PHẦN III

Câu chuyện bắt đầu từ đây. Phó Sơn đi ngược gió trong cánh đồng xanh ngát ngoài thành trì cũ, gió thổi mạnh tới mức làm rơi một đầu thắt lưng của anh, còn lông của con Phú Quí thì quăn hết lại, người nó xiêu vẹo run rẩy chạy nhanh trong bụi gai. Hôm ấy là ngày mười bảy tháng ba năm một ngàn chín trăm chín mươi tám, mây đọng ở trên trời sà xuống rất thấp, nguy hiểm dường như sẵn sàng ụp xuống bất cứ lúc nào. Trên đỉnh núi cao, không phải cây gì cũng mọc cao to cả, ngoài cây quả trắng trong thành trì ra, thì hầu hết các cây khác chỉ mọc quá đầu người là bắt đầu đâm chạc, chúng phát triển một cách hạn chế trong vài mươi năm. Cuối cùng mọc lên được chỉ toàn là những cây thấp bé lùn tịt và gai góc, tất cả đều mang màu gỉ sắt, vỏ sần sùi như chân gà, lắc lư ngân nga tiếng đồng trong gió. Con Phú Quí co cái chân nhỏ lên đi tiểu, nước tiểu bắn tóe loe, gió thổi hất vài giọt phả ngược vào mặt nó. Phó Sơn nhìn gió và mây bay cứ trào lên cuốn xuống, lại cuốn xuống trào lên như nước chảy từ một gò đồi. Anh phát hiện trên cây gai bên người móc một dúm lông sói, bước lên phía trước, lại thấy một dúm lông sói nữa. Từ màu sắc và mức cong xoăn của lông, Phó Sơn biết đây là vật của sói để lại từ rất lâu rồi. Anh ngẩng lên, miệng khẽ há, ngây người nhìn một đám mây trên trời.

Trong ngày xuân yên ả, sự có mặt của Phó Sơn làm cho chín gia đình của thành trì cũ vui mừng hớn hở. Họ đón anh với nghi thức long trọng nhất, mời anh ngồi trên giường lò; sắp mâm ra, lọc từng bát rượu ngô tự nấu mời anh uống. Sau đó, họ còn giã khoai tây trong cối đá làm bánh. Phó Sơn hài lòng với thân thể thô lùn của mình, anh có khuôn mặt chữ điền thô ráp đen sạm, bộ râu cứng như bàn chải đánh giày phủ kín cằm, còn đôi chân thì chắc như cái vồ nhưng mùa đông lúc nào cũng ra mồ hôi khăm khẳm. Chỉ tiếc là anh không có một cái miệng vuông có thể nhét lọt nắm tay. Đây là nguyên nhân căn bản anh qui kết số phận mình không tốt. Anh uổng liền một lúc năm bát rượu cuốc lủi, tâm trạng phiền muộn u uất không làm cho anh hào hứng ngay lên được; ngược lại, sắc mặt anh u ám, xám ngoét khi nghe lời ca tụng công đức của dân bản, hai nếp nhăn trên trán mỗi lúc một hằn sâu, đầu cúi gằm, anh càng trầm lặng không nói năng gì. Hai con chuột lần lượt từ xà nhà rơi xuống, rơi trúng mâm làm đổ bát rượu. Bởi chủ nhà hút thuốc uống rượu, nên chuột cũng lên cơn nghiện rượu thuốc, nằm trên xà gỗ ngửi phải mùi rượu khói thuốc, bỗng dưng tuột chân rơi xuống. Phó Sơn dùng đũa kẹp chặt một con chuột, đập đập gí gí trên mâm, cho tới lúc đầu con chuột vỡ toác. Lúc này, bọn trẻ được dịp xỏ chân vào đôi giày đay của anh, giày đay to rộng, lồng cả giày của trẻ con vào, bọn trẻ còn ôm cả súng săn đi ra cửa. Anh chộp luôn khẩu súng, trợn mắt hỏi:

- Trên cây có mười con chim đậu, bắn rơi một con, còn lại mấy con? Bọn trẻ đáp:- Chín con! Anh giương súng bắn một phát ra ngoài cửa sổ giòn tan, bầy chim sẻ trên cây quả trắng ngoài cửa sổ nghe tiếng nổ vỗ cánh bay, lượn mấy vòng trên trời, rồi lại ùa xuống đậu trên cây rừng khác, chỉ có hai con chim sẻ rơi xuống. Con chó nhảy quớ lên mấy cái, rồi chạy đi tha về từng con. Bọn trẻ reo hò ầm ĩ:

- Bắn giỏi quá, bắn giỏi quá! Còn anh thì tựa bệ cửa sổ hắng lên một tiếng, nghĩ đến ngày nào hàng vạn con sói đã hủy diệt huyện lỵ này ra sao, oán hận hàng ngàn con sói cùng gào thét công kênh nhau leo lên tường thành ở ngoài cửa Bắc, con người chẳng hiểu thế nào lại sơ xuất không canh phòng ở cửa Đông, để đến nỗi một bầy sói khác đã tập kích vào thành... Sinh không gặp thời, mình không được sống trong những năm tháng đó, bây giờ là một tay thiện xạ như anh hùng, vậy mà chỉ có thể bắn những con chim sẻ lích cha lích chích.

Sự có mặt của Phó Sơn đương nhiên cũng truyền đến cơ sở chăm sóc sinh sản và bảo vệ gấu mèo lớn, chủ nhiệm Thi Đức đã đích thân đến thăm anh. Nhà khoa học trán hói và đeo kính cận vài đi ốp này đã từng quen biết Phó Sơn; lúc xây dựng cơ sở, thì đội săn bắt đã ở đây một thời gian, đã từng trèo trên hàng rào của cơ sở một lúc hai mươi con sói bị bắn chết, đến nỗi trong vài năm liền sói không dám bén mảng đến. Trông thấy Phó Sơn, Thi Đức giơ hai tay lên reo mừng, ông đã cảnh giác, bởi trước đây khi bắt tay nhau, Phó Sơn đã siết chặt ông như cái kềm, đau tới mức ông cứ nghiến răng nghiến lợi mà Phó Sơn vẫn không buông, lại còn cứ lắc lắc liên tục. Nhưng lần này Phó Sơn không chìa tay ra, anh đã say mèm, chân nam đá chân chiêu.

Khi giúp dân bản xách nước ở sông ngoài thành trì, Phó Sơn đã phát hiện ở đáy sông có một khẩu súng, nhưng thò tay vớt lên lại là một cây lão quan thảo. Anh nhìn xuống đáy sông lần nữa, dưới đáy sông vẫn có một cây súng, Phó Sơn lại xuống mò, nhưng lần này cũng không có súng mà cũng chẳng có lão quan thảo, chỉ thấy một con cá lưng đen bơi đi. Trên bãi sông, từng khóm từng khóm cây gai răng sói nở hoa trắng xóa, anh biết đó là linh hồn của bầy sói đã chết còn quẩn níu ở nơi đây.

- Đội trưởng này, anh say rồi!

Thi Đức cầm tay anh lôi đì, anh vẫn chăm chắm nhìn đáy sông.

-Có một khẩu súng. - Phó Sơn nói, anh hít một hơi thật sâu cái không khí của rừng núi sông suối - Tôi chưa say, tôi còn uống được mà.

Thi Đức nhìn Phó Sơn, anh hơi già đi, ngay cái tiếng “trung tiện” mà anh vừa phát ra cũng không còn giòn vang như trước.

Tại phòng mình, Thi Đức đưa ra loại rượu Lô Châu bảo quản đã ba năm, lại còn đem một gói ớt khô rán trong chảo mở để Phó Sơn nhắm rượu, món khoái khẩu của cánh thợ săn chính là hai thứ này. Nhưng bản thân Thi Đức lại không uống, cũng không tiếp Phó Sơn chơi lẩy cỏ (oản tù tì), bởi vì con gấu mèo lớn duy nhất nuôi ở cơ sở này sắp đẻ, đây là một chuyện rất hệ trọng. Ngay từ ba ngày trước, khi con gấu mèo lớn chuẩn bị đẻ, ông chủ tịch ủy ban hành chính Châu Thành đã đích thân gọi điện thoại đến, yêu cầu sẵn sàng báo cáo về trụ sở ủy ban tình hình sinh đẻ của con gấu mèo bất cứ lúc nào, nhất định phải bảo đảm chắc chắn bình an vô sự cho mẹ con loài gấu có nguy cơ tuyệt chủng trên thế giới. Thi Đức là chuyên gia, là chủ nhiệm, là đảng viên cộng sản, ăn lương của nhà nước, ông biết rõ bất cứ công việc gì cũng có ý nghĩa chính trị. Phó Sơn ở nhà uống rượu một mình, tháo giày đay ra, hơi chân thum thủm và mùi rượu mù mịt trong phòng. Đến nửa đêm, con Phú Quí nằm chồm chỗm một chỗ ngủ gà ngủ gật, Phó Sơn đứng lên định đi tiểu, anh lảo đa lảo đảo ra nhà vệ sinh. Khi đến cơ sở lần đầu tiên, anh đã từng đi tiểu ở trong nhà xí này, một bọng nước tiểu xối trôi dạt cả một ổ giòi ra xa một mét. Bây giờ đứng khuất ở đây, anh lại đái ướt mặt giày, anh tựa vào tường, có nhiều chuyện muốn nói với Thi Đức, nhưng Thi Đức chưa quay về. Nhìn trong sân, có ai đó hổi hả chạy qua, từ tường hoa bên phải có ánh đèn chiếu sang, anh biết bọn họ còn đang bận rộn trong chuồng đẻ bên kia. Bỗng dưng anh nhớ đến vở kịch mẫu cách mạng đã xem trước kia, các vai chính thường hay chạy đến dưới một cây thẳng tắp, đứng lại và bắt đầu cất lên những lời hùng hồn. Anh cười một mình, khép vạt áo, rồi sang chuồng đẻ của con gấu mèo lớn, và ở đó anh mới hiểu trên đời còn có những việc khác gây chấn động lòng người, thế là chợt tỉnh cơn say.

Mười hai giờ trưa hôm sau, gẩu mèo lớn đã cho ra đời đứa con to bằng con chuột, nhưng gấu mèo mẹ đã chết ngay sau đó, rồi đến lượt gấu mèo con cũng chết nốt. Hai mẹ con gấu mèo lớn đều đã chết, chỉ còn lại một đám chuyên gia bụng đầy học vấn. Trong ngày hôm ấy, không khí buồn đau bao trùm cơ sở, mây trên trời vỡ vụn ra từng mảng, sà xuống dính lên cỏ, cuốn vào cây, rê là là ở chân thềm, dường như chỉ cần đưa tay là có thể nắm được lông tơ mềm mại của nó. Các nhà khoa học ai cũng há hốc mồm, râu tóc bơ phờ, khóc không thành tiếng mà nước mắt đầm đìa trên mặt. Thi Đức cứ ngồi lì trên đất suốt hai tiếng đồng hồ, không đứng lên mà cũng chẳng hề hé miệng, sắc mặt ông xám như màu đất, chẳng khác gì một con ma đói. Phó Sơn không ngờ con người đẻ dễ dàng như ỉa đái, còn con gấu mèo lớn lại gian nan đến vậy. Anh cũng chưa bao giờ trông thấy những nhà khoa học mà anh từng cảm thấy vừa thần bí vừa kính nể, lại đáng thương đáng cười như vậy, họ cứ kêu trời kêu đất, đau buồn như cha mẹ qua đời! Anh lôi Thi Đức đứng dậy, nhưng không biết nói gì để an ủi bạn, chỉ kéo Thi Đức ra ngoài sân cơ sở đi dạo cho đỡ buồn. Gần đó là một gò đá hình quả đấm khổng lồ, trên đỉnh gò đá có một đền thờ thần núi đã bị tàn phá. “Anh ăn táo chua không?”, Phó Sơn chỉ vào một cây táo rừng mọc ở góc gò đá, trên ngọn cây có một quả táo đã khô lép. Anh bám hai tay vào vách đá, đưa chân đạp mạnh làm rung cây táo rừng, rồi giơ tay hứng lấy quả táo, nhưng Thi Đức không ăn,

- Tôi an ủi anh, chứ có ai nói với tôi được một câu động viên đâu? - Phó Sơn hơi bực.

- Suy cho cùng thì anh còn có sói, còn tôi thì sao, thật tình chỉ mong gấu mèo lớn đẻ được một con, thì cơ sở này sẽ nên công lập nghiệp... Nhưng bây giờ, ngay đến vốn cũng không có!

- Sói trên núi Nam Cung còn xuống đấy không?

- Không!

Thi Đức đáp, rồi lại nói thêm rằng, chín hộ dân bản ở đây từng phản ánh, hôm căng dán chỉ thị cấm săn bắt sói, thì ở trước tảng đá to dán thông cáo, đột nhiên ùa về nhiều thú rừng, có sói, cáo, dê rừng, lợn lòi, còn có cả gà rừng, sóc và rắn... vừa nhảy vừa hò hét, thậm chí chúng còn giao phối cuống cuồng. Hôm sau, người ta phát hiện trong ao có từng mảng từng mảng trứng ếch nổi lều phều, còn trong tổ kiến cũng có một lớp trứng kiến trắng xóa. Bọn chúng đã thành tinh, đang hớn hở ăn tết hay sao đấy. Nhưng từ đó trở đi, không bao giờ còn nhìn thấy sói nữa.

Hai người cùng cười, cười một cách nhăn nhó. Phó Sơn quay đầu nhìn lên núi Nam Cung ở phía đông thành trì. Thật ra đã lâu lắm không còn cung điện trên núi Nam Cung. Tầng mây trên núi nứt ra một khe hở, ánh sáng chiếu chếch xuống; trái núi như Phật ra đời, sáng rực lên. Cả hai người đều không ngờ, giữa lúc này có một con sói đang đứng trên sườn núi của trái núi chính.

Ban đầu, chủ nhiệm Thi Đức không chú ý đó là một con sói, cứ tưởng là cái cây hay tảng đá gì đó, nhưng Phó Sơn đã xúc động kêu lên một tiếng. Con sói đó in hình lên màn trời, thân nó rất nhỏ và dài, đứng quay về hướng Nam, cái đuôi dài như cán chổi gác lên một hòn đá. Phó Sơn nhận ra ngay đó là con sói số mười một, là con sói khỏe mạnh nhất và cũng xinh đẹp nhất trong bầy sói thuộc diện tổng điều tra. Nhưng khi tổng điều tra, con sói này ở trên núi Đại Thuận ngoài trăm dặm, tại sao giờ lại xuất hiện ở đây? Con sói số mười một nghểnh cổ lên gầm rống, tiếng đanh khô, âm vực của nó có thể coi là ở quãng tám, cứ một tiếng dài một tiếng ngắn, lại một tiếng dài một tiếng ngắn, giống như tiếng gọi của người miền núi: “Này - Căn Bảo!...”. Phó Sơn nói:

- Nó tỏ tình đấy!

Quả nhiên, một con sói khác đã xuất hiện ở dưới một cây bên trái sườn núi. Sau đó, con sói số mười một chạy đến chỗ con sói kia, thân nó cong cong, bốn chân thanh thoát. Hai con sói lại gần nhau, cái đuôi vểnh lên, giơ cao như cái chổi lông gà, hớn hở nhảy múa. Phó Sơn lại nói:

-Con kia là sói số bốn.

Con Phú Quí đi theo sủa gâu gâu, tiếng sủa to như tiếng báo, chân trước cứ cào cào bới đất rất khỏe, Phó Sơn đành phải lấy hai chân kẹp chặt nó. Hai con sói vẫn đang nhảy múa ở trên đó.

- Gấu mèo lớn nếu có được thứ tỏ tình động cỡn này thì hay quá. - Thi Đức nói - Anh xem, có sói, sẽ có người đi săn; không có gấu mèo lớn thì tôi chẳng còn là chuyên gia gấu ghiếc gì nữa!

Ánh sáng trong mắt Phó Sơn tối dần, anh giương súng bắn lên trời ba phát.