PHẦN V

Còn có mười lăm con sói ư? Câu nói này của ông như một mũi tên bắn vào tai tôi. Trong tất cả các báo cáo công tác của chính quyền mà tôi đã nghe, chưa bao giờ tôi được nghe một vị lãnh đạo nào khi giới thiệu “lưng vốn” của địa phương mình lại khoe còn có sói! Nhưng ông chủ tịch địa khu Thương Châu khi nói câu này, giọng vẫn bình thường, không tỏ ra cố ý đặc biệt, cũng không có vẻ gì hóm hỉnh. Tôi cảm thấy ngạc nhiên xen lẫn thú vị ở chi tiết này. Tan họp, tôi dành riêng thời gian đi phỏng vấn ông chủ tịch địa khu.

-Thưa ông, - tôi hỏi - trong báo cáo, ông có nhắc đến sói, còn mười lăm con phải không ạ?

-Phải, mười lăm con sói.

-Là ông nói đến sói ở vườn thú Châu Thành?

-Không, sói hoang dã chứ.

-Làm sao ông biết là mười lăm con?

-Tôi cử người đi tổng điều tra, chúng tôi ghi số cho từng con sói, có cả thảy mười lăm con.

-Như thế có nghĩa sói là một tài sản của Thương Châu?

-Đương nhiên rồi! - Ông chủ tịch đắc ý “Nếu không có sói thì Thương Châu sẽ ra sao? Người thành phố các anh không hiểu dân miền núi đâu. Nói một ví dụ đơn giản nhé, trẻ con ở miền núi nếu ban đêm mà khóc nhè, người lớn đời nọ tiếp đời kia bao giờ cũng dọa: “Đừng khóc, sói đến đấy!”, chúng liền im bặt. Nếu không có sói, anh thử nghĩ...

- Tôi hiểu điều này, trẻ con sợ sói lắm. - Tôi nói - Nhưng không có sói thì chẳng phải tốt hơn sao?

- Vậy thì trẻ con cứ khóc hoài.

Tôi cười:

- Ông là một người theo chủ nghĩa bảo vệ môi trường sinh thái!

- Tôi là chủ tịch địa khu! - Ông trả lời. Và ông chủ tịch địa khu đã cho tôi hiểu một đạo lý lớn - Anh biết không, vùng núi Thương Châu có thỏ rừng, có chồn, dê bụng vàng. Dê bụng vàng để xuất khẩu. Nhưng khi sói ít đi, anh chắc chắn cho rằng dê bụng vàng sẽ càng nhiều lên chứ gì? Không, dê bụng vàng cũng ít dần, không phải do nguyên nhân chúng bị săn bắt, mà bản thân chúng ốm chết. Sói ăn dê bụng vàng, và trong quá trình bị sói săn đuổi ấy, thì dê bụng vàng lại tồn tại một cách khỏe mạnh... Con người của thế hệ trước lớn lên trong nỗi sợ sói; nếu không có sói, loài người sẽ không còn khiếp sợ nữa. Nếu trẻ em sau này nói với người lớn: “Mẹ ơi, con sợ!”, thì những người lớn sẽ càng sợ bởi nỗi sợ của trẻ em. Anh đã đến mỏ dầu chưa? Tôi đã từng làm việc ở mỏ dầu năm năm, nếu một đội giếng khoan không có đàn bà, thì bọn đàn ông khỏi cần xây nhà vệ sinh, cũng không màng chăm sóc bản thân, dần dần ngay đến sự rung động tình dục cũng không có, sống chẳng khác gì gấu mèo lớn.

- Ồ, nghe nói cơ sở chăm sóc sinh sản và bảo vệ gấu mèo lớn ở Thương Châu đã thụ tinh nhân tạo thành công cho một con gấu mèo, nó đã có chửa, phải không ạ?

- Phải. - Ông chủ tịch địa khu bỏ kính ra, tay xoay cái bút chì duyệt văn bản - Sở dĩ gấu mèo lớn trở thành tài sản quí của nhà nước, là bởi vì chúng mất dần khả năng thích ứng với môi trường sinh tồn, thiếu tính dục, thời kỳ động cỡn rất ngắn, khó có chửa, chửa rồi thì có đến chín phần mười khó đẻ. Anh thử nghĩ, hiện nay con người càng ngày càng đông, diện tích rừng càng ngày càng bị thu hẹp, điều này vốn đã là nguy cơ đe dọa chí mạng đối với sự sình tồn của lũ sói. Nếu con người cứ tiếp tục săn bắt, cuối cùng sẽ có ngày số phận của sói cũng giống như số phận của gấu mèo lớn, cho nên chúng tôi đã ban bố chỉ thị cấm săn bắt sói.

Tôi chưa thật sự nhìn thấy sói bao giờ, chỉ trông thấy một con trong vườn thú của thành Tây Kinh, đã vậy hôm đi chơi vườn thú, sói cứ nằm lì trong chuồng không ra, chỉ thò mỗi cái đuôi dài như cán chổi gác lên cửa chuồng... Nhưng với sự nhạy cảm nghề nghiệp, tôi biết mình đã gặp một đề tài sáng tác vô cùng hấp dẫn. Lúc ấy, tôi thầm nghĩ, trên thế giới này, những người chưa tận mắt nhìn thấy sói có thể khá đông, song có lẽ không ai là chưa từng nghe nhắc đến tên sói và những câu chuyện tanh mùi máu sói. Là người có quan hệ huyết thống ở Thương Châu, lại chịu sự giáo dục sâu sắc của người địa phương đã từng chịu tai họa sói, quan điểm của tôi khác với ông chủ tịch địa khu. Ông ấy là người ở nơi khác, ông và gia đình dòng họ của ông chưa từng chịu sự nguy hại mà sói gây nên. Với tôi, cả Thương Châu chỉ còn mười lăm con sói là một chuyện thở phào nhẹ nhõm. Nhưng xét về mặt lý lẽ, tôi lại không thể không đồng ý với quan điểm của ông chủ tịch địa khu. Theo tin tức từ báo chí, thì trên trái đất này, mỗi năm có vài trăm loài sinh vật bị nguy cơ tuyệt chủng đe dọa, nếu cứ tiếp tục tốc độ này, loài người sẽ đứng trước một cảnh tượng đáng sợ biết chừng nào. Vậy mà trong báo cáo công tác của chính quyền, một ông chủ tịch địa khu đã nhắc đến việc bảo vệ và cấm săn bắt sói. Chuyện này nếu không là có một không hai, thì cũng thật hiếm hoi trong bối cảnh khá phổ biến hiện giờ là các quan chức chỉ lo sốt sắng lập công và nghĩ đến những món lợi trước mắt, tôi nên nhiệt liệt hưởng ứng và tích cực phối hợp mới đúng, Đương nhiên chuyện khiến tôi ngạc nhiên và say mê là ở chỗ: Mối nguy hiểm đe dọa loài người bấy lâu nay sẽ có thể biến thành một thú vui để con người thưởng thức. Hàm ý của nó bỗng dưng kích thích ham muốn sáng tác đã lạnh tanh chết cứng từ lâu nay trong tôi. Tôi đề nghị ông chủ tịch, liệu có thể cho tôi được xem hồ sơ liên quan đến mười lăm con sói này không, và nếu được, tôi sẽ chụp ảnh cho chúng. Ông chủ tịch vỗ tay đánh bốp, thậm chí còn bóp chặt vai tôi, khen tôi có ý định tuyệt vời. Ông nói, đã xây dựng hồ sơ tài liệu gì đâu, mới chỉ ghi số thứ tự và đánh số từng con thôi, mà mọi tài liệu đầu tay này thì nằm cả trong tay anh thợ săn tổng điều tra kia.

- Tôi sẽ báo cho người thợ săn ấy đến gặp anh.

Vậy là tôi bỏ hẳn ý định ban đầu chỉ phỏng vấn lấy tài liệu một cách ứng phó qua quít rồi lập tức trở về Tây Kinh. Thôi thì đã đến đây, cứ yên chí ở lại, tạm thời ở Châu Thành một thời gian, chờ đợi sự bố trí sắp xếp của ông chủ tịch. Tôi đoán mình sẽ phải làm một công việc quan trọng, bỗng chốc tôi hoàn toàn chìm đắm trong ý thức bảo vệ và hoài niệm sói. Có thể nói, tôi đã đứng lên thành Phật, trở thành một người theo chủ nghĩa bảo vệ môi trường sinh thái một cách đột biến, tôi thề từ đây không giết súc vật nữa và bắt đầu ăn chay. Rồi ngay sau đó đã xảy ra hai sự kiện khiến tôi càng thêm giác ngộ. Một là, lúc đi dạo trong sân khách sạn, rõ ràng tôi nhìn thấy một cô gái ở lầu một nhìn trộm qua cửa sổ, nhưng khi đi đến gần, thì đó lại là một cây hoa đinh hương. Hai là, khi đi qua vườn hoa giữa phố Châu Thành, tôi thuận tay ngắt luôn một cành hoa nguyệt quí, cả cây nguyệt quí đã rung lên dữ dội, cành hoa bị ngắt tự dưng phình to và đen thẫm, sau đó tứa ra một chất nước màu trắng, còn bông hoa đang nở thì cụp ngay vào, cánh hoa rơi lả tả. Điều này khiến tôi ngạc nhiên hết sức, vạn sự vạn vật đều có mạng sống và linh hồn ư? Rồi tôi nghĩ đến câu hỏi: -Cái gọi là linh hồn bất tử là gì nhỉ? Khi còn sống, bà nội tôi thường nói đến hai chữ luân hồi, luân hồi là gì nhỉ? Có phải sau khi người ta chết, linh hồn tách ra khỏi thể xác, lượn lờ trên bầu trời hay không? Nếu đối ứng được, thì trong khi bay lượn, gặp một con ong mật đem phân hoa của cây này rắc vào hoa của một cây khác, linh hồn ấy sẽ ở lại để rồi một cây mới sẽ mọc lên. Và khi cây mới mọc này đến một lúc nào đó sẽ chết, thì linh hồn lại bay lên trời, vừa may gặp một con lợn đực và một con lợn cái đang giao phối, linh hồn liền nhập vào, và một con lợn mới sẽ ra đời... Nếu có thể như vậy, thì mọi sự sống trên trái đất này đều bình đẳng, kiếp này tôi là người, liệu kiếp trước có phải là một con lợn? Còn kiếp sau thì sao? Có lẽ sẽ là một con sói, con cá, một thân cây ngọn cỏ, hoặc là một con hổ lớn trán trắng mắt xếch... Càng nghĩ viển vông như vậy, tôi càng thấy tâm thần mình có gì đó bất ổn, toàn bộ con người tôi chẳng có vẻ gì là một hậu duệ của Thương Châu, hay nói cách khác, tôi đã phản bội các bậc tổ tiên dòng giống của mình, đã nảy sinh cảm giác thân thiện đối với sói mà ngay đến bản thân cũng phải ngạc nhiên.

Ở lại Châu Thành, tôi bỗng dưng cảm thấy thư thái nhẹ nhõm hẳn, Tây Kinh đã trở nên xa vời đối với tôi. Sáng sớm dậy không phải húp cháo mạch nấu đặc sệt như gỉ mũi, khỏi phải nuốt năm viên vitamin C và hai viên vitamin E theo yêu cầu của bà xã. Buổi tối cũng không nhất thiết phải đánh răng, rửa chân thì mới được lên giường. Điều lạ lùng là bệnh viêm khoang miệng mãn tính của tôi lại đỡ đi nhiều. Vào buổi chiều ngày thứ ba, khi tôi sốt ruột đi đến trụ sở ủy ban hành chính tìm ông chủ tịch Châu Thành hỏi bao giờ có thể gặp người thợ săn tổng điều tra kia, thì ông chủ tịch lại vỗ tay, bảo đang định tìm tôi.

- Ghê gớm quá, Thương Châu sắp có chuyện lớn rồi! - Ông nói - Anh biết không, chuyện này sẽ chấn động cả nước, con gấu mèo lớn duy nhất nuôi ở cơ sở chăm sóc sinh sản và bảo vệ gấu mèo lớn tại thành trì cũ đang ở vào thời kỳ chuẩn bị sinh nở.

- Ồ, vậy ư! - Tôi đáp.

- Hình như anh không xúc động thì phải?

- Hẳn nhiên đây là việc vui mừng, nhưng tôi lại khát khao chụp ảnh cho mười lăm con sói hơn.

- Nhưng chuyện này quan trọng, khẩn cấp lắm, anh nên đến đó lấy tài liệu, ghi chép tỉ mỉ tình hình, đưa tin cho đồng bào trong nước biết.

Tôi đã đi đến đó, kết quả là con gấu mèo lớn đã chết trong lúc sinh nở khó khăn, con nó đẻ ra nhỏ như con chuột rất đáng thương cũng chết ngoẻo chưa đầy hai tiếng đồng hồ sau đó.

- Đây là lần buồn tình nhất trong cuộc đời đi lấy tin viết bài của tôi. Nhưng như một định mệnh, ở đó tôi đã gặp được người cậu của mình.