CHƯƠNG V - (4) Trốn vượt sông Bạch Hà

Ngày khởi hành là ngày 10 tháng 11. Theo kế.hoạch, chiều tối hôm đó, tôi phải tránh được mọi tai mắt, lặng lẽ lẩn ra khỏi cửa lớn Tĩnh Viên. Tôi cho rằng việc này phải tính toán kỹ lưỡng. Mới đầu tôi dự định không đi cửa lớn, Sách Hưng lái xe từ nhà xe đi ra. Tôi ra lệnh cho Lý lớn, người hầu thân cận nhất ra xem có thể mở cửa nhà xe hay không; anh ta báo cáo: cửa nhà xe lâu nay không sử dụng, cửa ngoài đã bị dán kín giấy quảng cáo chào hàng. Sau đó, lại cho Kỳ Kế Trung đưa ra biện pháp. Đó là, dấu tôi vào thùng sau của một chiếc xe chở hàng. Sau đó chọn một trong những người hầu biết tạm lái xe lái tạm thời, người đó ngồi cạnh lái xe, áp tải chiếc “xe không” mang tôi ra khỏi Tĩnh Viên.

Tại một nơi không xa cửa lớn Tĩnh Viên, Yoshida đợi sẵn trên một chiếc xe lớn, thấy xe ô tô của tôi ra khỏi cửa lớn, xe của hắn liền lặng lẽ theo sau.

Lúc đó; chính là ngày thứ ba sau sự kiện gây rối loạn ở Thiên Tân. Vùng tô giới Nhật Bản và khu vực Trung Quốc quản lý bị giới nghiêm suốt ngày. Tôi không đoán định được lần này gây rối loạn và giới nghiêm này là sự bố trí cố ý hay là sự ngẫu nhiên, nói chung đã tạo nên hoàn cảnh rất thuận lợi cho việc tôi chuồn đi. Trong tình hình xe của bất cứ người Trung Quốc nào cũng không được đi qua, xe ô tô của trôi chạy đến trước mớ hàng rào dây thép gai ở ngã tư nào, khi gặp lính Nhật Bản chặn lại, Yoshida đi phía sau chỉ khoát tay là lập tức được đi ngay. Do đó, tuy kỹ thuật của hai anh lái xe do Kỳ Kế Trung kiếm được rất tồi. (Vừa ra khỏi cửa lớn Tĩnh Viên đã va phải cột điện, đầu tôi va mạnh vào nắp hòm xe, trên đường còn xóc,tôi vô cùng khổ sở), tuy nhiên cuối cùng cũng đến được địa điểm dự định một cách thuận lợi - trạm xử lý Phu Đảo.

Sau khi xe dừng bánh, Kỳ Kế Trung chỉ cho người lái xe đứng ra một bên, Yoshida tiến đến mở cửa thùng xe đỡ tôi ra cùng tiến vào trạm Phu Đảo. Một đại úy quân đội Nhật Bản tên là Bujiro đã đợi sẵn ở đây, lấy ra một áo khoác và một chiếc mũ của quân đội Nhật nhanh chóng mặc cho tôi sau đó cùng Yoshida đưa tôi lên ngồi trên một chiếc xe quân sự của Bộ tư lệnh quân đội Nhật Bản. Chiếc xe này chạy trên bờ sông Bạch Hà không gặp trở ngại gì chạy thẳng đến bến cảng. Sau khi xe dừng lại Yoshiđa và Bujiro đỡ tôi xuống xe. Rất nhanh chúng tôi thấy rõ, đây không phải là tô giới Nhật Bản, bất giác cảm thấy hoảng hốt. Yoshida nói thầm an ủi tôi: “Đừng sợ, đây là tô giới Anh”. Tôi được Yoshida và Bujiro dìu đi bộ trên một quãng đường lát xi măng. Một chiếc tàu nhỏ không có ánh đèn đã xuất hiện trước mắt. Tôi bước xuống khoang tàu, thấy hai cha con Trịnh Hiếu Tế đã đợi sẵn ở trong đó tôi mới yên tâm. Ngồi trong khoang tàu còn có ba người Nhật Bản. Một, là: Kaeisumi Riachi, hai là Kudo Tetsusaburo, một người Nhật lưu vong đã từng là thủ hạ của Thăng Sung. Còn một người nữa là Ôtani, đến nay tôi quên lai lịch của hắn. Tôi đã gặp thuyền trưởng Nishinagara, được biết trên tàu còn có 10 người lính Nhật Bản đảm nhiệm việc hộ tống. Tầu này thuộc bộ phận vận tải của hải quân Nhật Bản. Do nhiệm vụ “vận tải” đặc biệt lần này, trên tàu đã có chất bao cát và sắt tấm. Hai mươi năm sau, tôi đọc được một đoạn hồi ký của Kotolitsusanro đăng trên tạp chí “Văn nghệ xuân thu” của Nhật bản nói trên tàu còn dấu một thùng dầu xăng lớn chuẩn bị vạn nhất bị quân đội Trung Quốc phát hiện, khi không có cách nào chạy thoát, quân đội Nhật sẽ châm lửa đốt để thủ tiêu chúng tôi và các nhân chứng cùng với chiếc tàu. Khi đó, ngồi cạnh thùng xăng không quá 3 mét tôi cảm thấy “hạnh phúc” ngày càng đến gần!

Yoshida và đại úy Bujiro rời con tàu, con tàu rời bến cảng. Đèn điện bật sáng. Qua của kính tôi ngắm quang cảnh ban đêm của sông, không nén được cảm khái trong lòng. Tôi đã mấy lần đến Bạch Hà vào ban ngày, trên pháo hạm hải quân Đông Bắc của Tất Thứ Đăng cùng với khu trục hạm của Nhật Bản. Tôi đã từng nảy ảo tưởng: coi Bạch Hà là bến sông, sau này tôi chạy ra biển cả tìm kiếm con đường bên ngoài giáp đỡ phục tích. Nay tôi thật sự đang đi trên con sông này. Không ngăn nổi sự đắc ý, vui mừng nghĩ đến một số điều để nói.

Song, tôi vui mừng quá sớm. Trịnh Thùy bảo tôi: “Đã qua tô giới nước ngoài, phía trước là thế lực của người Trung Quốc. Kho lương thực của quân đội phía bên kia, có thể có người Trung Quốc coi giữ”.

Nghe câu nói đó, tôi nhìn cha con họ Trịnh và mấy người Nhật Bản, tất cả đều đăm chiêu, không ai nói một lời. Mọi người trầm lặng trong hai giờ đồng hồ, bỗng nghe tiếng hô từ trên bờ: “Dừng tàu lại!”.

Như thần kinh bỗng bị đứt, tôi hầu như ngã lăn ra. Mấy tên lính Nhật Bản vội vã lên sàn tàu. Trên sàn tàu truyền tới khẩu lệnh khe khẽ và những bước chân loạn xạ. Tôi thò đầu ra ngoài cửa sổ nhìn thấy sau mỗi bao cát đều có người mai phục dương súng chuẩn bị tư thế bắn. Lúc đó, tôi cảm thấy tốc độ con tàu nhanh chóng giảm, hướng tàu như là vào gần bờ. Tôi đang chưa hiểu ra sao bỗng mọi đèn điện vụt tắt, tiếng súng trên bờ vang lên hầu như đồng thời, tiếng máy bỗng nhiên nổ to, con tàu bỗng tăng tốc, chỉ cảm thấy rùng một cái giống như nó nhảy lên cướp bờ mà vượt đi.

Tiếng hô trên bờ, tiếng súng dần dần xa. Thì ra, người Nhật Bản đã sớm chuẩn bị thủ đoạn này, lúc đầu làm như vẻ nghe lệnh. Sau đó thừa lúc trên bờ không chuẩn bị phụt khói vượt đi.

Một lúc sau, đèn điện lại bật sáng, không khí trong tàu lại sống lại. Đến nửa đêm đến cửa khẩu Đại Cô. Khi đợi chiếc tàu buôn “Đàm Lộ Hoàn” ra ngoài cửa khẩu đón chúng tôi, lính Nhật Bản lấy ra nước chấm, dưa cải trắng và rượu Nhật Bản. Trịnh Hiếu Tế hoạt bát hẳn lên, cao giọng miêu tả giờ phút vượt qua nguy hiểm thành một “sự nghiệp anh hùng”. Ông ta cạn chén với lính Nhật, vui mừng phấn chấn ngâm ngay một bài thơ.

Đồng châu nhị đế(57) dục đồng tôn

Thức khách đồng chu thức cộng luân

Nhân định thắng thiên phi lãng ngữ

Tương khán ứng tai bất đa ngôn.

Tạm dịch:

Cùng miền hai đế muốn lên ngôi

Bẩy khách trong thuyền thử bàn chơi

Người định thắng trời là sự thật

Cùng xem hiệu quả khỏi nhiều lời.

Sự vui mừng của Trịnh Hiếu Tế tối hôm đó ngoài việc ông ta trở thành người thắng lợi, có thể còn do một nguyên nhân không tiện nói ra. Đó là, qua sự bất đồng ý bề ngoài của giới quân sự và chính trị Nhật Bản, so với bất cứ ai khác, ông ta sớm nhận rõ sự nhất trí của họ. Một ngày sau khi tôi gặp Doihara ông ta ghi trong nhật ký (ngày mùng 3 tháng 11):

“Đại Thất (tức Trịnh Thùy) đến lãnh sự quán Nhật bản. Goto Rokino nói: Doihara lần này đến để đón hoàng thượng đến Phụng Thiên, lãnh sự quán biết nhưng làm như không biết”.

Hồ sơ của Bộ Ngoại giao Nhật Bản được phát hiện sau đại chiến thế giới thứ hai có một bức điện mật mà bộ trưởng Ngoại giao Nhật Otatonoseo gửi Tổng lãnh sự quán Nhật ở Thiên Tân nói rõ màn kịch “Trốn vượt Bạch Hà”. Nội dung bức điện như sau:

“Về phong trào tôn lập hoàng đế Tuyên Thống: thấy rằng nếu như câu thúc quá độ tự do của hoàng đế, quan hệ đối nội, đối ngoại đều sẽ không tốt. Đã trao đổi ý kiến này về mặt đối ngoại. Phía đối ngoại tuy cũng đồng ý song về tình hình hiện nay ở Mãn Châu, các mặt đều có phong trào tôn lập hoàng đế. Do đó, đối với mặt chấp hành chính sách đế quốc khó tránh khỏi khó khăn. Đồng thời, sự bảo hộ bên cạnh hoàng đế cũng cần thiết nên phải có sự chuẩn bị tương đối. Thêm nữa, phía ngoại vụ cũng bày tỏ hiện nay tình hình các mặt chính trị ở Mãn Châu cũng yên ổn một chút. Ý chí chung của dân chúng Đông tam tỉnh cũng muốn tôn lập Hoàng đế. Nếu như không có trở ngại gì cho việc chấp hành quốc sách, cũng có thể thuận theo”.

Chú thích:

(57) Nhị đế: ý nói Phổ Nghi và Phổ Vĩ đều muốn được người Nhật đưa lên làm vua ở Mãn Châu.