Chương 37

Những bộ phim của một gã điên…

Lucie đã dành một phần đêm để tìm kiếm trên mạng Internet, và đó là cảm giác duy nhất còn lại trong cô về sự nghiệp của Jacques Lacombe, một người đàn ông có ánh mắt lạnh như thép, khuôn miệng mảnh và thẳng chẳng khác nào một lưỡi dao. Bức ảnh được số hóa, đăng tải trên blog của một người đam mê điện ảnh, có từ năm 1950. Nó được chụp trong một dạ tiệc nơi tay đạo diễn này xuất hiện công khai lần cuối cùng. Mặc smoking bóng loáng, tay cầm chiếc ly bầu và mái tóc chải ngược ra sau, Lacombe nhìn chăm chăm vào ống kính với vẻ dữ dội khiến Lucie rùng mình. Trong mắt ông ta, có điều gì đó ác độc ngự trị.

Một số người hâm mộ đã tìm cách thiết lập tiểu sử của nhà làm phim, nhưng nhận xét rút ra vẫn luôn là một: kể từ năm 1951, sau chuyến quay phim sóng gió tại Colombia và những rắc rối với tòa án, Lacombe đã hoàn toàn biến mất. Chỉ một phần các tác phẩm của ông ta - người ta ước tính ít nhất năm mươi phần trăm các bộ phim của ông ta đã bị mất - tiếp tục được kín đáo lưu truyền trong một nhóm người hâm mộ. Từ nhân vật bí ẩn này chỉ còn vài bộ phim ngắn, phần lớn trong số đó có thời lượng chưa đầy mười phút, được những người yêu điện ảnh gọi là các crash film .

Crash film… Được quay trong khoảng thời gian từ 1948 đến 1950, trước bộ phim ở Colombia. Theo giải thích của cư dân mạng, đó là một loạt mười chín bộ phim với mục đích duy nhất là chứng tỏ điều chưa từng được thực hiện trong ngành điện ảnh, giống như một kiểu thành tích nghệ thuật trên phim ảnh. Lacombe không đếm xỉa đến lợi ích của phim, ông ta chủ yếu quan tâm đến phản ứng của công chúng: sự thụ động của họ trước hình ảnh, mối quan hệ giữa họ với hành động và câu chuyện, các xu hướng thị dâm của họ, việc họ say sưa với những điều riêng tư, và cả mức độ khoan dung của họ trước một hình thức điện ảnh ý niệm. Ông ta đặt ra việc xem xét lại các thói quen của người xem và lật đổ các luật lệ trong điện ảnh. Luôn là cái nhu cầu sáng tạo, phá vỡ, gây sốc đó…

Ngoài ra, còn có cái hình tròn nhỏ màu trắng, ở phía trên bên phải màn hình, trong cả mười chín bộ phim. Lucie hiểu rằng chắc chắn đó là nhãn hiệu sản phẩm của Jacques Lacombe, là chữ ký của ông ta. Khi tìm tòi kỹ càng hơn trên mạng Internet, cô thấy miêu tả về một số kỹ thuật của Lacombe. Hiệu ứng che khuất, hiệu ứng gương, hiệu ứng in chồng. Một số người còn đưa ra giả thuyết về sự hiện diện của vòng tròn màu trắng bên trên mỗi bộ phim. Họ gọi đó là “điểm mù”, và xét theo góc độ sinh lý, nó tương ứng với một phần nhỏ không có tế bào cảm quang trên võng mạc. Thậm chí trên các trang web còn đề xuất một bài tập:

□ ●

Khi ta nhắm mắt trái và chỉ nhìn vào hình vuông ở khoảng cách trên dưới mười lăm xăng ti mét, cuối cùng hình tròn sẽ biến mất khỏi tầm nhìn. Lucie ngạc nhiên trước khiếm khuyết đó của thị lực con người. Rõ ràng, chẳng phải là qua chữ ký của mình, Jacques Lacombe ngụ ý rằng con mắt là một công cụ không hoàn hảo mà ta có thể đánh lừa bằng vô số cách thức khác nhau đó sao? Chẳng phải ông ta tuyên bố rành rọt là sẽ biến những khiếm khuyết này thành động cơ cho các phim của ông ta đó sao? Nói cho cùng, chắc chắn những bộ phim ngắn này che giấu những mò mẫm bước đầu của một tâm hồn đồi bại và bệnh hoạn. Một tâm trí bị ám ảnh bởi tác động của hình ảnh lên con người. Cũng như tính xác thực, sức mạnh, quyền năng phá hoại của nó. Một kẻ có tầm nhìn đi trước thời đại mình.

Nằm dài trên xô pha, hai mắt nhắm hờ, Lucie hiểu rõ hơn tại sao Lacombe chưa từng thành công. Những crash film này thể hiện một nỗi chán chường và một sự kỳ dị dai dẳng. Ai có thể đến xem một bộ phim dài bốn tiếng đồng hồ, có tiêu đề là Người ngủ , chỉ quay cảnh một người đàn ông đang ngủ? Hoặc chuyển động của một mí mắt mở ra rồi khép vào được quay chậm, với hàng nghìn hình ảnh mỗi giây, và sau đó được chiếu trong hơn ba phút? Còn có cả crash film số 12: đếm và hiển thị từng giây trong suốt thời lượng mười hai phút của bộ phim, và kết quả là cả bộ phim chỉ đơn thuần hiển thị những con số… Những bộ phim cũng lệch lạc và khó hiểu chẳng khác nào tâm trí của người tạo ra chúng.

Chuông báo thức trên đồng hồ của cô reo vang, trong khi Lucie đang kê hai bàn tay sau gáy, mắt nhìn lên trần nhà. 6h55. Cô chỉ ngủ lơ mơ được khoảng một đến hai giờ đồng hồ. Một đêm của cảnh sát. Cô trở dậy, toàn thân nặng nề, rồi quờ quạng đi về phía phòng tắm. Lặng lẽ ngáp một cái thật sâu, ngày hôm nay sẽ khó khăn đây.

Trong phòng tắm, mọi thứ đều ngăn nắp đến khó tin: một bàn chải đánh răng mới tinh đặt trong một chiếc cốc, những chiếc khăn mặt màu xanh da trời vắt trên dây, hai bên mép bằng nhau một cách hoàn hảo, một dao cạo dùng tay với phần lưỡi dao ánh lên lấp lánh, một bồn tắm sạch bong có đặt một miếng bông tắm hình quả táo bên trên. Có cả một tủ thuốc. Kiểu đồ nội thất nhỏ kể về một cuộc đời còn nhiều hơn những lời giải thích dài dòng. Lucie ngắm hình ảnh phản chiếu của mình trong chiếc gương gắn trên cánh tủ. Cô có thể mở tủ, liếc mắt xem qua những thứ thuốc bên trong, lục lọi thêm chút ít trong chốn riêng tư của Sharko… Anh có gì để cất giấu đằng sau cánh tủ này? Thuốc chống trầm cảm? Chất kích thích? Thuốc an thần? Hay chỉ đơn giản là các loại vitamin và aspirin?

Cô hít một hơi rồi vặn vòi sen. Nước đổ xuống đập vào bề mặt tráng men tạo thành thứ âm thanh ồn ào lạnh lẽo và dồn dập. Lucie đã hiểu yêu cầu của Sharko: anh muốn được lần nữa nếm trải, trong thời khắc vừa tỉnh giấc khi các giác quan vẫn còn bị bao bọc trong sự đờ đẫn của giấc mơ, sự hiện diện của vợ anh.

Tin vào sự hiện diện ấy, dù chỉ trong tích tắc.

Lucie lặng lẽ quay trở ra phòng khách mà vẫn để nước chảy. Một lát sau, cô nghe có tiếng một cánh cửa đóng lại… Vòi nước ngừng chảy… Và hai mươi phút sau đó, đoàn tàu nhỏ khởi hành.

Muộn hơn một chút, Sharko xuất hiện, ăn mặc chỉn chu lịch sự. Áo sơ mi trắng có kẻ sọc nhỏ màu xanh, cà vạt, quần vải màu xám. Trong lúc di chuyển về phía phòng bếp, anh để lại sau lưng mùi nước hoa mà Lucie nhận ra là của hãng Fahrenheit. Người đàn ông này mang lại cho cô cảm giác về một nguồn sức mạnh giúp cô yên tâm, ở anh có sự hiện diện mà Lucie thiếu thốn đã từ lâu. Cô đưa hai bàn tay lên che mặt và kín đáo ngáp.

Sharko bật đài. Một giai điệu vui vẻ xâm chiếm không gian. Dire Strait*, khiến ta không khỏi mất trí.

Một ban nhạc rock của Vương quốc Anh, thành lập năm 1977 gồm Mark Knopfler (hát và ghi ta), em trai David Knopfler (ghi ta), John Illsley (ghi ta bass) và Pick Withers (trống), cùng người quản lý là Ed Bicknell. Được thành lập vào thời kỳ punk rock thịnh hành, nhưng Dire Straits lại chơi theo lối “classic” rock.

- Tôi không hỏi xem cô ngủ có ngon không… Cà phê nhé?

- Đen, không đường, cảm ơn anh.

Anh liếc nhìn cô rồi bỏ một bánh cà phê vào máy pha và khởi động. Khi ánh mắt họ giao nhau, anh quay đầu nhìn về phía tủ bếp, lấy từ đó ra một chiếc thìa nhỏ.

- Chẳng có gì phi thường với Lacombe, tôi cho là thế, đúng không? Nếu không, có lẽ cô sẽ không ngần ngại đánh thức tôi giữa đêm.

Lucie vừa mỉm cười vừa lại gần anh.

- Không có gì đáng kể so với những tiết lộ của Judith Sagnol. Một kẻ bí ẩn, bốc hơi vào năm 1951. Từ đó đến nay, không có tin tức gì về ông ta hết. Tôi cũng tiến hành các tìm kiếm về “hội chứng E”, kể cả trên các trang web y học và khoa học. Chẳng có gì, chẳng có kết quả nào. Thứ không ai biết đến trên Internet chắc chắn phải rất bí mật.

Sharko đưa Lucie cốc cà phê rồi bước ra tưới cho chậu cây đặt gần cửa sổ phòng bếp.

- Lẽ ra cô nên nghỉ ngơi đôi chút. Đã lâu rồi tôi không gặp một phụ nữ nào khi họ vừa thức giấc, nhưng tôi có thể khẳng định rằng cô có sắc mặt của những ngày tồi tệ.

- Đấy là vì tôi đã suy nghĩ suốt đêm.

- Đương nhiên rồi.

- Chúng ta phải đi Canada, thanh tra ạ…

Sharko ngập ngừng một lát trước khi đặt bình nước xuống. Hai hàm răng anh nghiến lại.

- Cả tôi nữa, khuôn mặt những đứa trẻ đó không buông tha tôi, chứ cô tưởng thế nào? Tôi đã nhìn thấy nỗi sợ hãi ở chúng, rồi cơn điên cuồng trong mắt chúng, những cử chỉ của chúng. Tôi biết rằng những kẻ giấu mình sau chiếc máy quay đó hẳn đã làm những điều khủng khiếp. Nhưng công việc của chúng ta là hiện tại, Lucie ạ, hiện tại. Như thế này cũng đã đủ tồi tệ lắm rồi. Với lại, lúc này, chúng ta chẳng có gì cụ thể để phác họa hành trình của những đứa trẻ đó.

- Có, có đấy. Tôi đã tìm kiếm trên Internet. Vào những năm 1950, Montréal có xu hướng ưa chuộng Cơ đốc giáo, và ở đó đầy rẫy trẻ mồ côi được các xơ chăm sóc. Mỗi đứa trẻ sống qua các cơ sở này đều có một phiếu thông tin có thể tra cứu ở trung tâm lưu trữ tư liệu quốc gia của thành phố. Họ có một trang web, giải thích rằng việc vào cửa trung tâm là tự do, và mọi người có thể xem các hồ sơ tại chỗ. Ở đó, tất cả đều được phân loại, sắp xếp, vào danh sách theo dõi…

- Chẳng có gì đảm bảo rằng chúng ta phải tìm kiếm ở Montréal.

- Cuộn phim xuất phát từ Montréal, cũng giống như cuộc gọi của kẻ giấu tên, cũng giống như đứa bé gái, theo chuyên gia ngôn ngữ khẩu hình. Cũng không nên quên những gì Judith Sagnol kể, về những nhà máy cũ ở Montréal nơi bà ấy đã sống trong nhiều ngày. Ở trung tâm lưu trữ, nếu chúng ta có một cái tên thì quả là lý tưởng, nhưng một năm cụ thể cũng là đủ. Các hồ sơ đều có ảnh. Chúng ta có thể…

- Tất cả những gì chúng ta có, là ngày tháng của một bộ phim cũ và nhiều bản in bức ảnh chụp đứa bé gái trích ra từ cuộn phim, màu đen trắng và chất lượng xấu.

- Và một cái tên mà đứa bé gái đã thốt ra trong bộ phim. Lydia… Một trong số những bạn gái cùng tuổi con bé, tôi cho là thế. Có thể là một bạn cùng phòng? Một năm, một tên riêng, một bức ảnh, có lẽ thế là đủ.

- Hừm…

- Chúng ta tiến triển một cách nhỏ giọt, nhưng dù sao cũng là có tiến triển. Bộ phim cho phép in ảnh của một số bé gái khác, trong căn phòng nhốt lũ thỏ. Trên một số khung hình, ta còn nhìn thấy phòng ăn tập thể, những chiếc xích đu, một phần khu vườn, có thể chúng sẽ gợi lên một ý tưởng nào đó về tòa nhà có liên quan. Không nhiều nhặn cho lắm, nhưng cũng là thứ gì đó rồi. Nếu tìm lại được danh tính của đứa bé gái hoặc những đứa trẻ ở cùng nó, chúng ta có cơ hội hiểu được mọi chuyện.

Sharko cầm cốc cà phê của mình đưa lên môi. Anh uống một ngụm lớn.

- Canada xa lắm, sẽ rất tốn kém… Tôi phải suy nghĩ đã.

Điện thoại di động của viên thanh tra đổ chuông. Là Leclerc.

Giọng nói thẳng thừng, không vòng vo, của người đứng đầu Cục Phòng chống và Trấn áp bạo lực:

- Tôi có hai tin, một tốt và một xấu.

Sharko bật loa ngoài điện thoại di động.

- Vào lúc này, tôi đang ở cùng trung úy Henebelle.

- Cái gì? Ở nhà cậu sao?

- Cô ấy qua đêm ở khách sạn, và cô ấy cũng đang nghe anh nói đấy. Thôi nào, hãy bắt đầu bằng tin xấu.

Lucie nghĩ tốt hơn hết là không bác bỏ lời nói dối của Sharko: làm thế khác nào gây chiến. Giọng nói vang lên trong loa, nghiêm trang:

- Xin chào, trung úy Henebelle.

- Chào ông…

Leclerc hắng giọng:

- Tôi đã có thông tin phản hồi của An ninh Québec, liên quan đến Jacques Lacombe. Ông ta đã chết vào năm 1956. Người ta tìm thấy ông ta bị chết cháy ở nhà, và đã kết luận đó là một vụ tai nạn gia đình. Hồi ấy ông ta sống ở Montréal.

Sharko mím chặt môi.

- Một tai nạn gia đình ư… Anh có thông tin về sự nghiệp của ông ta không?

- Có, do phía Canada cung cấp. Nói cho nhanh, ông ta đến Washington định cư năm 1951, ở đó ông ta giữ chân thao tác viên - chiếu phim cho một rạp phim nhỏ của khu phố trong hai năm. Năm 1953, ông ta đến sống tại Montréal, nơi ông ta tiếp tục theo đuổi các hoạt động chiếu phim.

Sharko suy nghĩ.

- Tất cả những chuyện đó không logic với việc ông ta vội vàng đi khỏi Pháp, với mong muốn thành công trong ngành điện ảnh và với tài năng của ông ta… Nhất là khi ta biết rằng, năm 1955, ông ta quay bộ phim khủng khiếp đó với đám trẻ. Có điều gì đó đằng sau chuyện này. Tôi không tin vào giả thuyết chết do tai nạn. Năm 1956 là ngay sau năm quay bộ phim, cứ như thể ngẫu nhiên. Ai có thể đào sâu hơn nữa trong quá khứ của ông ta? Ai có thể điều tra về các tình tiết của vụ cháy chết người ấy?

- Chẳng có ai cả. Ai mà muốn dính vào vụ ấy cơ chứ? Người Mỹ, người Canada, và chúng ta, người Pháp chăng? Cần phải mở một cuộc điều tra về một vụ việc cách đây hơn năm mươi năm. Và để mở điều tra, có lẽ cần có một vụ giết người. Chưa kể những chuyện liên quan đến thời hiệu. Không, chúng ta chẳng thể làm gì cả.

Sharko thở dài, tựa người vào bàn.

- Được rồi… Thế còn tin tốt?

- Chúng ta vừa có được thông tin phản hồi về ADN, đã nhận diện được một trong năm cái xác. Người bị bắn một viên đạn vào vai, phần da trên vai bị lột mất.

Lucie nhận thấy đôi đồng tử trong mắt viên thanh tra sáng lên đến mức nào.

- Người đó là ai?

- Mohamed Abane, hai mươi sáu tuổi. Tiền án dài dằng dặc bằng cả cánh tay tôi. Một tuổi trẻ vô cùng lấp lánh, với những vụ ẩu đả, ma túy, trộm cắp, tống tiền. Cuối cùng, hắn ngồi tù mười năm vì tội hiếp dâm có tình tiết tăng nặng và cắt xẻo thân thể người.

- Anh nói rõ hơn xem.

- Nạn nhân của hắn, một cô gái hai mươi tuổi, bị hành hạ gần chết. Để cảm ơn, hắn đã đốt cháy vùng kín của cô ta. Hồi đó Abane mới vừa mười sáu tuổi.

- Thật là một mẫu hình đẹp đẽ.

- Hắn đã được giảm án do thái độ tốt. Ra khỏi nhà tù Fresnes mười một tháng trước.

Sharko nắm chặt điện thoại trong tay. Lần đầu tiên kể từ khi vụ án bắt đầu, cuối cùng họ cũng nắm được điều gì đó cụ thể.

- Hắn tá túc ở nhà anh trai hắn là Akim, tại Asnières-sur-Seine.

- Cho tôi địa chỉ chính xác đi.

- Cậu tưởng chúng tôi đợi cậu sao? Một đội của Péresse đang trên đường rồi, và sắp đến nơi. Đó là việc của họ, không phải của cậu. Thay vào đó, hãy đến văn phòng, tôi có đoạn đầu của một danh sách dành cho cậu: danh sách những tổ chức nhân đạo có mặt tại Cairo vào năm 1994, đúng thời điểm ba cô gái bị giết.

- Gác chuyện đó sang một bên đi.

Sharko gác máy… Lucie đi đi lại lại, một ngón tay đặt dưới cằm.

- Cô đang nói linh tinh gì vậy, Henebelle?

- Lacombe chết trong một vụ hỏa hoạn, một năm sau khi quay xong bộ phim. Cùng năm đó, một bản sao được gửi đến kho lưu trữ ở Canada, theo đường hiến tặng nặc danh. Thế giả sử Lacombe đã có linh cảm về một mối đe dọa đối với mạng sống của ông ta thì sao? Và giả sử ông ta đã sao bộ phim của mình thành nhiều bản, rồi sau đó gửi đến nhiều kho lưu trữ khác nhau, nhằm vừa giữ được bí mật của bản thân, lại vừa phát tán nó như một thứ virus? Chúng ta đã thấy bộ phim đó được chuyền tay từ người này sang người kia, từ bộ sưu tập này sang bộ sưu tập khác với tốc độ nhanh đến thế nào rồi đấy.

Sharko đồng tình, cô gái nhỏ này quả là có năng khiếu.

- Lacombe đã biết bảo vệ kho báu của ông ta theo cách thức riêng. Bằng cách để cho nó đi chu du, đơn giản là để cho nó tồn tại rồi có thể được giải mã và thấu hiểu, một ngày nào đó. Đúng thế, có thể lắm chứ.

Lucie gật đầu hưởng ứng. Lần lượt, các miếng xếp hình đã vào vị trí, mặc dù chúng vẫn chưa cho phép đoán ra bức tranh cuối cùng. Sharko nhanh chóng bấm một số điện thoại khác.

- Anh gọi cho ai thế?

- Các đồng nghiệp cũ của tôi ở số 36, để lấy địa chỉ của Abane. Đừng ở lâu trong phòng tắm. Mười phút nữa tôi sẽ đưa cô đến bến tàu RER để cô về nhà.

Lucie vuốt phẳng chiếc áo thun dài tay nhàu nát.

- Không, tôi không nghĩ thế. Tôi đi cùng anh.