Chương 8

Hội Vệ nhân có nhiều loại tờ rơi để chúng tôi dùng cho các mục đích khác nhau. Nếu muốn tiếp cận đàn ông da trắng, sẽ dùng gương mặt tươi cười của tôi ở mặt trước và trang giữa, với điểm nhấn chính là cổ áo linh mục. Nếu cần tiếp cận phụ nữ da trắng, thì điểm nhấn sẽ là Vicki. Với người da đen thì là hình Mazy khoác tay một người da đen đã được giải oan. Ta thích nói rằng màu da đâu quan trọng gì, nhưng không phải lúc nào cũng thế. Chúng tôi thường dùng cách đó để người ta chịu mở lòng.

Vì Zeke Huffey là người da trắng, nên tôi gửi tờ gấp in hình tôi, kèm một lá thư lời lẽ ngọt ngào báo rằng hoàn cảnh của gã ta đã khiến tổ chức của chúng tôi phải lưu tâm và tìm cách giúp đỡ. Hai tuần sau, tôi nhận được một lá thư viết tay trên tờ giấy vở kẻ ô, cảm ơn tôi đã quan tâm. Tôi hồi đáp như thường lệ và hỏi gã có cần gì không. Chẳng ngạc nhiên gì khi ngay lá thư tiếp theo, gã liền hỏi xin tiền. Tôi gửi cho Zeke 200 đô-la trên MoneyGram, kèm một lá thư hỏi xem tôi đến gặp được không. Dĩ nhiên là được rồi.

Zeke cả đời là tội phạm, đã ngồi tù ở ba bang khác nhau. Gã là dân ở Tampa, nhưng chúng tôi chẳng tìm được dấu tích gì về gia đình gã ở đó. Năm 25 tuổi, Zeke cưới vợ, nhưng chẳng mấy chốc cô ta đã đòi ly hôn khi gã bị kết tội bán ma túy. Theo chúng tôi biết, Zeke không có con, nên hiếm khi có ai vào thăm nuôi. Ba năm trước, gã bị bắt ở Little Rock, Arkansas, và đang chịu án năm năm ở tiểu bang mang tên Mảnh đất của Cơ hội này.

Vụ của Quincy Miller là mở đầu cho trò chỉ điểm của Zeke. Lúc ra làm chứng, Zeke mới 18 tuổi, và một tháng sau phiên tòa, gã được giảm án cho tội bán ma túy rồi được thả. Thỏa thuận kiểu đó quá hời, nên sau đó, gã trai tiếp tục làm thế hết lần này đến lần khác. Nhà tù nào cũng có những con nghiện có nguy cơ chịu thêm án, và luôn sẵn sàng làm bất kỳ việc gì để thoát tội. Được cảnh sát và công tố viên chỉ bảo tận tình, một tay chỉ điểm có thể khai man rất hiệu quả. Các bồi thẩm đơn giản là không thể tin rằng có nhân chứng nào, khi đã tuyên thệ nói sự thật, lại huyên thuyên một câu chuyện bịa đặt 100%.

Zeke đang thụ án ở một nhà tù vệ tinh nằm giữa những cánh đồng bông ở Đông Bắc Arkansas. Tôi không chắc tại sao người ta lại xem nó chỉ là nhà tù vệ tinh. Nó vẫn có đủ hàng rào và kiến trúc thảm não như mọi nhà tù tôi thường đến. Không may là, nhà tù này được điều hành bởi công ty tư nhân, hoạt động vì lợi nhuận, nghĩa là ít quản giáo hơn và lương cũng thấp hơn, đồ ăn tù vốn đã tệ nay còn tệ hơn, họ còn ăn bớt chi phí sinh hoạt đủ mọi thứ, từ bơ đậu cho đến giấy vệ sinh, và chăm sóc y tế hầu như không có. Tôi cho là ở nước Mỹ, tất cả mọi thứ, kể cả giáo dục và cải huấn, đều là cuộc chơi cho những kẻ trục lợi.

Tôi được dẫn đến căn phòng có một dãy buồng sát cạnh nhau để luật sư gặp thân chủ. Tôi bước vào một buồng và quản giáo chốt luôn cửa ngoài. Tôi thong thả ngồi xuống nhìn chăm chăm vào tấm mica dày cộm. Vài phút trôi qua, rồi nửa tiếng, nhưng tôi chẳng có gì phải nôn nóng. Cuối cùng, cửa bên đối diện mở ra, và Zeke Huffey bước vào. Gã cười với tôi khi quản giáo mở còng. Khi chỉ còn hai chúng tôi với nhau, gã hỏi, “Sao ta lại ở phòng luật sư vậy?” Rõ ràng gã đang nhìn cổ áo linh mục của tôi.

“Rất vui được gặp anh, Zeke. Cảm ơn đã dành thời gian gặp tôi.”

“Ồ, thời gian thì tôi đâu có thiếu. Chẳng biết anh là luật sư đấy.”

“Tôi vừa là luật sư vừa là linh mục. Ở đây anh sống có ổn không?”

Gã cười rồi đốt thuốc. Mà phòng này, dĩ nhiên không có thông gió. “Tôi ở tù cũng kha khá rồi, chỗ này là tệ nhất. Nhà tù của bang nhưng cho công ty Cải huấn Atlantic thuê. Từng nghe tên họ chưa?”

“Rồi. Tôi đã đến các nhà tù của họ vài lần. Thứ gì cũng tệ nhi?”

“Một cuộn giấy vệ sinh giá bốn đô. Trong khi nó chỉ đáng một đô. Họ cho chúng tôi một cuộn mỗi tuần, giấy thô ráp đến nỗi tôi trầy trượt, đi đứng chẳng thẳng nổi luôn. May cho tôi là anh đã gửi tiền cho. Cảm ơn anh, Post. Vài bạn tù khác chẳng bao giờ được ai gửi cho đồng nào.”

Dưới cổ gã lòi ra những hình xăm tù ghê sợ. Đôi mắt và hai gò má hõm cả vào, đúng dáng vẻ của con nghiện lây lất, cả đời phê pha bằng ma túy rẻ tiền.

Tôi nói, “Khi nào được, tôi sẽ gửi thêm tiền, nhưng ngân sách của chúng tôi có hạn thôi.”

“Chúng tôi mà anh nói là ai thế, và thật sự tại sao anh lại đến đây? Một luật sư đâu giúp gì được cho tôi.”

“Tôi làm việc cho một tổ chức phi lợi nhuận tập trung cứu cuộc đời của những người vô tội. Quincy Miller đang là thân chủ của chúng tôi. Nhớ anh ấy chứ?”

Gã cười và nhả một ngụm khói dày đặc. “Vậy là anh ngụy tạo một cái cớ để gặp tôi?”

“Anh muốn tôi đi à?”

“Còn tùy anh muốn gì?” Là tội phạm cả đời, Zeke biết cuộc chơi thế nào cũng vậy. Tôi muốn gì đó mà chỉ gã có, và gã đang tính cách thu lợi từ nó. Trò này gã chơi mãi thành quen rồi.

Tôi nói, “Nói về sự thật trước đã.”

Zeke bật cười, “Sự thật, công lý, và cung cách của nước Mỹ. Anh Post à, chỉ có thằng ngu mới tìm sự thật ở chỗ thế này.”

“Công việc của tôi là thế mà, Zeke. Đấy là cách duy nhất để tôi đưa Quincy ra khỏi tù. Cả anh và tôi đều biết, anh là tay chỉ điểm lọc lõi đã khai man ở phiên tòa xử Quincy. Anh ấy chưa hề nói gì với anh cả. Chính cảnh sát và công tố viên đã mớm thông tin và dạy anh phải khai thế nào. Bồi thẩm đoàn tin sái cổ và Quincy bị tống vào tù suốt 22 năm. Đến lúc cho anh ấy được tự do rồi.”

Gã nhìn tôi cười, như đang nghe chuyện hài vậy. “Tôi đói. Mua cho tôi Coca và đậu phộng được chứ?”

“Được.” Người thăm tù mua đồ ăn vặt cho tù nhân không phải là chuyện hiếm, kể cả ở nơi như thế này. Tôi gõ cửa và một lát sau, quản giáo mở cho tôi ra. Tôi cùng anh ta bước tới máy bán hàng tự động, rồi tôi từ từ nhét từng xu vào. Một lon soda 350ml giá hai đô-la, hai gói đậu phộng, mỗi gói một đô-la, viên quản giáo đưa tôi về lại phòng, rồi vài phút sau, Zeke ló mặt ra, tôi đưa gã mấy thứ đó. “Cảm ơn,” gã vừa nói vừa nốc ngay một ngụm.

Phải giữ cho cuộc chuyện trò tiếp diễn, nên tôi hỏi, “Sao cảnh sát thuyết phục được anh làm chứng chống lại Quincy?”

“Anh biết họ làm việc kiểu gì mà, anh Post. Họ luôn tìm nhân chứng, nhất là khi không có chứng cứ. Tôi chẳng nhớ rõ chuyện đó. Lâu lắm rồi mà.”

“Phải. Chắc chắn với Quincy là quá lâu. Anh có bao giờ nghĩ đến anh ấy không, Zeke? Anh biết nhà tù tệ thế nào mà. Anh chưa hề dành một giây nghĩ đến chuyện anh đã góp phần đẩy một người vô tội vào sau song sắt cả đời sao?”

“Không. Tôi quá bận lo mấy chuyện khác, anh biết mà.”

“Không, tôi không biết. Quincy có cơ hội để giải oan. Một việc cần nhiều công sức, nhưng mà lúc nào chẳng vậy. Đây là công việc của tôi, Zeke à, và tôi biết mình đang làm gì. Chúng tôi cần anh giúp.”

“Giúp hả? Tôi phải làm gì nào?”

“Nói ra sự thật. Ký bản khai có tuyên thệ nói rằng anh đã khai dối ở phiên tòa và làm thế vì cảnh sát và công tố viên đề nghị cho anh thỏa thuận hời.”

Zeke bốc một nắm đậu phộng, miệng nhai, mắt cắm xuống sàn. Tôi ép thêm chút nữa. “Tôi biết anh đang nghĩ gì, Zeke. Anh nghĩ rằng Florida là dĩ vãng xa xưa, và anh chẳng muốn dính dáng gì đến vụ án xưa lắc xưa lơ này. Anh đang nghĩ là nếu giờ mình thú nhận sự thật thì mấy cảnh sát và công tố viên đó sẽ gán anh tội khai man và cho anh ở dài dài trong tù. Nhưng sẽ không có chuyện đó đâu. Thời hạn cho tội khai man đó đã qua lâu rồi. Hơn nữa, mấy người đó đâu còn nữa. Cảnh sát trưởng đã nghỉ hưu. Công tố viên cũng thế. Thẩm phán vụ đó đã chết rồi. Bộ máy ở đó chẳng bận tâm gì đến anh đâu. Anh chẳng được mà cũng chẳng mất gì khi giúp Quincy giải oan. Chuyện dễ quyết định quá mà, Zeke. Cứ làm việc tốt, nói ra sự thật, rồi sống tiếp thôi.”

“Anh Post này, 17 tháng nữa là tôi ra tù, và tôi chẳng muốn làm gì để phải bị giam thêm nữa đâu.”

“Arkansas đâu có quan tâm anh làm gì ở tòa Florida từ 22 năm trước. Anh đâu có khai man ở đây. Họ chẳng màng gì đâu. Khi anh được ân xá rồi, họ chỉ quan tâm làm sao có người lấp vào chỗ trống trong buồng giam của anh. Anh biết mọi chuyện vận hành thế nào mà, Zeke. Anh là tay chuyên nghiệp trong trò này rồi.”

Gã này đủ ngu để cười với lời khen đó. Ý nghĩ mình là kẻ kiểm soát khiến gã thích thú. Zeke nhấp một ngụm Coca, đốt thêm điếu thuốc, “Tôi chẳng biết nữa, anh Post, tôi thấy làm thế nguy cơ cao quá. Sao tôi phải dây vào làm gì?”

“Sao lại không? Anh đâu phải đầy tớ trung thành của cảnh sát và công tố viên. Họ đâu quan tâm anh bị gì, Zeke. Anh là đối thủ của họ đấy. Hãy cứ làm việc tốt cho phe mình thì hơn.”

Zeke không nói gì, tôi cũng tạm dừng, cuộc trò chuyện ngưng hẳn một lúc. Nhưng thời gian đâu quan trọng gì ở đây. Gã ăn hết gói đậu đầu tiên rồi mở gói thứ hai. “Tôi chưa hề thấy luật sư nào làm mấy việc như anh. Anh cứu được mấy người vô tội rồi?”

“Tám người, trong mười năm qua. Tất cả đều vô tội. Hiện tại, chúng tôi đang lo cho sáu người, kể cả Quincy.”

“Anh đưa tôi ra được không?” Một câu mà cả hai chúng tôi đều thấy hài hước.

“Zeke à, nếu tôi nghĩ anh vô tội, có lẽ tôi sẽ nỗ lực xem sao.”

“Có lẽ chỉ phí thời gian của anh thôi.”

“Có lẽ thế. Anh giúp chúng tôi được chứ, Zeke?”

“Khi nào anh bắt đầu tiến hành?”

“Chúng tôi đang làm việc rất căng cho vụ này. Điều tra đủ mọi thứ và lập hồ sơ để kháng cáo vô tội. Nhưng tiến trình này chậm rãi. Không có gì buộc anh phải vội vã cả, nhưng tôi muốn tiếp tục giữ liên lạc với anh.”

“Cứ làm thế đi, anh Post, và nếu có đồng nào dư dả, thì gửi cho tôi với. Ở cái hốc rác rưởi này, Coca và đậu phộng là một bữa ngon rồi.”

“Tôi sẽ gửi thêm tiền, Zeke. Và nếu anh có chút thời gian để suy nghĩ, hãy nghĩ về Quincy. Anh nợ anh ấy đấy.”

“Nói cũng đúng.”