⚝ 17 ⚝

Báo chí đã tuyên bố sự bùng nổ của cuộc đình công chống lại Little Steel vào lúc Daniel xuống tàu ở ga Công đoàn. Gã mua một tờ Tribune và lặng lẽ đọc trong tắc xi trên đường về trụ sở.

Trang nhất tờ bào đăng hai bài phỏng vấn. Bài thứ nhất với Tom Gilder, chủ hãng Republic Steel, được trình bày nổi bật ở ngay đầu trang; bài thứ hai với Phil Murray, chủ tịch nghiệp đoàn SWOC, CIO, được nhét trong một cái khung nhỏ xíu ở góc dưới cùng bên phải rồi lại tiếp theo ở trang cuối, nơi mà độc giả có soi kính hiển vi cũng chưa hẳn đã lần ra.

"‘Bọn vô chính phủ cùng với các phần tử quá khích đang tìm mọi cách đẩy tổ quốc chúng ta vào bàn tay tham lam của ngoại bang, sẽ phải kinh hoàng đối mặt với những người Mỹ chân chính, sẵn sàng bảo vệ lý tưởng, lối sông Mỹ và những đứa con của mình. Chúng ta không sao nhãng nghĩa vụ thiêng liêng đó. Chúng ta đã sẵn sàng bước vào một cuộc chiến không khoan nhượng với chúng, sẽ chiến đấu chống lại chúng dù là ở trên chiến trường, ngoài đường phố hay thậm chí dưới chân cổng vào nhà mảy của chúng ta. Chúng ta sẽ đập tan bọn chúng như những người lính viễn chính Mỹ từng đập tan giặc Phổ trong thế chiến vừa qua (1 \ Tôi xin nói một lời tâm huyết với những công nhân lầm lạc: "Chớ có bị huyễn hoặc bởi những luận điệu dối trá của kẻ thù. Các bạn hãy quay trở lại làm việc. Là người Mỹ, chúng tôi đầy lòng vị tha, sẵn sàng mở rộng cửa đón các bạn như đón những người anh em ruột thịt của mình."

Trái lại, tuyên bố của Murray tỏ ra thận trọng, thậm chí ôn hoà.

"Chúng tôi chỉ đòi hỏi thực thi công lý, bảo hộ việc làm và trợ cấp khó khăn cho những người công nhân đang làm việc cho US Stell và các công ty khác. Ai cũng hiểu rõ rằng những đòi hỏi của chúng tôi là đơn giản và chính đáng. Chúng tôi không hề có ý đồ đẩy bất cứ cái gì vào bất cứ thế lực hay ý thức hệ ngoại bang nào. Chúng tôi chỉ mong muốn cải thiện đời sống cho công nhân Mỹ, những con người bằng sức lao động của mình đang biến lối sống Mỹ của chúng ta thành hiện thực."

Đến trước tổng hành dinh công đoàn, chiếc tắc xi dừng lại. Daniel băng qua tầng trệt của toà nhà, noi bố trí các văn phòng phụ trách vùng của SWOC, không khỏi nghĩ đến sự khác biệt về mặt tổ chức giữa những nỗ lực liên hợp toàn bộ kỹ nghệ luyện kim ngày nay và năm 1919. Thời đó, mọi việc dường như là một sự may rủi và ngẫu hứng. Còn nay, tất cả đều được hoạch định chi tiết và rõ ràng. Có một ban thông tin hoàn chỉnh với hơn bốn chục nhân viên làm việc trong các tờ báo và màng lưới truyền thông, chuyên cung cấp các báo cáo cập nhật về các hoạt động tổ chức nghiệp đoàn; một ban thống kê với nhiệm vụ bắt kịp mọi định hướng kinh tế có ảnh hưởng đến vai trò của công đoàn; một ban tài trợ đình công có nhiệm vụ trợ cấp tài chính cho các đoàn viên của mình. Điều này không còn nghi ngờ gì nữa. Nhưng có đúng như vậy không?

Mặc dầu đã áp dụng những phương pháp tân tiến nhất, mặc dầu đã có những hậu thuẫn vững chắc về tài chính, công tác điều hành công đoàn ngày nay vẫn có một cái gì đỏ khiếm khuyết so với trước kia. Daniel chỉ cảm nhận được nó chứ không thể sờ nắn hay gọi đích danh nó ra. Có lẽ nó nằm trong chính sự phát triển của phong trào công đoàn. Đạt đến đỉnh cao của sự hưng thịnh trong mấy năm qua, công đoàn đã quá lạc quan tiến tới mà không tính đến sức đề kháng của đối thủ. Sự sụp đổ bất ngờ của Big Steel năm ngoái, những thành công của phong trào công nhân dệt miền Nam, việc thành lập nghiệp đoàn công nhân ô tô hãng General Motor đã tạo cho giới lãnh đạo công đoàn một ảo tưởng. Trên thực tế, họ chỉ đạt được thoả thuận với những xí nghiệp khổng lồ, nơi sản phẩm của họ chiếm một tỉ lệ áp đảo thị trường tới mức một vài điểm nhượng bộ chẳng hề ảnh hưởng bao nhiêu tới sự phát triển toàn cục của kỹ nghệ. Song, với những công ty bé hơn, nơi mọi sự chênh lệch giá cả đều ảnh hưởng đến hiệu số giá vốn và giá bán, tức lợi nhuận, họ chẳng dại gì mà không kháng cự. Ford Motor sẽ không chấp nhận bất cứ thoả hiệp nào. Little Steel cũng vậy. Trong từng công ty, ban quản lý nhân sự đã biến điều này thành một cuộc chiến tranh mang tính cá nhân, để giành lấy quyền kiểm soát doanh nghiệp và tự do cho công ty mình. Cả Henry Ford lẫn Tom Gilder sẽ chẳng bao giờ chịu quỳ gối trước nô lệ của chúng cả. Trái lại, chúng cho rằng những kẻ được làm việc cho chúng phải luôn tỏ ra hàm ơn vì có được cơ may của một con chuột sa chỉnh gạo, đặc biệt là sau tất cả những gì chúng đã ban phát cho công nhân của mình.

Các văn phòng quản trị nằm ở phần trong của tầng trệt, đằng sau thang máy. Mỗi phòng đều có những cửa sổ trông ra thành phố, thật trang nhã, đối lập hẳn với các phòng chức năng lèn chặt ba, bốn chục bàn làm việc, trong lúc sức chứa của chúng không vượt quá một nửa số đó. Ngày nay các nhà lãnh đạo công đoàn cũng xa ngái với công nhân của mình chẳng kém gì đối thủ của họ là các uỷ viên quản trị công ty. Bỗng nhiên Daniel nhận ra sự khiếm khuyết nằm ở đâu. Một tầng lớp quý tộc mới đang sinh sôi nảy nở trong phong trào công đoàn. Sớm muộn những con người đang an toạ trong những tháp ngà kia sẽ để mất sự tiếp xúc với quần chúng mà họ là đại diện. Những mối quan hệ chí cốt và cảm động trước kia không còn nữa. Nay chính sự nghiệp đại diện cho một lý tưởng đã biến thành một doanh nghiệp với qui mô khổng lồ, dưới một hình thức đặc biệt.

Đến phút đó Daniel mới thấm thía bản chất cái sức ép mà Phil Murray đang phải chịu đựng. Tổ chức này cũng giống như mọi phân ban của General Motor. Họ có những mục tiêu phải đạt. Nếu những mục tiêu này không đạt được vì một lý do bất kỳ nào đó, cái ghế giám đốc điều hành phải được trao cho kẻ khác ngay lập tức. trận đánh phải dược mở màn, cho dù thắng lợi vẫn còn là một điều hoài nghi. Murray phải chứng minh rằng ông ta không hề run sợ, cũng không thoái thác nhiệm vụ. Cùng lúc đó, Lewis ngồi vắt vẻo tận Washington cẩn trọng bám lấy cương vị của một người hùng đã từng cho Big Steel đo ván mà chẳng cần phải kêu gọi một cuộc đình công nhỏ nhoi nào. Và bởi thế, ông ta khôn khéo từ chối đảm nhận một cương vị trong hội đồng công đoàn, bày tỏ một thái độ nước đôi, không tán thành cũng không phản đối cuộc đình công của Murray. Ông để cho Murray tự định liệu lấy. Nếu Murray thất bại, Murray sẽ tự chịu lấy hậu quả, nếu Murray thắng, Lewis sẽ nhảy vào chia xẻ vinh quang, bởi vì xét cho cùng ông ta vẫn là người mở đường và luôn tin tưởng tuyệt đối vào Murray.

Daniel dừng lại trước cửa gian phòng có tiêu đề MR MURRAY được khắc bằng những con chữ mạ vàng, quay sang cô thư ký ngồi bên chiếc bàn ngoài cửa. Cô ta là một nhân viên mới, một người gã chưa hề gặp trước đó.

– Ông Murray có trong văn phòng của mình không?

Cô ta rời chiếc máy chữ, ngẩng lên:

– Xin ông cho biết quý danh.

– Daniel Huggins.

Cô ta nhấc điện thoại. "Ồng Huggins cần gặp ông. Ông ta đang chờ ở đây." Một giây sau, cô ta đặt ông nói xuống, giọng điệu trở nên cực kỳ cung kính. "Dạ thưa, ngài có thể vào ngay ạ."

Murray nom hốc hác và mệt mỏi khi ông ta đứng lên và ra đón Daniel. Hai người bắt tay nồng nhiệt.

– Tôi rất vui vì anh đã quay lại, - Murray nói.

– Tôi cũng vậy.

– Anh ngồi xuống đi, - Murray thân mật nói, đi về chỗ của mình. - Đứa nhỏ ra sao?

– Khoẻ.

– Vợ anh chắc phải hãnh diện lắm. Tôi thật có lỗi với cô ấy vì đã kéo anh về đây gấp như thế này.

Daniel nhìn vào mắt Murray. "Cô ấy mất rồi."

Ánh mắt Murray đột nhiên u ám. "Vậy mà anh chẳng cho tôi hay biết gì cả."

– Có gì để nói đâu. Chuyện đó đã xảy ra và đã qua rồi.

Murray im lặng một thoáng. "Xin lỗi anh, Daniel. Nếu tôi biết trước anh có chuyện buồn, tôi không ép anh dữ như vậy."

– Có gì đâu. Tôi đã làm xong những việc cần làm và nay tôi quay lại với công tác.

– Đứa nhỏ được săn sóc chu đáo chứ?

– Tôi đã mướn một người khéo léo và đảm đang để trông cháu và coi nhà.

Murray hít một hơi. "Nếu tôi có thể làm được gì giúp anh, xin anh cứ nói."

– Cám ơn anh.

Ngay từ lúc bước chân vào văn phòng của Murray, Daniel đã cảm thấy một cái gì đó hơi bất bình thường. Lại một lần nữa, gã chưa minh định chính xác ngay được. Gã chỉ cảm thấy Murray không thoải mái với gã lắm.

Murray ném một tập báo lên bàn, cuối cùng giơ ra tờ báo mà anh ta cần tìm. Anh ta đọc lướt bằng mắt và lên tiếng. "Tôi đã thu xếp cho anh một chỗ làm mới. Anh sẽ đảm nhận chức vụ điều phối các văn phòng phụ trách tiểu vùng miền Trung Tây."

– Không biết tôi có đủ khả năng làm một chức cạo giấy hay không, - Daniel nói. - Tôi quen lăn lộn với thực tiễn rồi. Tại sao tôi không được làm việc cũ.

– Anh đã trở nên quá quan trọng để đảm nhận cương vị đó. Chúng tôi cần một người có đầu óc bao quát làm tư vấn ở tổng hành dinh.

– Tôi phải trình báo cáo lên ai?

– David Mc Donald ở Pittsburgh. Anh ta đang điều khiển các hoạt động hàng ngày. Tôi sẽ về Wasington để gây áp lực với Chính phủ.

Daniel gật đầu. Mc Donald là một người khéo léo, một vị lão thành của ngành luyện kim. Có lời đồn rằng ông ta sẽ là người kế vị của Murray, cũng như những lời đồn cho Murray là người kế vị của Lewis. Giờ thì một phần của những lời đồn đó đã được chứng thực. Daniel không thấy trong chuyện này có một cái gì phi lý. Việc Mc Donald sẽ kế vị Murray là hoàn toàn logic.

– Tôi có được nắm một quyền hành gì đặc biệt ở cương vị mới hay không?

– Tôi nghĩ anh và Dave sẽ tự thoả thuận với nhau thôi. Daniel lôi một điếu xì gà ra châm lửa, mắt dán vào Murray. Khi điếu xì gà đã bắt đầu cháy đượm, gã ngả người ra thành ghế:

– Được thôi, anh Phil ạ, - gã nói khẽ. - Chúng tôi quen biết nhau đã nhiều năm nay. Anh thú thực với tôi đi. Vì sao tôi được thăng tiến?

Murray bối rối.

– Không hẳn vậy đâu.

– Cũng không hẳn một cái gì khác, - Daniel nói. Murray chậm rãi lắc đầu. "Anh không thể cứu tôi khỏi cái thế kẹt này được, hẳn thế?"

Daniel không nói gì.

– Rất nhiều người biết anh phản đối cuộc đình công này. Rất nhiều người biết chuyện anh dan díu với cháu gái Gilder. Họ không tin anh đâu.

– Anh có tin tôi không?

– Đó là câu hỏi ngớ ngẩn. Nếu không tin anh sao tôi còn bổ nhiệm anh.

– Tốt hơn cả là tôi từ chối, - Daniel nói. - Tôi chả dại gì nhắm mắt lao vào hẻm.

– Anh không được từ chối, - Murray nói như ra lệnh. -Tôi không muốn điều đó. David và Lewis cũng không. Anh là người duy nhất mà chúng tôi có thể giao phó trọng trách này. Vả lại, sẽ không lâu đâu. Khi cuộc bãi công này mở màn, chúng tôi đã có những dự định dành cho anh.

– Tôi nhất trí với anh rằng cuộc bãi công này sẽ kéo dài không lâu, -Danielnói. - Hình như tôi đã không làm cho các anh hiểu được tay Glilder này khó chơi tới mức nào. Hắn ta đã thu phục được khối liên minh ngoài công đoàn. Bọn này giờ đều là đệ tử của hắn.

Murray đăm chiêu.

– "Khối liên minh ngoài công đoàn". Tôi sẽ sử dụng thuật ngữ này trong cuộc họp báo do tôi tổ chức ở Washington vào tuần tới. Còn ba tuần nữa là đến Lễ Tưởng niệm. Chúng tôi dự định triệu tập một cuộc biểu tình đông đảo trong toàn vùng. Tôi cho rằng những phần tử ngoài công đoàn mà anh vừa nói sẽ phải nghĩ lại khi chúng tận mắt chứng kiến một số lượng công nhân đông đảo đứng đằng sau chúng ta.

– Tôi không cho là chúng thèm để ý đâu, - Daniel nói. - Chúng đang được tung ra để đàn áp cuộc đình công này bằng bất cứ giá nào.

– Daniel, thôi đừng công kích tôi nữa, - Murray lử đử nói. - Người ta cưỡi lên lưng tôi nhiều rồi, anh đừng có leo lên đấy nữa kẻo tôi gục mất. Anh phải giúp tôi chứ.

Chưa bao giờ Murray thẳng thắn với gã như lần ấy. Chỉ có cánh hẩu mới nói toạc móng heo ra với nhau như vậy. Khi gã cần một sự giúp đỡ, Murray luôn sẵn sàng. Hai mưoi năm qua Murray với gã là thế. Giờ đến lượt gã. "Ô kê," gã nói. "Việc đầu tiên anh muốn tôi làm là gì?"

– Chỉ huy cuộc biểu tình trong ngày Tưởng niệm. Phải tổ chức thật khéo, sao cho đừng có chuyện gì đáng tiếc xảy ra.

– Tôi sẽ cố hết sức, - Daniel hứa. Gã đứng lên. - Nếu ở lại Chicago, tôi sẽ tìm được cho mình đất sống.

Murray ngước nhìn gã. "Cám ơn cậu, Daniel."

– Anh không phải cám ơn tôi, Phil à. Tôi tri ân anh.

Murray cười uể oải.

– Chúng ta sẽ xem ai phải tri ân ai, vào một ngày nào đó. Còn ngay lúc này, anh hãy lo mọi việc chu tất. Ồ, tôi quên khuấy mất không cho anh biết, ban quản trị đã chuẩn y mức lương tám nghìn năm trăm một năm cho anh.

Daniel cười:

– Đáng ra anh phải cho tôi biết điều đó trước tiên. Được thế tôi đã không làm anh đau đầu.

Murray cũng cười:

– Nếu chỉ vì tiền thôi thì anh đã chấp nhận cộng tác với IA rồi. Nhưng tôi không lạ gì anh.