Chương 34

Vào thời điểm cuối chiều này, gió mistral thổi mạnh, chẳng khác nào một cái tát ấm nóng hắt hơi nước từ biển Địa Trung Hải lên những khuôn mặt rám nắng. Sharko và Lucie đi bộ xuôi xuống phía Canebière, anh thì đeo đôi kính râm vá víu và chiếc túi da, còn cô đeo một chiếc ba lô nhỏ. Vào giờ này và ở thời kỳ này trong năm, không thể đi đến các vùng phụ cận của Vieux-Port bằng xe hơi, bởi các con đường đều chật kín khách du lịch. Các hàng hiên đầy khách, những con tàu mũi nhọn và du thuyền xênh xang đi lại, không khí đậm màu lễ hội.

Hay đúng ra là gần như thế. Không một giây nào, trong suốt chuyến đi từ Paris đến đây, hai viên cảnh sát lại bàn đến bất cứ chuyện gì khác ngoài vụ án. Cuộn phim chết người, cách hành xử hoang tưởng của Szpilman, kẻ giấu tên bí ẩn người Canada… Một mớ nút thắt nhằng nhịt, nơi các hướng điều tra, các suy luận dường như đều không hề ăn nhập với nhau.

Và thế là, toàn bộ hy vọng của họ trong việc tháo gỡ mớ bòng bong này bây giờ đặt hết vào Judith Sagnol.

Bà thuê phòng tại Sofitel, một khách sạn bốn sao với tầm nhìn thoáng đãng ra lối vào Vieux-Port và Bonne Mère, thánh đường nhỏ tuyệt đẹp của Giáo hội Công giáo. Đằng trước tòa nhà là những cây cọ, những nhân viên khuân vác, những chiếc xe hơi sang trọng. Ở quầy lễ tân, nữ nhân viên thông báo với hai phóng viên rằng Judith Sagnol vừa ra ngoài mua sắm, và đề nghị họ chờ tại quầy bar của khách sạn sang trọng. Lucie liếc mắt nhìn đồng hồ, vẻ lo lắng.

- Chưa đến hai giờ nữa là ta phải quay về… Chuyến tàu Paris - Lille cuối cùng là vào lúc 23h. Nếu ta lỡ chuyến TGV lúc 18h28 ở Saint-Charles, tôi sẽ không kịp quay về miền Bắc.

Sharko đi về phía quầy bar.

- Những người đó rất thích để người khác chờ đợi. Lại đây nào, ít ra chúng ta cũng nên tận hưởng quang cảnh nơi này.

Nữ nhân viên lễ tân ra hàng hiên bên cạnh bể bơi tìm họ vào khoảng 17h30 và báo cho họ biết rằng bà Sagnol đang chờ họ trong phòng bà. Lucie giận sôi lên. Trước đó, cô bỏ ra ngồi một mình trong một góc, điện thoại di động dán chặt vào tai. Cuộc trò chuyện với mẹ cô không khó khăn như cô tưởng: Juliette đã ăn được nhiều và hệ thống tiêu hóa của con bé đã hoạt động gần như bình thường trở lại. Nếu mọi chuyện tiếp tục theo hướng này, ngày kia là con bé có thể xuất viện. Cuối cùng thì cũng nhìn thấy đoạn cuối của đường hầm.

- Con có thể tự xoay xở được đến tận ngày mai chứ? Marie Henebelle hỏi con gái.

Đúng kiểu của mẹ cô. Lucie nhìn về phía Sharko, anh đang ngồi chờ một mình bên bàn của họ.

- Sẽ ổn thôi ạ…

- Con sẽ ngủ ở đâu?

- Con sẽ thu xếp. Mẹ chuyển máy cho con nói chuyện với Juliette nhé?

Cô trao đổi với con gái vài câu thân mật. Nụ cười trên môi, Lucie quay về phía Sharko đúng lúc anh lấy ví ra.

- Để đấy, cô nói. Để tôi trả cho.

- Tùy cô thôi… Nếu không, tôi có vừa đủ tiền đây.

Cô trả tiền ly bia và ly nước chanh - bạc hà, không phải không có chút nhăn nhó: hai mươi sáu euro năm mươi cent, không nên than phiền làm gì… Hai người đi về hướng thang máy.

- Cô bé thế nào rồi?

- Chắc con bé sắp được ra viện.

Viên thanh tra chậm rãi gật đầu, anh gần như nở được một nụ cười.

- Tốt rồi.

- Anh có con không?

- Đúng là một cái thang máy dễ chịu…

Họ không trao đổi thêm lời nào, cũng không nhìn nhau trong suốt thời gian thang máy đi lên. Sharko nhìn chăm chăm vào những nút bấm lần lượt sáng lên, và dường như anh cảm thấy nhẹ nhõm khi cuối cùng cánh cửa cũng mở ra. Họ đi dọc một hành lang dài êm ái, vẫn im lặng.

Lucie cảm thấy bị sốc khi Judith hiện ra trước mặt cô, trên ngưỡng cửa. Ở độ tuổi suýt soát tám mươi, giai nhân của những năm 1950 vẫn giữ nguyên ánh mắt u ám và xuyên thấu mà bà đã thể hiện trong bộ phim. Hai mống mắt bà đen thẳm, mái tóc lượn sóng màu xám kim loại rủ xuống đôi vai trần rám nắng. Phẫu thuật thẩm mỹ đã tàn phá nhiều thứ, nhưng không thể che giấu một sự thật rằng người phụ nữ này từng có một thời là người đẹp.

Trang phục nhẹ nhàng - một chiếc váy lụa đơn giản màu xanh da trời, đôi bàn chân sơn móng màu xơ ri để trần -, bà mời hai người họ ra hàng hiên và gọi người phục vụ mang lên một chai sâm banh Veuve Clicquot. Ga giường nhàu nát, và Lucie nhận thấy sự hiện diện của một chiếc quần lót đàn ông dưới chân một chiếc tủ com mốt. Chắc hẳn là một gã trai bao được bà trả tiền để phục vụ bà.

Khi đã ngồi xuống, Judith vắt tréo chân theo phong cách của một ngôi sao màn bạc mệt mỏi. Bà không hề xin lỗi vì đã về muộn. Sharko không nói vòng vo, mà giơ tấm thẻ ba màu của cảnh sát ra.

- Chúng tôi không phải là phóng viên mà là cảnh sát. Chúng tôi đến đây hỏi chuyện bà về một bộ phim cũ bà từng tham gia.

Lucie kín đáo thở dài, trong khi Judith nở một nụ cười ranh mãnh.

- Tôi cũng ngờ là thế rồi. Những phóng viên quan tâm đến tôi chưa từng tồn tại…

Bà ngắm nghía những cái móng chân được tỉa tót cẩn thận trong vài giây.

- Tôi đã dừng đóng phim vào năm 1955. Đào xới lại những chuyện cũ quả thực xa xôi quá.

Sharko lấy từ trong túi da ra một chiếc đĩa DVD và đặt lên bàn.

- 1955, thật trùng hợp. Chuyện là về bộ phim được ghi trong chiếc đĩa DVD này. Đồng nghiệp của tôi đã lấy được cuộn phim gốc từ một nhà sưu tầm phim tên là Luc Szpilman. Cái tên đó có gợi cho bà nhớ đến điều gì không?

- Không hề.

- Tôi thấy có đầu đọc đĩa DVD và một màn hình trong phòng khách. Bà cho phép chúng tôi chiếu cho bà xem bộ phim này chứ?

Judith nhìn chòng chọc Sharko từ đầu đến chân, vẫn với ánh mắt ngạo mạn mà bà ném cho người quay phim ở đầu bộ phim ngắn trứ danh kia.

- Làm đi, hai người đâu có để cho tôi được lựa chọn.

Judith đưa đĩa vào máy. Chưa đầy mười giây sau, bộ phim bắt đầu. Cận cảnh nữ diễn viên, chừng hai mươi tuổi, môi tô son màu đậm, trang phục Chanel, mắt nhìn chăm chăm vào ống kính. Rõ ràng là bà già tuổi ngoại thất tuần này cảm thấy khó chịu khi phải xem phim. Một biểu hiện lo lắng khiến các đường nét trên mặt bà căng ra. Sau cảnh con mắt bị khoét, bà vớ lấy chiếc điều khiển từ xa và ấn mạnh vào nút Stop . Bà vội vàng đứng dậy và đi ra rót cho mình một ly sâm banh. Sharko và Lucie nhìn nhau trong một thoáng, rồi ra hàng hiên cùng bà.

Bà già hắng giọng, nói cộc lốc:

- Hai người muốn gì?

Sharko tựa người vào thành lan can, quay lưng về phía bến cảng cùng những người chơi du thuyền đang đánh bóng tàu của mình, phía bên dưới. Ánh mặt trời dữ dội rọi thẳng vào gáy anh.

- Vậy ra đó là bộ phim cuối cùng của bà?

Bà già gật đầu nhưng không hề nhếch môi.

- Chúng tôi đến đây để tìm kiếm thông tin. Tất cả những gì bà có thể nói với chúng tôi về việc quay bộ phim này. Về mục đích của nó. Về đứa bé gái, về lũ trẻ và lũ thỏ.

- Hai người đang nói đến chuyện gì vậy? Lũ trẻ nào?

Lucie lấy ra bức ảnh chụp đứa bé gái ngồi trên xích đu và đưa cho bà già.

- Đứa bé này. Bà chưa bao giờ gặp cô bé sao?

- Chưa, chưa. Chưa bao giờ… Con bé cũng tham gia bộ phim à?

Lucie bỏ lại bức ảnh vào túi, cùng với chút dư vị thất vọng. Chắc hẳn phần diễn của Sagnol đã được quay độc lập với các cảnh liên quan đến đứa bé gái. Judith đưa ly rượu lên môi, uống một ngụm nhỏ rồi lại đặt xuống, ánh mắt trống rỗng.

- Hai người biết đấy, hồi ấy tôi không hề biết, và đến tận bây giờ tôi vẫn không hề biết gì về bản chất bộ phim mà Jacques mời tôi đóng. Tôi phải quay vài cảnh yêu đương, và ông ta trả cho tôi rất nhiều tiền để làm việc đó. Hồi ấy tôi đang cần tiền, nên đóng vai nào cũng được hết. Sau đó họ làm gì với những hình ảnh đã quay thì tôi không quan tâm. Khi làm cái nghề của tôi, không bao giờ nên thắc mắc quá nhiều.

Bà hất cằm về phía chai rượu.

- Hai người uống đi. Với cái nóng này, nó sẽ không lạnh được lâu đâu. Đã có thời tôi phải làm cả tháng trời để mua được một chai rượu như thế.

Sharko không để phải mời thêm. Anh rót đầy hai ly và đưa một ly cho Lucie, cô khẽ gật đầu cảm ơn anh. Nói cho cùng, một chút rượu cũng không hại gì cho cô, sau chừng ấy biến cố trong những ngày vừa qua. Judith để cho các ký ức chầm chậm trồi lên.

- Tôi chưa bao giờ, chưa bao giờ nghĩ mình sẽ xem lại những hình ảnh này…

- Đạo diễn bộ phim là ai thế?

- Jacques Lacombe.

Lucie vội vàng ghi lại thông tin vào cuốn sổ. Cuối cùng, hai người cũng có được một danh tính, mà chỉ mình nó cũng đáng để họ đi đến tận thành phố Marseille này.

- Tôi quen ông ấy vào năm 1948, hồi đó ông ấy còn chưa được mười tám tuổi, trong đầu đầy những hoài bão. Hồi đó, ông ấy quay phim những buổi trình diễn ảo thuật ở Ba Xu, một địa điểm giải trí ở Paris, bằng chiếc máy quay ETM P16. Còn tôi, tôi chuẩn bị trang phục và trang điểm cho các vũ công biểu diễn ở đó.

Bà bắt chước lại các động tác.

- Môi tô son đỏ chót, những bộ tóc giả màu vàng, những chiếc váy dài màu đen bằng đăng ten xuyên thấu, đấy là còn chưa kể điếu thuốc lá dài Vogue… Điếu thuốc lá đó chính là ý tưởng của tôi, hai người có biết không? Và suốt những năm ấy, những thứ đó khiến người ta phát cuồng.

Đôi mắt bà như nhìn vào mông lung trong một thoáng.

- Tôi và Jacques đã có một chuyện tình đẹp kéo dài chừng một năm. Tôi đã phát hiện ra một người đàn ông thông minh, đi trước tất cả mọi người. Cao lớn, tóc nâu, một đôi mắt khiến ta có cảm giác mình đang nhìn vào đại dương. Dáng dấp của Delon.

Bà uống một ngụm sâm banh nhưng không có vẻ gì là thích thú loại rượu này.

- Jacques là một người thử nghiệm thực sự trong lĩnh vực điện ảnh, ông ấy vượt ra ngoài các ranh giới thông thường. Đối với ông ấy, có hai cách để xem một bộ phim: thông qua câu chuyện, tức là kịch bản, nhưng đồng thời và chủ yếu là thông qua cái nền của nó, thứ mà tất cả các nhà làm phim đều không khai thác hết, thậm chí hoàn toàn không biết đến. Còn Jacques, ông ấy hành động ngay trên cuộn phim, ông ấy cào xước, chọc thủng, rạch, khía rãnh hoặc đốt nó. Phim không chỉ là một bề mặt nhạy cảm để in ảnh, mà là một xứ sở ghi khắc nơi nghệ thuật có thể quá cảnh. Có thể hai người đã nhận thấy điều đó khi xem cuộn phim của ông ấy. Chẳng khác nào ông ấy ôm ấp một người phụ nữ.

Bà tự mỉm cười với chính mình.

- Jacques bị ảnh hưởng bởi những cách làm cũ hơn trong điện ảnh dạng họa hình của châu Âu, chẳng hạn cách in chồng ảnh mà các nhà điện ảnh siêu thực như Luis Buñuel hay Germaine Dulac sử dụng. Ngoài ra, cảnh quay con mắt bị chọc thủng ở đầu phim lấy cảm hứng trực tiếp từ bộ phim Con chó Andalousia của Buñuel và Salvador Dalí… Một cách để ông ấy lưu lại các ảnh hưởng của mình.

Lucie gắng ghi lại càng nhiều càng tốt, nhưng người phụ nữ lớn tuổi ấy cứ không ngừng tuôn trào:

- Ông ấy cũng thường kín đáo lui tới các câu lạc bộ ảo thuật. Ông ấy say mê Houdini, dù hồi ấy ông này đã chết. Tôi vẫn còn nhớ, khi Jacques dùng máy quay, ông ấy thường tăng lưu lượng hình ảnh lên để phân tích động tác của những người làm trò ảo thuật, khám phá bí mật của họ. Ông ấy dành nhiều giờ, thậm chí nhiều ngày, giam mình trong studio nhỏ của ông ấy ở Bagnolet, để phân tích tỉ mỉ các rushes *. Ông ấy cũng rất quan tâm đến mảng phim khiêu dâm, ông ấy bóc tách các cảnh quay, các cơ chế khoái cảm mà hình ảnh gây ra. Ông ấy có kiến thức rất uyên bác về dựng cảnh, vào thời kỳ mà các trang thiết bị có được còn rất thô sơ, và còn sáng tạo ra các hệ thống khung che, để gắn vào vật kính. Chúng ta phải chịu ơn ông ấy về vô số bộ phim mini thử nghiệm, chỉ dài chừng vài phút, nhưng ông ấy vẫn thành công trong việc giam cầm sự chú ý của chúng ta đồng thời lột tả bản chất mối quan hệ giữa chúng ta với bạo lực và nghệ thuật. Lần nào tôi cũng bị chinh phục, bị sốc, bị đảo lộn. Khán giả và cả người trong nghề hoàn toàn không đếm xỉa gì đến tài năng và sự đóng góp của ông ấy. Jacques rất đau khổ về việc ông ấy không được mọi người thừa nhận.

Toàn bộ các tư liệu gốc (cuộn phim, băng ghi âm, đĩa ghi hình) có được trong quá trình quay phim, được lấy ra từ máy quay và/hoặc máy ghi âm.

Lucie lập tức bật lên, tận dụng luồng ký ức vừa ùa về trong tâm trí Judith:

- Ông ấy có giải thích về các kỹ thuật đó với bà không? Ông ấy có từng nói với bà về các hình ảnh tiềm thức không?

- Không, ông ấy giữ kín toàn bộ các nghiên cứu bí mật của mình. Đó là lãnh địa riêng của ông ấy. Đến tận ngày nay, trong một số bộ phim của ông ấy mà người ta tìm lại được, ông ấy đã sử dụng những phương pháp mà ngay cả các nhà làm phim thử nghiệm đương thời cũng không thể hiểu được.

- Sau đó thì sao?

- Jacques bắt đầu trở nên không ổn, ông ấy không thể nào nổi lên được. Các nhà sản xuất không màng đến ông ấy nữa. Tôi thấy ông ấy uống rất nhiều rượu vodka và đi đến chỗ dùng các loại ma túy nặng đô để cố gắng trụ lại, làm việc ngày cũng như đêm. Ông ấy không muốn gặp tôi nữa, chúng tôi đã chia tay… Tôi từng rất đau lòng về chuyện đó.

Bà đưa mắt nhìn ra phía biển, ngắm nghía một con tàu chở khách đang rời bến cảng, rồi quay trở lại với câu chuyện.

- Thời kỳ chúng tôi còn qua lại với nhau, ông ấy đã giúp tôi khám phá các bí quyết nhà nghề trong ngành điện ảnh và làm quen với những nhân vật không đáng tin cậy cho lắm. Hồi ấy tôi khá xấu, ngực hơi lép, kiểu Garbo, hồi ấy người ta ưa chuộng hình mẫu đó. Thế là, tôi bắt đầu đóng phim khiêu dâm để kiếm sống.

Bà thở dài. Sharko quyết tâm tận dụng tối đa chai sâm banh, anh lại rót cho mình một ly nữa. Anh ước đoán ly rượu có giá chừng ba chục euro, và cảm thấy mỗi ngụm rượu càng thêm phần ngon miệng.

- Một năm sau, năm 1950, Jacques đi Colombia để quay bộ phim Mắt của rừng , bộ phim dài duy nhất của ông ấy. Ông ấy đã xoay được một khoản ngân sách chẳng đáng là bao, chỉ vừa đủ để thuê trang thiết bị và tuyển mộ một đội làm phim nhỏ người Colombia. Bộ phim đó đã khiến ông ấy chìm nghỉm hẳn. Vì nó, Jacques đã gặp cả đống rắc rối với tòa án Pháp và suýt thì phải vào tù.

- Tôi chưa từng nghe nói đến cái tên này… Bà nói là Mắt của rừng sao?

- Đúng thế. Nó chưa bao giờ được công chiếu trên màn ảnh… bị kiểm duyệt hoàn toàn. Ngày nay, không thể tìm thấy nó nữa, tất cả các cuộn phim đã bị phá hủy hoặc bay hơi trong tự nhiên. Với tôi, Jacques đã cho tôi xem một lần, khi việc dựng phim hoàn tất… (Bà nhăn mặt.) Đó là một bộ phim về những kẻ ăn thịt người, một trong những bộ phim đầu tiên thuộc thể loại đó, và ông ấy rất tự hào. Nhưng làm sao ông ấy có thể cảm thấy tự hào về một thứ khủng khiếp như vậy? Suốt cuộc đời mình, tôi chưa bao giờ xem một bộ phim nào ghê tởm, đáng sợ đến thế.

Giọng Judith khàn đi. Sharko bước đến ngồi vào bàn, bên cạnh Lucie.

- Tại sao ông ấy lại gặp rắc rối với tòa án?

- Mắt của rừng đòi hỏi nhiều tuần quay giữa rừng già, dưới mưa, trong cái nóng và những trận tấn công của côn trùng. Đoàn làm phim bị cô lập hoàn toàn với thế giới. Ngày xưa, điều kiện quay phim không thuận tiện như hiện nay. Mọi người ra đi vác theo trên vai máy quay, trang thiết bị và lều. Một số người Colombia trong đoàn thậm chí còn mắc bệnh, ở đó, theo những gì Jacques kể với tôi. Sốt rét, bệnh trùng muỗi cát…

- Vậy tòa án có vai trò gì trong những chuyện đó?

Bà già chun mũi, để lộ hàm răng hoàn hảo đến nỗi chỉ có thể là răng giả.

- Trong phần ba cuối cùng của bộ phim, người ta nhìn thấy một phụ nữ chịu nhục hình đâm xuyên trên một cây cọc, thông qua miệng và hậu môn. Đó là một cảnh phim… ghê tởm, nhưng rất thực! Jacques đã phải chứng minh trước tòa án rằng nữ diễn viên người Colombia đó vẫn còn sống, và cho mọi người thấy ông ấy đã thực hiện việc đâm xuyên đó như thế nào.

Bà lại rót cho mình một ly sâm banh nữa. Lúc này, bà có vẻ rất rối loạn. Sharko nhìn thấy trong bà một con chim non nhăn nheo, một bà già muốn ngăn thời gian trôi đi, mà không mấy thành công.

- Ông ấy không còn là chính mình khi trở về từ cái đất nước đáng nguyền rủa đó nữa, ông ấy đã thay đổi. Cứ như thể rừng già và những cái bóng của nó vẫn tiếp tục thao túng ông ấy. Jacques đã quay phim cùng những người hoang dã, những bộ tộc nhìn thấy người văn minh lần đầu tiên trong đời. Suốt đời mình, tôi vẫn còn nhớ một trong những cảnh quay sốc của bộ phim: những chiếc đầu lâu xếp thẳng hàng bên một bờ sông, bị cắm trên những cây cọc. Chỉ Chúa mới biết điều gì đã thực sự diễn ra ở đó, nơi tận cùng của cái đất nước hoang dã ấy…

Bà xoa hai cánh tay, như thể đột nhiên bị lạnh.

- Thất bại của bộ phim là một cú nện mới giáng xuống Jacques. Đột nhiên, ông ấy biến mất khỏi giới điện ảnh Pháp. Tôi và ông ấy vẫn giữ liên lạc, chúng tôi vẫn là bạn bè và tôi luôn nuôi hy vọng chinh phục lại ông ấy. Nhưng sau vài tháng, tôi bắt đầu không còn nhận được tin gì về ông ấy nữa. Một hôm, tôi đến studio của ông ấy. Jacques đã mang đi toàn bộ các trang thiết bị và các bộ phim. Trợ lý thân thiết nhất của ông ấy bảo tôi rằng ông ấy đi Mỹ, cứ thế thôi, không hề báo trước.

- Bà có biết tại sao không?

- Mơ hồ lắm. Trợ lý của ông ấy tin rằng ông ấy có một dự án nghiêm túc ở đó. Có ai đó đã xem các phim của ông ấy, và muốn làm việc với Jacques. Nhưng chẳng ai biết thêm được điều gì. Không còn ai biết thực sự ông ấy đã trở thành người như thế nào.

- Không còn ai, ngoại trừ bà…

Bà già gật đầu, ánh mắt trống rỗng.

- Năm 1954, ba năm sau. Không hề có tin tức gì, thế rồi đột nhiên, tôi nhận được một cuộc gọi. Jacques yêu cầu tôi đến Montréal, ông ấy có vài ngày làm việc dành cho tôi, và trả công tôi rất hậu hĩnh. Lúc ấy, tôi đang chật vật kiếm sống. Đó là thời kỳ tôi cởi đồ trước máy quay nhiều hơn cả trong cuộc sống riêng tư, từng ấy công sức mà chẳng kiếm được là bao. Tôi chưa từng ngại đóng phim khỏa thân, ngược lại, tôi tự nhủ rằng đó là cách hiệu quả để trở thành một ngôi sao, nhưng hai người biết đấy, những ảo tưởng tan vỡ… Tôi lặp lại thất bại của Jacques, tôi chẳng thể tìm được vai nào ngoài những vai trong mấy bộ phim thảm hại, dành cho những kẻ bìu to hơn bụng. Thế nên, không chút do dự, tôi đã nhận lời, tôi cần tiền. Và với tôi, đó cũng là cơ hội để gặp lại ông ấy, có lẽ chúng tôi sẽ tái hợp chăng? Tôi đã yêu cầu ông ấy gửi kịch bản cho tôi, ông ấy bảo rằng việc đó là không cần thiết. Tôi đã quyết định, hoàn toàn mù quáng. Ông ấy trả cho tôi một nửa số tiền, trả tiền đi lại cho tôi, và thế là tôi đến Canada…

Nỗi lo lắng không rời bỏ bà già nữa. Hai viên cảnh sát dán chặt mắt vào môi bà. Lucie quên cả ghi chép. Judith để mình bị sâm banh đánh bẫy, biểu cảm của bà biến đổi từ giận dữ, dịu dàng sang sợ hãi. Mọi thứ đều trồi lên trên bề mặt, sau hơn năm mươi năm nằm im dưới đáy hố.

- Khi đặt chân lên đất Canada, tôi lập tức hiểu ra mình đã sai lầm. Jacques có ánh mắt mà tôi chưa bao giờ gặp lại ở một người đàn ông khác. Dâm dật, lạnh lùng, vô cảm. Đầu ông ta gần như cạo nhẵn, dáng dấp của một kẻ tồi tệ. Thậm chí ông ta còn không choàng tay ôm tôi, người đã bao lần cùng ông ta qua đêm. Ông ta đưa tôi đến địa điểm quay phim, không hề giải thích câu nào về những năm dài vắng bóng vừa qua, về công việc của ông ta. Chúng tôi đến những nhà máy dệt cũ, bị bỏ hoang hoàn toàn, về phía Montréal, tôi không biết chính xác là chỗ nào. Chỉ có ông ta, chiếc máy quay, trang thiết bị, và những người đeo găng tay, mặc toàn đồ đen. Tôi không nhìn thấy mặt họ, họ đội mũ chụp chỉ để hở đôi mắt. Có cả những tấm đệm và thức ăn cho nhiều ngày. Căn phòng được bố trí ở cuối một nhà kho… Tôi hiểu mình sẽ sống nhiều ngày, nhiều đêm ở cái nơi thảm hại này. Và đúng lúc đó, tôi nghe thấy giọng ông ta. “Em cởi hết đồ ra, Judith, rồi em nhảy múa và để mặc mọi người làm gì thì làm.” Hồi đó đang là mùa thu, tôi lạnh, tôi sợ hãi, nhưng vẫn vâng lời. Tôi được trả tiền để làm việc đó. Mọi chuyện kéo dài trong ba ngày. Ba ngày địa ngục. Tôi cho rằng hai người đã xem những cảnh khiêu dâm trong bộ phim, hai người đã biết phần sau rồi…

- Chúng tôi không xem hết toàn bộ các cảnh phim, Sharko cải chính. Chỉ xem những hình ảnh tĩnh, và những hình ảnh bị ẩn giấu. Những hình ảnh tiềm thức.

Bà già khó nhọc nuốt nước bọt.

- Lại là một trong số những trò ảo thuật của ông ta…

Viên thanh tra cúi người về phía trước.

- Hãy kể cho chúng tôi nghe về các cảnh quay khác. Cảnh bà khỏa thân trên cánh đồng, nằm dài trên cỏ, như thể đã chết ấy.

Judith bỗng gồng cứng người lên.

- Đó là phân đoạn quay quan trọng thứ hai: tôi phải nằm dài, bất động và khỏa thân, trong một bãi chăn thả, gần khu nhà máy. Bên ngoài, nhiệt độ chưa đến năm độ. Hai người đàn ông trong số những người đã làm tình với tôi hóa trang bụng tôi thành một vết thương đáng sợ. Nhưng khi tôi nằm trong cỏ, người tôi run lên, tôi lạnh và hai hàm răng va vào nhau cầm cập. Jacques giận dữ khi thấy tôi không thể nằm im bất động. Ông ta lấy từ trong túi ra một chiếc bơm tiêm, và bảo tôi duỗi thẳng cánh tay. Ông ta… (Bà đưa một bàn tay lên che miệng.) Ông ta bảo tôi rằng thứ đó sẽ giúp tôi khỏi lạnh và cử động quá nhiều… Và rằng thứ đó cũng sẽ khiến đồng tử tôi giãn to ra, giống như một xác chết thực sự.

- Bà đã làm thế sao?

- Đúng thế. Tôi muốn có phần tiền còn lại, tôi đã đi một chuyến dài và tôi muốn làm Jacques hài lòng. Chúng tôi từng sống với nhau, tôi tưởng mình hiểu ông ta. Khi ông ta tiêm tôi, tôi lập tức cảm thấy mình bị ngắt kết nối với thế giới, tôi không còn lạnh và gần như không thể cử động được nữa. Họ để tôi nằm trong cỏ.

- Bà có biết gì về thứ ông ta tiêm cho bà không?

- Tôi tin rằng đó là LSD. Thật lạ lùng, ba chữ cái mà hồi đó tôi không hề biết có nghĩa là gì luôn vang vọng trong đầu tôi mỗi khi tôi nhớ lại cảnh tượng đó, nhiều tuần sau nữa. Chắc là ông ta đã nhắc đến ba chữ đó trong lúc tôi đang đờ đẫn ngây dại.

Hai viên cảnh sát đưa mắt nhìn nhau. LSD… Thứ ma túy thử nghiệm được sử dụng trong chương trình Artichoke, chủ đề được nói đến tại một trong số những cuốn sách bị lấy cắp ở nhà Szpilman.

-… Jacques vẫn luôn ưa thích chủ nghĩa hiện thực, sự hoàn hảo. Đối với ông ta, hóa trang là chưa đủ, thế nên…

Judith đứng dậy và đột ngột tốc vạt váy lên, để lộ phần thân thể trần trụi không chút ngượng ngùng. Vùng bụng rám nắng của bà bị rạch xẻ bởi những vết sẹo trắng nhợt, khiến người ta có cảm giác những con đỉa nhỏ đang ẩn dưới da bà. Sharko lùi sâu người vào ghế và thở dài, trong khi Lucie vẫn ngồi bất động, khuôn miệng co rúm lại. Việc nhìn thấy cái thân hình già nua và mang đầy dấu tích đau đớn trong quá khứ ấy, dưới ánh mặt trời Marseille, có điều gì đó thật thê thảm.

Judith buông vạt váy, để nó trùm xuống đến tận đầu gối.

- Trong lúc bị rạch xẻ, tôi không cảm thấy đau đớn, thậm chí tôi còn không hiểu điều gì đang xảy ra với bản thân, như thể tôi đang bị… ảo giác. Jacques cứ quay phim như thế suốt nhiều giờ đồng hồ, bổ sung thêm nhiều vết rạch nữa lên người tôi. Đó chỉ là những vết rạch trên bề mặt, không chảy máu, thế nên ông ta nhấn mạnh chúng bằng cách hóa trang. Có thứ gì đó thật khủng khiếp trong mắt ông ta, trong lúc ông ta rạch xẻ da thịt tôi. Và thế là tôi đã hiểu…

Hai viên cảnh sát vẫn im lặng, khuyến khích bà già nói tiếp.

- Tôi hiểu rằng nữ diễn viên người Colombia kia, ông ta thực sự đã giết bà ấy. Ông ta đã làm đến cùng, đương nhiên là thế.

Sharko và Lucie thoáng nhìn nhau. Judith chực òa khóc.

- Tôi không biết ông ta đã xoay xở thế nào với tòa án Pháp, chắc hẳn ông ta đã trưng ra một bản sao giống hệt người phụ nữ tội nghiệp đó, và họ không nhận ra điều gì hết. Nhưng những gì liên quan đến tôi, thì ông ta không nói dối. Ông ta quả thực đã trả số tiền đó cho tôi.

Lucie siết chặt hơn những ngón tay quanh chiếc bút chì. Jacques Lacombe có vẻ giàu có, bởi vì ông ta đã trả công cho Judith rất hậu hĩnh. Nếu đã áp đặt được thứ điện ảnh đó của ông ta ở Mỹ, phất lên chút ít, thì ông ta còn định làm chuyện quái quỷ gì trong những kho hàng tệ hại ở Québec, khi quay những cảnh phim kinh khủng đó?

- Khi quay về Pháp, tôi bị tổn thương và xấu xí, nhưng đã có tiền để sống đàng hoàng và thoát khổ. Sau đó, tôi may mắn gặp được một người đàn ông tốt, ông ấy đã xem những bộ phim tôi đóng, và bất chấp tất cả, ông ấy vẫn yêu tôi.

Lucie cất giọng dịu dàng. Mặc dù rất giàu có, người phụ nữ này vẫn khiến cô cảm thấy thương xót.

- Và bà đã không bao giờ nói gì với cảnh sát? Bà chưa từng đâm đơn kiện sao?

- Để làm gì mới được chứ? Thân thể tôi khi ấy đã hỏng hẳn, vả lại, nếu làm thế thậm chí tôi còn không có được nửa số tiền còn lại. Có thể tôi sẽ mất hết.

Viên thanh tra nhìn thẳng vào mắt Judith.

- Bà có biết ông ta quay những cảnh phim đó làm gì không, bà Sagnol?

- Không, tôi đã nói với hai người là tôi không biết nội dung của…

- Tôi không nói với bà về nội dung bộ phim. Tôi nói với bà về Jacques Lacombe. Jacques Lacombe, người đã gọi cho bà, đúng, cho chính bà, sau nhiều năm không chút tin tức. Jacques Lacombe, người đã cúi xuống bên người bà để rạch xẻ. Jacques Lacombe, người đã quay phim bà trong những tư thế khêu gợi nhất… Dựng nên một bộ phim có các cảnh quay như thế để làm gì? Theo bà, đâu là mục đích của việc đó?

Bà già suy nghĩ. Những ngón tay bà mân mê viên đá saphia to tướng đeo ở ngón cái.

- Để nuôi dưỡng những tâm hồn đồi bại, thanh tra ạ…

Bà chìm trong một quãng im lặng dài, rồi nói tiếp:

- Dâng tặng họ quyền lực, tình dục và cái chết thông qua điện ảnh. Jacques không chỉ muốn kích thích hoặc gây sốc bằng hình ảnh. Ông ta vẫn luôn mong muốn rằng hình ảnh tác động đến hành vi con người, đó chính là mục đích công việc của ông ta. Chắc hẳn chính là vì vậy mà ông ta quan tâm đến phim khiêu dâm đến thế… Bởi vì một người đàn ông, khi xem phim khiêu dâm, anh ta làm gì?

Bà giơ bàn tay lên, phác một cử chỉ rõ rệt.

- Hình ảnh tác động trực tiếp đến các thôi thúc, ham muốn tình dục, hình ảnh xâm nhập và xúi giục con người hành động. Thế đấy, nói cho cùng, đó chính là điều Jacques mong muốn. Ở đó, ông ta luôn miệng nói về một thứ kỳ quặc khi nhắc đến quyền lực của hình ảnh…

- Thứ gì?

- Hội chứng E. Đúng thế, là nó, hội chứng E.

Sharko cảm thấy ngực mình thắt lại. Đây là lần thứ hai thuật ngữ này được nhắc tới, và lần nào cũng trong những hoàn cảnh thê thảm.

- Thứ đó có nghĩa là gì?

- Tôi hoàn toàn không biết gì hết. Ông ta luôn miệng nhắc đến thứ đó. Hội chứng E, hội chứng E… Cứ như thể đó là một nỗi ám ảnh. Một cái đích không thể đạt tới.

Lucie ghi lại cụm từ rồi khoanh tròn nó, trước khi quay trở lại với Judith:

- Bà có cảm thấy là Lacombe làm việc với một người cộng tác khác không? Một bác sĩ, hoặc một người nào đó làm trong lĩnh vực khoa học chẳng hạn?

Bà già gật đầu.

- Cũng có một người đàn ông đến gặp tôi, một bác sĩ, đúng thế, không nghi ngờ gì nữa. Ông ta cung cấp các bơm tiêm đựng LSD. Hai người ấy rất thân thiết với nhau, họ là đồng bọn.

Nhà làm phim, bác sĩ… Thật trùng khớp với đặc điểm của các vụ giết người tại Cairo, và cả vụ sát hại Claude Poignet. Luc Szpilman đã nói đến một người đàn ông chừng ba mươi tuổi, vậy trong mọi trường hợp kẻ đó không thể là Lacombe, ngày nay chắc chắn ông ta phải già lắm rồi. Vậy thì là ai? Một kẻ bị ám ảnh bởi các bộ phim của ông ta? Một kẻ thừa kế sự điên rồ của ông ta?

-… Nhưng mọi chuyện đã lâu, quá lâu rồi, nên tôi không thể nói thêm điều gì với hai người nữa. Chuyện đã xảy ra cách đây nửa thế kỷ, và tất cả những gì xảy ra ở đó chỉ còn là những mẩu rời rạc trong đầu tôi. Ngày nay, khi ta biết được những tác hại mà thứ ma túy LSD khốn kiếp đó gây ra, tôi thấy mình thật may mắn vì vẫn còn sống.

Sharko uống cạn ly rượu rồi đứng dậy.

- Dù sao, chúng tôi cũng rất muốn bà xem trọn vẹn bộ phim này, có thể bà sẽ nhớ thêm được một số chi tiết nữa.

Bà già uể oải gật đầu. Hai viên cảnh sát cảm thấy bà đang bị đảo lộn.

- Ông ta đã làm gì, Jacques ấy, để đến nỗi sau năm mươi lăm năm, hai người lại quan tâm đến ông ta?

- Đáng buồn là chúng tôi còn chưa biết ông ta đã làm gì, nhưng chúng tôi đang triển khai một vụ điều tra xung quanh bộ phim kỳ lạ này.

Sau khi xem hết bộ phim, Judith thở ra một hơi dài. Bà châm một điếu thuốc dài, cắm ở đầu một cái tẩu hút thuốc, và thở ra một cuộn khói.

- Đúng là đặc trưng của ông ta, cái cách quay phim này, sự ám ảnh về những giác quan, trò tạo hiệu ứng với những miếng che, ánh sáng, và cả bầu không khí dính dớp đó nữa. Hai người hãy sắp xếp thời gian để xem những bộ phim ngắn của ông ta, những crash movie , rồi hai người sẽ hiểu.

- Chúng tôi sẽ làm việc đó. Bộ phim này không gợi cho bà nghĩ đến bất cứ điều gì khác sao? Khung cảnh, khuôn mặt những đứa trẻ.

- Không, không, tôi rất tiếc.

Bà già có vẻ thành thật. Sharko lấy từ trong ví ra một tấm danh thiếp trắng, rồi ghi tên và số điện thoại của mình lên đó.

- Phòng khi bà nhớ ra những chi tiết khác.

Lucie cũng đưa danh thiếp của cô cho bà già.

- Và nhất là đừng có ngần ngại gì cả nhé.

- Jacques vẫn còn sống sao?

Sharko lập tức đáp lời bà già:

- Từ lúc này trở đi, biết được điều đó và tìm ra ông ta là ưu tiên của chúng tôi.