Gọi .....

Gọi mùa xuân có hoa mai vàng, nở rưng rức như khóc. Gọi mùa hạ có hoa phượng cháy đỏ, nở như bếp lửa nhà ai iu ấp. Gọi mùa thu có hoa cúc tiết Trùng cửu, hương như đường mê, vàng chưa thôi những ngày tao ngộ. Gọi mùa đông có hoa hoàng hậu nở đỏ se sắt. Xa vắng trên những cội cây cao lung linh một bầy hoa rực rỡ như vương miện. Cái đẹp của hoa đã gọi tên cho bốn mùa.

Có cái gọi âu lo, gọi để mà mong đợi. Đó là cái gọi khẩn thiết của đồng đất sau lũ, mong những hạt giống cho một ngày mùa. Người nông dân lam lũ gọi tranh rạ về dựng lại ngôi nhà cũ. Hai bàn tay trắng vàng những chua phèn gọi trái tim để có nghị lực mà làm lại từ đầu. Bếp lửa nhà ai hắt hiu gọi hương gạo mới ấm lòng. Bầy trẻ thơ nheo nhóc gọi thầm chiếc áo mới mặc Tết.

Có cái gọi để mà hoài vọng. Đó là con đường làng lát rơm vàng gọi những ngày xưa yêu dấu. Mùa đông giá lạnh, vách đất lớp học vữa ra từng mảng. Ngồi học phải vận áo mưa. Chữ cô chữ trò nhão nhoẹt nước. Từ con chữ vỡ lòng ngày ấy đến đường vào đại học thực heo hút xa. Bao năm đi qua con sông làng, bạn bè tôi ngày ấy vẫn còn nhớ tiếng gọi " đò ơi!" thắc thỏm mong đợi. Bao đứa bạn trai đi qua chuyến đò vào lính rồi không về. Bao đứa bạn gái sang ngang rồi nheo nhóc chồng con. Cái bến sông nhỏ tí mà gọi bao nhiêu kỷ niệm mờ tỏ và lau lách buồn.

Từ điểm cao 1999, cả nhân loại gọi năm 2000. Điều gì sẽ đến trong những ngày tới? Đêm thao thức nhìn lên bầu trời cao đầy sao, ước mơ của người nông dân làng tôi không phải là đường đến sao Hoả, sao Kim, mà là một vụ mùa mưa thuận gió hoà, sau những ngày dãi nắng dầm sương, bát cơm bưng lên mong có đầy hơn. Tấm áo mặc ngày rét đại hạn có ấm hơn. Con cái được đến trường, không phải úp mặt vào bùn đất. Cánh cửa tri thức mở ra những cơ hội làm người.

Thì bao đời nay vẫn thế. Ước mơ giản dị nhất, cũng là cao quý nhất của con người vẫn là có nhà ở, có cơm ăn, có áo mặc và được học hành. Thời đại nào, chính sách nào, cơ chế nào cũng phải xoay quanh cái trục đó làm tiêu chí để định lượng đánh giá sự phát triển. Xa rời tiêu chí đó một giờ, một buổi, một ngày là mất dân, mất lòng dân. Vì vậy mà cổ thi bảo chăn dân lòng sợ hãi như người cầm sợi dây mục mà điều khiển sáu con ngựa. Sách đã ghi vậy ai đọc, ai làm?

Đứng lên sau lũ, bao người dân miền Trung lại nhen nhóm niềm hy vọng. Vượt qua bao đau thương, gạt nước mắt, họ mở cánh cửa năm 2000 bằng bàn tay cần lao, để mong sau cánh cửa ấy là những phép lạ của ngày thường.

*

Lên Non Mới Biết Non Cao

Thời tôi đi học, nhà nghèo vô kể. Cả năm anh em đèn sách đều trông vào ba sào ruộng khoán của mạ và chiếc xe thồ ọc ạch của ba. Ngày nào ba cũng dậy từ khi đêm còn. Bất kể mùa mưa mùa nắng, chưa bao giờ tôi thấy ba tôi nghỉ một ngày nào. Cũng chưa bao giờ tôi nghe ba tôi than thở. Ông làm việc với một niềm tin của núi Thái Sơn, rằng năm anh em tôi đứa nào cũng phải vào đại học, đèn sách nên người. Ông bảo học không phải để có cái nhà vàng, mà học để có tấm lòng.

Hơn mười năm ròng rã đạp xe thồ, hai bàn chân ông - bàn chân của một viên chức có thời sống trong nhung lụa, bỗng bè ra thành từng múi, trông rất lạ. Còn tấm lưng vốn rất thẳng, bây chừ xem ra hơi cong cong, tồi tội. Nhưng đôi mắt, ôi đôi mắt ba chưa bao giờ khác, vẫn chói ngời một đức nhẫn, và sự hy sinh không có bến bờ.

Sau này, mạ mới cho chúng tôi biết, những tháng đầu tiên hành nghề xe đạp thồ, đêm nào ba tôi cũng dậy vài lần, bóp hai bàn chân bằng nước muối. Ông giấu cả nhà, làm lặng lẽ sau chái bếp.

Mang ơn sâu như trời bể của ba, tôi vào đại học. Rồi cũng như bao người khác tôi có gia đình. Con đầu lòng của tôi là một cậu bé trai. Thằng bé lẻo khẻo, hay cam sài, thuộc loại khó nuôi. Ngoài đồng lương tập sự èo ọp, chúng tôi phải nhờ vả nhiều ở nhà ngoại, mới kham nổi một nhân khẩu trong nhà. Cuộc sống mệt mỏi, nhiều áp lực, dễ làm những người hiền nhất cũng phải phát cáu. Có lần thằng bé phạm lỗi, một lỗi rất nhỏ của tuổi thơ nghịch ngợm. Tôi vô cớ đánh con rất nặng. Vết roi tím bầm phải nhiều ngày sau mới tan. Lần đầu tiên mất ngủ với niềm ân hận, tôi chợt nhớ những năm tháng tuổi thơ. Nhớ cánh đồng lúa nghèo màu của mạ. Nhớ đôi mắt ba và những cuốc xe thồ vất vả trong mưa gió. Rồi những đồng tiền cóp nhặt gửi theo đường bưu điện cho tôi ăn học. Đã bao giờ ba nói nặng với tôi đâu.

Tôi xoay người ôm con. Dường như thằng bé đang mơ và nó cười thành tiếng. Đêm đã khuya, chợt trước nhà có tiếng gọi giật "xe thồ". Tôi nghe tim mình nhói lên. Có tiếng lằm bằm của một gã say mặc cả. Rồi tiếng nói khàn khàn của một người đạp xe thồ già trả lời. Thằng bé bổng cười khanh khách trong mơ. Tôi lại ôm con. Nước mắt lưng tròng, ừ thì lên non mới biết non cao...