cả bọn cười nói, trêu chọc nhăn nhở. Cô gái sợ sệt, chỉ lo trong bọn có tên đón đường, song cô đã thoát được nên nhanh chân bước về nhà mình.

Con chó lông xù nằm cong người ở bậc tam cấp trước ngõ, thấy Tường Vi khẽ lắc lư cái đầu, mừng rỡ một cách biếng nhác. Tường Vi nhẹ nhàng tiến vào sân. Nhà cửa vắng tanh. Chị Thanh đi đâu? Cô tự hỏi, nhưng rồi cô giật mình đứng sững lại, vì qua khe cửa sổ, cô thấy chị dâu của mình đang đứng ngửa người, lưng dựa vào tường; còn Tám Vân, một người đàn ông vạm vỡ, là Phó Ban đại diện xã, đang ghì lấy cơ thể của chị ta; cái đầu to húi ngắn của Tám Vân trước ngực Bốn Thanh chẳng khác nào cảnh đứa bé khát sữa đang tìm vú mẹ.

Tường Vi bịt lấy miệng, suýt nữa đã bật ra tiếng kêu thất thanh. Làm sao cô có thể nghĩ rằng một chuyện tày đình như thế này đã diễn ra trong nhà mình. Mắt cô như hoa lên. Chẳng lẽ mình nhìn nhầm? Không, cô không nhầm. Và rồi nín thở, lồng ánh mắt qua khe cửa lần nữa, Tường Vi thở hồng hộc, xách nón quay trở lại đầu sân, hai chân run run trong cảm giác lo âu lẫn xấu hổ.

- Chị Bốn ơi! - Cô đánh tiếng thật to để báo động, tỏ ra mình chưa hay biết việc gì. Làm như vậy, theo Tường Vi, dù sao cũng là biện pháp êm thấm, nhưng cô vẫn không giấu được vẻ mất bình tĩnh. Cả khoảng sân trống trải và trông tẻ nhạt đến thảm hại trước ánh mắt của cô.

Có tiếng chân bước vội vàng trong nhà, và dường như có cả tiếng người vấp vào ghế, bàn. Khi Tường Vi vào, cô thấy cả hai người đã ngồi trước bộ bàn ghế nhỏ. Khuôn mặt của người đàn ông lẫn người đàn bà đều tái nhợt, ngượng nghịu. Tường Vi còn nhận ra hai chiếc cúc áo trên ngực Bốn Thanh chưa kịp cài, mái tóc của thị xõa ra, rối tung. Đôi mắt sáng long lanh thường ngày của người đàn bà, giờ này bỗng nhiên đục mờ, ốm yếu, ẩn sâu bên trong là nỗi băn khoăn sợ hãi. Còn người đàn ông chỉ liếc nhìn cô, gật đầu, tỏ ý chào, rồi vội vàng ném cái nhìn lên trần nhà, đầu ép chặt vào thành ghế gỗ như cố kìm chế cơn sốc dữ dội đang làm chấn động cơ thể.

- Mẹ bảo chị xuống nhà cậu ngay kẻo mọi người đợi. Đến chiều chị về với mẹ!

Tường Vi nói song không dám nhìn chị dâu, cố ý để cho hai người biết rằng, cô chưa trông thấy điều gì cả. Rồi để khẳng định thêm, để xóa bớt không khí căng thẳng đang bao trùm trong căn nhà, cô tỏ ra nhu mì, xởi lởi, gắng nở nụ cười thật tươi trên môi:

- Chị đi đi! Mời cả anh Tám nữa, xuống dự giỗ ở nhà cậu em!

Chẳng ngờ mọi cử chỉ của Tường Vi đột nhiên trở thành liều thuốc linh nghiệm, tái tạo sắc hồng trên khuôn mặt bà chị dâu. Bốn Thanh đứng bật dậy, như cố xóa hết những vết tích của cuộc tình vụng trộm, bằng cách dồn âm thanh cho lời nói rành rọt:

- Vậy há anh Tám, chuyện anh muốn bàn thì phải đợi anh Tường nhà em về. Vì tiền anh định mượn cũng khá nhiều mà trong nhà thật tình là đang cạn. Bây giờ em phải đến nhà cậu Ba của em đây. - Quay sang Tường Vi, thị tiếp. - Bên đó đông lắm hả cô út?

- Đông lắm. - Tường Vi nhún vai, không hiểu được chuyện Tám Vân đến mượn tiền là thật hay do Thanh phịa. Cô chỉ thấy mặt Tám Vân cũng chợt sáng lên, đầu anh ta nhổm khỏi cái thanh ghế gỗ, một bàn chân bắt đầu đánh nhịp, rung rung trên mặt đất.

- Cũng đành vậy chớ biết sao được. - Tám Vân nói và đứng dậy. - Thôi tôi về đây, chị nhớ nói với Tường giúp tôi. Tôi về nghe cô Vi!

Tiếng chào của Tám Vân như trượt qua tai Tường Vi. Cô nhìn theo bước chân người đàn ông cho đến tận cổng.

- Cái thằng cha đến mượn tiền, đã nói khôngcó mà cứ ngồi dai như đỉa đói. Tiền đâu có màcho mượn.

Bốn Thanh giả bộ càu nhàu trong lúc đang chải đầu, tưởng chừng như thị đang nói với chính khuôn mặt mình, khuôn mặt đối xứng trong gương lớn. Nhưng Tường Vi hiểu tỏng tong rằng, bà chị dâu đang muốn đánh trống lảng: “Đến mượn tiền hay là mượn cái gì khác, ngọt hơn?”. Chà, thế mà lúc nào ông già cũng dạy cô: “Đừng có học ai con ạ, học chính chị Thanh mày kìa!”.

Khi Bốn Thanh đã đi, Tường Vi ngồi xuống ghế đăm đăm nhìn vào mảng tường mà ban nãy người đàn bà từng dựa lưng vào. Cô cảm thấy ghê tởm vì chuyện ấy xảy ra trong chính nhà mình, vì chuyện người anh cùng cha khác mẹ của cô đã bị lừa mà không hay biết. Chao ôi, tình bạn thân thiết giữa anh cô và Tám Vân là như vậy sao? Những ngày tiếp theo còn điều gì sẽ diễn ra trong ngôi nhà này nữa? Tường Vi thẫn thờ trong đống ý nghĩ bề bộn. Và cô biết chắc mình chẳng giải quyết được điều gì cả. Có tiếng gà gáy trưa ở đâu đó vọng tới, xao xác. Tường Vi ngả đầu, xổ chiếc kẹp cho tóc chảy trên thành ghế, lim dim đôi mắt, cố tìm sự êm dịu trong căn nhà vắng vẻ. Và rồi bản tính của một thiếu nữ mới lớn, hơn thế nữa bản tính phóng khoáng mang đậm nét di truyền của người mẹ là cô đào Loan năm nào trỗi dậy trong Tường Vi, kích động trong cô tính tò mò, hiếu kỳ một cách bản ngã, thích được tự do, vượt qua những quy ước đạo đức đang kìm chế. Máu trong người cô bỗng chốc trở nên sôi động, rạo rực. Cô tưởng tượng ra những cảm giác mới lạ khi được vuốt ve bởi bàn tay của người con trai mà mình yêu. Còn chuyện cô vô tình biết về bà chị dâu lúc này đã trở thành điều kiện, điều kiện thuận lợi ủng hộ cô: Chắn chắn Bốn Thanh sẽ không dám nhúng sâu vào chuyện cô không lấy Phan; nếu nhúng vào, cô sẽ có cách bóng gió để bà chị dâu phải im lặng. Một điều kiện gần như là thủ đoạn bắt đầu nhen nhóm trong lòng cô gái trẻ. Tuy vậy, chỉ phút sau, Tường Vi lại băn khoăn, và một chút day dứt từ trong cõi sâu lắng của lương tâm làm cho trái tim cô đập mạnh. Nhưng sự day dứt ấy chỉ thoáng qua, hệt như sợi khói mong manh, tan ngay trước gió. Tâm trí Tường Vi lại cồn lên trong nỗi đắn đo thường tình của những cô gái sắp bước vào lâu đài yêu đương. Mình sẽ lấy ai làm chồng? Lần nữa hiện lên trong sự tưởng tượng của Tường Vi dáng vẻ của tất cả các chàng trai mà cô biết họ đang chờ cô dành cho sự ưu ái nhất, trong đó hình ảnh của Quân không ngừng hiện lên thật đậm nét…

- Ờ, mà hôm nay anh ta đi đâu? - Tường Vi bước ra nhà, dạo lướt qua một vòng và gọi: “Quân ơi! Anh Quân ơi!”.

Nhưng chẳng có tiếng trả lời. Không khí buổi trưa trong vườn thật yên ả. Đáp lại lời cô gái chỉ có tiếng mái chèo đánh cá ở phía sông vọng tới lộp cộp, lộp cộp…