Chương 4 Những điều bạn nên chuẩn bị khi đến Ý

Ở phần này tôi chỉ muốn tổng kết lại và chia sẻ kinh nghiệm của cá nhân để các bạn có thể chuẩn bị cho mình trên hành trình du học hay thực hiện ước mơ.

Điều đầu tiên là SỨC KHỎE. Tôi nghĩ sức khỏe là điều quan trọng nhất đối với bất kỳ ai. Khi bạn không có sức khỏe bạn chỉ một ước mơ duy nhất là khỏe mạnh, khi đã có sức khỏe thì bạn có thể có nhiều ước mơ. Việc bạn sinh ra với cơ thể lành lặn khỏe mạnh đã là điều hạnh phúc và may mắn hơn rất nhiều người rồi. Vậy nên bạn hãy giữ gìn và chăm sóc bản thân mình thật tốt. Trên hành trình du học, nếu bạn ốm đau bệnh tật mà không có ai bên cạnh để chăm sóc thì sẽ rất vất vả. Chưa kể việc sức khỏe yếu sẽ khiến bạn không thể tập trung học tập hay đi làm thêm để trang trải cho sinh hoạt phí của mình. Hãy chọn một môn thể thao khiến mình đam mê và luyện tập đều đặn. Niềm đam mê đó sẽ giúp bạn thoát khỏi những cơn khủng hoảng, chán chường và mệt mỏi, giúp bạn rèn luyện ý chí, tinh thần để vượt qua thử thách. Thời điểm tôi chán nản và muốn bỏ cuộc trên hành trình tại Ý cũng là khi tôi bị ốm sốt li bì nằm một mình mê man trong phòng trọ. Khi đó tôi bị cuốn vào guồng học tập mà quên mất việc cân bằng cho mình, cả ngày chỉ ngồi học, làm việc với máy tính mà không dành thời gian tập thể dục hay thư giãn. Sau trận ốm ấy tôi bắt đầu tập lại yoga và dần dần hồi phục lại sức khỏe, lạc quan và kiên định với con đường mình đang đi. Tôi lựa chọn yoga và đã tập yoga từ những ngày học đại học đến giờ cũng hơn 10 năm. Yoga là một bộ môn rất hay vì ngoài rèn luyện sự dẻo dai linh hoạt của cơ thể còn giúp rèn luyện sức bền, khả năng tập trung và sức chịu đựng. Chính nhờ yoga mà đến giờ tôi vẫn thấy mình dẻo dai và mỗi lần tập yoga hít thở thật sâu tôi lại thấy mình tràn đầy năng lượng luôn sẵn sàng cho những ý tưởng mới.

Theo kinh nghiệm cá nhân, tôi thấy việc khám chữa bệnh ở Ý không quá tốn kém nhưng phức tạp và không thực sự hiệu quả. Thông thường sinh viên đến Ý sẽ phải mua bảo hiểm bắt buộc là 98 Euro/năm (49 Euro/6 tháng) của INA-Assitalia, được dùng trong các trường hợp khẩn cấp hoặc cấp cứu tại các bệnh viện. Nếu khám chữa bệnh thông thường thì bạn có thể tham gia bảo hiểm tự nguyện mức 150 Euro/năm bất kể bạn mua từ tháng nào cũng đều kết thúc ở tháng Mười hai tức là nếu bạn mua vào tháng Một thì sẽ được tính cả 12 tháng nhưng mua ở tháng Sáu thì chỉ còn sáu tháng sử dụng bạn vẫn phải trả 150 Euro. Sau khi làm thủ tục, bạn sẽ được đăng ký bác sĩ gia đình ở khu vực bạn ở. Khi bị bệnh bạn phải đến bác sĩ gia đình khám rồi được kê đơn mua thuốc với các bệnh đơn giản. Nếu bệnh cần khám chuyên sâu hơn hoặc sau thời gian uống thuốc không đỡ thì phải đi chiếu chụp hoặc đi khám thêm ở các bác sĩ chuyên khoa khác. Để được bác sĩ chuyên khoa khám thì phải đặt lịch hẹn tại các nhà thuốc và thường phải đợi một, hai tuần mới đến lượt khám. Chi phí khám chữa bệnh và bảo hiểm của Ý gần như rẻ nhất châu Âu nhưng về hiệu quả thì chưa cao. Vì vậy khi sang Ý các bạn cố gắng tập luyện và giữ gìn sức khỏe thật tốt nhé!

Điều tiếp theo bạn cần phải có chính là ƯỚC MƠ. Ai cũng ấp ủ trong mình rất nhiều ước mơ. Du học, du lịch nước ngoài, khám phá thế giới chắc chắn cũng là ước mơ của không ít người. Nhưng phần lớn sau khi tốt nghiệp ra trường đi làm bị cuốn vào thực tế hoặc lo lắng, áp lực về tiền bạc, công việc… thì ít người còn nhớ mình đã từng mơ ước gì. Chưa kể sau khi lập gia đình, có con cái, công việc bắt đầu có nhiều ràng buộc trách nhiệm thì càng khó hoặc không thể tự do theo đuổi ước mơ như khi mình còn trẻ. Tôi lựa chọn sách là nơi nuôi dưỡng ước mơ của mình. Nhờ có thói quen đọc sách mà tôi ít khi buồn vì lúc nào tôi cũng có cái để đọc, để thích thú, để bị cuốn mình vào một thế giới khác. Nhờ có sách mà tôi mới dám mơ những điều lớn lao đẹp đẽ. Mỗi khi chán nản muốn đầu hàng bỏ cuộc tôi lại đọc sách để tiếp thêm cho mình sức mạnh, nghị lực để bước qua ranh giới của chính mình. Qua sách tôi hiểu được rằng tri thức ngoài kia rộng lớn bao la và đi trọn cả đời cũng không thể học hết được nên chẳng bao giờ là đủ cho sự học cả. Thực hiện được ước mơ này thì sẽ có một ước mơ khác lớn hơn mở ra cho bạn. Và thế giới ngoài kia quả thật đẹp đẽ biết bao.

Điều tiếp theo mà bạn phải chuẩn bị là TINH THẦN. Bạn phải rèn luyện được tinh thần cho mình để có khả năng đón nhận những điều sẽ đến trong cuộc đời mình bất kể vui hay buồn, thắng không kiêu, bại không nản. Khi cuộc sống đang suôn sẻ với bạn, bạn sẽ nghĩ mọi việc đều có thể dễ dàng vượt qua nhưng khi phải đối mặt với thực tế thì tinh thần là thứ quyết định bạn sẽ vượt qua khó khăn như thế nào. Sự cô đơn nơi xa xứ, sự đổ vỡ về sự nghiệp, sự tan vỡ về tình yêu, tình bạn, sự mất mát người thân, gia đình, sự xa cách nhớ nhung… rồi ai cũng sẽ gặp phải trên hành trình cuộc đời mình. Quan trọng là cách bạn lựa chọn thái độ sống cho mình để có thể đón nhận những thử thách ấy một cách nhẹ nhàng nhất. Tôi biết ơn mẹ đã dạy tôi thiền. Để khi vấp phải những chuyện phiền muộn, tôi có thể thiền để giữ tâm mình tĩnh lại, để có thể soi rọi lòng mình, vỗ về những chất chứa trong lòng và rồi có thể bình yên lại. Khi bạn có một đời sống tinh thần khỏe mạnh và phong phú thì ít có điều gì có thể khiến bạn gục ngã.

NGOẠI NGỮ là điều bắt buộc bạn phải có khi bắt đầu ước mơ du học. Tiếng Anh là ngôn ngữ toàn cầu nên bạn phải trang bị thật tốt cho bản thân. Khi bạn đã chinh phục được một ngoại ngữ thì bạn sẽ biết cách học và có thể tự học khá nhanh với ngoại ngữ tiếp theo. Điều quan trọng nhất khi học ngoại ngữ là sự kiên trì và bền bỉ. Bạn có thể học cấp tốc, cường độ cao sáu tháng để thi một chứng chỉ TOEIC, TOEFL nhưng nếu sau đó bạn không sử dụng thường xuyên thì bạn sẽ nhanh quên. Tôi nghĩ người Việt Nam có khá nhiều lợi thế học tiếng Anh so với các nước khác cùng khu vực. Ví dụ, ở Đông Nam Á thì hầu hết các nước khác dùng hệ chữ Pali-Sanskrit (như các chữ Khmer, Thái, Lào, Myanmar, Indonesia, Malaysia…) còn Việt Nam đã sử dụng hệ thống chữ viết Alphabet (a, b, c…) ngay từ đầu thế kỷ XIX. Ngoài ra phát âm của tiếng Việt rất phong phú, có sáu thanh điệu nên khi học tiếng Anh người Việt có khả năng bắt chước âm và học khá nhanh không gặp nhiều khó khăn như các bạn Nhật Bản hay Hàn Quốc… Ngữ pháp giống như móng của ngôi nhà khi bạn học càng chắc ngữ pháp thì bạn có thể xây được ngôi nhà càng cao. Từ vựng càng phong phú thì ngôi nhà của bạn sẽ càng đẹp. Việc sử dụng đúng ngữ pháp, biến đổi linh hoạt trong sử dụng từ vựng và phát âm tốt, có âm điệu thì tự bản thân ngôn ngữ đã nói lên trình độ và khả năng tư duy của bạn ở mức nào. Bạn nên luyện thói quen mỗi ngày dành 30 phút học ngoại ngữ có thể học từ vựng, đọc báo, nghe tin tức hay xem phim tiếng Anh không có phụ đề… sau một thời gian bạn sẽ thấy khả năng ngoại ngữ của mình tăng lên đáng kể.

Ngoại ngữ là công cụ để giao tiếp nên điều quan trọng là bạn phải thực hành. Nếu không có ai để luyện tập các bạn có thể tự nói trước gương, đọc theo các bản tin thời sự hay thậm chí tự tưởng tượng một đoạn giao tiếp với chính bản thân mình. Đừng lấy lý do điều kiện thời gian hay tiền bạc không cho phép. Tất cả chỉ do ý chí của bạn không đủ lớn để vượt qua cơn lười, sự nản chí của mình mà thôi.

Hiện tại tôi biết ba ngoại ngữ là tiếng Anh, tiếng Nhật và tiếng Ý. Do thời gian dài tôi không dùng tiếng Nhật nên việc đọc viết với tôi khá khó khăn nhưng tôi vẫn cố gắng luyện khả năng nghe hiểu và giao tiếp của mình. Tôi vẫn tiếp tục học tiếng Anh bằng cách đọc sách để tăng thêm vốn từ vựng. Sau một năm sang Ý, hiện tại tôi đã có thể giao tiếp thành thạo với người Ý, nhiều người ngạc nhiên vì tôi mới chỉ ở Ý 1 năm. Nhưng để làm việc chuyên sâu thì tôi còn phải nỗ lực và cố gắng nhiều hơn nữa. Và tôi cũng đang bắt đầu tự học tiếng Đức để mở rộng thêm cơ hội nghề nghiệp. Học thêm một ngoại ngữ là có thêm một cánh cửa khác bước ra thế giới. Ước mơ tiếp theo của tôi chính là trở thành một công dân toàn cầu có thể đi bất kỳ đâu trên thế giới mà không còn sợ hãi hay lo ngại vì ngôn ngữ nữa.

TÀI CHÍNH và TỰ LẬP. Tài chính là vấn đề bạn phải suy xét kỹ và cẩn thận trước khi đi du học. Ngoại trừ gia đình bạn đủ điều kiện thì hãy cứ đi học và tận dụng thời gian ở đó để vừa học vừa khám phá cuộc sống. Nhưng nếu gia đình không đủ khả năng chu cấp cho bạn thì bạn phải tự xác định rõ: học đủ giỏi, đủ quyết tâm để săn học bổng toàn phần hoặc đủ ý chí, đủ nghị lực để chịu áp lực vừa học vừa làm. Tôi sang Ý từ tháng Một mà tận đầu tháng Năm mới nhận được học bổng cho ba tháng đầu tiên vì chờ thủ tục hành chính ở Ý rất lâu. May mà tôi đã chuẩn bị từ trước, chi tiêu bằng tiền học phí kỳ hai đồng thời phải liên tục gửi e-mail cho nhân viên Bộ Ngoại giao Ý để đòi học bổng. Chương trình học của tôi hoàn toàn không có thời gian để đi làm thêm nhưng thực tế công việc làm thêm ở Ý cũng tương đối ít và chủ yếu vẫn phải có tiếng Ý. Du học sinh Việt Nam thường chọn các nước như Đức, Pháp hoặc các nước nói tiếng Anh như Mỹ, Anh, Úc… thì cơ hội làm thêm cũng nhiều hơn.

Ý là nước có chi phí sinh hoạt khá rẻ so với mặt bằng chung ở châu Âu. Do thời tiết thuận lợi nên ẩm thực cũng khá phong phú. Nếu tài chính eo hẹp bạn phải trang bị kỹ năng quản lý tài chính, sống tự lập, tự chăm sóc sức khỏe, nấu nướng,… Ăn uống khoa học, rèn luyện sức khỏe đều đặn chính là cách tốt nhất để tiết kiệm tiền. Có một số bạn du học sinh ở nhà thường không phải làm gì nên trở thành “gà công nghiệp” đúng nghĩa. Đi học xa thì cuối tuần bố mẹ gửi đồ ăn lên, hết tiền thì gọi điện về xin, đến cả việc dọn dẹp nhà cửa, giặt giũ... cũng đợi bố mẹ dọn. Nên khi đi du học phải ở ký túc xá, thuê nhà ở chung với các bạn khác thường khó hòa nhập vì không biết những điều cơ bản nhất như lau dọn sạch sẽ sau khi nấu ăn, rửa bát đĩa, lấy tóc/lau bồn rửa mặt sau khi tắm hay dọn nhà, đổ rác theo lịch được phân công… Nhiều bạn sinh viên chỉ đợi 1 năm về nhà hoặc ai sang thì gửi cả va li đồ ăn khô sang để có thể “tồn tại” cho đến lần về nhà tiếp theo. Hoặc không biết nấu ăn, lười, hoặc không ăn được đồ Tây… thành ra gọi là đi du học nhưng vẫn không khác gì như đang ở Việt Nam. Việc biết nấu ăn và có thể giới thiệu một số món ăn Việt Nam đặc trưng như chả giò, phở, bún… trong các lễ hội văn hóa chính là visa ngắn nhất để các bạn mở thêm cánh cửa ra thế giới và có thêm nhiều bạn bè quốc tế từ con đường ẩm thực.

THỦ TỤC CƯ TRÚ Ở Ý luôn là vấn đề đau đầu đối với bất kỳ ai khi học tập và làm việc tại đất nước này. Việc lựa chọn đi du học, cố gắng có việc làm và tìm cơ hội định cư cũng là suy nghĩ khá phổ biến của rất nhiều du học sinh. Không có con đường nào là dễ dàng và lựa chọn nào cũng có những khó khăn, vất vả riêng. Về mặt thủ tục giấy tờ, Ý là một quốc gia khá thân thiện đối với dân nhập cư. Nếu bạn đi học ở Ý, tìm được việc làm và sống ở Ý đủ 10 năm thì có để nộp đơn làm quốc tịch Ý. Điều này cũng tương tự như ở Pháp và Đức, tuy nhiên Ý cho phép bạn giữ hai quốc tịch nghĩa là bạn vừa có thể là công dân Việt Nam vừa là công dân Ý. Trong khi ở hầu hết các quốc gia khác thì chỉ được phép có một quốc tịch của nước mà bạn cư trú. Tuy nhiên ở mỗi quốc gia thì quy trình làm giấy tờ chuyển đổi từ sinh viên sang đi làm và đổi quốc tịch lại phức tạp và đòi hỏi nhiều giấy tờ. Với các bạn có ý định dài hạn thì phải xác định rõ và tìm hiểu kỹ, chuẩn bị giấy tờ từ sớm để không bị mất nhiều thời gian hay gặp rắc rối trong quá trình làm. Tôi đi theo diện học bổng nên thẻ cư trú của tôi chỉ được cấp chín tháng, sau đó tôi kết hôn nên đổi từ thẻ cư trú sinh viên sang dạng gia đình. 1 năm ở Ý, tôi đã mất rất nhiều thời gian, tiền bạc và công sức để hoàn tất giấy tờ, thủ tục. Tôi biết một người bạn tìm được chỗ thực tập rất tốt ở Ý và đã nhận được đề nghị về công việc chính thức sau kỳ thực tập. Điều trớ trêu là công việc chính thức bắt đầu từ tháng Tư mà lúc này bạn vẫn chưa học xong và chưa có bằng tốt nghiệp. Mà nếu chưa có bằng tốt nghiệp thì bên sở cư trú sẽ không thể cấp thẻ cư trú chuyển đổi từ sinh viên sang giấy phép làm việc cho bạn được. Ở Ý, nếu bạn không có giấy phép làm việc thì công ty không thể ký hợp đồng lao động với bạn vì còn liên quan đến các chế độ bảo hiểm hay chính sách xã hội…

TỬ TẾ và TRUNG THỰC là lời khuyên cuối cùng tôi muốn dành cho các bạn trẻ vẫn đang loay hoay tìm đường hay đang trên con đường thực hiện ước mơ. Tôi tin mọi việc xảy ra đều có lý do của nó nhưng điều quan trọng là bạn phải xây dựng được giá trị cốt lõi của bản thân và kiên định với những gì mình tin tưởng. Trên hành trình cuộc đời mình, không ít lần tôi hoang mang, sợ hãi và tuyệt vọng khi gặp phải những con người, sự kiện hay những câu chuyện về lừa lọc, dối trá, lợi dụng, giẫm đạp lẫn nhau để tranh giành quyền lợi và bằng mọi giá nhằm đạt được mục đích của mình. Nhưng qua nhiều biến cố tôi hiểu được rằng cuộc sống rất công bằng. Bạn là người như thế nào thì bạn cũng sẽ gặp và thu hút những người như thế. Bạn sống trung thực và tử tế thì bạn cũng sẽ gặp những người bạn tốt bụng và hào hiệp, những người vô tư giúp đỡ khi bạn gặp khó khăn, vấp ngã. Việc bạn trở thành một “người giỏi” có thể mang đến cho bạn sự thành công, địa vị và tiền bạc nhưng nếu là “người tử tế” bạn sẽ có được sự bình yên và hạnh phúc. Và điều đó chính là tài sản vô giá trong cuộc đời này.