Chương 8

Phòng giam số 3 trong khu trọng tội có giường hai tầng, kiểu toa xe lửa dài hẹp, nhưng nhà giam không đông lắm và tôi được ở phòng riêng. Trong khu trọng tội họ đối xử với tù nhân khá tốt. Mỗi người được nhận hai chiếc chăn, không bẩn cũng không sạch, và một tấm nệm lổn nhổn dày năm phân trải trên khung giường bằng mấy thanh kim loại đan chéo. Một bồn cầu có xả nước, một bồn rửa mặt, khăn giấy và xà phòng màu xám đầy sỏi sạn. Buồng giam sạch sẽ, không có mùi thuốc sát trùng. Những tù nhân đặc cách đã làm việc tốt. Nguồn cung cấp tù nhân đặc cách luôn dồi dào.

Các cai ngục xem xét từng người và họ có mắt nhìn thấu suốt. Trừ phi anh là một kẻ say rượu hoặc tâm thần, hoặc hành động như thể anh có thể giấu giếm diêm và thuốc lá. Trước phiên sơ thẩm anh mặc quần áo riêng của mình. Về sau, anh mặc đồng phục tù nhân, không cà vạt, không thắt lưng, không dây giày. Anh ngồi trên giường và chờ đợi. Không có việc gì khác để làm.

Tình trạng khu dành cho tụi bợm không tốt bằng. Không giường, không ghế, không chăn, không gì cả. Anh ngủ trên sàn bê tông. Anh ngồi trên bồn cầu và nôn đầy trên người mình. Đó là đáy của sự khốn cùng. Tôi đã chứng kiến điều đó.

Mặc dù trời vẫn còn sáng nhưng đèn trần đã bật. Bên trong cánh cửa thép của phòng giam là một lồng chấn song thép bao quanh cửa sổ một chiều. Đèn được điều khiển từ bên ngoài cánh cửa thép. Đèn tắt lúc chín giờ tối. Không ai vào cửa thông báo trước bất cứ điều gì. Anh có thể đang đọc dở một câu trong báo hoặc tạp chí. Không có tiếng lách cách hay bất kỳ cảnh báo nào và... đột nhiên tối sầm. Anh ngồi trong bóng tối cho đến khi trời mùa hè tờ mờ sáng mà không có việc gì để làm ngoài ngủ nếu có thể, hút thuốc nếu có thứ gì đó để hút, hay suy nghĩ nếu có bất cứ điều gì để nghĩ mà không khiến anh cảm thấy càng tệ hơn không nghĩ.

Trong tù con người ta không có nhân cách. Anh là một vấn đề xử lý rác thải thứ yếu và là một vài dòng trên bản báo cáo. Không ai quan tâm đến chuyện yêu hay ghét anh, anh có diện mạo thế nào, anh đã làm gì với cuộc đời mình. Không ai phản ứng với anh trừ phi anh gây rắc rối. Không ai ngược đãi anh. Tất cả yêu cầu đối với anh là lặng lẽ đi đến phòng giam bên phải và ngồi yên lặng trong đó. Không có gì để đấu tranh, không có gì để tức giận. Cai ngục là những con người trầm lặng không hận thù hay tàn ác. Tất cả mẩu chuyện anh đọc về những tù nhân gào thét và rú rít, đập song sắt rầm rầm, cào thìa sắt trên chấn song, cai ngục cầm dùi cui xông vào, tất cả điều đó chỉ xảy ra ở nhà tù lớn. Nhà tù tốt là một trong những địa điểm yên tĩnh nhất trên thế giới. Anh có thể tản bộ giữa một khu phòng giam trung bình vào ban đêm, nhìn qua song sắt và thấy một đống chăn màu nâu, hoặc một mái tóc, hoặc một cặp mắt đờ đẫn nhìn vào hư vô. Anh có thể nghe thấy tiếng ngáy ngủ. Đôi khi anh nghe thấy một cơn ác mộng. Cuộc sống trong tù bị ngưng đọng, không có mục đích hay ý nghĩa. Trong một phòng giam khác, anh thấy một người mất ngủ hoặc thậm chí đang cố ngủ. Hắn đang ngồi trên mép giường không làm gì cả. Hắn nhìn lại anh, hoặc không. Anh nhìn hắn. Hắn không nói gì và anh cũng không nói gì. Không có gì để trao đổi.

Ở góc khu phòng giam có cánh cửa thép thứ hai dẫn đến phòng trình diện. Một trong những bức tường của nó là lưới thép sơn đen. Trên bức tường đối diện có các đường kẻ ngang đánh dấu chiều cao. Trên trần là đèn pha. Theo quy định, anh phải đến đó vào buổi sáng, ngay trước khi đội trưởng ban trực đêm tan ca. Anh đứng dựa vào các đường kẻ ngang, ánh đèn rọi thẳng vào anh và phía sau lưới thép không có đèn. Nhưng có rất nhiều người phía bên kia: cảnh sát, thám tử, những công dân đã bị cướp hoặc hành hung hoặc lừa đảo, hoặc bị gí súng đuổi ra khỏi xe, hoặc bị lừa toàn bộ tiền tiết kiệm cả đời. Anh không nhìn thấy hoặc nghe thấy họ. Anh nghe thấy giọng nói của đội trưởng trực đêm. Anh nghe được giọng ông ta vang to và rõ ràng. Ông ta chỉ huy từng bước chân của anh như thể anh là một con chó xiếc. Ông ta mệt mỏi, bi quan và có năng lực. Ông ta là người quản lý sân khấu của một vở kịch có thời lượng dài nhất trong lịch sử, nhưng ông ta đã không còn hứng thú từ lâu.

“Nào, anh kia. Đứng thẳng lên. Hóp bụng. Thu cằm vào. Ưỡn vai về phía sau. Giữ đầu thẳng. Nhìn về phía trước. Quay trái. Quay phải. Quay mặt về phía trước một lần nữa và đưa tay ra. Ngửa tay. Úp tay xuống. Kéo tay áo lên. Không có vết sẹo rõ ràng. Tóc màu nâu sẫm, hơi muối tiêu. Mắt nâu. Cao một mét tám tư. Nặng khoảng tám mươi lăm. Tên, Philip Marlowe. Nghề thám tử tư. Ai da, rất vui được gặp anh, Marlowe. Vậy là xong. Người tiếp theo.”

Cảm ơn, đội trưởng. Cảm ơn vì thời gian ông dành cho tôi. Ông quên cho phép tôi mở miệng. Tôi có mấy cái răng trám rất đẹp và một cái răng giả bọc sứ xát cao cấp. Răng giả bằng sứ trị giá 87 đô la. Ông cũng quên nhìn vào trong mũi tôi rồi, đội trưởng. Rất nhiều mô sẹo trong đó. Phẩu thuật vách ngăn, ôi tên bác sĩ đó đúng là loại đồ tể! Năm đó tôi phẫu thuật mất hai giờ. Tôi nghe nói bây giờ họ chỉ mất hai mươi phút. Phần thưởng nhờ chơi bóng bầu dục, thưa đội trướng, tính toán sai một chút trong khi nỗ lực chặn một quả ném bóng. Thay vì chặn bóng, tôi chặn chân đối thủ, sau khi anh ta tung cú đá. Quả phạt 15 thước, và miếng băng đông đặc máu mà họ kéo ra khỏi mũi tôi từng phân một vào ngày hôm sau ca phẫu thuật cũng dài khoảng chừng đó. Tôi không khoe khoang, đội trưởng. Tôi chỉ kể một câu chuyện thôi. Chính những chuyện nhỏ nhặt mới quan trọng.

Vào giữa buổi sáng ngày thứ ba, một cảnh sát mở khóa phòng giam của tôi.

“Luật sư của anh đến đây. Dụi thuốc đi - không phải trên sàn nhà.”

Tôi xả đầu mẩu thuốc xuống bồn cầu. Anh ta dẫn tôi tới phòng họp. Một người đàn ông cao lớn nhợt nhạt tóc sẫm màu đang đứng nhìn ra cửa sổ. Trên bàn đặt một chiếc cặp màu nâu dày. Ông ta quay lại, đợi cánh cửa đóng hẳn. Sau đó, ông ta ngồi xuống gần chiếc cặp phía bên kia của chiếc bàn bằng gỗ sồi sứt sẹo được lấy từ con tàu Noah đóng cho nạn Đại hồng thủy. Cũng có thể Noah đã mua nó từ tiệm đồ cũ. Luật sư mở hộp thuốc lá thủ công bằng bạc đặt trước mặt và nhìn tôi.

“Ngồi đi, Marlowe. Muốn hút không? Tên tôi là Endicott. Sewell Endicott. Tôi được yêu cầu đại diện miễn phí cho anh. Hẳn là anh muốn ra khỏi đây chứ?”

Tôi ngồi xuống và hút một điếu. Ông ta cầm bật lửa cho tôi. “Rất vui được gặp lại ông, ông Endicott. Chúng ta đã từng gặp nhau - khi ông còn là công tố viên.”

Ông gật đầu. “Tôi không nhớ, nhưng rất có thể.” Ông cười nhạt. “Vị trí đó không hoàn toàn phù hợp với tôi. Tôi đoán tôi không đủ dữ tợn.”

“Ai cử ông đến?”

“Tôi không tiện nói. Nếu anh chấp nhận tôi làm luật sư, lệ phí sẽ được thanh toán.”

“Tôi đoán điều đó có nghĩa là họ đã bắt được hắn.” Ông chỉ nhìn tôi chằm chằm. Tôi phì phèo điếu thuốc. Đó là loại thuốc có đầu lọc. Nó có vị như sương mù dày đặc xuyên qua bông gòn.

“Nếu ý anh là Lennox,” ông nói, “hẳn nhiên ý anh là vậy, không - họ chưa bắt được anh ta.”

“Tại sao lại ra vẻ bí ẩn thế, ông Endicott? Về người đã cử ông tới.”

“Khách hàng quan trọng của tôi mong muốn được ẩn danh. Đó là đặc quyền của khách hàng quan trọng. Anh có chấp nhận tôi không?”

“Tôi không biết,” tôi nói. “Nếu họ không bắt được Terry, tại sao họ lại giam giữ tôi? Không ai tra hỏi tôi điều gì, không ai lại gần tôi.”

Ông nhíu mày nhìn xuống những ngón tay thon dài trăng nõn của mình. “Công tố viên Springer đã nhận trách nhiệm cá nhân về vấn đề này. Có lẽ ông ta quá bận rộn không thể tra hỏi anh. Nhưng theo luật anh sẽ bị buộc tội và điều trần sơ bộ. Tôi có thể giúp anh được tại ngoại theo thủ tục của luật đình quyền giam giữ. Chắc anh có hiểu biết luật pháp.”

“Tôi bị giam vì tình nghi giết người.”

Ông nhún vai sốt ruột. “Đó chỉ là chung chung thế thôi. Anh cũng có thể bị giam khi đang đi tới Pittsburgh, hoặc bất kỳ tội danh nào trong số hàng tá tội danh. Họ có thể định nghĩa là tòng phạm sau khi tội ác xảy ra. Anh đã đưa Lennox đi đâu đó đúng không?”

Tôi không trả lời. Tôi thả điếu thuốc vô vị xuống sàn rồi giẫm lên. Endicott lại nhún vai và cau mày.

“Giả thuyết anh đã làm việc đó, cho chúng ta dễ tranh luận. Để phán anh tội tòng phạm, họ phải chứng minh ý định phạm tội của anh. Trong trường hợp này, có nghĩa là anh đã biết một tội ác đã xảy ra và Lennox đang trốn chạy. Trong mọi trường hợp, vụ này có thể được bảo lãnh. Tất nhiên thực tế anh là một nhân chứng trực tiếp. Nhưng ở tiểu bang này người ta không thể bị giam giữ dưới danh nghĩa nhân chứng trực tiếp, trừ phi có lệnh của tòa án. Ngoài ra thẩm phán phải tuyên bố anh ta là nhân chứng quan trọng. Nhưng bên hành pháp luôn tìm ra cách làm bằng được những gì họ muốn.”

“Ờm,” tôi nói. “Một thám tử tên là Dayton đã đánh tôi. Đội trưởng đội Điều tra án mạng tên là Gregorius hắt cà phê vào tôi, đấm vào cổ tôi đủ mạnh để làm đứt động mạch, ông thấy đấy nó vẫn còn sưng tấy, và khi ủy viên công tố Allbright gọi điện ngăn ông ta giao tôi cho biệt đội khủng bố trong nhà giam, ông ta nhổ vào mặt tôi. Ông nói đúng đấy, ông Endicott. Đám người hành pháp luôn tìm cách đạt được bất cứ chuyện gì họ muốn.”

Ông liếc nhìn đồng hồ đeo tay đầy ngụ ý. “Anh muốn tại ngoại hay không?”

“Cảm ơn. Tôi nghĩ là không. Một người xin tại ngoại đã bị công chúng coi là có tội một nửa rồi. Nếu sau này có thể thoát được, người đó hẳn đã có một luật sư rất thông minh.”

“Thật ngớ ngẩn,” ông sốt ruột nói.

“Phải, thật ngớ ngẩn. Là tôi ngớ ngẩn. Nếu không thì tôi đã không rơi vào đây. Nếu ông liên lạc với Lennox, hãy bảo hắn đừng bận tâm về tôi nữa. Tôi không vào đây vì hắn ta. Tôi vào đây vì chính mình. Không có gì để phàn nàn. Đó là một phần của thỏa thuận. Tôi đang làm cái ngành mà mọi người tìm đến giải quyết rắc rối. Chuyện lớn, chuyện nhỏ, nhưng luôn là rắc rối mà họ không muốn đưa ra cảnh sát. Họ đến nữa không nếu bất kỳ kẻ côn đồ nào mang tấm khiên cảnh sát có thể treo ngược tôi lên mà moi ruột?”

“Tôi hiểu quan điểm của anh,” ông chậm rãi nói. “Nhưng hãy để tôi đính chính rõ một điều. Tôi không liên lạc với Lennox. Tôi hầu như không biết anh ta. Tôi là một viên chức của tòa án, như tất cả các luật sư. Nếu tôi biết Lennox ở đâu, tôi không thể che giấu thông tin với ủy viên công tố quận. Điều tốt nhất mà tôi có thể làm là đồng ý giao nộp anh ta vào một thời điểm và địa điểm cụ thể sau khi tôi đã trao đổi với anh ta.”

“Còn ai muốn cử ông đến đây để giúp tôi chứ.”

“Anh bảo tôi là kẻ nói đối phải không?” Ông với tay dụi mẩu thuốc lá ở mặt dưới bàn.

“Tôi hình như nhớ rằng ông là người tiểu bang Virginia, ông Endicott. Ở đất nước này có một loại thành kiến mang tính lịch sử với dân Virginia. Chúng ta coi họ là bông hoa của tinh thần hiệp sĩ và danh dự của miền nam.”

Ông mỉm cười. “Nói rất hay. Tôi chỉ ước nó là sự thật. Nhưng chúng ta đang lãng phí thời gian. Nếu anh tỉnh táo, anh đã nói với cảnh sát rằng anh đã không gặp Lennox một tuần. Đó không cần là sự thật. Khi phải tuyên thệ, anh luôn có thể kể câu chuyện thật. Nhưng không có luật cấm nói dối cảnh sát. Họ biết trước điều đó. Khi anh nói dối, họ cảm thấy vui sướng hơn là khi anh từ chối khai báo với họ. Đó là thách thức trực tiếp đối với thẩm quyền của họ. Anh mong chờ đạt được điều gì từ việc đó?”

Tôi không trả lời. Tôi thực sự không có câu trả lời. Ông đứng dậy, với tay lấy mũ, đóng hộp thuốc lá lại và đút vào túi.

“Anh cứ nhất định phải diễn cảnh hoành tráng,” ông lạnh lùng nói. “Đứng lên bảo vệ nhân quyền của anh, dẫn chứng pháp luật. Một người có thể ngây thơ đến mức nào, Marlowe? Một người như anh, được cho là biết rõ đường đi nước bước của mình. Luật pháp không phải là công lý. Nó là một cơ chế bất toàn. Nếu anh bấm đúng mã số và đồng thời có rất nhiều may mắn, anh mới có thể gặp công lý. Một cơ chế, đó là tất cả ý nghĩa của luật pháp. Tôi đoán anh không có tâm trạng cần giúp đỡ. Vì vậy, tôi sẽ rút lui. Anh có thể liên lạc với tôi nếu anh đổi ý.”

“Tôi sẽ cố gắng gượng thêm một hoặc hai ngày nữa. Nếu họ bắt được Terry, họ sẽ không quan tâm hắn trốn thoát cách nào. Mọi thứ họ quan tâm là có thể biến phiên tòa thành những trò xiếc gì. Vụ sát hại con gái ông Harlan Potter là tiêu đề nóng hổi khắp cả nước. Một người thích mị dân như Springer có thể nhờ nó để xông thẳng vào vị trí bộ trưởng Tư pháp, rồi từ đó lên ghế thống đốc, và từ đó...” Tôi ngừng nói và để phần còn lại lơ lửng trong không trung.

Endicott chậm rãi nở nụ cười giễu cợt. “Tôi không nghĩ là anh hiểu ông Harlan Potter lắm,” ông nói.

“Và nếu họ không bắt được Lennox, họ sẽ không muốn biết anh ta trốn thoát bằng cách nào, ông Endicott. Họ chỉ muốn quên đi mọi thứ thật nhanh.”

“Anh nhìn xa trông rộng, phải không, Marlowe?”

“Tôi có thời gian. Tất cả những gì tôi biết về ông Harlan Potter là ông ta có tài sản đáng giá một trăm triệu đô la, và rằng ông ta sở hữu chín hoặc mười tờ báo. Việc quảng bá diễn ra như thế nào?”

“Quảng bá?” Giọng ông lạnh như băng khi nói điều đó.

“Phải. Không ai trong giới truyền thông phỏng vấn tôi. Tôi tưởng chuyện này sẽ gây ồn ào trên báo chí. Rất có lợi cho kinh doanh. Thám tử tư thà đi tù hơn là phản bội một người bạn.”

Ông bước đến cửa và xoay tay trên nắm cửa. “Anh khiến tôi thấy tức cười, Marlowe. Anh thật ấu trĩ theo một khía cạnh nào đó. Đúng là một trăm triệu đô la có thể mua được rất nhiều trò quảng bá. Bạn của tôi, con số đó cũng có thể mua được rất nhiều im lặng, nếu vận dụng khôn ngoan.”

Ông mở cửa đi ra ngoài. Sau đó, một viên cảnh sát bước vào đưa tôi trở lại phòng giam số 3 trong khu trọng tội.

“Chắc là anh sẽ không ở với chúng tôi lâu, nếu anh có được Endicott,” anh ta hài lòng nói khi nhốt tôi vào phòng. Tôi trả lời hy vọng anh nói đúng.