Chương 2 Những cú sốc đầu tiên

Ngày 10 tháng Một tôi đặt chân đến Milan sau 16 tiếng bay và quá cảnh ở Thủ đô Moskva, Nga. Tháng Một ở Milan thời tiết xấu, âm u, ẩm ướt, bầu trời thì xám xịt nhưng trong lòng tôi thì phấp phới niềm vui và tràn đầy hứng khởi. Milan sẽ là nhà của tôi trong một năm tới. Khi tôi thông báo về việc sẽ đi du học ở Ý tại trường Đại học Bocconi, Giuseppe và gia đình anh đều rất vui và tự hào về tôi. Lúc này anh vẫn đang ở Ý và sẽ sang Đức vào cuối tháng Ba để bắt đầu mùa làm việc của mình. Tôi cũng háo hức không kém vì có thể gặp lại anh và gia đình, lần chia tay cuối cùng một năm trước chúng tôi đều không dám hẹn ngày gặp lại. Chữ duyên lại một lần nữa đưa tôi trở lại Ý chỉ có điều tôi quay lại với tư cách là sinh viên chứ không phải là khách du lịch như lần trước. Giuseppe đến đón tôi tại sân bay với một món quà bất ngờ là một chiếc nồi cơm điện nhỏ xinh mà tôi gọi là “nồi cơm điện thần thánh” – vật dụng quý giá nhất đối với bất kỳ sinh viên Việt Nam nào khi đi du học. Tôi ở cùng với một cô gái Milan tên là Elisa, 22 tuổi. Tôi khá may mắn khi tìm nhà. Khi tôi bắt đầu làm visa thì tôi cũng bắt đầu tìm nhà ở Milan. Tôi tự chia số tiền học bổng 700 Euro ra: Tiền nhà 300 Euro, tiền đi lại + điện thoại, internet 100 Euro, tiền ăn 200 Euro và 100 Euro để dành cho các chi phí phát sinh.

Việc tìm phòng ở mức 250-300 Euro khá khó ở một thành phố đắt đỏ như Milan. Tôi tham gia các nhóm rồi đăng tin tìm phòng, một vài người trả lời nhưng đều ở mức 400-450 Euro, vượt quá khả năng của tôi. Tôi cũng suýt bị lừa khi thấy một phòng khá đẹp, rộng rãi đầy đủ tiện nghi mà giá chỉ có 350 Euro, tôi nghĩ mình có thể chấp nhận được. Tôi đồng ý thuê ngay lập tức vì không có nhiều lựa chọn. Chủ nhà soạn hợp đồng và yêu cầu tôi chuyển khoản đặt cọc cho tháng đầu tiên. Tôi vô tư nghĩ họ thật chuyên nghiệp và ở châu Âu thì ai cũng tử tế, rõ ràng nên không chút nghi ngờ gì. Nhưng do ngân hàng ở Việt Nam thu phí chuyển khoản khá cao nên tôi nhờ anh Giuseppe chuyển khoản hộ. Đến lúc anh nhận thông tin thấy ngân hàng người thụ hưởng ở tận Nam Phi anh sinh nghi ngờ và hỏi lại. Bà chủ nhà trả lời là bà có chồng người Mỹ nên theo chồng sống và công tác ở Nam Phi còn nhà ở Ý thì cho thuê. Khi anh Giuseppe đòi lên Milan để trực tiếp xem nhà cho tôi thì bị từ chối và yêu cầu phải chuyển khoản đặt cọc trước thì mới đưa chìa khóa. Lúc này anh bảo tôi dừng ngay giao dịch đi vì đây là vụ lừa đảo. Cứ đến mùa sinh viên nhập học là bọn lừa đảo ở Ý hoạt động khắp nơi. Ôi chưa sang Ý mà tôi đã thấy sốc rồi. Sau này vào học tôi mới biết một cô bạn người Mexico cũng bị lừa gần 1.000 Euro vì chuyển khoản trước như thế và sang đến Milan thì không có nhà để ở nên phải ở Airbnb 10 mấy tuần rồi đi tìm nhà khác. Vừa mất tiền vừa mất thời gian khi mới sang đi học tại một đất nước khác quả thật rất khổ sở. Sau vụ đó tôi cẩn trọng hơn rất nhiều.

10 Một startup với mô hình kết nối người cần thuê nhà, thuê phòng trọ với những người có phòng cho thuê trên khắp thế giới thông qua ứng dụng di động.

Cho đến một hôm tôi tình cờ thấy một dòng tin thông báo trên Facebook về việc cho thuê phòng cách Bocconi khoảng 20 phút mà giá đúng 300 Euro đã bao gồm các chi phí khác nhưng không thấy có ảnh. Tôi liền gửi tin nhắn để hỏi thêm thông tin thì Elisa trả lời tôi một cách rất lịch sự và hẹn nói chuyện qua Skype. Elisa chính là chủ của ngôi nhà được thừa kế từ ông nội và giờ muốn tìm thêm người ở cùng để bớt các chi phí. Vậy nên em cũng rất cẩn trọng trong việc lựa chọn người ở cùng. Và chính nhờ sự cẩn trọng này mà cuối cùng Elisa trở thành người bạn tuyệt vời nhất của tôi khi ở Milan.

Chia sẻ kinh nghiệm tìm nhà tại Ý

- Hỏi trường bạn đến học các thông tin về ký túc xá cho sinh viên quốc tế. Thường thì mỗi trường đại học đều có bộ phận quốc tế hỗ trợ sinh viên trong việc tìm nhà và cung cấp các thông tin liên quan.

- Tìm hiểu thông tin về mặt bằng, giá cả thuê nhà, khoảng cách địa lý đến trường, các phương tiện giao thông công cộng… Các thành phố lớn như Milan, Roma đều có tàu điện ngầm, xe buýt, xe điện… Nếu thuê ở vùng ngoại ô thường rẻ hơn nhưng sẽ mất nhiều thời gian di chuyển. Các thành phố nhỏ hơn thì giá thuê nhà cũng thấp hơn, các bạn có thể thuê gần trường để đi bộ hoặc ở khoảng cách vừa đủ để có thể đi xe đạp rèn luyện sức khỏe.

- Tham gia vào các group Facebook của sinh viên ở trường hay sinh viên Việt Nam của vùng để hỏi, mỗi năm đều có người tốt nghiệp, đi thực tập hoặc chuyển đi chỗ khác nên thường sẽ có phòng trống.

- Nên cẩn thận trước các trường hợp cho thuê nhà “đẹp quá mức cần thiết” hay “rẻ quá tiêu chuẩn”, thông tin không rõ ràng, đòi hỏi phải chuyển khoản trước… Nếu có bạn bè hay ai đã ở đấy trước có thể nhờ đến xem trước để tránh bị mất tiền, vì kiểu lừa đảo này khá phổ biến ở Ý.

- Trường hợp không thuê được nhà trước khi sang đi học thì nên đặt tạm trên Airbnb hoặc đặt phòng trước trong khách sạn/nhà nghỉ một tuần rồi khi sang trực tiếp tự đi xem nhà, tìm phòng… Người Ý không dùng nhiều tiếng Anh nên các bạn nên tự học trước một số câu giao tiếp cơ bản bằng tiếng Ý để có thể giao tiếp với chủ nhà khi cần.

Ngày 11/1/2016 tôi bắt đầu cuộc đời sinh viên của mình tại Milan. Khóa học thạc sĩ của tôi chỉ kéo dài 1 năm nên chương trình bị dồn ép rất nặng. Ngày nào tôi cũng đi học hai môn, mỗi môn 4 tiếng từ 9 giờ đến 13 giờ giờ và 14 giờ đến 18 giờ từ thứ Hai đến thứ Sáu. Do tôi bay sang Ý ngày hôm trước thì hôm sau đi học luôn nên vừa phải đi học vừa phải tranh thủ làm giấy tờ. Cú sốc đầu tiên của tôi ở Ý chính là thủ tục hành chính. Khi đến Ý bạn phải đi làm giấy tờ hành chính: đăng ký mã số thuế; làm thẻ cư trú; làm thẻ ATM 11 để đi lại; làm thẻ ngân hàng để giao dịch;… Thông tin chi tiết và cụ thể thì các bạn có thể tham khảo tại website: svmilanovn.wordpress.com các bạn sinh viên đi trước đã chia sẻ lại rất đầy đủ, rõ ràng.

11 ATM (Azienda Trasporti Milanesi) là hệ thống giao thông công cộng tại Milan, giống như thẻ xe buýt ở Việt Nam.

Làm thủ tục hành chính ở Ý tốn nhiều thời gian. Thứ quan trọng nhất với sinh viên là thẻ cư trú và buộc phải đăng ký trong vòng 8 ngày khi đến Ý. Thời gian trung bình từ lúc bắt đầu nộp hồ sơ đến lúc nhận được thẻ là khoảng 2 tháng nhưng cũng có người đến 6 tháng mới nhận được. Như cô bạn cùng lớp của tôi do làm sai thông tin hồ sơ nên đến lúc cô nhận được thẻ cũng là lúc gần học xong khóa học. Chính vì không có giấy phép cư trú cộng thêm visa hết hạn nên cô ấy không đi đâu ra ngoài nước Ý được.

Ngại nhất là mỗi lần đi làm thẻ cư trú thời gian chờ đợi rất lâu vì chỉ cần đến muộn là đã thấy cả một hàng dài người đang xếp hàng. Do đăng ký theo nơi ở nên tôi phải làm giấy tờ ở sở cư trú nằm ở ngoại ô Milan mà đi từ đây đến trường cũng mất gần một giờ đồng hồ. Vậy là tôi phải dậy từ sớm đến nơi lúc 7 giờ 30 đợi nộp hồ sơ rồi vội vã về trường cho kịp ca học lúc 9 giờ sáng. Hôm hẹn ngày lấy dấu vân tay tôi phải xin nghỉ học một ca để đến làm thủ tục. Chưa kể đến nhân viên sở cư trú người Ý ở nơi tiếp nhận hồ sơ người nước ngoài, dân nhập cư hầu hết đều nói tiếng Ý chứ không phải tiếng Anh, nếu có dùng tiếng Anh thì cũng rất khó để nghe hiểu. Hồ sơ của tôi lại khá đặc biệt chứ không giống mọi người. Tôi không có giấy tờ chứng minh tài chính và bảo hiểm mà chỉ có mỗi tờ xác nhận của Bộ Ngoại giao Ý về việc chi trả học bổng và bảo hiểm 9 tháng cho tôi. Ban đầu, người tiếp nhận hồ sơ bắt tôi về làm lại giấy tờ, buộc phải có chứng minh tài chính và mua bảo hiểm. Tôi không đồng ý làm nếu không được giải thích một cách hợp lý nên đã yêu cầu được nói chuyện với cấp trên về trường hợp của mình. Tôi giải thích rõ là tôi đã có xác nhận của Bộ Ngoại giao Ý và đủ điều kiện để làm thẻ cư trú. Cuối cùng họ phải đồng ý và làm thẻ cho tôi nhưng thời hạn chỉ là 9 tháng theo đúng như chương trình học bổng. Sau 2 tháng đi đi lại lại thì tôi cũng đã có thẻ cư trú.

Niềm vui chưa được bao lâu thì tôi bị móc túi đúng hôm đi lang thang ở Duomo, nhà thờ chính toàn Milano. Tôi không mất nhiều tiền nhưng lại bị mất giấy tờ quan trọng nhất là là thẻ cư trú. Tôi lại phải làm lại từ đầu. Tôi nghĩ đơn giản là thông tin mình đã có rồi thì chỉ cần nộp lại hồ sơ rồi in lại thẻ thôi nên chắc không mất nhiều thời gian. Nhưng tôi đã nhầm. Việc làm lại thẻ cũng không khác gì làm lần đầu, quy trình hoàn toàn giống hệt và điều buồn nhất là tôi phải nộp lại số tiền làm thẻ nhiều gần như lần đầu. Đối với thẻ cư trú 1 năm phải đóng 107 Euro + 30 Euro phí bưu điện, thời hạn thẻ của tôi còn dài nên gần như tôi phải đóng lại số tiền này. Vậy là chỉ riêng làm thẻ cư trú tôi đã mất hơn 200 Euro chưa kể đến thời gian và công sức đi làm thủ tục khai báo.

Tôi vẫn nhớ hôm tôi đi nhận thẻ làm lại lần hai, tôi xin về sớm rồi qua sở cư trú đợi 3 tiếng đồng hồ vẫn chưa đến lượt mình. Milan giữa tháng Ba lạnh kinh khủng, chỗ tôi làm thẻ cư trú thì không có phòng chờ mà tất cả đều phải đứng xếp hàng bên ngoài trời đang mưa. Tôi cầm ô đứng đợi mà tủi thân phát khóc. Lạnh, đói và mệt rồi nỗi cô đơn cứ thế làm tôi chán nản và mệt mỏi. Tôi đã quen với tác phong làm việc chỉn chu, có kế hoạch và đúng giờ của người Nhật nên sang đây phải tiếp xúc với thủ tục hành chính rườm rà, chậm chạp khiến tôi rất mệt mỏi. Giấc mơ châu Âu, đất nước Ý xinh đẹp không phải lúc nào cũng long lanh như tôi vẫn nghĩ. Đôi lúc tôi đã quá mơ mộng mà quên mất rằng cuộc đời này cái gì cũng có hai mặt tốt – xấu, phải – trái, đúng – sai chứ chẳng có gì là hoàn hảo cả.

Cú sốc tiếp theo là sự khác biệt về văn hóa. Khóa học thạc sĩ của tôi dạy bằng tiếng Anh dành cho sinh viên quốc tế nhưng đến khi nhập học thì tôi không thấy thực sự “quốc tế” như mình nghĩ. Lớp có 34 thành viên thì 60% là các bạn Ý, 30% đến từ các nước châu Âu khác như Anh, Pháp, Bỉ, Đức, Thụy Sĩ, Bulgaria, Áo, Hungary, Slovakia, Lithuania và Nga. 10% còn lại đến từ Mỹ Latinh như Mexico, Colombia, Ecuador, Nicaragua, Brazil. Sinh viên duy nhất đến từ châu Á, chính là tôi. Tôi không thể tin nổi mình là người châu Á duy nhất trong lớp, không hề có một bạn Trung Quốc hay Ấn Độ nào và càng không có bạn nào ở châu Phi. Một cô gái châu Á nhỏ bé, da vàng, tóc đen lọt thỏm giữa các bạn châu Âu cao to, tóc vàng, da trắng. Có lẽ là do khóa học này đòi hỏi tiêu chuẩn khá cao lại có mức học phí đắt đỏ so với các trường khác. Chưa kể cơ hội việc làm sau khi ra trường trong ngành phát triển bền vững tại các nước đang phát triển và kém phát triển ở châu Á, châu Phi và Mỹ Latinh vẫn rất ít ỏi nên không thu hút được các bạn sinh viên ở đó. Do khác biệt về ngôn ngữ, văn hóa nên điều dễ hiểu là các bạn người Ý lúc nào cũng chơi với nhau, các bạn Bắc Âu đi với nhau và các bạn Mỹ Latinh thì đi đâu cũng rủ nhau vì cùng nói tiếng Tây Ban Nha. Vào học đến cả tháng trời mà tôi vẫn chưa hòa nhập được. Một phần cũng do khác biệt tuổi tác khi tôi là sinh viên “già” gần nhất lớp. Tôi đã 29 tuổi còn các bạn sinh viên trong lớp thì chủ yếu là 24, 25 tuổi. Một số bạn học luôn từ cử nhân lên thạc sĩ nên mới 22 tuổi. Sự khác biệt về cách suy nghĩ, cách làm việc, khoảng cách thế hệ, văn hóa, ngôn ngữ đã khiến tôi rất khó hòa nhập với bạn bè trong khóa học này.

Bản thân tôi trước khi đi học vốn cực kỳ tự tin vào kỹ năng xã hội và giao tiếp của mình. Trong quá trình sống và làm việc tôi có rất nhiều bạn bè, tôi có thể làm bạn, bắt chuyện với bất kỳ ai, từ già đến trẻ, từ Bắc vào Nam, khác biệt văn hóa vùng miền, suy nghĩ thế hệ… Kể cả khi làm việc với khách hàng người Nhật tôi vẫn có thể giữ mối quan hệ rất tốt với đồng nghiệp, đối tác và chúng tôi vẫn trở thành bạn của nhau cho đến tận bây giờ. Trước khi đi học, tôi đã nghĩ rằng mình sẽ có thật nhiều bạn ở khắp nơi trên thế giới và đi đâu cũng sẽ được tiếp đón. Vậy mà khi đến Milan, đặt chân vào Bocconi và đi học trong guồng quay căng thẳng thì điều này đã hoàn toàn bị dập tắt. Tôi đã quên mất rằng mình đang ở châu Âu chứ không phải ở châu Á như trước nữa. Văn hóa châu Á thường không thể hiện rõ suy nghĩ của cá nhân mà thường tôn trọng tinh thần tập thể, ít bộc lộ hay chia sẻ cảm xúc cá nhân. Trong khi đó văn hóa châu Âu lại xem trọng sự khác biệt cá nhân, sự thẳng thắn trong suy nghĩ, yêu, ghét rõ ràng. Thêm nữa, trường Đại học Bocconi ở Milan vốn là trường tư hàng đầu chủ yếu dành cho các bạn sinh viên “con nhà giàu và học giỏi” nên sinh viên trong trường thể hiện đẳng cấp hơn hẳn so với sinh viên trường khác. Thời gian đầu, tôi cố gắng để có thể bắt chuyện với các bạn nhưng rồi dần dần các câu chuyện thường đi vào ngõ cụt vì hầu như không có điểm chung. Thậm chí có bạn còn nghĩ rằng Việt Nam là đất nước đang còn chiến tranh dù chiến tranh ở Việt Nam đã lùi xa hơn 40 năm rồi. Sau những kỳ nghỉ, các bạn thường kể cho nhau nghe về du thuyền, nghỉ dưỡng, gia đình có nhà ở nước này nước kia… Hay ước mơ công việc là mở công ty, tập đoàn hoặc về điều hành công ty của gia đình. Cuối tuần, các bạn thường rủ nhau đi đến những nơi sang trọng, đi dự các sự kiện âm nhạc hay xem múa ba lê, nhạc kịch… mà chương trình nào cũng đắt đỏ giá vé toàn tính theo tiền trăm Euro là ít khiến tôi ngỡ ngàng. Tôi không đủ tài chính để tham gia nên từ chối rồi dần dần các bạn cũng không rủ nữa. Có thể nói cuộc sống sinh viên của tôi ở Milan khá cô độc. Tôi vẫn nhớ một chuyện mà khiến tôi buồn mãi. Buổi sáng hôm ấy tôi đến lớp muộn nên phải ngồi cuối lớp. Học xong ca sáng tôi ăn trưa tại lớp vì tôi thường tự nấu và mang cơm hộp theo. Đến đầu ca chiều tôi lên ngồi phía đầu lớp để nghe giảng tốt hơn. Chỗ ngồi đấy ca sáng có cậu bạn Mexico ngồi nhưng tôi nghĩ đơn giản là mỗi ca học ai cũng có thể tự đổi chỗ chứ ghế ngồi thì không được chỉ định sẵn. Vậy mà cậu bạn Mexico ấy lại thể hiện thái độ không hài lòng với tôi. Bạn ấy hỏi:

- Anh, đây là chỗ của tôi mà (Anh, this is my place).

- Bạn ngồi bên cạnh đi, được không? (You can seat next to me, is it ok?)

Bạn ấy bắt đầu cáu: “Bạn nói nghiêm túc chứ?” (Are you serious?)

- Ừ, có vấn đề gì sao? (Yes, why? Any problem?) Bạn ấy đập tay xuống bàn rầm một cái, mặt đỏ gay tức tối và đi ra chỗ khác ngồi. Các bạn xung quanh nhìn tôi rất ngỡ ngàng mà chính tôi cũng đang há hốc miệng không hiểu vì sao bạn ấy phản ứng mạnh như vậy. Cả tuần trước tôi còn ngồi cạnh cậu bạn này, thường làm bài tập chung, cậu ấy rất thông minh và hài hước. Tôi đã tưởng có thể làm bạn với cậu ấy vậy mà chỉ vì một sự hiểu lầm nhỏ tất cả đã tan thành sương khói. Cả buổi học tôi cứ ấm ức mãi vì vẫn không hiểu mình sai ở chỗ nào nhưng cảm giác trong lòng rất khó chịu. Tối hôm đấy về tôi nhắn tin xin lỗi cậu ấy: “Tôi xin lỗi nếu không may làm gì sai với bạn hôm nay.” (I am sorry if I did something wrong with you today). Cậu ấy chỉ xem chứ không trả lời. Và sau này chúng tôi cũng không nói chuyện với nhau nhiều nữa, chỉ khi cùng làm bài tập nhóm thì có trao đổi, bàn luận để hợp tác làm việc thôi. Sau một thời gian dài cố gắng hòa nhập tôi tự thấy mình không thuộc về nơi này. Tôi thất bại trong việc “kết bạn” ở Bocconi.

Thật xấu hổ khi thú nhận điều này nhưng tôi đã từ bỏ việc phải chạy theo và ép mình cố hiểu người khác hay để người khác hiểu mình. Thời gian rảnh tôi làm bài tập, đọc sách, tập yoga và nói chuyện với bạn bè, gia đình ở Việt Nam. Tôi không còn quan tâm người khác nghĩ gì về tôi vì tôi đến đây để đi học, để thực hiện ước mơ của mình vậy thôi. Sau cả năm học tôi cũng nhận ra một số bạn cũng bị “cô lập” giống tôi. Một điều khá ngạc nhiên là ngay trong lòng châu Âu đã có một sự phân biệt đối xử khá lớn. Như các bạn Bắc Ý ở Milan sẽ không thích dân miền Nam từ Napoli, Sicily vì họ vẫn nói tiếng địa phương. Dân Bắc Âu thì hay chê dân Nam Âu như Ý, Tây Ban Nha vì họ nghèo hơn và làm việc không chỉn chu, nghiêm túc như người Bắc Âu. Dân châu Âu kỳ thị dân châu Á, Mỹ Latinh hay châu Phi vì đều là các nước đang phát triển, nhiều tệ nạn xã hội… Sự không công bằng chính là việc đánh giá người khác từ quốc tịch, màu da, tôn giáo chứ không phải từ chính bản thân con người ấy. Đây là bài học lớn nhất mà tôi học được ở khóa học này. Đó là không bao giờ đánh giá hay phán xét người khác chỉ vì quốc tịch hay tôn giáo của họ. Họ chỉ là chính bản thân họ mà thôi.

Trong những ngày tháng cô độc ở Milan cú sốc thứ ba mà tôi phải đón nhận là sự rạn nứt tình bạn. Cô bạn rất thân của tôi, người mà đã chơi với tôi suốt 10 năm, bỗng trở nên hững hờ, lạnh nhạt và xa cách. Có thể do lệch múi giờ, bận rộn công việc hoặc khác biệt suy nghĩ mà dần chúng tôi không còn chia sẻ với nhau được nhiều điều trong cuộc sống nữa. Khi tôi còn ở Hà Nội chúng tôi còn nói chuyện qua Facebook chat với nhau hằng giờ, hằng ngày chỉ để gửi ảnh linh tinh hoặc kể mấy câu chuyện vu vơ để động viên nhau và giải tỏa căng thẳng. Hay khi tôi đi công tác cũng vẫn được cập nhật chuyện này, chuyện kia dù chỉ là chuyện nắng mưa thời tiết. Vậy mà tôi mới sang Ý được vài tháng, mối quan hệ của chúng tôi bỗng trở nên lạnh nhạt. Tôi vẫn thường xuyên chia sẻ chuyện trường lớp để mong được nhận những lời động viên kiểu: “Thôi cố lên, cố lên! Bạn làm được mà.” Nhưng tôi đã rất thất vọng khi tôi nhận lại được chủ yếu là “Đã xem”, biểu tượng mặt cười nhắn vội hoặc một câu nói hững hờ kiểu: “Sướng thế còn kêu ca gì nữa”. Tôi không có bạn bè ở Milan, không có aiđể chia sẻ và giờ đây cả người bạn thân ở Việt Nam cũng chẳng còn đồng cảm với tôi. Tôi có nhiều bạn nhưng không phải ai cũng đủ thân để có thể chia sẻ hết những niềm vui nỗi buồn của mình. Và tôi vẫn tự vượt qua được thôi, chỉ là trong hoàn cảnh sống cô độc ở một đất nước xa lạ, người ta thực sự cần sự quan tâm và động viên để vượt qua những lúc mệt mỏi, chán nản. Mối quan hệ của chúng tôi có lẽ là “vô duyên” thật vì tôi vẫn rất cặm cụi viết thư gửi bưu thiếp về nhà nhưng bạn tôi chẳng lần nào hồi âm. Một lần, hai lần, ba lần rồi đến sinh nhật tôi cũng không nhận được thư của cô bạn thân.

Đúng đợt ấy tôi bị ốm. Chưa bao giờ tôi ốm mệt và sốt cao đến thế. 10 năm xa nhà tôi rất ít ốm. Tôi biết cách tự chăm sóc sức khỏe cho bản thân vì ốm mà một mình thì không có ai chăm. Tôi tập yoga đều đặn, nấu nướng, ăn uống rất cẩn thận và hầu như không dùng thuốc kháng sinh mà chủ yếu là xông hay đánh gió giải cảm, uống bột sắn hạ sốt, uống nước cam… rồi để cơ thể tự khỏi. Hôm ấy tôi chỉ có một mình, nằm sốt li bì đúng một ngày trời không ăn uống gì. Tôi chỉ thèm mỗi bát cháo tía tô giải cảm như ở nhà mẹ hay nấu cho tôi hồi nhỏ mà không có. Đến ngày hôm sau thì tôi nhúc nhắc người dậy được rồi tự đi nấu cháo, pha bột sắn… mất thêm cả tuần trời mới tự khỏi được. Lúc này tôi vừa bị mất giấy tờ đang phải làm lại, ốm đau chán nản, cô đơn và mệt mỏi, kiệt quệ về cả thể xác và tinh thần. Tôi nhắn tin trách bạn không còn chia sẻ hay nói chuyện với tôi như trước nữa thì bạn không trả lời mà viết một đoạnstatus rất dài trên Facebook. Những dòng viết đó như một vết dao đâm thẳng vào tim đau nhói vỡ òa. Đọc xong tôi thấy tình bạn của chúng tôi như cái ly thủy tinh vậy, chỉ một câu nói thôi đã vỡ tan tành chẳng cách nào hàn gắn lại được. Nếu trước kia với những mâu thuẫn như thế này thì tôi thường là người mở lòng để chia sẻ với bạn hoặc cố tìm cách để hiểu bạn. Nhưng trong hoàn cảnh của tôi lúc đó, tôi đã quá mệt mỏi và chán chường để tiếp tục níu giữ một mối quan hệ mà người còn lại “bất cần” như vậy. Điều tôi tiếc không phải là bạn mà là tình bạn của chúng tôi, là những kỷ niệm đẹp mà chúng tôi đã trải qua suốt tuổi trẻ của mình. Sau này bạn có nhắn tin xin lỗi tôi nhưng rồi cả hai chúng tôi lại rơi vào im lặng vì chẳng biết phải nói tiếp điều gì. Tôi cũng chẳng còn đủ nhiệt thành để níu kéo hay gìn giữ tình bạn ấy.

Có những phút yếu lòng tôi gọi điện cho anh Giuseppe đang ở Đức và khóc một trận thỏa thuê, tức tưởi. Tôi bảo anh tôi chán Milan, tôi chán Bocconi, tôi chán con người ở đây… Tôi nhớ nhà, nhớ mẹ, nhớ các em, nhớ cuộc sống nhiều màu sắc của tôi ở Việt Nam. Cuộc sống ở đây chẳng vui gì cả cũng không hề đẹp đẽ như tôi tưởng tượng. Anh kiên nhẫn nghe tôi nói và động viên tôi nhưng dù sao anh vẫn là người châu Âu nên anh không thể chia sẻ, thấu hiểu và cảm nhận được hết suy nghĩ của tôi. Anh chỉ bảo em đang quan trọng hóa mọi chuyện lên, chỉ có mình em nghĩ thế chứ không ai xem thường em hết. Rồi anh còn mắng tôi vì tôi đã đi một chặng đường dài đến đây mà lại chán nản vì những thứ nhỏ nhặt như vậy. Nhưng thực ra phải ở trong hoàn cảnh ấy mới hiểu hết được cảm giác “bị xem thường”, bị cô lập tệ như thế nào. Tôi còn dở khóc dở cười khi thầy giáo giao bài tập nhóm chưa giới thiệu xong các bạn đã tự lập nhóm với nhau, đến lúc còn mình tôi bơ vơ không biết vào nhóm nào. Tôi xin thầy để tôi tự làm một mình mà không được nên một nhóm khác đành phải cho tôi tham gia dù không vui vẻ gì. Thậm chí tôi chán đến mức còn muốn bỏ khóa học sau kỳ đầu tiên, khi chuẩn bị phải đóng tiền học cho kỳ tiếp theo. Thực ra việc bỏ học không đáng sợ bằng việc phải thừa nhận mình “bỏ cuộc, đầu hàng” khi mình chưa thực sự cố gắng hết sức cho nó. Tôi đã chiến đấu cả một chặng đường rất dài cho con đường này và tôi không cho phép mình bỏ cuộc.

Qua cơn vật vã, tôi quyết định đứng lên chiến đấu tiếp. Tôi bất chấp việc bị cô lập trong lớp mà chỉ cố gắng tập trung vào việc học. Tôi thể hiện khả năng của mình bằng việc làm bài tập nhóm một cách khoa học và rõ ràng. Tôi đọc sách, tập yoga và bắt đầu mở lòng mình để đón nhận những người bạn mới. Cô bé Elisa cùng nhà chính là người bạn đã chia sẻ buồn vui với tôi ở đất Milan. Sau hôm tôi khóc nức nở với anh Giuseppe, sáng dậy tôi thấy em để một bức thư viết tay rất dài. Em bảo không biết đã có chuyện gì xảy ra với tôi nhưng nếu muốn em sẵn sàng là bờ vai cho tôi dựa vào, để tôi có thể chia sẻ bất kỳ điều gì. Tôi xúc động vô cùng vì em như chiếc phao cứu sinh để tôi bám vào khi bị quăng quật tả tơi giữa cơn bão trên đất Milan. Rồi tôi bắt đầu mở lòng mình để chia sẻ với em nhiều hơn.

Elisa là con một trong gia đình trung lưu nhưng em rất tự lập. Em bảo bố mẹ quá tốt với em nên em thấy day dứt khi cứ phải dựa dẫm quá nhiều vào họ. Em vừa trở về sau 6 tháng đi trao đổi dạy tiếng Ý ở Úc. Em tự tiết kiệm tiền cho chuyến đi của mình bằng việc làm gia sư, đọc và tự tổng hợp sách trong khóa học rồi bán lại đề cương cho các bạn khác. Em theo đuổi khoa Văn học dù biết tương lai về nghề nghiệp rất khó, đặc biệt là trong bối cảnh nền kinh tế Ý đang suy thoái như hiện tại nhưng em rất kiên định, quyết liệt theo đuổi đam mê của mình. Tiếng Anh của em khá tốt và em còn đang học thêm cả tiếng Đức nữa. Bề ngoài em có vẻ lạnh lùng nhưng khi tiếp xúc sâu thì lại thấy em là một cô gái vô cùng tình cảm. Em cũng bảo tôi đừng quá thất vọng vì ngay cả sinh viên Ý ở trường khác cũng không thích các bạn ở Bocconi đâu vì họ hơi “sang chảnh”. Ngày Tết Việt Nam em vẽ tặng tôi một tấm thiệp hình chú khỉ và viết lời chúc rất dễ thương. Tôi phải chia tay em sớm hơn dự định 5 tháng vì tôi phải sang Bỉ thực tập. Ngày tôi đi, tôi vào phòng thấy em treo một dải ảnh những kỷ niệm giữa tôi và em ở Milan. Em nhắn cho tôi rằng: “Có thể Milan u ám xám xịt với chị nhưng hãy nhớ ở đây chị luôn có một người bạn sẵn lòng lắng nghe và chia sẻ với chị nhé!”

Ngoài các bạn học cùng lớp và Elisa, tôi chỉ có thêm một số kết nối với các bạn Việt Nam khác cũng học tại Bocconi, đa số là ít tuổi hơn tôi. Trong số đó tôi chơi thân hơn với chị N và em D, hai người bạn cùng học Ngoại thương và giờ đang học tiến sĩ tại Bocconi. Chị N và tôi chia sẻ với nhau khá nhiều về cuộc sống, về sự nghiệp, về tình yêu, ước mơ, hoài bão… Chị đã xa Việt Nam 7 năm rồi nhưng vẫn đang phải mò mẫm tìm con đường cho mình. Mỗi trưa đi học, tôi và chị hay hẹn nhau ở căng tin trường để tâm sự cho đỡ căng thẳng. Chị có tư duy phản biện và khả năng phân tích lý luận cực tốt của người học luật. Nhờ có chị giúp đỡ, hướng dẫn trong quá trình học mà tôi có thể vượt qua những kỳ thi căng thẳng ở Bocconi. Em D là người giúp đỡ tôi làm giấy tờ những ngày đầu nhập học. Em là giảng viên trẻ có năng lực và cũng rất giàu ý chí, nghị lực… Rồi những người bạn khác là các em sinh viên năm nhất mới sang học và bắt đầu cuộc sống xa nhà. Chúng tôi không gặp nhau nhiều vì ai cũng bận rộn với bài vở, thi cử nhưng khi tâm sự với nhau thì hầu như ai cũng có những nỗi niềm riêng. Ngày Tết Việt Nam chúng tôi hẹn nhau cùng gói bánh chưng, nâng cốc rượu vang quây quần ngồi đón giao thừa lúc 6 giờ tối.

Có bạn được học bổng năm đầu, năm hai nhưng đến năm ba thì không còn giành được học bổng nên phải đóng học phí với số tiền rất lớn. Dù đã rất nỗ lực, lúc nào cũng sống trong áp lực thi cử nặng nề nhưng rồi cũng phải chấp nhận kết quả, ngậm ngùi đóng tiền để học tiếp, để tiếp tục cố gắng và cố gắng. Khi mở lòng mình đón nhận những mối quan hệ mới tôi mới thấy những gì mình gặp phải bỗng trở nên vô cùng nhỏ bé. Sự đổ vỡ tình cảm, sự vấp ngã, sự xa cách, cô đơn, lạc lõng nơi đất khách… ai rồi cũng phải trải qua. Và qua mỗi giai đoạn như vậy con người ta sẽ được tôi luyện để mạnh mẽ hơn, trưởng thành hơn. Con đường này tôi lựa chọn nên tôi phải xác định bỏ lại hết những gì đã làm được ở quá khứ để sống trọn vẹn cho hiện tại. Tôi học được thêm một bài học rằng mỗi người có một lựa chọn của riêng mình nếu mình không ở trong hoàn cảnh của họ cũng đừng nên phán xét. Chỉ nên vui, buồn cho những thứ mà mình có thể thay đổi còn những gì không thể thay đổi thì hãy cứ an nhiên mà chấp nhận và bước tiếp. Cứ vững tin theo con đường của mình thôi. Cứ đi rồi sẽ có đường mà.