⚝ 6 ⚝

Những hạt mưa đóng thành những viên đá, rơi lộp bộp xuống mặt đường đen bóng. Daniel nhìn sang Moses, lúc này đang cầm lái. "Dan Con ở đâu?"

– Nó đang đợi chúng ta ở nhà khách Green, - Moses đáp, căng mắt nhìn qua màn mưa.

– Còn những người khác?

– Cũng ở đấy cùng với nó.

Daniel liếc sang Moses một lẩn nữa. Ông ta im lặng. Lạ quá, thường khi Moses nói cười không biết mệt. Daniel châm một điếu xì gà. "Cậu tính bao giờ hoàn tất báo cáo?"

– Chúng ta đã thu thập đầy đủ số liệu và đã hoàn thành bản nháp, chỉ chờ cậu thông qua nữa thôi.

Daniel gật đầu. Thêm một chi tiết khác thường nữa. Chưa bao giờ Moses chờ gã thông qua một cái gì trước lúc đem đánh máy hay in ấn. "Dan Con hoạt động ra sao?"

– Tốt. - Moses nhìn gã. - Nó thừa kế được tính năng hoạt động và khôn khéo của cậu. Chỉ thoáng nhìn là nó biết ngay hạt nhân của vấn đề nằm ở đâu.

– Tớ rất nóng lòng được gặp nó, - Daniel nói. - Tớ báo cho nó một tin vui.

– Nếu đó là tin Margaret có bầu thì tớ nghĩ nó đã biết rồi.

– Mãi tuần vừa rồi vợ chồng tớ mới phát hiện ra có mà, - Daniel tỏ vẻ ngạc nhiên.

– Cô ấy mang thai đã được hai tháng. Chúc mừng cậu.

– Cám ơn. - Daniel nói khô khan. - Cứ như cả thế giới đã hay tin rồi vậy. Người ta đặt máy ghi âm vào phòng ngủ của tớ phải không?

Moses nhăn nhở cười. "Cậu lạ gì đàn bà. Họ có giữ được bí mật bao giờ đâu."

– Cứt thật. - Daniel chợt hiểu. Từ Mamie mà ra. Mỗi tuần Dan Con gọi điện cho bà ấy một lần xem có thư từ gì không. Gã bật cười. - Tớ cược rằng các cậu cũng ngạc nhiên chẳng kém gì tớ.

– Ngược lại. Chúng tớ đang không hiểu tại sao cậu lại lề mề như vậy.

Phía bên phải hiện ra một tấm bảng chỉ đường:

CHÀO QUÝ KHÁCH TỚI JELLICO

DÂN SỐ 1200

– Năm phút nữa là tới nơi, - Moses nói, đánh xe leo lên lộ chính.

Hai bên đường nhà cửa san sát. Trước mặt họ là trung tâm thị trấn, và mặc dầu trời đang đổ mưa, phố xá vẫn đông nườm nượp.

– Thị trân sầm uất thế nầy mà chỉ có một nghìn hai trăm dân thì cũng lạ, - Daniel bình luận.

– Phần đông khách bộ hành không phải là người ở đây. - Moses giải thích.

– Vậy họ là ai?

– Thợ mỏ.

– Trông chẳng giống thợ mỏ chút nào. Sạch sẽ quá. Với lại dân mỏ đi đứng bao giờ cũng uể oải hơn.

Moses không nói gì.

– Họ làm việc ở đâu?

– Không phải ở trong thị trấn này. Nhưng họ là thợ mỏ đấy. Tất cả đều có thẻ công đoàn. - Moses cho xe rẽ trái, chạy tiếp một thôi nữa rồi dừng lại trước một tòa nhà đồ sộ. - Bọn tớ trú ở đây.

Moses khóa xe rồi dẫn Daniel vào. Dan Con đang đợi. "Bố!" Nó vui mừng reo lên.

Daniel bắt tay con trai. Nó chững chạc ra nhiều, nom không còn non nớt như ba tháng trước. "Con vẫn khỏe đây chứ?"

–  Vâng ạ. Còn bố?

– Không có gì đáng phàn nàn.

– Bố đi theo con. Tất cả đang chờ bố.

Cả thảy có năm người đang ngồi quanh một chiếc bàn. Trong số đó có hai nhân viên của CALL. Gã biết họ. Jack Haney, một luật gia trẻ tuổi, vào công đoàn năm ngoái. Người kia là trợ lý của Moses, một nhà giải tích thống kê lanh lợi, vừa tốt nghiệp trường Tài chính Warton. Daniel bắt tay họ, và Dan con giới thiệu những người còn lại với bố.

Max Neal và Barry Leif, biệt phái viên của tổng hành dinh UMW tại Middlesboro; cảnh sát trưởng Mike Carson, một đoàn viên cựu trào của UMW. Cả ba đều là những nhân vật hạt giống của UMW ở Jellico.

Gã kéo ghế ngồi xuống và, chẳng vòng vo lôi thôi, vào đề luôn: "Các ông biết tại sao tôi phải có mặt tại đây. Hohn Lewis yêu cầu tôi trình một báo cáo chi tiết về kết quả trong công tác tổ chức tại vùng này. Tôi xin phép đi thẳng vào trọng tâm của buổi họp. Câu hỏi đầu tiên của tôi là: Ai có whiskey?"

Cả bàn cười rộ. Cảnh sát trưởng Carson lôi bình rượu từ dưới gầm bàn lên và nói: "Chẳng ai phải để ông hỏi đến câu thứ hai, Dan Lớn ạ." Cốc chén hiện ra như có phép lạ. Ông rót một ly và đẩy ra trước mặt Daniel. "Thứ whiskey bản xứ hảo hạng đây."

Daniel nếm thử và cảm thấy có một luồng lửa chạy rần rật trong ngực. Gã mỉm cười. "Đúng đấy, ông cảnh sát trưởng ạ. Lâu lắm rồi tôi mới được nếm một thứ rượu đậm đà như thế này. Thời đó, tôi giúp thầy tôi chưng rượu lậu."

– Cám ơn, Dan Lớn. Một người sành sỏi như ông đã nói vậy thì tôi thật lấy làm đắc chí. - Ông ta rót đầy các li và chuyển cho mọi người. - Nào, hãy nâng cốc mừng sự hội ngộ của chúng ta.

Daniel gật đầu và chìa ly của mình ra. "Rót tiếp cho tôi đi."

Jack Haney nhìn quanh bàn một lượt:

– Tiện thể, tôi muốn tổng kết qua tình hình. Có ai phản đối không?

Không ai phản đố. Anh ta ngó xuống một tờ giấy:

– Vấn đề có tính nguyên tắc ở đây là một khu mỏ Osborne. Đây là khu mỏ lớn nhất trong toàn vùng. Các công ty chủ quản trốn được hợp đồng với công đoàn, đã bán than cho TVA với giá thấp hơn mức công đoàn qui định bởi hai lý do sau đây: Một, họ trả lương cho thợ thấp hơn thang lương của công đoàn. Hai, họ không đóng bốn mươi xen một tấn cho quỹ phúc lợi. Những hầm mỏ đầu tiên đã qua trót lọt, và kể cho đến nay, đã có tới ba, bốn chục hầm mỏ khác mọc lên. Đấy là những khối u phải được cắt bỏ.

– Anh có số liệu không? - Daniel hỏi.

Moses trả lời hộ: "Có." Trợ lý đưa cho ông ta một tệp giấy. "Ở hết trong đó.”

– Cậu đã làm một phép ngoại suy?

Moses gật.

– Và thấy thế nào?

– Với công nghệ hiện hành, nếu buộc họ tăng lương cho công nhân và đóng quỹ phúc lợi, họ sẽ bị phá sản.

– Cậu nói công nghệ nghĩa là thế nào?

Nó đã quá lỗi thời, - Moses đáp. - Năng suất của họ chỉ đạt tám tấn một người, trong khi đó các hầm mỏ công đoàn được trang bị đầy đủ tới ba mươi tấn. Nếu chịu cải tiến thiết bị, họ có thể trang trải được hai khoản kia. Tuy nhiên họ tuyên bố rằng không đủ vốn để làm việc đó.

– Nhưng có đúng là họ thiếu vốn không?

– Đúng. - Moses nói. - Ở phương pháp sản xuất của mình, họ đã đạt năng suất tối đa.

– Còn các khu mỏ khác thì sao?

– Tình trạng cũng na ná như vậy hoặc tồi tệ hơn. Phần lớn trong số này là những mỏ có quy mô rất nhỏ, ở phạm vi hộ gia đình.

Barry Leif lên tiếng. "Hậu quả là chúng ta trở thành nạn nhân. Các giếng mỏ công đoàn không chịu được đơn giá đó phải thải bớt công nhân của mình, trong khi những giếng mỏ ngoài công đoàn nhận họ vào làm việc. Có bốn hầm mỏ lớn sắp phải đóng cửa đến nơi, thải ra hơn ngàn công nhân."

– Qua thị trấn tôi thấy trên phố rất đông người. Tất cả họ đều là thợ mỏ?

Leif gật đầu.

– Họ làm việc ở quanh đây?

– Không, - Max Neal lên tiếng. - Họ là đội quân tình nguyện được chúng tôi kéo từ Middlesboro tới đây để dẹp loạn.

– Các ông tính làm gì? - Daniel hỏi.

– Chúng tôi định dùng bạo lực ép bọn cứng đầu cứng cổ hoặc phải theo công đoàn, hoặc sẽ bị khuynh gia bại sản.

Daniel đảo mắt quanh bàn, quan sát thái độ từng người một, đoạn gật đầu. "Tôi đã hình dung được tình huống. Ngày mai, các anh dẫn tôi đi thị sát địa bàn một lượt."

– Vào lúc nào?

– Ngay sau bữa sáng. Vào lúc tám giờ, được chứ?

Khi hai biệt phái viên UMW và cảnh sát trưởng đi khỏi, Daniel ra hiệu cho các đồng sự của mình tập trung:

– Cho tôi biết chi tiết tình hình.

Moses lên tiếng trước tiên:

– Chúng tôi đang ngồi trên miệng một núi lửa sắp bùng nổ. Hôm qua họ đã bắt đầu chặn các đoàn xe vào thị trấn ăn than. Những đoàn xe nào không chịu quay đầu thì bèn được cảnh sát trưởng chăm sóc. Rời khỏi thị trấn là bọn tài xế được lôi xuống ăn một trận đòn mê tơi. Tất cả những xe đến từ hôm trước, có chở theo hàng đều bị lật úp. Chúng tôi vừa nhận được tin Osborne đã mướn một toán bảo vệ được trang bị vũ khí để tháp tùng các đoàn xe chở than. Carson nói ông ta cùng với hơn một trăm tình nguyện viên của UMW đã sẵn sàng tiếp đón chúng, và sẽ cho lệnh nổ súng khi cần thiết. Theo kế hoạch, họ sẽ dùng thuốc nổ đánh sập một vài giếng mỏ cỡ nhỏ, rồi phái một đội cảnh sát cơ giới đến các giếng mỏ khác buộc họ phải chấp nhận các yêu sách của công đoàn. Một số hầm mỏ loại này thuộc các hộ cá thể, họ tự khai thác và quản lý. Họ là dân miền ngược và sẽ chẳng chịu bị 0 ép đâu. Họ vũ trang, sẵn sàng tỉ thí. Nếu cứ đà này thì sắp tới sẽ là cả một cuộc chiến tranh chứ chẳng chơi.

Daniel quay sang Jack Haney. "Thái độ của các nhà chức trách ra sao?"

– Không được mặn mà cho lắm, - viên luật gia trẻ tuổi đáp. - Chiếu theo luật, UMW phải gánh chịu trách nhiệm pháp lý về mọi tổn thất của cuộc bạo loạn này. Thậm chí nếu họ có thành công trong việc buộc tất cả các hầm mỏ chịu những điều kiện ràng buộc của công đoàn đi nữa, thì họ cũng phải bồi thường một khoản tiền không nhỏ. Cố nhiên, phải mất nhiều năm truy cứu, tòa án mới có thể xác định được mức độ hình phạt, nhưng khi nó đã được tuyên bố thì cơ cấu tài chính của UMW sẽ bị suy sụp nghiêm trọng.

– Tình hình bầu cử ở NLRB ra sao?

– UMW chống lại cuộc bầu cử này. Họ không có một cơ sở nào ở đây, bởi vậy họ chấp nhận thất bại.

– Còn cuộc thương thuyết trực tiếp?

– Đổ vỡ hoàn toàn. Không bên nào chịu bên nào.

– Có biện pháp thỏa hiệp nào cho phép hai bên hòa hảo với nhau không?

Một phút im lặng. Chợt Dan Con lên tiếng. "Con nghĩ ra được một cách, nhưng không biết có thực thi nổi hay không?

– Nói cho bố nghe coi.

– UMW kéo đến đây năm trăm con người, và nếu chi trả sòng phẳng, để duy trì một đội quân như vậy, họ phải tiêu tốn hai nghìn năm trăm đô la một ngày. Con nghĩ các chủ hầm mỏ sẽ chấp nhận thang lương của công đoàn nếu UMW chịu chấp nhận một thỏa hiệp cắt giảm phần trăm quỹ phúc lợi.

– Lewis sẽ không bao giờ nhất trí với phương án đó, bởi nó làm phương hại đến tất cả các chính sách khác của ông ta.

– Bề ngoài, mức đóng góp bốn mươi xen một tấn vẫn được giữ nguyên. Giả dụ, họ chỉ trả mười xen trên một tấn khác thôi và chấp thuận một kế hoạch thanh toán vào cuối năm, khi cân đối lại lợi nhuận kỳ hạn. Nếu lợi nhuận không đủ để thanh toán nốt, chúng ta hãy để họ khất đến năm sau. Trong khi đó, về mặt sổ sách, công đoàn vẫn nắm một quỹ phúc lợi tương ứng với mức thu bốn mươi xen, kể cả khoản chưa được thanh toán. Sau một kỳ hạn ba năm, dựa vào mức sản xuất thực tại của những giếng mỏ này, chúng ta kết toán một lần. Thậm chí nếu có bị thua thiệt chút ít vì không cân đối nổi, tính ra, phương án này vẫn rẻ hơn duy trì một đạo quân như thế kia thêm sáu ngày nữa, đây là chưa kể đến mức bồi thường mà công đoàn phải chịu sau khi vụ lộn xộn kết thúc.

Daniel nhìn con, khoan thai gật đầu. Gã không biểu lộ niềm kiêu hãnh thầm kín của mình. Còn vài điểm chẳng phải dễ thi hành trong kế hoạch của nó, song nó đã đi đúng hướng. Đó là một thỏa hiệp giữ được thể diện cho cả đôi bên, nhưng quan trọng hơn, ý tưởng đó là của nó chứ không phải của một ai khác. Của con trai gã. Gã đưa mắt quét nhanh bàn một lượt rồi hất hàm hỏi:

– Các anh thấy thế nào?

Moses đáp thay cho cả bọn. "Tôi cho đó là một ý tưởng thông minh. Nó có thể có tác dụng. Tuy nhiên chúng ta nên trình bày cho Lewis trước, xem thái độ của ông ta ra sao."

– Chúng ta còn bao nhiêu thời gian?

– Eo hẹp lắm, chỉ vài ngày là nhiều. Neal và Lief đã sẵn sàng đánh lớn.

– Có cách gì hãm chúng lại không?

Moses lắc đầu.

Daniel rót tiếp một ly rượu. "Nếu loạn đả bùng nổ, chúng ta có cách gì hậu thuẫn và biện hộ cho UMW không? Suy cho cùng, đó là điều mà họ muốn chúng ta làm."

Moses nhìn sang hai trợ lý của mình. Họ ngồi im. Ông ta lại phải lên tiếng. "Tôi cho là chúng ta bó tay. Cả hai bên đều sai thì làm sao chúng ta biện hộ nổi cho bên nào."

Daniel chán ngán quá xá. "Không thể khoanh tay lại mà nhìn được. Chúng ta sẽ để tuột Lewis và UMW. Và như vậy, thực tế chúng ta quay về điểm xuất phát ban đầu. Mất họ, chúng ta sẽ chẳng còn đất sống."

– Chúng ta cứ án binh bất động thôi bố à, - Dan Con nói. - Chúng ta chỉ nên dành thời gian để hoàn thành bản báo cáo này thôi. Cho đến khi Lewis nhận được nó thì sự đã rồi. Ông ta không thể bắt bẻ chúng ta được, bởi vì đưa UMW ra khỏi tình huống hỗn loạn này đâu phải là nhiệm vụ của chúng ta.

– Về lý mà nói thì đúng như vậy. Nhưng tất cả chúng ta đều ý thức được rằng làm thế là thiếu trung thực.

– Có ai bắt chúng ta phải trung thực đâu, thưa bố.

Daniel nhìn con không đáp.

– Con nghĩ ngay lúc này vấn đề của chúng ta là làm sao thoát khỏi tai biến một cách an toàn. Có thể lần tới chúng ta sẽ hành động trung thực.

Daniel lắc đầu. "Đó không phải là phương pháp của bố. Ngày mai bố sẽ về Washington gặp Lewis."

– Để làm gì, thưa bố? Sao bố không chờ bản báo cáo hoàn tất rồi trình lên ông ta luôn thể? Bố chẳng việc gì phải khẩn trương như một kỵ mã cưỡi ngựa bạch mang tin cấp báo về kinh thành cả. Bố cần đạt được cái gì?

– Nếu không gỡ kịp vụ rắc rối này thì cả hai bên sẽ phải đổ máu vô ích.

– Thưa bố, đây đâu phải là cuộc chiến của ta. Suốt đời bố chỉ nhảy vào cuộc chiến của kẻ khác, và kết quả, bố được cái gì nào?

– Bố rất tiếc, con trai ạ, - Daniel nói. - Nhưng con đã đề ra được một kế sách thật hay. Bố tin chắc rằng khi nắm được tình hình căng thẳng đang diễn ra ở đây, Lewis sẽ phải trực tiếp ra tay can thiệp.

Dan Con nhìn thẳng vào mắt bố: "Điều gì khiến bố nghĩ rằng ông ta không nắm được? Ông ta là người tổ chức và chỉ đạo mọi hoạt động của UMW từ năm 44. Phá hoại, bạo lực và khủng bố ở khu mỏ Meadow Creek, Tennessee vào năm 1948. Lặp lại bài ấy ở hạt Hopkins, Kentucky vào năm 1949. Con lạ gì chiến thuật của ông ta. Việc ông ta ủy nhiệm Tony Boyle xử lý vụ này có nghĩa là ông ta mù tịt về các biến cố ở đây."

Có thể con nói đúng, song bố đã nhất quyết.

– Vậy thì bố nhầm lẫn mất rồi. Trong bao nhiêu năm qua bố và các đồng sự của mình đã không quản hy sinh, không mang danh vọng để theo đuổi một lý tưởng không có chỗ đứng trong xã hội chúng ta. Tự bố đã nhận ra điều đó khi phải hạ mình đến tìm một sự hợp tác ở Boyle và Hoffa. Bố đã vào cuộc rồi, bố không thể rút lui được nữa đâu.

– Nói thì dễ lắm, con trai ạ, - Daniel vẫn nhỏ nhẹ. -Biết đâu con đúng. Đây không phải là cuộc chiến của chúng ta. Nhưng bố đã từng chết đi sống lại không biết bao nhiêu lần vì những vụ xung đột đẫm máu như thế này. Bố không thể để nó tái diễn chừng nào còn có cơ cứu vãn.

Một người im lặng nhìn Daniel. Mãi sau gã tiếp tục:

– Đó chỉ là chuyện cá nhân thôi. Chúng ta vẫn phải hoàn thành công việc của mình. Sau khi vụ này kết thúc, chúng ta còn phải hậu thuẫn cho UMW trong việc biện minh những hành vi quá khích của họ. - Gã đứng lên. - Cuộc hẹn vào ngày mai của tôi phải gác lại. Cứ nói với họ rằng tôi bị triệu hồi khẩn cấp. - Gã quay sang con trai. - Con có thể đưa bố ra sân bay được không?

Trận mưa đá đã ngừng nhưng đường vẫn còn trơn. Hai bố con im lặng suốt cả quãng đường; mãi tới gần sân bay Daniel mới lên tiếng:

– Con biết không, con đã làm bố hết sức tự hào.

– Con cứ nghĩ là bố giận con cơ đấy. Con không muốn làm bố mất lòng. Con luôn muốn mang lại niềm vui cho bố, kể cả khi bố con mình bất đồng.

– Bố không hề giận con. Tất cả những điều con nói đều là sự thật. Nhưng bố lỗi thời mất rồi, bố đoán như vậy. Bố hiểu quy luật vận động của cuộc đời. Những giấc mộng thời trai trẻ của bố thật huy hoàng. Nhưng con đúng. Đây là một thế giới khác.

–  Vẫn thế giới đó thôi bố à. Có khác chăng chỉ là cách thực thi công việc.

– Sau khi chiến dịch này kết thúc, con phải quay lại trường đại học, - Daniel nói.

– Bố có cho đây là một bước cần thiết không? Con có thể ở nhà đỡ đần giúp bố.

– Chính con nói thế giới ngày nay đã đổi khác. Con phải hiểu nó thấu đáo hơn bố. - Gã rút ra một điếu xì gà, nhưng sau một giây lưỡng lự, lại nhét trả vào túi. - Thôi, đằng nào lúc lên máy bay người ta bắt bố phải dụi tắt.

Dan Con cười, đánh tay lái cho xe rẽ sang đường vào sân bay.

– Margaret ra sao?

– Khỏe.

– Cô ấy có cảm thấy hạnh phúc khi sắp có một đứa con không?

– Bố nghĩ là có. - Daniel liếc sang con trai. - Còn con?

Dan Con gật đầu. "Cũng như bố thôi."

– Bố cảm thấy hạnh phúc thật sự. Margaret là một cô gái tốt.

– Cô ta còn quá trẻ bố ạ.

Daniel tủm tỉm cười. "Bố cũng nghĩ như vậy. Nhưng trong huyết quản của bố vẫn là dòng máu của người đàn ông miền ngược. Bố sẽ trẻ mãi."

Dan Con không nói gì.

– Con không tin sao?

– Bố đã năm mươi sáu tuổi. Tuy nhiên từ bé tới giờ chưa khi nào con thấy bố sống thiếu đàn bà. Con không hiểu hành động vừa rồi của bố, thế thôi.

– Có thể Margaret đã gợi lại trong bố hồi ức những cuộc tình thời trẻ trai: những cô gái khôn trước tuổi bởi phải cáng đáng cả một gia đình.

Dan Con lại im lặng.

– Cũng có thể vì bố yêu cô ta, con ạ.

Dan Con quay sang nhìn bố dừng xe lại trước nhà sân bay. "Đó mới là lý do."

Daniel bước ra, tựa người vào xe. "Con biết không, bố cũng yêu con không kém."

Dan Con ứa nước mắt. "Con cũng rất yêu bố, bố của con ạ."