PHẦN IV

Thật ra, trong câu chuyện tôi kể đúng là có mối quan hệ huyết thống không thể bóc tách nổi với tôi. Trong tác phẩm trước kia, tôi đã viết nhiều về con người và sự việc ở Thương Châu, kể cả chuyện gia đình và họ hàng thân thuộc của nhiều người, nhưng tôi đã bỏ sót ông ngoại tôi. Bố của ông ngoại tôi, hay nói cách khác là cụ ngoại tôi đã bị mất tích trong một cuộc loạn phỉ và họa sói, có lẽ cụ đã chết vì phỉ hoặc chết vì sói. Sau khi cụ bà tắt thở qua đời, người hàng xóm ở thành trì cũ có tên là Thuận Thành đã dẫn bà nội tôi đi, còn ông cậu (tức em bà nội tôi) lớn lên trở thành thợ săn. Cuộc sống vốn là những ngày tháng xếp thành đống chồng chất lên nhau, có vẻ như đang đình trệ, mây gió không nổi, sóng nước không gợn, nhưng thực tế nó đang ngấm ngầm vận động theo quy luật của nó, con người sống trong đó, hai gia đình cứ thế sinh sôi nảy nở, giống như một cây cỏ dại đẻ nhánh này xong lại đẻ nhánh khác, là đã thành một khóm lớn rậm rạp. Ông cậu lấy vợ đẻ con, đã đẻ ra cậu tôi. Bà nội tôi lấy một người họ Tiền trong thành Tây Kinh đẻ ra bố tôi, sau nữa đã có thằng cháu là tôi. Năm tôi lên sáu, thì mẹ tôi có về Thương Châu một lần, theo di chúc của bà nội, đã tìm được người nhà mẹ đẻ của bà, nhưng từ đó trở đi, mẹ tôi không bao giờ về nữa. Tôi vẫn khống biết gì về những họ hàng thân thích làm ruộng còn ở Thương Châu, nhưng trong trí nhớ luôn luôn có câu chuyện mẹ kể về hai gia đình dòng họ.

Cũng nhờ mẹ về Thương Châu lần đó mà đã biết được tình hình cuộc đời cậu tôi. Lúc cậu tôi lên bảy, một hôm, mẹ cậu đưa cậu ra ruộng gặt lúa mạch. Khi người đã mệt rã rời, vừa đói vừa khát, mẹ cậu mới ngồi nghỉ trên bó mạch, mở vung liễn cơm ăn với canh, chợt nghe có tiếng ai khóc, đó là tiếng khóc của đàn bà nghe rất buồn thương. Mẹ cậu liền bỏ cơm xuống đi xem, thì ra là một con sói ngồi gào khóc ở trong mương đất của ruộng mạch, nó gục dưới đáy mương gào khóc, thấy mẹ cậu đến gần, bất ngờ nó bật dậy, xô ngã mẹ cậu. Nghe thấy mẹ hét: “Con tôi ơi...”, cậu đã chạy đến gần, nhìn thấy thân con sói đè lên người mẹ, mái tóc của mẹ bị sói rứt mất một bên, một dúm tóc dính máu thịt da đầu bị mắc vào gai khóm táo chua. Cậu không sợ, cũng không co cẳng chạy, liền nhảy xuống mương, hai tay nắm chặt đuôi sói, cậu nói: “Không được ăn thịt mẹ ta! Sói, không được ăn thịt mẹ ta!”. Sói quay đầu lại nhìn cậu tôi, cặp mắt trắng hình tam giác sáng quắc lên, nó không cắn mẹ cậu nữa, cái lưỡi dài nửa thước lè ra liếm mép, mép đột nhiên kéo lên để lộ ra những cái răng nhọn hoắt như dùi, bỗng nó hộc một tiếng, ngoặm vào gáy cậu tha đi. Mẹ cậu tỉnh lại nhìn thấy sói tha con đi, đã gào thét hoảng loạn. Hôm ấy, ông cậu đi săn vắng nhà, dân bản gần xa cầm gậy, xà beng đuổi theo. Sói chân trước ngắn chân sau dài, chạy lên dốc với tốc độ cực nhanh, nhưng chạy xuống dốc lại rất chậm chạp. Người ở dưới dốc hò hét đuổi theo, những người ở trên dốc đang cắt mạch nghe thấy cũng từ trên đuổi xuống, con sói đâm ra hoang mang. Có lẽ do cậu tôi khá béo, nặng đến hơn hai mươi lăm kilôgam, nên sói tha cậu chạy rất khó khăn; giữa lúc nó đặt cậu xuống định lấy hơi, thì những người xua đuổi đã ào đến trước mặt, sói đành phải bỏ cậu lại. Lúc ấy, mắt cậu vụt chói lòa, cái mà cậu nhìn thấy là một vệt ánh sáng - một vệt ánh sáng màu đỏ. Con sói đã bỏ chạy. Cậu được cướp lại từ miệng sói. Ở gáy cậu có ba vết thương bị chảy máu, tuy sau đó được chữa khỏi nhờ đắp nõn thầu dầu và cùi bí ngô, nhưng đã để lại vết sẹo không bao giờ mất.

- Cậu con hễ điên tiết lên là cái sẹo lại đỏ. - Mẹ tôi nói - Chỉ cần nhìn thấy cái sẹo của cậu đỏ lên, thì không có ai dám đến quấy rầy cậu nữa.

Đây là toàn bộ nội dung tôi biết về gia đình cậu.

Tôi đã đến Thương Châu mấy lần, bởi bề bậc cách những mấy tầng, cậu tên là gì, ở bản nào, tôi không biết cụ thể; ý nghĩa của việc nhận họ hàng không lớn, cho nên chưa bao giờ tôi nảy ra ý định đi tìm đi thăm. Tôi đã từng nói đời này kiếp này không thể nào nhận ra được một chị ruột thịt nữa, song ngờ đâu lần cuối cùng đi Thương Châu, không hẹn mà tự nhiên lại gặp.

Hôm ấy, với danh nghĩa là nhà bảo, tôi uể oải tham dự một cuộc họp kinh tế của Thương Châu. Trong hội trường to rộng, ông chủ tịch ủy ban hành chính của Thương Châu báo cáo hiện trạng của địa phương. Ông nói, Thương Châu có diện tích một vạn tám ngàn kilômét vuông, chia thành bảy huyện hành chính và một thành phố trực thuộc địa khu, bao gồm năm trăm bảy mươi ba xã và thị trấn, tổng dân số hai triệu hai trăm mười ngàn người. Từ xưa đến nay, nơi đây là bảy phần núi, một phần sông, hai phần ruộng, đất nông nghiệp chiếm hai triệu hai trăm sáu mươi ngàn mẫu [1], diện tích rừng tám trăm chín mươi ngàn mẫu, có ba mươi lăm trạm thủy điện vừa và nhỏ, bốn khu mỏ lớn: sắt, ăngtimon, than..., một quốc lộ xuyên suốt bốn huyện, mười bốn đường cái cấp huyện. Tuy không phải địa khu giàu có, nhưng ngũ cốc hoa màu đều sản xuất được, đặc sản rừng thì rất phong phú, như gỗ, nứa tre, cỏ râu rồng, sơn, giấy tiền, đào hạt, mộc nhĩ, mật ong..., và “còn có mười lăm con sói”, cuối cùng ông nói thế.

Chú thích:

[1] Mỗi mẫu bằng 667 m2.