Nỗi Đau Sống
Tự đứng chôn chân chịu đựng suốt một mùa đông lạnh lẽo, tự vắt mình đến kiệt gió kiệt nắng, rồi bất ngờ một sáng xuân nồng, rùng mình trổ những cánh hoa vàng, đó là Hoàng Mai Hoa. Chính với khả năng chịu đựng câm lặng bất nhị ấy, nên người đời mê hoa đã kính cẩn "phong thần" cho Hoàng Mai Hoa là "Quân tử Hoa".
Cái đẹp của hoa mai thì đã từng biết, nhưng nỗi tân khổ đau đớn sinh thành để có Mặt Hoa thì không dễ gì lý hội được. Nó là chuyện của trời và đất. Luân xa những qui luật vô thường của cõi tụ - tán hữu hình.
Tôi có người bạn đã nhiều năm đeo đuổi nghề nuôi trai lấy ngọc. Giàu lên nhưng anh vẫn buồn. Những lúc cùng nhau rượu vào, cảm khái anh bảo: "mình cơ ngơi thế này là sống bám vào nỗi đau của con trai". Hoá ra, "công nghệ" nuôi trai lấy ngọc cũng chẳng lấy gì làm khó hiểu. Khi trai bước vào tuổi trưởng thành, chọn một ngày đẹp trời, rải cho thật nhiều mạt sắt vụn. Trai ăn thức ăn có lẫn mạt sắt nhọn vào lòng. Mạt sắt nhọn gim sâu và nhanh đến tận tim, khiến trai đau đớn vật vã. Để làm dịu nỗi đau, trai tự tiết ra một Linh Chất trong suốt, bao lấy vết đau do mạt sắt nhọn gây ra. Lâu ngày, nỗi đau ấy, khối u ấy vón lại thành ngọc quý.
Nhớ xưa, Mạc Đỉnh Chi Trạng Nguyên nhà bần hàn, mùa đông thiếu áo, mùa hè thiếu cơm. Học bài phải cậy ánh sáng của bầy đom đóm thu trong vỏ trứng vịt. Dưới ánh sáng nhờ nhờ ấy, mà ông lĩnh hội được tri thức của cả một thời, trở thành "lưỡng quốc trạng nguyên".
Còn với Cao Bá Quát học là chuyện của nhục hình. Để có hai bồ chữ trong thiên hạ, ông ngày ngày tự cột chân vào bàn bằng một sợi dây thừng vàng (hoàng thằng), tự túm búi tóc cột ngược lên xà nhà bằng sợi dây thừng xanh (thanh thằng). Trong cực nhọc, xa xót để sừng sững một trí tuệ uyên thâm.
Qua một mùa đông băng giá để sinh thành hoa. Đau đớn suốt ngần ấy năm trời để sinh thành ngọc. Một bầy đom đóm làng mà soi đường cho trí tuệ. Một sợi dây thừng nhỏ mà mở ra cánh cửa mênh mông của biển học. Đó là chuyện cuộc đời mà không phải ai cũng đạt được, nếu không từng vật vã trải qua Nỗi - Đau - Sống đến luỵ máu.
*
Tiếng Sáo Của Người Hát Rong
Ấy là một buổi chiều mờ mịt nắng.
Anh xuất hiện trên bậc thềm, khuôn mặt già hơn tuổi tay cắp một chiếc sáo tre ngắn. Huế rét lạnh, nhưng trên người anh vẫn đánh phong phanh một chiếc áo katê mỏng cộc tay. Có lẽ màu trắng đã chuyển sang màu cháo lòng. Chào cả bàn nhậu để làm quen, rồi thì anh cố cười, một cái cười cầu thân trên gương mặt tàn tạ. Nhìn anh cười không hiểu sao tôi lại muốn khóc. Đứng co ro bên khung cửa giá lạnh, anh nhã nhặn xin được thổi sáo cho bàn nhậu thêm vui. Rồi không đợi ý khách, anh đằng hắng lấy giọng và bắt đầu điệu sáo vui chào bàn.
Nắng nhạt dần, trời đã tối.
Từ lúc nào giọng sáo vui chợt biến mất, chỉ còn là những điệu buồn như tiếng lòng của một kẻ tế nhân tha hương cầu thực. Anh đang đi solo bài "Lòng mẹ" của Y Vân. Lúc này tôi mới nhận ra anh là người tật nguyền. Tay trái mất cả bàn tay và tay phải mất nhiều ngón. Nơi các đầu ngón tay chỉ còn lại những khúc thịt lồi ngắn đến là lạ. Anh đứng thổi sáo trong một tư thế cũng không bình thường. Đầu ngoẹo về bên trái như một nghệ sĩ chơi đàn vĩ cầm. Một phần thân sáo được kẹp điệu nghệ vào nách trái. Khuỷu tay phải đỡ phần còn lại của thân sáo và bàn tay phải tật nguyền khó nhọc bịt các lỗ sáo. "Lòng mẹ bao la như biển Thái Bình dạt dào...." anh thổi say sưa như lạc vào thế giới nào đó đầy ắp hạnh phúc. Trong cõi vô hình kia, mắt anh sáng rực lên, người cứ vẹo thêm ra, bàn tay tật nguyền run run theo nhịp sáo. Mỗi lúc anh nghỉ lấy hơi, cái cần cổ chạy một đường trái khế trông giống như bức tranh chân dung tự hoạ của Van-Gốc. Nửa chừng điệu sáo, anh nghiêng người một cách tật nguyền và tự giới thiệu mình là Hùng, Nguyễn Văn Hùng, quê ở tận Duy Trinh, Duy Xuyên, Quảng Nam, lưu lạc ra Huế đã nhiều năm. Nâng cốc mời tế nhân, tôi xin anh thổi thêm một lần nữa bài "Lòng mẹ". Anh gật đầu rồi lẳng lặng thổi lại từ đầu. Tiếng sáo cất lên não nuột. Trong giai điệu sáo tre dường như có tiếng khóc của ai đó xa xôi lắm. Như là tiếng mẹ ngày xưa mà không phải là tiếng mẹ ngày xưa. Lòng chợt nhớ lại ngày bé, cái thời ta lẫm dẫm đi lại. Thế giới thơ ngây và lạ lẫm. Tất cả cứ ngọt ngào như chiếc bánh ít lá gai mà mẹ mua cho. Phải chăng ngày ấy thế giới của mẹ là thế giới hoàn thiện hoàn mỹ. Một thế giới của cái đẹp mà con sinh ra chưa hề biết đến những tật nguyền. Tôi còn nghe như trong điệu sáo có tiếng của lá bàng rơi bên ngoài song cửa. Ngày trở về thập thững, và nắng buổi chiều tràn ngập tâm hồn.
Nước mắt chảy dài trên đôi má hóp, Hùng - Home tiếp tục kể câu chuyện cuộc đời bằng điệu ru của đôi bàn tay tàn tật. Những khúc thịt lồi bấm tràn lên lỗ sáo, nghe bi thiết như tiếng kêu của con chim đa đa tật nguyền đang hoài quê gọi mẹ.
Hết bài, anh chào nhã nhặn và xin cáo từ. Bạn tôi thù lao cho anh. Trời Huế đã sập tối. Trong bóng đêm chập choạng, như một con dơi hoang cô đơn, cắp chiếc sáo tre vào nách áo, anh đi lặng lẽ đến quán nhậu khác....