CHƯƠNG III - (9) Tại Bắc Phủ

Tôi nói mấy câu bóng bẩy, từ từ bước vào cửa Bắc Phủ do quân Dân quốc bảo vệ. Ngồi trong thư phòng của cha tôi, tôi nghĩ đây không phải là vương phủ mà là tiến vào miệng hùm. Hiện nay, việc đầu tiên cần làm là làm rõ rút cục tình thế của tôi nguy hiểm đến mức nào. Trước khi rời cung, tôi đã gửi thư cho một số “bề tôi đắc lực” ở ngoài cung để họ tìm cách cứu tôi thoát khỏi bàn tay của quân Dân quốc. Khi đó, không những không có tin tức gì về tình hình chạy chọt của họ mà ngay bất cứ tin tức gì ở bên ngoài cũng đều không có cách nào mà biết được. Tôi rất muốn tìm người thương lượng, thương lượng chỉ nghe mấy câu an ủi cũng tốt. Trong tình thế đó, cha tôi khiến tôi vô cùng thất vọng. Ông còn kinh hãi hơn tôi. Từ lúc tôi vào Bắc Phủ, ông không đứng yên được, cũng không thể ngồi yên. Ông không đi đi lại lại, miệng lẩm bẩm, chạy ra, chạy vào làm cho không khí rất căng thẳng. Sau đó, tôi không chịu nổi yêu cầu ông:

- Vương gia, hãy ngồi xuống bàn bạc, nghĩ cách, trước hết thăm dò tin tức bên ngoài một chút!

- Nghĩ cách, nghĩ cách, vâng, vâng, - ông ngồi xuống chưa được hai phút bỗng lại đứng lên - Thăm dò tin tức! vâng, vâng!, - ông lại đi ra liếc nhìn lại quay vào: Bên ngoài không cho ra, cửa lớn có lính!

- Gọi điện thoại!

- Gọi điện thoại, vâng, vâng, - đi mấy bước ông quay lại hỏi: Gọi điện thoại cho ai?

Xem ra không còn cách nào, tôi gọi thái giám báo các đại thần Phủ nội vụ đến. Lúc đó, Vinh Nguyên vào bệnh viện nước ngoài chữa bệnh thần kinh (hai tháng sau mới ra); Kỳ Linh bận chuyển quần áo, đồ vật của tôi, xử lý vấn đề cung nữ, thái giám; Bảo Hy đang chăm lo cho hai bà Thái phi còn ở trong cung. Bên cạnh tôi chỉ còn có Thiệu Anh. Tình hình ông ta cũng chẳng khác gì cha tôi, không gọi nổi một cú điện thoại May sao sau đó, các vương công đại thần khác và các thầy lục tục kéo đến, nếu không, sự hoảng loạn trong Bắc Phủ không biết sẽ phát triển đến đâu.

Sẩm tối, Johnston đến mang lại tin tốt nhất. Qua sự chạy chọt của ông, trưởng đoàn công sứ, công sứ Hà Lan Oudendijk, công sứ Anh Macleay, công sứ Nhật Bản Kenyoshi Yoshizawa gửi “kháng nghị” cho Vương Chính Đình tổng trưởng ngoại giao nội các nhiếp chính - Vương Chính Đình đã hứa với họ sẽ bảo đảm an toàn, sinh mạng và tài sản cho tôi. Tin này có tác dụng trấn an những người trong Bắc Phủ, song đối với cha tôi, hình như “liều lượng” vẫn chưa đủ. Tối hôm đó, một hành động khác của cha tôi khiến tôi không hài lòng.

Johnston tới một lúc, Trịnh Hiếu Tế đưa hai người Nhật Bản tới. Từ sau việc quyên giúp “nạn động đất Tokyo”, Công sứ quán Nhật Bản ở Đông Giao Dân cảng đã có sự giao tiếp với những người “phò tá” tôi. Sau khi La Chấn Ngọc và Trịnh Hiếu Tế đến Tử Cấm Thành lại có sự qua lại với doanh trại quân Nhật Bản. Khi đó Trịnh Hiếu Tế đã cùng Takemoto Obashi vạch một kế hoạch: đại uý Aragamatsu Nhật Bản mặc thường phục cùng một bác sĩ giả trang đưa tôi vào bệnh viện, chuyển tôi ra khỏi Bắc Phủ đưa vào doanh trại quân Nhật.

Trịnh Hiếu Tế đưa đại uý Aragamatsu và bác sĩ Nhật Bản đến Bắc Phủ nói rõ kế hoạch của họ nhưng bị các vương công đại thần và các thầy nhất trí phản đối. Họ cho rằng, cách làm này rất khó lừa được binh lính ngoài cửa lớn, có lừa được thì trên đường phố vẫn còn có quân bộ Dân quốc, vạn nhất bị phát hiện sẽ rất gay go. Thái độ của cha tôi quyết liệt nhất. Lý do ông phản đối là: “Cứ cho là vào được Đông Giao Dân cảng nhưng Phùng Ngọc Tường đến tìm tôi đòi người thì tôi làm thế nào?”. Kết quả, Trịnh Hiếu Tế và hai người Nhật Bản bị đưa ra khỏi cửa lớn.

Đến hôm sau, cửa Bắc Phủ bỗng nhiên bị cấm ngặt, chỉ cho phép vào, không cho phép ra. Sau đó nới lỏng một chút, chỉ cho phép hai thầy Trần Bảo Thám, Giang Tiểu Chu cùng các vương công đại thần ra vào, người nước ngoài cấm không được vào. Tình hình đó khiến người Bắc Phủ càng kinh hoàng vì rằng người nước ngoài bị xem thường thì không còn có bảo hiểm nữa. Tôi càng nghĩ càng sợ, hối hận đã không đi cùng Trịnh Hiếu Tế và hai người Nhật; đồng thời oán cha tôi chỉ nghĩ đến mình mà không quan tâm sự an toàn của tôi.

Đúng lúc đó, La Chấn Ngọc từ Thiên Tân trở về. Khi Phùng Ngọc Tường tiếp quản nội thành, ông ta đáp xe lửa xuống Thiên Tân cầu cứu. Ông đến Bộ Tư Lệnh quân đội Nhật đóng ở Thiên Tân yêu cầu Bộ Tư Lệnh quân đội Nhật ra mặt “bảo hộ”. Bộ Tư Lệnh quân đội Nhật nói với ông ta. Lộc Trung Lân đã vào cung. Quan Tư lệnh Nhật Bản bảo ông ta đi tìm Đoàn Kỳ Thụy gửi một bức điện phản đối Phùng Ngọc Tường “bức cung” (buộc nhà Thành rời khỏi cung). La Chấn Ngọc đọc bức điện đó thấy rõ Đoàn Kỳ Thụy sẽ ra tay ngay, tuy nhiên La Chấn Ngọc vẫn yêu cầu Bộ Tư Lệnh quân đội Nhật ra mặt “bảo hộ”. Bộ Tư lệnh Quân đội Nhật nói với ông Takemoto (chỉ huy các lực lượng Nhật ở Bắc Kinh sẽ có biện pháp. Theo chỉ thị của Bộ Tư lệnh quân đội Nhật, ông trở về Bắc Kinh tìm Takemoto. Takemoto cho biết: Kỵ binh Nhật Bản sẽ tuần tra gần Bắc Phủ. Nếu như quân đội Dân quốc có hành động gì không hay đối với Bắc Phủ, quân đội Nhật Bản lập tức tiến hành “biện pháp đặc biệt”.

Tôi đọc điện của Đoàn Kỳ Thụy chỉ trích Phùng Ngọc Tường “bức cung”, lại nghe tin quân Phụng Thiên sẽ giao chiến với quân Phùng Ngọc Tường, hai sự việc đó mang lại cho tôi niềm hy vọng mới. Cùng lúc đó, Trần Bảo Thám mang cho tôi điện mật của Đoàn Kỳ Thụy do trại quân Nhật Bản chuyển, bức điện viết: “ra sức duy trì công việc hoàng thất đồng thời bảo toàn tài sản”. Tiếp đó canh gác ngoài cửa được nới lỏng, cho phép càng nhiều vương công đại thần cũng như người trong hoàng tộc ra vào, thậm chí ngay người không có “công danh mũ mãng” như Hồ Thích cũng không bị ngăn cản. Chỉ có Johnston vẫn không được phép ra vào.

Không lâu, quan hệ Trương Tác Lâm và Phùng Ngọc Tường mà Bắc Phủ quan tâm nhất có sự phát triển mới, tin chuyển đến là Phùng Ngọc Tường bị quân Phụng Thiên bắt giữ ở Thiên Tân. Sau đó, tuy chứng minh là tin đồn, song tin tức tới tấp đến càng cổ vũ người Bắc Phủ. Tại Bắc Kinh, nội các nhiếp chính Hoàng Phủ mà quân Quốc dân ủng hộ mời tiệc các công sứ ở Đông Giao Dân cảng bị cự tuyệt. Bắc phủ đánh giá một cách lạc quan: số mạng của Nội các nhiếp chính chống tôi sắp hết, thay thế nó tự nhiên là Đoàn Kỳ Thụy vừa lòng Đông Giao Dân cảng (ít nhất là người Nhật). Quả nhiên, tin tức ngày hôm sau chứng thực tình báo của La Chấn Ngọc. Phùng Ngọc Tường không thể không đồng ý quyết định của Trương Tác Lâm để Đoàn Kỳ Thụy xuất hiện. Sau đó mấy ngày, Trương Tác Lâm và Đoàn Kỳ Thụy đều đến Bắc Kinh.

Sau khi hai người đến Bắc Kinh; các vương công cử đại biểu cùng Trịnh Hiếu Tế đi tìm Đoàn Kỳ Thụy. Trương Văn Trị, quản gia Bắc Phủ đi tìm anh họ là Trương Tác Lâm. Bắc Phủ vui mừng nhất là việc Trương Tác Lâm uỷ thác Trương Văn Trị mời Johnston đến. Kết quả, Johnston đến hai lần. Mục đích của Trương Tác Lâm tìm Johnston là để thăm dò thái độ của Đông Giao Dân cảng đối với ông ta, còn Bắc Phủ thì hy vọng qua Johnston thăm dò thái độ của Trương Tác Lâm. Tôi nhờ Johnston mang tặng Trương một tấm ảnh có chữ ký của tôi và một chiếc nhẫn kim cương lớn. Trương nhận ảnh và trả lại nhẫn, tỏ ý đồng tình. Cùng lúc đó Trịnh Hiếu Tế bày tỏ với Trương Tác Lâm rằng có thể xem xét việc khôi phục điều kiện ưu đãi. Đã có sự “đồng tình” của Đông Giaao Dân cảng, lại có sự ủng hộ của hai nhân vật đương quyền, tuy quân Dân quốc của Phùng Ngọc Tường vẫn còn ở trong thành Bắc Kinh mà người Bắc Phủ đã cảm thấy có sự “phản công” rồi.

Ngày 28/11, tức là ngày thứ hai sau khi quân Dân quốc rút khỏi cửa lớn, Phùng Ngọc Tường gửi điện từ chức. Với danh nghĩa Phủ nội vụ Bắc phủ gửi một công hàm cho Bộ Nội vụ Dân quốc như sau:

“.. Xét: nguyên tắc pháp lý quy định về luật hình, phàm là những người dùng bạo lực bức hiếp người khác cần phải chịu trách nhiệm về những thiệt hại. Về nguyên lý dân pháp, phàm là những hành vi cường bạo bức hiếp lừa dối đe doạ đều không có hiệu lực về mặt luật pháp.

Công hàm đặc biệt này tuyên bố: năm điều kiện mà nội các nhiếp chính tuỳ tiện sửa đổi, căn cứ pháp lý nhà Thanh không thể cho rằng có hiệu lực…”

Đồng thời, Bắc phủ còn gửi công hàm cho các sứ quán nước ngoài kêu gọi chi viện. Đối với “Ủy ban xử lý công việc nhà Thanh” do nội các Nhiếp chính thành lập, tuy đại biểu nhà Thanh đã tham dự mấy lần họp nay cũng phủ nhận.

Ngày hôm đó, phóng viên tờ “Thuận Thiên thời báo” do Nhật Bản thành lập đã đến phỏng vấn tôi. Lời phát biểu của tôi với phóng viên hoàn toàn khác với những lời phát biểu khi ra khỏi cung.

“Hành động của quân Dân quốc lần này, đã giả mạo tổ chức tuần cảnh của Dân quốc dùng vũ lực buộc tôi phải ký. Tôi quyết không phải hân hoan vui vẻ như bên ngoài tuyên truyền…”. (43)

“Thuận Thiên thời báo” là tờ báo của nhà buôn Nhật do sứ quán Nhật Bản chi phối. Nói đến “nhiệt tình” của người Nhật đối với tôi khi đó quyết không thể không chú ý đến tờ báo này. Nó không giống như Takemoto, mọi hoạt động đều tiến hành bí mật, mà là dựa vào đặc quyền báo chí la lối ầm ỹ, làm hết mọi khả năng kích động giật gân. Bắt đầu từ ngày thứ hai sau khi tôi vào Bắc phủ, “Thuận Thiên thời báo” liên tiếp đưa ra những bình luận và tin tức đồng tình “vô hạn đối với “nhà vua”, vô cùng “phẫn nộ” đối với Nội các Nhiếp chính và quân đội Dân quốc. Trong đó dùng rất nhiều từ “buộc rời cung điện”, “lừa bịp” cũng như “lấy thịt đè người”, “bắt nạt quả phụ cô nhi”, “bắt cóc”... ra sức tung ra những chuyện “người Kỳ tự sát hàng loạt”, “Mông Tạng phát sinh hoài nghi”, thậm chí đã bịa ra những tin kinh người “Thái phi nọ đổ máu chết vì triều Thanh”, “Thục phi cắt tay lấy máu viết thư, quyết lấy thân mình bảo vệ cửa cung” và “Thục phi nắm bánh xe ngăn chặn lên xe”. Các báo chí ngoại văn khác cũng đăng một số tin bài loại đó nhưng không đậm đặc như “Thuận Thiên thời báo”.

Chú thích:

(43) Bài viết của phóng viên này đăng trên “Thuận Thiên thời báo” ngày 29 tháng 11 năm thứ 14 Dân quốc.. cơ bản nhất trí với tư tưởng tôi lúc đó - Tác giả.