⚝ 4 ⚝

Không khí trong hầm mỏ như đặc lại vì hơi nước, các bờ tường đổ mồ hôi nhớp nháp. Lớp đất dưới chân biến thành một thứ bùn nhão. Mỗi lần nhấc ủng lên là nước rỉ vào, lấp đầy dấu bàn chân.

– Mẹ kiếp, - ông đốc công chửi thề, - phải lôi được vài cái máy bơm xuống đây không thì nước ngập đến đít lúc nào chẳng biết.

– Tất cả các máy bơm đều đã được chuyển xuống hầm phía đông rồi, - ai đó nói.

Ông đốc công quay sang Daniel. "Mày lên tìm và nói với ông giám thị rằng chúng ta cần máy bơm, nước ngập đến bụng la rồi, chúng không thể kéo được."

Daniel bước xuống đường hầm dẫn tới lối ra chính, qua một nhóm công nhân đang đặt đường ray cho các xe goòng chở than.

– Dưới kia thế nào, mày? - Một người hỏi.

– Ướt. - Daniel nói. - Tôi lên lấy máy bơm.

– Nhớ thủ theo một con chim. Tao không khoái cái mùi thum thủm dưới đó đâu.

Daniel ngoác miệng cười. Nó đã nhiều lần được phái lên mặt đất chạy những việc lặt vặt như thế này. Chim bạch yến được sử dụng để phát hiện sự rò ga hay thiếu ôxy, tuy nhiên trong suốt thời gian làm việc dưới hầm mỏ, nó không thấy có một con chim bạch yến nào. "Tôi nghĩ là tôi có thể bắt được cả một con đại bàng mang xuống nếu được một buổi chiều tự do," Daniel đáp.

Tiếng cười rộ lên sau lưng cho đến khi nó ngoặt vào một góc đường hầm. Lối lên là một hành lang dốc, hun hút. Nó nhìn qua đường hầm, lên một mẩu trời xanh đen với hàng nghìn ngôi sao lấp lánh. Bên trên đang là ban ngày, song nhìn qua một đường hầm hẹp và dài, nó thấy bầu trời như đang đêm. Luôn có những ngôi sao trên đó. Chúng nhạt dần và biến mất khi nó lên đến cửa hầm. Gã kiểm soát giờ làm của công nhân chặn nó lại.

– Mày đi đâu?

– Andy phái tôi lên phòng giám thị lấy máy bơm.

– Phí thời gian thôi. Quay lại làm việc đi.

– Andy bảo nước đã ngập đến bụng la, không thể nào kéo xe được.

Gã rụt cổ. "Thôi đi đi, nhưng chẳng được tích sự gì đâu."

Daniel lên văn phòng. Nó gõ cửa và bước vào. Viên thư ký ngẩng nhìn nó. "Mày cần gì thế?"

– Andy bảo chúng tôi cần ngay một máy bơm cho hầm phía tây. Chúng tôi không thể nào cho xe ra nổi.

– Sao lại không nhỉ?

Daniel nhìn gã. Như mọi thợ mỏ khác, nó bắt đầu muốn nhổ vào mặt bọn công chức áo trắng. "Ai cũng biết rằng một con la không thể vừa bơi vừa kéo theo một xe than," nó nói.

Viên thư ký nhìn trả lại. "Mày lém lỉnh đấy. Quay lại bảo Andy rằng chẳng còn cái nào nữa cả."

Daniel vẫn bướng bỉnh. "Ông ấy bảo tôi gặp trực tiếp giám thị."

– Giám thị đi vắng.

– Tôi sẽ đợi, - Daniel nhìn quanh tìm một chiếc ghế.

– Không được. Mày phải quay lại làm việc, nếu không muốn chịu phạt.

– Được thôi, - Daniel đe, - tôi sẽ quay lại nói với ông ta như vậy. Ông thừa biết Andy. Ông ta không đà đận đâu. Ông ta sẽ lên đây ngay tức khắc.

Viên thư ký chùn lại. Ai không biết tiếng Andy. Ông ta suốt đời làm thợ mỏ và nóng tính như lửa. Chả dại gì đôi co với ông một khi ông đã nổi đoá.

– Ô-kê, - gã nói. - Cứ bảo với ông ta là tao sẽ mang bơm xuống.

Daniel gật đầu và toan quay ra thì bị gọi lại.

– Mày mới về làm ở đây hả?

– Không hẳn.

– Tên mày là gì?

– Daniel Boone Huggins.

Viên thư ký ghi vào một cuốn sổ tay để trước mặt. "Đi đi, tao đã nhớ."

– Sao, chán dạo rồi à? - Gã kiểm soát hỏi mỉa mai khi thấy Daniel đi qua trước mặt.

Nó không đáp mà đi thẳng xuống hầm tối. Andy bước lại. "Thế nào?"

– Giám thị đi vắng. Viên thư ký bảo tự anh ta sẽ mang bơm xuống.

Andy hậm hực gật đầu. Ông vốc một cục đất. Nó ướt nhoét.

– Khôn hồn thì tha xuống nhanh nhanh, - ông nói. -Tao có cảm giác chúng ta đã chạm phải một mạch nước ngầm. - Ông nhìn Daniel.

– Mang ván đỡ xuống.

Daniel khệ nệ kéo từng tấm ván dài mười bộ ra phía cuối đường hầm.

Gần một giờ sau, lát đến tấm ván thứ ba mươi tư thì nó nghe thấy tiếng la của một người.

– Đốc công, tôi đụng phải nước.

Tất cả mọi người nhìn Andy. Đốc công không nói một tiếng, chỉ đứng im đánh giá sự cố. Một dòng nước đang vọt ra từ bờ tường, xối trôi đất.

– Đừng có đứng đực ra cả lũ mà nhìn. Bịt nó lại, - Andy hét lên.

Ngay lập tức hàng chục xẻng vung lên rào rào, hất đất hòng bịt dòng nước lại. "Lôi ván đỡ ra đây! Tấm rộng hai bộ!" Andy lại ra lệnh và quay sang người khác. "Khơi rãnh thoát!"

Tất cả lăn xả vào việc, nhưng phải hơn một giờ sau mạch nước ngầm mới được bịt kín, và lúc đó chút tàn lực cuối cùng trong mỗi người cũng đã bị rút kiệt. Họ khụy xuống, lả đi.

Andy tựa vào lớp ván đỡ và nhìn xuống họ. Ông đưa cánh tay gạt mồ hôi trán và hít một hơi dài. "Đứng cả lên," ông nói. "Kéo đống than này ra. Chúng ta đang thiếu hai mươi tấn."

Daniel gượng đứng lên. Quần áo dính bết vào da thịt. "Còn máy bơm?"

Andy nhìn nó. "Mặc mẹ chúng nó. Chúng ta được an toàn. Tụi ca đêm sẽ phải lo."

– Nhưng...

Ông đốc công ném cho nó một cái nhìn dữ tợn.

– Chất than lên xe không tao đá vỡ đít mày ra.

Daniel lưỡng lự.

– Bước. - Andy quát. - Không phải việc mày lo cho chúng nó, cũng như chúng nó chả hơi đâu lo cho cái xác mày.

Daniel lặng lẽ bắt tay vào việc. Ông đốc công nói đúng. Ai có thân, kẻ ấy phải giữ.

Chừng ba giờ sáng, còi khu mỏ rú lên. Daniel choàng dậy, mắt cay xè vì ngái ngủ. Những người cùng phòng cũng đã tỉnh giấc.

– Có chuyện gì thế nhỉ? - Một người hỏi.

Bên ngoài tiếng chân người chạy rầm rập. Daniel bước ra cửa sổ nhìn xuống. Người ta đang đổ xô ra đường.

– Có chuyện gì? - Nó hét lên.

Một người dừng lại nhìn lên, mặt anh ta tái dại trong bóng đêm.

"Hầm phía tây bị sập!"

– Ê, nhóc! Mang một bó đuốc nữa lại đây! - Giọng viên giám thị vang lên trong miệng hầm. - Daniel lò dò trên lớp bùn nhão, vớ cây đuốc ở một rầm chắn và bò ngược lại, đến chỗ bức tường đất thụt xuống,chắn nghẽn đường hầm.

– Trèo lên những tấm ván đỡ kia và giữ đuốc thật yên.

Daniel đứng lên những tấm ván đỡ, mặt chỉ cách bức tường đất ướt át có vài phân. Nó bỏ một tay ra để lấy thăng bằng.

Viên giám thị ra hiệu cho Andy cùng hai người nữa leo lên đứng cạnh Daniel để quan sát lớp bùn. Một dòng nước đang sủi lên trong tiếng xình xịch của máy bơm.

Daniel há mồm nhìn họ. Một bên là Andy vạm vỡ và cau có, bộ quần áo công nhân bê bết bùn và than, bên kia là viên giám thị, ra vẻ nghiêm nghị. Hắn nhỏ con, ăn mặc gọn ghẽ. Chiếc sơ mi trắng thắt cà vạt hình như vẫn sạch nguyên. Mắt hắn hấp háy sau cặp kính trắng. Daniel dõi theo cái nhìn của hắn. Andy và viên giám thị cứ đứng nguyên trong vài phút, ngấn bùn trên các ván đỡ đã dâng lên khoảng vài ba phân.

– Nó vẫn tiếp tục chảy. - Viên giám thị tỉnh như không, nói.

– Phải, thưa ngài. - Cái giọng oang oang thường ngày của Andy trầm hẳn lại.

– Sao anh không mang bơm xuống? - Giám thị hỏi.

– Tôi sai Daniel đi lấy. Nó về tay không.

Gã quay sang Daniel.

– Sao mày không mang theo?

– Ông thư ký bảo sẽ gửi xuống, - Daniel đáp rõ ràng.

– Tốt hơn hết là chúng ta lên văn phòng. - Gã chực tụt xuống thì dừng lại. - Gọi cả thằng bé theo nữa.

Andy nhìn theo gã một lát rồi nhổ toẹt nắm bã thuốc lá xuống đất. "Mày có chắc mày đã báo cáo với viên thư ký không?" - Ông hỏi Daniel.

– Tôi không biết dối trá, ông Androjewicz, - Daniel khẽ đáp.

Andy im lặng. Ông tụt xuống và đợi Daniel. "Cứ để bơm hoạt động và cố xúc bùn ra, ông dặn lại.

Tốp thợ gật đầu, quay vào tiếp tục công việc. Nhưng lưỡi xẻng vừa nhấc lên thì bùn lại lấp đầy ngay chỗ trống. Andy đứng nhìn họ một thoáng, đoạn quay đi. "Đi thôi, Daniel."

Ánh sáng ban ngày làm Daniel loá mắt. Khi đã nhìn rõ, nó thấy những người đàn bà đầu quấn khăn san, môi mím chặt lại, tím đi vì sợ. Nó thấy những đứa bé với những cặp mắt đen mở to ngơ ngác và những người đàn ông mà nét mặt ẩn nhẫn của họ phản ánh một mối quan hệ ruột thịt với những người tử nạn trong hầm mỏ.

Một người đứng tuổi hỏi Andy khi ông bước qua. "Dưới kia ra sao?"

Andy chỉ lắc đầu mà không đáp. Những tiếng thở dài sốt ruột ngừng lại, thay vào đó là một bầu không khí im lặng khủng khiếp của sự tuyệt vọng trùm lên.

– Đã hai ngày rồi mà các ông vẫn chưa lần được đến chỗ họ hay sao?

– Không thể được, - Andy đáp. -Đất quá nhão và còn tiếp tục sụt xuống.

Một phụ nữ khóc oà lên. Ngay lập tức những người đứng bên cạnh xúm vào an ủi. Lát sau họ đưa bà ta ra khỏi đám đông. Đó là một thông lệ. Không có nước mắt rơi trong khu mỏ. Còn nước còn tát.

Daniel theo Andy lên văn phòng giám thị. Viên thư ký vẫn ngồi nguyên sau bàn, nhìn lên, đoạn chỉ tay vào phòng trong. "Ông Smathers bảo hai người vào ngay."

Ngoài viên giám thị, trong phòng còn hai người nữa. Sơ đồ đường hầm đang được trải rộng trước mặt họ. Smathers giới thiệu. "Đây là ông Androjewicz, đốc công ca ngày của hầm phía tây. Andy, đây là ông Carter và ông Riordan - chuyên viên an toàn lao động.

Hai người lạ mặt gật đầu. Họ không chìa tay ra bắt. Andy cũng đứng yên.

– Hai ông đây đang tìm hiểu nguyên nhân sụt hầm, -

Samathers nói.

Andy gật. Ông không nói gì. Thằng ngốc nào chả biết nguyên nhân sụt hầm. Nước nhiều quá chứ sao. Máy bơm lại không có, bởi vậy bây giờ chẳng làm được gì nữa.

Carter lên tiếng trước. "Tôi biết ca các ông đụng phải mạch nước ngầm, các ông đã bịt nó lại. Nhưng tại sao các ông không mang bơm xuống để xử lý chỗ nước ngập?"

– Tôi đã cho đòi máy bơm, nhưng không được gửi xuống.

– Cá nhân anh?

– Không, thưa ngài, tôi phái Daniel lên đấy.

Hai người đàn ông nhìn Daniel. "Cậu hỏi ai?"

Daniel nhìn họ: "Ông thư ký ngồi ở phòng ngoài."

Hai người đàn ông lặng lẽ nhìn nhau.

– Nếu các ông không tin tôi, sao không gọi ngay anh ta vào đối chứng?

Smathers nói khẽ. "Chúng tôi đã thẩm vấn anh ta, chú nhỏ ạ. Anh ta nói cậu chưa bao giờ lên đấy cả. Thế nào, sao không nói cho chúng tôi biết sự thật? Chúng tôi sẽ giảm nhẹ hình phạt cho cậu."

Daniel cảm thấy lửa hận bốc lên bừng bừng. "Tôi đang nói lên sự thật, thưa ông Smathers. Hai mươi bảy người đã bỏ mạng ở dưới kia. Tôi có biết vài người trong số họ. Ông nghĩ rằng tôi có thể dối trá trong khi tôi là kẻ đã gây ra cái chết của họ ư?"

– Anh ta vẫn khẳng định rằng không có một ai lên đây đòi bơm cả, - Smathers nhắc lại.

– Tôi đã có mặt ở đây, - Daniel nóng nẩy nói. Ông kiểm soát giờ làm thậm chí còn chặn tôi lại để lục vấn nữa.

– Ông ta không ghi vào báo cáo. Chúng tôi đã xem.

Daniel cảm thấv mặt mình biến sắc. Chúng đã về hùa với nhau. Chúng đang cố trút tội lên đầu nó để thoát thân. Đầu óc nó hoạt động khẩn trương.

– Ông Smathers, ông có xướng tên tôi lên khi hỏi anh ta về tôi không?

– Tôi không thể làm việc đó được cậu nhỏ ạ, tôi có biết tên cậu đâu?

– Ông có nghĩ rằng thư ký của ông biết tên tôi không?

– Để làm gì? Anh ta đâu có việc với cá nhân nào.

– Anh ta đã ghi tên tôi vào một cuốn sổ tay trên bàn anh ta. Anh ta đã run bắn lên khi tôi đe rằng Andy sẽ lên hỏi tội anh ta nếu không chịu gửi máy bơm xuống.

– Thậm chí anh ta biết tên cậu, thì điều đó cũng chẳng nói lên cái gì.

– Điều đó nói lên rằng tôi đã có mặt ở đấy.

Andy đột ngột lên tiếng. "Tôi khẳng định Daniel đã có mặt ở đấy. Nó không phải là một đứa trí trá."

– Tôi sợ ông nhầm, - Smathers nhẹ nhàng đáp, - cho dù cậu bé có nói gì đi nữa.

– Mất gì mà các ông không kiểm tra cuốn sổ trên bàn viên thư ký? - Andy đã cảm thấy nóng mặt.

Smathers im lặng nhìn họ, đoạn đứng lên. "Các ngài theo tôi."

Họ theo gã ra ngoài phòng ngoài. Viên thư ký ngẩng đầu lên nhìn Andy và Daniel.

– Hatch, - giám thị hỏi. - Anh có biết cậu bé này không?

– Thưa, không.

– Đã bao giờ anh gặp nó chưa?

– Thưa, chưa.

Smathers nhìn hai người đàn ông. "Các ông hài lòng chứ?"

Họ gật.

Smathers lộn vào phòng trong. Đến ngưỡng cửa, gã quay lại nói với viên thư ký. "Hatch, trình cho tôi hồ sơ cá nhân của cậu bé này."

Khi cửa phòng đã khép lại, Daniel hỏi gã. "Nếu anh ta không biết tên tôi thì làm sao tìm được hồ sơ của tôi?"

Smathers nhìn Daniel, một mối cảm phục bất ngờ hiện ra trong mắt gã. "Giỏi lắm, cậu bé ạ," gã nói.

Lát sau viên thư ký vào bước vào phòng với một tờ giấy trong tay. Gã đặt nó xuống trước mặt Smathers và toan quay ra.

– Hatch, - Smathers vừa đưa tờ giấy lên vừa nhìn vào đấy. - Anh nhầm rồi.

Hatch ngoảnh lại, bối rối. "Không ạ, đúng hồ sơ của cậu ta, Daniel Boone Huggins. Tôi đã đánh dấu ngay trên..." viên thư ký nín bặt khi nhận ra tất cả các cặp mắt đang nhất loạt đổ dồn vào hắn.

–  Họ sẽ làm gì anh ta? - Daniel hỏi.

Andy đang ngồi lên một khúc gỗ mới đốn trước cửa văn phòng giám thị, mắt nheo lại nhìn cửa hầm.

– Chả làm gì sất.

Daniel giật mình. "Nhưng lỗi tại anh ta kia mà?"

– Ngậm miệng lại, quên nó đi. Người ta không có ý định quy tội cho một ai hết. Hãy cám ơn Chúa vì tai hoạ không đổ xuống đầu mày.

– Nhưng người ta cũng phải đưa ra một lý do gì đó chứ.

– Đúng thế. Sẽ có lý do, tao nói không sai đâu.

Cửa của căn nhà bật mở. Smathers đang đứng đấy. "Vào đi."

Hai người đi vào nhà. Hatch vẫn ngồi ở chỗ cũ, sau bàn làm việc của hắn, đang mải đọc một cuốn sổ kế toán. Hắn không ngẩng lên nhìn khi họ đi qua.

Hai kỹ sư an toàn lao động đứng dựa vào tường, cạnh Smathers. Gã ngước nhìn Andy. "Chúng tôi đã tìm ra nguyên nhân sụt hầm và rất muốn ông cho ý kiến."

Andy im lặng.

Giọng Smathers dõng dạc hơn. "Chúng tôi phát hiện ra rằng ca ngày đã nổ súng nhằm nới lỏng các vỉa than mà quên kiểm tra độ an toàn của các giàn đỡ trước hết. Đó là lỗi của họ. Không thể cẩu thả một cách ngu xuẩn như vậy."

Andy vẫn không rời mắt khỏi viên giám thị.

– Cẩu thả một cách ngu xuẩn, - ông lặp lại.

Smathers thở phào. "Điều này sẽ được hai ông đây đưa vào biên bản."

Andy nhìn họ, rồi lại nhìn Smathers. "Họ phải biết," ông lạnh lùng nói. "Họ là chuyên gia."

Cả bọn tức tối im lặng, đoạn Smathers lên tiếng:

– Nhưng công ty sẽ rộng lượng trong việc này. Mặc dầu lỗi gây ra tai nạn thuộc về các nạn nhân, chúng tôi vẫn quyết định đền bù sinh mạng cho gia đình nạn nhân một trăm đô la và không thu tiền nhà của họ trong vòng sáu tháng.

Andy không nói gì.

Smathers đứng lên. "Giờ thì chúng ta phải đưa khu mỏ trở lại hoạt động bình thường. Chúng ta sẽ không nhận được một đồng chừng nào chưa bắt tay vào khai thác."

– Tôi cần một tháng để dọn hầm phía tây.

– Tôi biết điều đó, - Smathers nói ra vẻ sành sỏi. -Chúng ta sẽ không dọn mà trái lại, sẽ đóng cửa hầm này. Công ty đang mở một hầm mới ở South Vein.

– Còn các tử thi ở dưới đó thì sao? - Andy hỏi.

– Ờ, xác họ đã bị vùi sâu hàng mấy chục thước. Chúng tôi không muốn hy sinh thêm một ai để đào họ lên rồi lại chôn cất.

Andy nhìn Daniel mà không nói. Daniel nhận thấy một sự giận dữ và tuyệt vọng trong mắt người đốc công của nó. Sau một thoáng, ông quay sang Smathers, "Tôi nghĩ là ông đúng, ông Smathers ạ."

Smathers cười. "Ông có thể nói với thợ của mình rằng công ty vẫn trả lương bình thường cho họ, mặc dầu hai ngày rồi họ không có sản phẩm. Công ty rất chu đáo với công nhân của mình."

Andy gật, "Thưa vâng."

Smathers hỏi Daniel. "Cậu bao nhiêu tuổi?”

– Mười sáu, - Daniel đáp, sực nhớ lời khai man trong hồ sơ.

– Cậu có biết đọc, biết viết không?

– Có ạ. Tôi đã học sáu năm ở trường làng.

– Hôm nay ông Hatch rời khỏi đây, - Smathers nói. -Tôi muôn nhận cậu làm thư ký của tôi.

Daniel ngạc nhiên ra mặt. Nó nhìn Andy do dự. Andy khẽ gật đầu.

Nó quay sang Smathers. "Rất cám ơn sự chiếu cố của ông."

Không khí trong văn phòng trở nên thoải mái. Thậm chí hai gã kỹ sư còn nhoẻn miệng cười. Tới phút đó, mọi người mới bắt tay nhau.

Trên đường ra khu mỏ. Andy đắm mình trong suy tưởng. Mãi ông mới hỏi. "Còn thuốc không?"

Daniel móc gói thuốc ra đưa cho ông. Andy vốc một nắm, nhai một lúc rồi nhổ ra. "Quân chó đẻ!" Ông rủa.

– Ông muốn nói ai?

– Thằng Smathers chó chết ấy chứ ai. Nó phủi trắng tay. Nó đặt chúng ta vào cái thế phải ngậm miệng. Thậm chí gia đình những người xấu số còn phải đội ơn hắn nữa.