PHẦN XXVIII

Thật không tưởng tượng được, trong núi sâu lại có một ngôi nhà cổ bốn mặt là nhà ở giữa là sân nghiêm chỉnh như thế. Tuy nhà chính, nhà ngang, nhà chứa củi rạ, nhà để cối xay, chuồng lợn, chuồng bò và tường vây đều lợp bằng tấm đá, nhưng rộng rãi sạch sẽ, ngay đến một cọng rác cũng không có. Càng lạ lùng hơn là gia đình có sáu bảy người già trẻ lớn bé, người nào cũng xinh xắn, sáng sủa, quần áo mới đẹp. Không thể không thốt lên, giữa nơi khỉ ho cò gáy này, ngoài những thằng ngố, chân đi vòng kiềng, bướu cổ ra, vẫn còn có những người điển trai xinh gái đến vậy. Khi chúng tôi vào, cả nhà đang ăn cơm, trên bệ bếp lắp một giàn vắt bún hoặc vắt bột thành sợi. Cục bột lúa kiều mạch nhào xong để trong máng vắt, một người đứng trên đòn bẩy ấn xuống, sợi mì rơi vào nồi nước sôi luộc chín. Họ ấn một máng đủ cho một người ăn. Trong nhà sực nức mùi chua của dấm đậm đặc và mùi hắc của mù tạc hạt cải, con mèo Thúy Hoa hắt xì hơi mấy cái liền. Chúng tôi nói rõ lý do. Người đàn ông ở trên giường lò to nhảy xuống bảo:

- Hê, người thành phố! Các anh tìm đúng chỗ rồi đấy. Tôi là trưởng thôn, ở thung lũng này không tìm đâu ra nơi sạch sẽ hơn nhà tôi. Mời ngồi! Mời ngồi! Làm cho khách một máng trước đã nhé!

Sợi mì cay tê tê ăn sao mà ngon thế. Tôi ăn hai bát, còn Mục Lôi ăn ba bát, toát hết mồ hôi, cơn đau đầu bớt hẳn. Ăn xong, ông chủ và chúng tôi ngồi nói chuyện trong nhà chính, cũng là nơi chúng tôi được bố trí nghỉ ngơi. Con Thúy Hoa được bọn trẻ bế đùa nghịch. Ông chủ hỏi Mục Lôi còn đau đầu không. Mục Lôi đáp, bệnh cũ tái phát ấy mà, không sao đâu. Ông chủ bảo:- Để tôi chữa cho anh. Nói rồi, vỗ vỗ lên đầu Mục Lôi, múc một gáo nước trong hắt lên tường kêu bép một tiếng, ngậm cái đinh sắt to vào mồm, lại cầm một cái búa, hỏi:- Anh tên là gì? Tôi là Mục Lôi, Ổng chủ bảo: Lát nữa tôi gọi, anh trả lời nhé! Mục Lôi đáp: Vâng! Ông chủ cúi đầu lâm râm khấn vái một lúc, bất thình lình cầm búa đóng một nhát đinh vào tường ướt, gọi: Mục Lôi! Mục Lôi đáp: Dạ! Búa lại đóng lần nữa, gọi liền ba tiếng, Mục Lôi cũng ba lần dạ. Búa đóng thêm ba nhát nữa. Ông chủ hỏi: Còn đau không? Tôi nhìn thấy Mục Lôi đang đờ mắt ra tìm cảm giác, cuối cùng đáp: Đỡ nhiều rồi. Ông chủ hỏi: Đỡ hay là đỡ nhiều hả? Mục Lôi đáp: Tôi biết bệnh của tôi thế nào rồi. Ông chủ nói: Tôi tuy không phải thầy lang, nhưng biết mắc bệnh không ngoài ba điểm: một là nội thương (đau bên trong), hai là ngoại cảm (nhiễm từ ngoài), ba là số kiếp do nghề nghiệp vốn có gây nên. Nội thương, ngoại cảm thì uống thuốc và tiêm thuốc có thể chữa được, song bệnh do nghề vốn có gây nên thì phải trả nợ nghiệp chướng. Mục Lôi hỏi:- Nhà ta có quả bầu không ông? Ông chủ bảo có. Mục Lôi bảo: Ông tìm cho một quả, tôi phải đóng đinh vào quả bầu! Ông chủ đem một quả bầu đến thật, Mục Lôi liền đóng ba cái đinh dài lên quả bầu, vừa đóng vừa nói: Ông đóng đinh vào tường, ở quê tôi, bố tôi bảo rằng tôi đóng đinh lên quả bầu, quả bầu coi như cái đầu của tôi. Người ta mắc tội thì xuống âm tào địa phủ chịu hình phạt, còn tôi thì báo ngay ở đời này!

Ông chủ kia cười hì hì một chuỗi dài. Nhớ tới cậu mình, tôi hỏi ông chủ:

- Đau đầu thì đóng đinh, thế cổ tay nhỏ đi nhũn ra thì chữa thế nào?

- Ai bị bệnh này? - Ông chủ hỏi - Kiếp trước, nếu không bị người ta trói buộc, thì kiếp này đã từng trói buộc người ta phải không?

Tôi không biết trả lời thế nào,

Trong sân có tiếng lợn kêu eng éc, Ông chủ nói ra sân qua cửa sổ:

- Nấu cho nó một ít khoai tây, ăn no, ít ỉa ít đái, lại nặng đồng cân, chuẩn bị chu đáo cả đòn khiêng dây buộc.

Người ở sân nói vọng vào:

- Việc bắt trói, bố phải ra tay đấy!

Ông chủ quay vào nói với chúng tôi:

- Ngày mai khiêng lợn đến trạm thu mua dưới núi, tối nay phải chuẩn bị chu đáo đòn khiêng dây trói, ở đây chưa có đường cái, cái gì cũng phải khiêng vác xuống núi.

Chúng tôi vội bảo ông bận thì cứ đi lo việc đã. Ông chủ liền ra ngoài, Mục Lôi nháy nháy mắt:

- Anh không ra ngăn à?

Tôi bảo:

- Ngăn làm gì?

Mục Lôi nói:

- Giao lợn cho trạm thu mua là để giết lợn ăn thịt, Anh luôn phản đổi tôi ăn mặn. Nhưng ai cũng ăn chay cả thì người của trạm thu mua làm gì, người ở lò mổ làm gì, người ở cửa hàng thịt, người trong xưởng đồ hộp làm gì?

Tôi không tán thành cách nói luân hồi chuyển kiếp lưu truyền trong khắp dân gian, đó là để khuyên dân chúng làm việc thiện, nhưng tôi giữ vững quan điểm: Linh hồn, tùy theo vật mà ban hình để ra đời. Con người tuy là tinh hoa của vạn vật, nhưng xét từ ý nghĩa của sự sống thì bất kỳ động vật, thực vật và con người nào cũng chung sống bình đẳng, cá lớn nuốt cá bé có lẽ là phương thức điều tiết để cân bằng sự sống. Sói bị chém giết tới mức có nguy cơ tuyệt chủng, nếu bệnh của cậu tôi và bệnh của Mục Lôi được coi là một thứ trừng phạt thì sự trừng phạt lớn hơn có thể không chỉ giới hạn ở người thợ săn! Tôi trừng mắt giận dữ nhìn anh ta:

- Vậy thì anh sẽ còn đau đầu âm ỉ mãi!

- Tôi đau đầu là đáng đời! - Anh ta nói - Nhưng anh nói thực vật cũng có mạng sống, thế tại sao anh còn ăn lương thực, rau xanh?

- Không ăn lương thực rau xanh thì khắp thế giới đều là cây cối hoa màu!

- Nhưng bây giờ, con người ăn tới mức khai khẩn tất cả những nơi có thể trồng cấy được thành đồng ruộng, thì giải thích điều này thế nào đây?

- Chẳng phải đã xảy ra chiến tranh, tai họa đói kém đây thôi, chẳng phải đã sinh đẻ có kế hoạch là gì?

- Anh là người có văn hóa, tôi cãi không nổi anh!

Mục Lôi xua xua tay, sắp xếp chăn chiếu chuẩn bị ngủ. Chúng tôi thường tranh luận vấn đề này, song chẳng bao giờ có kết quả. Tôi cũng hận mình không có trình độ văn hóa cao hơn để thuyết phục anh ta trong chốc lát. Nhưng sau mỗi lần tranh luận, tôi cứ ngạc nhiên, tại sao hiện nay tôi giác ngộ đến thế, chẳng còn là thằng tôi buồn thỉu buồn thiu trong thành Tây Kinh trước đây? Ở nhà ngang, con gái chủ nhà mở đài, đang phát bài hát gì đó, nhạc vừa nổi lên, tôi cảm giác có vô số những con dao sắc bén đang bay vun vút.

Chợt nghĩ, giờ này ở thành Tây Kinh, bà xã đang làm gì nhỉ? Những người văn hóa trong cái vòng bé nhỏ kia đang làm gì nhỉ? Chắc chắn bọn họ đều đang nghi ngờ, đặt câu hỏi: Tử Minh đâu? Tử Minh đi đâu nhỉ? Còn tôi lúc này đang nằm khềnh trong một gia đình nông dân ở vùng sâu Thương Châu, bên ngoài có tiếng con chim đêm kêu khắc khoải, dưới gầm giường một chú dế mèn đang gáy tỉ tê, con bọ gáo từ nãy đến giờ vẫn nằm chết gí ở trên tường phía đông, lúc này cũng bò đi phát ra tiếng kêu lạo xạo. Mục Lôi trải xong chân nệm, ngồi xổm nhìn vào gầm giường. Anh ta đã một lần ngủ trên giường có xếp đu đủ ở dưới, một lần bị rắn cắn ba năm sợ dây gầu. Đột nhiên, Mục Lôi lại chửi ông già ở thị trấn Sinh Long một câu.

- Đấy là người ta có ý nhắc khéo anh. - Tôi nói - Đâu có chuyện gầm giường nào cũng xếp đu đủ!

Mục Lôi đóng cửa, cười hì hì, khe khẽ nói:

- Bây giờ, tôi mới nói với anh, cô vợ nhà ấy ngon lắm, nhiều nước, ướt rườn rượt.

Tôi bảo:

- Anh đụng tay thật à?

- Đi ra ngoài ấy mà, thợ săn nào chẳng có chuyện ấy. - Rồi anh ta hỏi - Anh xa nhà cũng lâu rồi, không nhớ vợ à?

Tôi giả lờ, không trả lời.

- Tôi thì đang nhớ đây. - Anh ta xếp bằng chắp tay ngồi ở mép giường, cấu một cọng chiếu ngoáy tai - Cứ ngoáy vào tai là sức chú ý dồn cả vào tai, ở dưới chẳng có chuyện gì nữa. Cậu anh dạy tôi thế đấy.

- Đầu vừa hết đau đã nghĩ vớ nghĩ vẩn! - Tôi sờ lên ngực, qua lần áo lót thấy cưng cứng, viên ngọc kim hương vẫn còn

- Ngủ đi, ngủ đi. Đấy là gia đình đứng đắn, anh chớ để người ta nghe thấy mà coi thường mình.

- Ồ, mấy hôm nay, không thấy anh đỡ mông, bệnh trĩ đã khỏi chưa?

Tôi đưa tay giật công tắt bật đèn, cùng lúc đó nhìn thấy trên sợi dây thép phơi quần áo mắc từ song cửa sổ đến tường đối diện có một con chuột đang nằm ngửa, bốn chân quặp vào đấy bò qua, y như người dùng chân tay lần theo dây cáp qua khe núi. Tôi kêu lên một tiếng, con chuột đã bò hết dây thép, nhanh chóng từ cửa sổ lủi xuống biến mất. Tôi và Mục Lôi lập tức đóng chặt cửa sổ tìm khắp lượt, nhưng không thể nào tìm ra con chuột trong gian nhà bé nhỏ này. Ở góc tường có cái mũ lá, tôi đá một cái, dưới mũ lá cũng không có. Tôi và Mục Lôi thấy lạ quá, ngồi trên giường nghe động tĩnh, con Thúy Hoa lúc thì bới góc giường, lúc thì cào cào gối, cuối cùng cũng đành nằm tại chỗ ngơ ngác.

Con chuột chạy đi đâu được trong phạm vi gian nhà này? Mục Lôi lại giơ chân đá mũ lá, vẫn là cái mũ lá ấy bị đá ra cửa. Tôi sợ ban đêm mở cửa nhỡ giẫm hỏng mũ thì phải đền, liền bước tới nhặt mũ lá treo lên tường, thấy cái mũ nằng nặng, lật lên xem, bốn chân con chuột đang bám chặt vào vỏ mũ. Tôi giật mình đứng phắt lên, góc bàn chọc ngay vào giữa trán, máu tóe ra, con chuột thừa thế nhảy lên khung cửa chui qua khe rui chạy mất. Tiếng kêu rú của tôi đã lọt vào tai ông trưởng thôn đang bận việc trong sân, ông chạy vào, vội vàng đốt mấy sợi tóc đắp vào vết thương cho tôi, ông bảo:

- Cũng được đấy! Anh vỡ đầu chảy máu thì đồng chí của anh hết đau đầu.

Lại ngủ tiếp, con Thúy Hoa mò sang giường tôi, co mình thành hình cánh cung nằm ở dưới gối. Tôi đuổi nó đi, Mục Lôi cười bảo:

- Thúy Hoa, Thúy Hoa, sang đây! Chuột thật mày không tóm được, đừng có coi con chim của tao là chuột mà tóm đấy nhé!

Trời chưa sáng, trong sân nhà chủ đã ầm ĩ, trưởng thôn và mấy người con trai buộc lợn vào cáng, chuẩn bị khiêng xuống núi. Chúng tôi chợt tỉnh dậy rồi lại ngủ thiếp đi, ngủ cho tới lúc ánh nắng rọi vào qua song cửa, hơi nóng rát rạt một nửa mông. Trong nhà chỉ còn hai vợ chồng trưởng thôn. Bên mâm cơm sáng, tôi hỏi thăm vị trí của đền Đá Đỏ, trưởng thôn hỏi ngay:

- Đi kiếm ngọc kim hương phải không?

- Ông chủ cũng biết ngọc kim hương trong tay đạo sĩ già ở đền Đá Đỏ ư?

- Ai chả biết chuyện này. - Trưởng thôn nói - Nửa năm nay, hàng bao nhiêu người đã đến xin mua ngọc kim hương, nhưng đạo sĩ già đã hết hàng từ đời tám hoánh rồi.

Chẳng phải đạo sĩ già đã nhặt được cả một hòn ngọc kim hương đó sao? Ai đã lấy đi, liệu có kiếm được nữa không? Tôi bảo:

- Đồng chí của tôi đây muốn mua một viên.

Mục Lôi nhìn tôi, có vẻ ngường ngượng.

- Các anh muốn thật chứ? - Trưởng thôn hỏi - Tôi sẽ có cách, cũng chỉ có tôi mới có cách, nhưng giá hơi đắt.

Mục Lôi hỏi giá bao nhiêu. Câu trả lời của trưởng thôn khiến Mục Lôi lạnh thấu tim, tôi cũng lạnh gáy: Ba trăm sáu mươi đồng một gam. Nếu cần thật, ông ấy có thể đi tìm một người, nghe đâu người này đã mua toàn bộ ngọc kim hương trong tay đạo sĩ già.

- Bớt một chút được không ạ?

- Giá này đã thấp tới mức không thể bớt được nữa.

Đã nói đến mức này thì việc mua bán không thành, chúng tôi từ biệt lên đường. Lúc ra cửa, trưởng thôn cười bảo: Vẫn đi đền Đá Đỏ phải không? Chúng tôi bảo, có một người đang đợi chúng tôi ở đó. Ông ta bảo, các anh phải tin lời tôi, cho dù đến đền Đá Đỏ, tìm được đạo sĩ già, thì các anh cũng khó lòng kiếm được một gam ngọc kim hương. Chúng tôi nói, ở đấy đang có người chờ chúng tôi thật mà. Ông ta bảo, thôi được, từ đấy đi lên dốc trước mặt, theo sườn dốc đi về phía Đông khoảng hai ba dặm, men theo một đường nhánh xuống dốc, đi dọc khe núi rồi rẽ sang chân vách đá, đi thẳng về phía Tây thì đến đền Đá Đỏ. Đi qua chân vách đá, ở đấy có mấy gia đình, các anh nhắn tin, bảo họ lên núi xây ruộng bậc thang, cứ bảo tôi nói, năm ngày nữa tôi sẽ đi kiểm tra, không xây ruộng bậc thang tử tế, thì khoản tiền cứu tế của nhà nước vụ xuân tới sẽ không có đồng nào.

Chúng tôi đi theo hướng đã chỉ, những ngôi nhà thưa thớt mà chúng tôi nhìn thấy đều lợp tranh, người mặc rách rưới, hình dung không là cây khô, thì cũng đầu bù tóc rối, khuôn mặt nhem nhuốc cáu bẩn. Tôi thở dài, vùng này nghèo quá, chẳng tìm đâu ra những gia đình đề huề ấm cúng như gia đình trưởng thôn. Sau bữa cơm trưa, chúng tôi chui vào một gia đình định mua ít thức ăn, vừa bước vào đã phải ra luôn, trong nhà bừa phứa, ngập ngụa, một người đàn ông sứt môi và ba đứa con đang ăn cháo cám ngô, họ dùng cái bàn sản xúc ở trong nồi từng xêu từng xêu đổ vào ba cái lỗ nhỏ khoét ở một cây gỗ nguyên, ba đứa trẻ ngồi ở trước cây gỗ đó ăn ngấu ăn nghiến. Tôi thắc mắc tại sao không bưng bát ăn? Mục Lôi bảo, có lẽ không có bát, anh thử nhìn xem, toàn bộ gia tài không đến vài trăm đồng. Nhưng trên bệ cửa sổ có một cái bát đựng lưng lưng ít thịt chín màu trắng bệch thái thành từng miếng vuông vức. Tôi nói:

- Còn có thịt ăn đấy này!

Người đàn ông bảo:

- Hôm nay mượn người cuốc ruộng mà!

Ba đứa trẻ lập tức đứng cả dậy chạy đến, cám ngô bám đầy mồm đầy răng, chúng nói:

- Không được ăn thịt của chúng tôi!

Ra khỏi gia đình này, tôi oán trách sống gì mà khổ vậy, đã thế còn đẻ một đống con. Mục Lôi bảo, vùng sâu vùng xa mà, đêm dài đằng đẵng, anh bảo họ phải làm gì hơn? Chuyện đời lạ thế đấy, gia cảnh khấm khá đã đẻ ít con thì chớ, lại đẻ toàn con gái, còn càng nghèo càng khỏe đẻ, đẻ đứa nào cũng thằng cu.

Đến chân vách đá, chúng tôi thấy hai gian nhà đất xiêu vẹo nằm ở lưng chừng dốc, tường phía trước rất cao, tường đằng sau lại thấp, ruì xà hầu như tì trên vách đá. Con Thúy Hoa đột nhiên hớn hở meo meo ầm ĩ, từ khung cửa tối om om, một con chó chạy xộc ra. Tôi co cẳng chạy lui, Mục Lôi vội cúi xuống cầm hòn đá, nhưng con chó đứng thẳng chân sau, hai chân trước vẫy rối rít, Mục Lôi kêu lên:

- Phú Quí! Phú Quí đấy hả?

Nghe thấy gọi Phú Quí, tôi định thần nhìn kỹ lại, thì không phải Phú Quí! Mà chỉ trong nháy mắt, cậu tôi đã đứng ở cửa, ánh nắng trùm kín người cậu, cậu nheo nheo mắt nhìn chúng tôi.