Chương 3

Tổ chim nhạn trống không. Hôm qua vẫn thấy chúng còn ở trong tổ.

Căn phòng của vợ chồng Kensuke có cửa sổ ở cả hướng đông và hướng nam. Mùa hè, gia đình chim nhạn làm tổ trên mái hiên chỗ cửa chính, từ cửa sổ hướng đông có thể nhìn thấy một khung cảnh rất đầm ấm.

Etsuko đến phòng Kensuke trả lại quyển sách đã mượn, lúc dựa vào lan can liền chú ý đến việc gia đình chim nhạn đã không còn trong tổ nữa, bất giác nói:

“Chim nhạn bay mất rồi nhỉ?”

“Tuyệt nhất là hôm nay có thể nhìn thấy thành Osaka, suốt mùa hè không khí âm u, chẳng nhìn thấy gì cả.”

Kensuke nãy giờ vẫn nằm dài đọc sách, vừa nói vừa úp cuốn sách đang đọc dở, đứng dậy mở rộng cửa sổ hướng nam rồi chỉ vào đường chân trời phía đông nam.

Nếu nhìn từ đây, đương nhiên là không thể nhìn thấy toàn bộ tòa thành được xây trên nền đất chắc chắn nằm ở phía ấy. Thay vào đó, có thể thấy nó nổi lên trên đường chân trời. Một tòa thành lơ lửng. Lúc không khí trong sạch, thứ giống như tinh thần của tòa thành như bước ra từ thực thể của chính nó, vươn vai, từ trên cao nhìn bao quát bốn phía quanh mình. Thứ từ xa nhìn thấy được có lẽ là phong thái đó. Trong mắt Etsuko, tháp canh của lâu đài Osaka nhìn giống như bóng dáng của một hòn đảo diệu kì, nơi mà kẻ phiêu lưu lần nào cũng bị ảo ảnh đánh lừa.

Ở đằng đó không có ai sống hay sao? Không chừng ở trong tháp canh bị vùi trong bụi bặm đó vẫn có người.

Đoán là không có ai sống ở đó khiến cô dần bớt căng thẳng. Trí tưởng tượng bất hạnh không thể nào mà không đoán bừa việc có người sinh sống trong tháp canh cổ xưa xa tít tận chân trời ấy hay không... Trí tưởng tượng này lúc nào cũng uy hiếp gốc rễ hạnh phúc trong cô. Gốc rễ đó chính là việc không cần suy nghĩ về bất cứ việc gì.

“Đang nghĩ gì vậy, Etsuko? Nhớ Ryosuke à? Hay là...”

Kensuke vừa ngồi xuống bên cửa sổ vừa nói. Giọng nói này... chưa bao giờ nghĩ đến giọng nói này lại giống giọng nói của một người khác đến vậy... Không hiểu tại sao âm điệu này giống hệt âm điệu trong giọng nói của Ryosuke. Như thể đột nhiên lơ đễnh phòng vệ, Etsuko để lộ suy nghĩ trong lòng.

“Đang nghĩ xem có ai sống trong tòa lâu đài kia không nhỉ?”

Nụ cười có chút lúng túng của cô như kích thích bản tính thích châm chọc của Kensuke.

“Etsuko, xem ra em cực kì yêu quý con người đấy... con người, con người, con người. Em thực sự rất lành mạnh. Cỡ như tôi, chắc là phải thành thật hơn với bản thân mới được... Nếu làm như thế thì...”

Hôm nay Chieko đem bát đĩa bẩn của bữa sáng ra cạnh giếng rửa muộn hơn mọi hôm. Xong xuôi, cô ta đi lên cầu thang, rồi đột nhiên đưa cho Kensuke một cái cốc đã bọc lại bằng khăn tay. Ngón giữa của cô treo lòng thòng một bọc nhỏ, nhìn khá lỏng lẻo. Rồi Chieko bỏ vật đó xuống chỗ đầu gối của Kensuke nơi anh ta đang cầm chặt cái cốc lúc nãy trong tay.

“Đến rồi đây.”

“À, Thuốc anh cần đấy à?”

Lúc mở cái bọc ra thì bên trong có một chai thuốc ghi dòng chữ: Himrod’s Powder. Thứ thuốc chữa bệnh hen suyễn đặc hiệu của Mỹ này do người bạn làm việc cho một công ty mậu dịch ở Osaka mua giúp rồi gửi đến. Đã nhờ vả từ rất lâu rồi mà không thấy thuốc đến, nên cho tới hôm qua Kensuke vẫn còn lẩm bẩm chửi rủa người đó.

Thấy Etsuko định đứng dậy ra về, Chieko bèn nói:

“Này này, vừa nhìn thấy chị liền muốn về. Là sao thế?”

Nói như thế nhưng mà nếu cứ ở lại thì sẽ nói chuyện gì đây? Etsuko quan sát đại khái rằng: Vợ chồng Kensuke là đại diện cho những con người đang chán nản, có sự ân cần giống như mang một căn bệnh. Hai đặc tính của người nhà quê là thích đồn đại chuyện của người khác và tỏ ra tử tế một cách gượng gạo giống như khoác lên tấm áo ngụy trang cao cấp nhất, trong lúc không để ý, vợ chồng Kensuke đã bị nó nhập vào. Tấm áo ngụy trang cao cấp đó chính là thích cho lời khuyên và thích chỉ trích.

“Nói về việc không thể bỏ qua nhỉ. Bây giờ anh đang cho Etsuko lời khuyên. Bởi thế mà Etsuko muốn bỏ chạy đấy. Có đúng không Etsuko?”

“Không có gì để biện hộ cả... nhưng mà chị cũng có lời khuyên cho em đấy Etsuko. Lời khuyên này tuyệt đối là đứng trên tư cách đồng minh của em. Cũng có thể em sẽ nghĩ là chị xúi bẩy, hoặc là giả vờ khuyên để xúi bẩy không biết chừng...”

“Nói đi, nói đi nào.”

Sự tung hứng qua lại hòa hợp như một đôi vợ chồng mới cưới ấy thực không thể nghe nổi. Kensuke và Chieko bị giam hãm trong một làng quê buồn tẻ, mỗi ngày mỗi đêm đều diễn vở kịch gia đình tân hôn không có nhân vật chính.

...Bọn họ lặp đi lặp lại một vai diễn đã quen, lặp đi lặp lại những buổi biểu diễn thành công, chưa bao giờ hết hứng thú. Cũng không hề nghi ngờ vai trò của mình. Cho dù đến lúc đầu bạc răng long vẫn kẻ tung người hứng vô cùng hòa hợp, đó không phải gọi là chim liền cánh cây liền cành hay sao?

...Etsuko không thèm để ý, quay lưng lại với vợ chồng Kensuke rồi đi xuống cầu thang.

“Cứ đi là xong chuyện sao?”

“Vâng, em muốn dẫn Maki đi dạo, lúc trở về sẽ lại đến ạ.”

“Em đúng là người có ý chí như sắt thép,” Chieko nói.

Buổi sáng của một ngày nông nhàn. Việc thu hoạch vẫn nằm tĩnh lặng nghỉ ngơi đâu đó sâu bên trong tiết trời này. Yakichi đã đi làm việc ở vườn lê. Hôm nay là ngày Thu phân nên Nobuko được nghỉ học. Asako vừa cõng Natsuo đi bộ, vừa dắt theo Nobuko đến nơi cấp phát đồ trong làng để lấy đồ dùng cho trẻ con. Miyo lặng lẽ dọn dẹp từ phòng trong ra đến phòng ngoài, từ phòng ngoài vào đến phòng trong. Etsuko cởi dây xích con chó Maki vốn đang bị buộc dưới bóng cái cây bên cửa bếp.

Đi ra đường lớn Minoo, làm một vòng sang tận làng bên thì sao nhỉ? Yakichi nói rằng khoảng năm Chiêu Hòa thứ 10, khi lão một mình đi trên con đường này, cho đến khi ra đến tận đường lớn vẫn luôn bị một con cáo theo sát phía sau... Nói vậy nhưng cũng phải tốn đến hai tiếng. Đến nghĩa trang?... Chỗ đó lại gần quá.

Maki truyền sự rộn ràng của nó qua dây xích đến tay Etsuko. Cô giao phó việc quyết định hướng đi cho nó. Vào đến trong rừng hạt dẻ, tiếng ve sầu mùa thu vang vọng khắp cánh rừng. Những tia sáng mặt trời lóng lánh rơi xuống. Nấm shiba bị phát hiện bên dưới những phiến lá khô. Yakichi nói nấm shiba trong cánh rừng này chỉ dành riêng cho lão và Etsuko. Nobuko ngây thơ không biết gì, hái nấm làm đồ chơi liền bị lão đánh.

Trong những ngày nông nhàn, việc nghỉ ngơi cứ như bị cưỡng bức, mang đến cho trái tim của Etsuko sự nặng nề giống như những kẻ khỏe mạnh tự tưởng tượng ra bệnh tật rồi ép mình nghỉ ngơi. Chứng mất ngủ ngày càng trầm trọng. Trong những ngày này, cô phải sống như thế nào đây? Sống cho hiện tại là những ngày dài đơn điệu ư? Hay là nhìn lại quá khứ để sự khổ đau đã qua càng làm hiện tại trước mắt tồi tệ hơn? Etsuko chỉ có thể dùng ánh mắt giống như cô học sinh mới tốt nghiệp không bao giờ có được một thứ gọi là kì nghỉ nữa để nhìn vào sự nhàn rỗi rực rỡ trôi nổi bên trên thời tiết, bên trên phong cảnh... Nhưng mà đối với cô, nói như vậy cũng không hoàn toàn đúng. Từ thời học sinh, Etsuko đã cực kì ghét nghỉ hè. Đối với cô, nghỉ hè hoàn toàn chỉ là nghĩa vụ. Nghĩa vụ phải tự mình đi bộ, tự mình mở cửa, tự mình lao vào ánh nắng bên ngoài. Với một người từ khi còn nhỏ, chưa từng tự đi tất hay tự mặc đồ như thế thì ngôi trường mỗi ngày bị cưỡng ép đến cũng có thể trở thành một nơi thoải mái, tự do...

Cho dù cố vui vẻ với việc đến trường chỉ để quên đi sự căm ghét kì nghỉ, hậu quả phải gánh chịu sẽ là biến bản thân trở thành nô lệ của sự chán chường đúng thời điểm, vậy thì chút tươi sáng khắc nghiệt có được trong những ngày nông nhàn này nên định nghĩa là gì? Có điều gì đó đang xúi giục Etsuko. Cơn khát giống như thúc ép nghĩa vụ uống nước thông thường phải làm với bản thân. Cơn khát của kẻ say khướt vừa muốn uống nước lại vừa sợ nôn ra nếu uống.

Thứ vật liệu tạo nên tất cả cảm giác đó có ở trong cơn gió đang thổi qua rừng hạt dẻ. Một cơn gió đã mất đi hoàn toàn sự điên cuồng của bão. Bây giờ cơn gió ấy chỉ khẽ thở dài, làm xào xạc tán cây, giống như điệu bộ của một tên đàn ông chuyên đi dụ dỗ phụ nữ chạy theo mình... Từ ngôi nhà của người tá điền, nghe văng vẳng tiếng rìu chặt củi. Một, hai tháng nữa sẽ bắt đầu việc đốt than. Bên bìa rừng có chôn cái lò than nhỏ mà lão tá điền Okura vẫn dùng để đốt than cho nhà Sugimoto dùng.

Maki kéo Etsuko đi loanh quanh khắp rừng. Dáng đi uể oải như một bà bầu của cô thành ra bị ép buộc trở nên hoạt bát. Cô lúc nào cũng mặc đồ truyền thống. Bên đường có nhiều cây đã chặt bỏ phần thân, chỉ còn gốc trơ trọi. Vì sợ áo vướng vào gốc cây bị rách, vừa chạy Etsuko vừa kéo tà áo lên một chút.

Con chó đang bận rộn đánh hơi. Có thể nhìn thấy xương sườn của nó chuyển động do việc hít thở điên cuồng.

Ở một khoảnh rừng có chỗ đất đang đùn lên, nhìn rất giống dấu vết của chuột chũi. Bất giác Etsuko cũng đảo mắt tìm kiếm xung quanh cùng con chó. Bởi vì đột nhiên hít hà nên cô ngửi thấy một chút mùi mồ hôi người. Saburo đang đứng đó. Con chó mừng rỡ chạy đến bá lên vai cậu, nhiệt tình liếm mặt.

Một bên tay đỡ cái cuốc trên vai. Saburo đẩy Maki xuống bằng bên tay kia nhưng con chó cứ cố gắng bám vào vai cậu như thể không ai có thể dừng nó lại được.

“Cô chủ, kéo cái xích đi,” cậu nói.

Etsuko cuối cùng cũng giật mình nhận ra liền kéo cái xích.

Sự lơ đãng trong một khoảnh khắc chớp nhoáng chỉ thu vào mắt có hình ảnh cái cuốc được cậu vác bên vai phải, vì cơ thể rung lên khi đẩy con chó xuống mà cái cuốc cũng chuyển động theo. Trên cuốc, bùn đã gần khô, mũi kim loại sắc bén ánh lên sắc xanh, nhảy nhót trong ánh mặt trời xuyên qua tàn cây.

Nguy hiểm đấy! Nhỡ lưỡi cuốc đó rơi vào tôi thì sao?

Trong khi ý thức được sự nguy hiểm rõ ràng như thế, Etsuko lại yên tâm một cách kì lạ, cơ thể trở nên bất động chỉ hỏi Saburo rằng:

“Đi trồng cây ở đâu đấy?”

Bởi vì cô đứng im nên Saburo cũng không bước tiếp. Hai người cứ thế nói chuyện. Nếu quay người lại thì nhất định sẽ bị Chieko từ tầng hai nhìn thấy cảnh hai người đang sóng đôi. Nếu cô đi lên phía trước, Saburo sẽ phải quay người lại. Việc Etsuko cứ đứng im thế nói chuyện là kết quả của kế hoạch cô vừa nhanh chóng tính toán trong đầu.

“Ở ruộng cà tím ạ. Vừa thu hoạch cà xong đã ngay lập tức muốn trồng vụ tiếp theo.”

“Mùa xuân sang năm trồng cũng được mà.”

“Vâng, nhưng đang lúc rảnh rỗi thế này...”

“Cậu đúng là người yêu công việc thái quá đấy.”

“Vâng ạ...”

Etsuko nhìn chằm chằm vào cái cần cổ cháy nắng, uyển chuyển của Saburo. Bởi nội tâm quá sức nồng nhiệt đó, cậu không thể nào mà không vác cuốc lên ngay cả khi đáng lẽ được nghỉ ngơi. Cô yêu thích mặt tính cách đó bên trong con người cậu. Saburo là một người trẻ tuổi, năng lực cảm thụ vẫn chưa phong phú, nhưng giống cô, cậu cũng đang suy nghĩ về sự phiền toái của những ngày nghỉ.

Bất giác Etsuko nhìn thấy Saburo đi một đôi tất rách bươm bên trong chiếc giày lao động.

Đến lúc này, những người nói xấu tôi sẽ nghĩ gì nếu biết tôi vẫn ngập ngừng khi tặng một đôi tất cho người khác? Những người trong làng đồn rằng tôi là một người phụ nữ phóng đãng. Thế mà họ còn làm ra hành vi đồi bại gấp mấy lần tôi bằng thái độ dửng dưng. Sự ngập ngừng khổ sở này của tôi từ đâu mà đến? Tôi cũng chẳng hi vọng điều gì từ việc tặng hai đôi tất này cả. Trong lúc phớt lờ mọi chuyện thì một buổi sáng nào đó, tôi sẽ chấp nhận việc thế giới đang thay đổi. Buổi sáng đó, buổi sáng thuần khiết, không tạp niệm đó, đến quanh đây sớm một chút cũng tốt. Một buổi sáng không thuộc sở hữu của ai, không đến bởi kì vọng của ai... Tôi tồn tại trong vô vọng. Tôi còn mơ thấy hành vi của mình phản bội mình, xơi tái mình đến tận gốc rễ. Hành vi của một bản thân tôi không nổi bật, thực sự tầm thường.

Đúng rồi, tối hôm qua, chỉ nghĩ về việc đưa cho Saburo hai đôi tất cũng đủ an ủi tôi rồi... Không phải bây giờ... Nhận tất rồi cậu ấy sẽ như thế nào?... Cậu ấy sẽ cười có chút xấu hổ, rồi nói: “Cảm ơn cô ạ!” phải không nhỉ? Sau đó sẽ quay lưng, chẳng nói gì mà đi luôn... Đó là điều ai cũng có thể đoán ra. Tôi sẽ trở nên cực kì đáng thương.

Trước khi vướng phải sự lựa chọn khổ sở này, tôi đã băn khoăn trong nhiều tháng trời, không một ai biết được. Từ đại lễ mùa xuân của Thiên Lý giáo vào cuối tháng Tư, tháng Năm rồi tháng Sáu... Mùa mưa dài, tháng Bảy, tháng Tám... Mùa hè khắc nghiệt, và tháng Chín... Tôi muốn nhấm nháp một sự thừa nhận vừa khắc nghiệt vừa đầy sợ hãi, giống như đã từng nhấm nháp cái chết của chồng. Những cảm giác đó chính là hạnh phúc.

Rồi suy nghĩ của Etsuko tự nhiên thay đổi.

Tuy vậy, tôi vẫn hạnh phúc. Ai cũng không có quyền phủ nhận hạnh phúc của tôi.

...Etsuko cố tình đi lên trước, móc trong tay áo ra hai đôi tất.

“Cái này cho cậu. Hôm qua tôi đi bách hóa Hankyu, vì nghĩ đến cậu nên tôi đã mua đấy.”

Trong chốc lát, Saburo chăm chú nhìn vào gương mặt Etsuko có vẻ ngờ vực. Nói là cậu “có vẻ ngờ vực” nhưng thực ra đó chính là suy đoán của Etsuko. Trong ánh nhìn ấy chắc chắn có một câu hỏi đơn thuần. Chẳng có nửa điểm hoài nghi nào. Cậu không lý giải nổi việc người phụ nữ lớn tuổi hơn mình, lúc nào cũng lạnh lùng này tự nhiên lại tặng tất cho mình... Cậu nghĩ rằng mình cứ im lặng mãi như thế này thì thật là không phải. Cậu mỉm cười, lau đôi tay đầy bùn vào mông quần rồi nhận lấy hai đôi tất.

“Cảm ơn cô ạ.”

Vừa nói cậu vừa chụm gót đôi giày lao động lại, gập người cung kính. Khi cậu gập người xuống, một cách tự nhiên theo thói quen, gót chân chụm lại như vậy.

“Đừng nói với ai là tôi cho cậu nhé,” Etsuko nói.

“Vâng,” Saburo trả lời.

Và cậu thản nhiên đút hai đôi tất mới vào túi quần, sau đó đi về.

Mọi việc chỉ có thế. Không có chuyện gì xảy ra cả.

Hi vọng của Etsuko từ tối hôm qua, chỉ có thế này thôi ư? Chắc chắn là không phải như vậy. Đối với cô, chuyện vặt vãnh này được dự tính cẩn thận, được lên kế hoạch chu đáo giống như một nghi lễ. Bên trong con người cô, lấy chuyện vặt này làm ranh giới, một sự biến dạng nào đó chắc chắn sẽ xảy ra.

... Trên trời quá nhiều mây. Cánh đồng tràn đầy bóng mây, ý nghĩa của phong cảnh trở nên hoàn toàn thay đổi.

Cho dù là con người, nhìn qua thì sự thay đổi kiểu này được cho là dấu hiệu của sự tồn tại. Thực tế thì chỉ bằng việc thay đổi một chút cách nhìn nhận, con người có thể biến đổi thành bất cứ người nào khác. Etsuko kiêu ngạo đến mức tin rằng cô chỉ ngồi một chỗ mà vẫn có sự thay đổi như thế. Một chủng loại thay đổi không thể hoàn thành được nếu đôi mắt con người không biến thành đôi mắt lợn rừng... Cô vẫn chưa chịu thừa nhận. Chỉ dùng đôi mắt của con người mà nhìn nhận, cho dù thay đổi cách nhìn đến mức nào cũng chỉ nhận được những câu trả lời giống nhau.

...Đó là một ngày đột nhiên trở nên bận rộn. Một ngày thật kì diệu.

Etsuko đi xuyên qua rừng hạt dẻ, đến bờ kè nhiều cỏ bên cạnh con suối. Gần đó là chiếc cầu gỗ nối vào nhà Sugimoto. Bên bờ kia con suối là hàng trúc ken dày. Con suối này cùng với dòng chảy nhỏ bên cạnh nghĩa trang, đột nhiên đưa nước chảy theo một góc vuông rồi hướng về cánh đồng bao la phía tây bắc.

Maki nhìn xuống mặt suối tru lên. Nó chạy xuống suối nghịch nước, rồi lại sủa bọn trẻ con đang bắt cá diếc bằng lưới. Lũ trẻ con đồng thanh chửi bới con chó già, mặc dù không nhìn thấy, nhưng chúng cũng đoán ra người phụ nữ im lặng đang cầm xích chó là ai, rồi chúng gào lên những lời xấu xa giống như lời cha mẹ mình về người đàn bà còn trẻ đã góa chồng. Etsuko đứng im lìm trên bờ kè, lũ trẻ vừa vung vẩy giỏ cá vừa ùa lên, sau đó chúng chạy tán loạn mất dạng vào khoảnh rừng trúc đang chìm trong ánh nắng. Chỉ còn thấy bóng dáng chúng qua những cụm lá trúc rung nhẹ theo từng bước chạy. Một lúc sau, ở xung quanh đó lá trúc vẫn còn rung rinh.

Bên phía đối diện rừng trúc đột nhiên vang lên tiếng chuông xe đạp. Tới sát cây cầu gỗ, người bưu tá nhảy xuống xe. Đó là một người tầm bốn năm, bốn sáu tuổi. Ông ta có cái tật thích xin xỏ, khiến mọi người cảm thấy rất phiền phức.

Etsuko đi về phía ông ta rồi nhận điện báo. Người bưu tá nói, nếu không mang theo con dấu thì ký tên cũng được. Ở vùng quê này, việc ký tên bằng tiếng Anh cũng đã thông dụng. Người bưu tá nhìn chăm chú vào cái bút bi ngòi nhỏ của cô.

“Cái này là bút gì vậy?”

“Bút bi đấy. Đồ rẻ thôi mà.”

“Nhìn lạ nhỉ, cho tôi xem một chút.”

Ông ta cứ tấm tắc khen mãi, gần như muốn mở miệng ra xin. Chẳng chút ngập ngừng, Etsuko đưa nó cho ông ta rồi đi lên bậc đá, trong tay cầm bức điện báo của Yakichi. Cô thật là kì lạ nhỉ? Chỉ có mỗi việc đưa hai đôi tất cho Saburo mà cũng thấy khó khăn đến vậy thế mà khi lão bưu tá xin xỏ cái bút bi liền cho ngay... Chắc chắn là điều đó. Nếu không phải là yêu đi chăng nữa thì người với người cũng có thể kết nối với nhau, cùng nhau vui vẻ. Thậm chí ngay cả khi không phải là tình yêu chăng nữa.

Điện thoại nhà Sugimoto cùng với cây piano của hãng Bechstein đều đã bị bán đi hết, nên trong những trường hợp cần liên lạc công việc không mấy gấp gáp từ Osaka thì điện báo được sử dụng thay cho điện thoại. Những người nhà Sugimoto cũng đã học được thói quen không cảm thấy bất ngờ khi nhận được điện báo lúc đêm khuya. Vừa mở tấm điện báo này ra, sắc mặt Yakichi đột nhiên trở nên vui vẻ. Người gửi là Bộ trưởng Miyahara Keisaku. Ông ta là đàn em của Yakichi, là giám đốc kế nhiệm của công ty Thương thuyền Kansai, từ sau chiến tranh đã bước chân vào chính giới. Để chuẩn bị cho việc tuyển cử, ông ta đang đi du thuyết khắp nơi, hiện trên đường hướng về Kyushu. Vì có khoảng nửa ngày rảnh rỗi nên buổi chiều tối sẽ đến thăm Yakichi tầm ba, bốn mươi phút... Việc quá bất ngờ như thế, ngày đến thăm lại chính là ngày hôm nay.

Thỉnh thoảng có mấy người làm việc ở hợp tác xã nông nghiệp ghé qua phòng làm việc của Yakichi. Hiện giờ tiết trời vẫn nóng thế mà người đàn ông đi loanh quanh kiểm tra tình hình cấp phát, mặc một chiếc áo jacket cẩu thả như thể mặc áo bông kiểu Nhật. Sự tham nhũng của nhân viên tiền nhiệm do Đoàn thanh niên nắm giữ rất kinh khủng nên mùa hè năm nay đã tổ chức bầu lại nhân viên mới. Người đàn ông này chính là nhân viên mới đã thông qua tuyển cử mà nhận trách nhiệm công việc. Công việc của anh ta là đi loanh quanh lắng nghe ý kiến của những người trước đây là địa chủ. Địa phương này vốn dĩ ủng hộ đảng Bảo thủ nên anh ta tin tưởng rằng sự khôn ngoan trong đối nhân xử thế chính là phong cách hành xử quan trọng nhất thời nay.

Vừa nhìn thấy gương mặt tràn đầy vui vẻ của Yakichi sau khi đọc điện báo, anh ta liền hỏi thăm Yakichi rằng đó là thông báo gì vậy. Không muốn bị người khác hỏi về chuyện riêng của mình, Yakichi có chút lưỡng lự, tuy nhiên kết cục cũng buộc phải nói ra. Sự kiềm chế trên mức cần thiết chính là thuốc độc với cơ thể già nua của lão.

“Điện báo ngài Bộ trưởng Miyahara sẽ đến chơi nhà, là chuyến thăm với tư cách bạn bè thôi, đừng nói cho ai trong làng biết nhé. Ông ấy muốn đến để thư giãn nên nếu ông ta cảm thấy phiền lòng thì tôi cũng áy náy. Miyahara là đàn em thời trung học của tôi. Vào công ty thương thuyền sau tôi hai năm.”

Trong phòng khách có hai cái ghế sofa và mười một cái ghế đã lâu không có ai chạm vào, dáng vẻ của chúng chẳng khác gì những người đàn bà mòn mỏi chờ đợi, thứ nổi lên trên miếng bọc ghế bằng vải lanh màu trắng là sự cạn kiệt của cảm xúc không thể vãn hồi. Nhưng không hiểu tại sao khi đứng trong căn phòng này, Etsuko lại cảm thấy trái tim mình thật sự có thể thả lỏng. Những ngày trời nắng, cô đều phải mở cửa sổ của căn phòng này lúc 9 giờ sáng. Mùa này đa phần là những ngày đẹp trời, khi cửa sổ hướng đông vừa mở ra, ánh sáng buổi sớm tràn vào căn phòng, khó khăn lắm mới dừng lại trên má bức tượng đồng của Yakichi. Khi mới đến làng Maiden, một buổi sáng nọ, lúc mở cửa sổ này ra, Etsuko đã cực kì bất ngờ. Trên mấy bông hoa cải cắm trong bình trơ trọi có biết bao nhiêu là bướm, cho đến bây giờ, cô vẫn thở dài chờ đợi khoảnh khắc đó, khi cửa sổ mở ra, những cánh bướm đồng loạt vỗ cánh bay ra ngoài.

Etsuko cùng Miyo cẩn thận phẩy bụi bằng chổi lông gà, rồi dùng khăn đã tẩm sáp lau cái hộp thủy tinh bên trong có tiêu bản nhồi bông của một con chim thiên đường. Cho dù là thế thì cũng không thể lau đi được mùi mốc đã ngấm vào trong đồ dùng và cột kèo.

“Làm thế nào với cái mùi này nhỉ?”

Etsuko đang chà khăn lên bức tượng đồng vừa nhìn xung quanh vừa nói. Miyo không trả lời. Cô thôn nữ buồn ngủ trèo lên trên ghế, đưa chổi lông gà phẩy bụi ở tấm biển ngạch một cách vô cảm.

“Cái mùi kinh khủng này!”

Etsuko lại một lần nữa lặp lại như thể lẩm bẩm một mình. Trong lúc vẫn đứng trên ghế, Miyo nhìn Etsuko rồi trả lời.

“Vâng, thực sự là mùi khó ngửi.”

Etsuko cảm thấy tức tối. Vừa tức tối vừa nghĩ, tại sao Saburo và Miyo cùng có kiểu phản ứng quê mùa, ù lì như thế này mà Saburo luôn khiến trái tim cô được an ủi, còn Miyo lại luôn làm cô bực tức. Chẳng có lý do nào khác ngoài việc nếu so sánh sự giống nhau của Miyo và Saburo thì sự giống nhau giữa cô và Saburo rõ ràng là không bằng. Điều đó làm cô tức giận.

Etsuko thử ngồi lên chiếc ghế mà buổi chiều Yakichi có lẽ sẽ chân thành mời ngài Bộ trưởng ngồi xuống đó. Một cách tự nhiên, cô như hiểu được cảm giác của người đàn ông bận rộn ấy với Yakichi, đó là cảm giác rộng lượng pha lẫn một chút thương xót khi nhìn vào phòng khách của vị đàn anh vốn bị công ty thương thuyền quên lãng từ lâu. Bộ trưởng sử dụng từng giây từng phút quý giá trong ngày của mình như một món quà duy nhất của cuộc thăm hỏi, chân thành đưa cho chủ nhà.

“Cứ thế là được, không phải chuẩn bị gì đâu.”

Nét mặt Yakichi không giấu được vui mừng, lặp đi lặp lại với Etsuko như thế. Yakichi cảm thấy chuyến thăm của một yếu nhân quyền cao chức trọng sẽ mang đến món quà là cảm giác những ngày vinh quang xưa kia đã quay trở lại.

“Chạy đua làm một chân ứng cử viên cho cuộc bầu cử thì sao ạ? Qua rồi thời đại của những tên trẻ tuổi vô ơn sau chiến tranh, cả chính giới lẫn giới kinh doanh đều đang muốn quay đầu nhìn lại những anh cả dày dạn kinh nghiệm đấy ạ,” Etsuko nói.

Khi được nghe nói như thế, Yakichi mắng nhiếc bản thân, sự mắng nhiếc của kẻ mang mặt nạ tự ti, như được chắp thêm đôi cánh, tỏa ra hào quang rực rỡ.

“Ta thì không làm được gì đâu. Một lão già như ta thì cũng chỉ là thứ vô dụng. Thế mà bị nói đến độ trở thành lão già không an phận, giả vờ giả vịt làm nông dân. Thực ra việc ta có thể làm chắc là trồng mấy chậu cây cảnh thôi... Nhưng ta chẳng có gì hối hận cả. Ta cực kì mãn nguyện. Có thể trước mặt con mà nói điều này sẽ bị con đánh giá thế nào đây, nhưng ở thời đại như thế này có thể phá bỏ định kiến xã hội, đứng trước mặt người khác nói điều mình nghĩ, ta nghĩ cũng chẳng có gì là nguy hiểm cả. Ai mà biết được lúc nào mọi thứ sẽ khác đi. Tất cả mọi thứ đều có thể nhìn thấy rõ ràng bên trong thế giới này. Thấy hòa bình thì cũng thấy suy thoái kinh tế, thấy chiến tranh thì lại thấy nền kinh tế phát triển. Ở thế giới cái gì cũng rõ ràng này, mọi người sống rồi lại chết đi. Con người mà, sống chết là lẽ trời. Đương nhiên là vậy rồi. Cá cược sinh mạng cho cái sự gọi là nhìn thấy ấy rõ ràng là một trò hề. Hơn thế, người như ta mà không đặt cược sinh mạng thì chẳng làm nên trò trống gì? Chà, không phải riêng ta như vậy. Một khi muốn làm nên sự nghiệp thì không đánh cược tính mạng không xong. Ta nghĩ như thế đấy. Những người đang vui vẻ mà sống trong thực tại này, họ đã không dám đánh cược tính mạng cho công việc, nhưng lại buộc phải làm công việc ấy, kể cũng đáng thương. Đối với những việc như thế, ta cũng chẳng hơn gì một lão già sắp chầu tiên tổ đến nơi rồi. Đừng tức giận vì lời càm ràm của một kẻ vất đi như ta làm gì. Ta cũng chỉ là một lão già thôi mà. Cặn bã ấy mà. Sau khi lấy hết những giọt rượu tinh túy rồi ngoài việc nấu canh bã rượu thì chẳng dùng được vào việc gì khác. Nhưng nếu từ thứ đó mà tiếp tục cất rượu lần thứ hai thì cũng không phải câu chuyện tàn nhẫn gì.”

Thứ mà Yakichi đang định hối lộ cho ngài Bộ trưởng mang tên là “ung dung, tự do tự tại” lại làm người ta nghĩ đến ảo tưởng, hám danh hám lợi. Lão hối lộ để nhận lại được sự hứa hẹn gì nhỉ? Vậy chẳng hóa ra cuộc sống ẩn dật của Yakichi, vẫn luôn phải cầu xin xã hội ban phát cho những lời đánh giá, bình phẩm hay sao? Giống như cầu xin xã hội phải tôn trọng móng vuốt sắc nhọn đã được giấu đi của một con chim ưng già đang giận dỗi thế giới.

Ăn hoa rụng bên nhành thu cúc

Uống sương sa dưới gốc mộc lan.

Hai câu thơ đích thân Yakichi viết trên tấm biển ngạch ở phòng khách. Đó chính là hai câu đối yêu thích của lão trong bài thơ Ly Tao .

Một kẻ tự thân lập nghiệp từ hai bàn tay trắng, đạt được hứng thú đến chừng đó thôi cũng đã là tuyệt vời. Nếu một lần đặc biệt dở hơi cũng đủ để giáo dục con mắt thẩm mỹ của Yakichi thì sự dở hơi mang phong cách tá điền lại là cái phanh hãm gắn vào dã tâm ở đâu đó trong con người lão. Con người sinh ra đã là quý tộc thì không tiếp nhận mạnh mẽ sự phong lưu đến thế.

Cho đến buổi chiều, mọi người trong nhà Sugimoto đều cực kì bận rộn. Yakichi nói đi nói lại rằng tiếp đón không cần quá phô trương. Nhưng mọi người đều biết nếu làm thế thật thì nhất định tâm trạng lão sẽ rất xấu. Kensuke một mình ở tầng hai, lặng lẽ trốn đi để không phải làm việc. Etsuko và Chieko dọn dẹp những chiếc hộp đựng bánh nhân đậu đỏ của ngày Thu phân, lỡ như phải làm bữa tối cho họ mang theo thì cũng có thể dùng hộp này. Đến cả phần ăn của thư kí và lái xe cũng được chuẩn bị. Vợ của lão tá điền Okura được gọi đến để giết gà. Bà ta mặc váy ngang bắp chân, hoa văn lốm đốm, đi đến chuồng gà. Hai đứa con của Asako hào hứng đi theo.

“Không được đâu. Đã nói là không được nhìn người ta giết gà rồi mà.”

Asako từ trong nhà gọi theo.

Không biết nấu nướng hay là may vá, vậy mà Asako lại có một tài năng dồi dào trong việc giáo dục con mình thành những đứa trẻ thành phố. Mỗi lần Nobuko mượn truyện tranh giấy đỏ của con gái nhà Okura là cô ta lại nổi giận. Cô ta tịch thu cuốn truyện tranh, thay vào đó bắt lũ trẻ đọc cuốn sách tranh có giải thích bằng tiếng Anh. Nobuko trả đũa mẹ mình bằng cách bôi bẩn bằng mực màu xanh lên mặt công chúa trong sách.

Etsuko lấy khay sơn mài từ trong tủ bát ra, lau từng cái từng cái một, có chút run rẩy chờ đợi tiếng kêu kinh hoàng của con gà sắp bị giết. Hà hơi vào cái khay rồi lau đi. Sơn mài màu xanh được lau như thế liền trở nên sáng bóng, phản chiếu gương mặt Etsuko. Cảm giác bất an từng đợt cuộn lên trong lòng, cô tưởng tượng ra quang cảnh con gà đang bị giết trong nhà kho.

Nhà kho ở kế sau nhà bếp. Bà vợ Okura xách một con gà vào bên trong nhà kho. Nơi đó bị ánh sáng mặt trời buổi chiều chiếu sáng một nửa, vì thế mà ở phần không được chiếu sáng lại càng có cảm giác tối tăm hơn. Đường viền được vẽ lên bởi sự phản xạ ánh sáng của thứ kim loại sắc bén như lên tiếng nhắc nhở về sự tồn tại của cuốc, thuổng ở trong góc tối. Hai, ba tấm cửa chớp mục nát dựa vào tường. Cũng có quang gánh. Có cả bình phun thuốc diệt sâu bọ cho cây hồng. Bà vợ Okura ngồi trên cái ghế nghiêng ngả, phía trong cái đầu gối giống như cục bướu của một thân cây to kẹp chặt cánh một con gà đang giãy giụa. Mọi chuyện cứ thế mà bắt đầu. Trong căn nhà kho ngoài bà ta ra còn có hai đứa trẻ đi theo, tất cả mấy cặp mắt đều dán chặt vào nhất cử nhất động của bà ta.

“Không được đâu cô chủ à, mẹ cô sẽ mắng đấy. Đi ra ngoài kia đi. Đây không phải là chuyện trẻ con có thể xem đâu.”

Con gà kêu lên thảm thiết. Như cảm thấy âm thanh của cái chết truyền đến từ đồng loại. Phía chuồng gà, lũ gà đồng loại của nó cũng gây ra một phen náo loạn.

Natsuo bé bỏng kéo tay cô chị Nobuko, đôi mắt rực sáng nằm gọn trong bóng tối ngược nắng. Bà vợ Okura cúi đầu bên trên con gà cánh đã trở nên vặn vẹo, rồi đưa hai tay về phía cái cổ gà một cách khó chịu, nuốt khan một cái. Vừa nhìn chằm chằm vào con gà mình vừa ra tay giết, bà ta vừa thẫn thờ đứng lên.

Đến cuối cùng, Etsuko cảm thấy bối rối, mình phải kêu lên như thế nào đây? Cô đều không hiểu. Tất cả những gì nghe thấy chỉ là tiếng kêu căm phẫn của con gà.

Yakichi giấu đi cảm giác lo lắng rằng khách sẽ không đến, cố gắng để người khác nghĩ lão không phải đang rất sốt ruột vì chờ đợi ngài Bộ trưởng. Nhưng dáng vẻ này chỉ kéo dài được tới 4 giờ. Khi bóng của cây phong trong vườn trở nên đậm hơn thì lão có vẻ không muốn giấu giếm sự bất an nữa. Lão hút nhiều thuốc lá cuộn hơn bình thường, sau đó ngay lập tức đứng lên đi ra vườn lê làm việc.

Etsuko đi ra đến tận điểm cuối của con đường phía trước nghĩa trang xem có chiếc xe sang nào nhắm thẳng vào nhà Sugimoto hay không. Dựa người vào dầm cầu, cô nhìn chằm chằm vào khúc ngoặt của con đường phía ха ха.

Con đường dành cho ô tô chưa hoàn thành, mặt đường trải nhựa dang dở kết thúc ở phía xa đó, ruộng lúa nước tươi tốt gần đến lúc thu hoạch, những hàng ngô thẳng tắp, khu rừng và cái ao nhỏ dưới bóng rừng cây, tuyến tàu điện Hankyu, đường làng, con suối, con đường ô tô chạy trên những hình dáng đa dạng ấy đến tận điểm cuối của tầm nhìn. Nếu cứ thế mà nhìn vào điểm mút đó, trái tim của Etsuko như được an ủi bằng một cảm giác mơ mơ hồ hồ. Tưởng tượng về việc một chiếc ô tô đang đi dọc theo con đường, đột nhiên đỗ xịch lại trước mặt cô đúng là việc không tưởng, thậm chí còn có thể gọi là kì tích. Hỏi bọn trẻ con thì chúng nói rằng, từ chiều đến giờ có hai, ba chiếc xe đã đỗ ở đây nhưng bây giờ đến vệt bụi đường chúng để lại cũng không còn.

Đúng rồi, hôm nay là tiết Thu phân. Thế mà có chuyện gì xảy ra vậy? Từ buổi sáng đã làm bánh nhân đậu đỏ. Để lũ trẻ con không phát hiện ra rồi ăn vụng mất, đã cẩn thận giấu trên tủ bát rồi. Mọi người đều bận nên chẳng ai nghĩ đến mấy chuyện này. Tôi đã đứng trước bàn thờ, vái một lần. Cắm nhang giống như việc hằng ngày vẫn làm. Cả ngày dài chờ đợi mòn mỏi chuyến thăm của một người còn sống nên chẳng ai còn nhớ đến người đã chết.

Etsuko nhìn thấy một gia đình đi tảo mộ ở nghĩa trang Hattori, trong lúc đi về người trước người sau nói chuyện rôm rả. Đó là một gia đình rất đặc trưng với bố mẹ tuổi trung niên và bốn đứa con trong đó có một đứa là nữ sinh trung học. Bọn trẻ nhà ấy không chịu đi đứng trật tự, lúc thì quay ngược lại lúc thì chạy nhanh lên phía trước. Chúng đang thi bắt cào cào trên thảm cỏ ở chỗ vòng xoay hình tròn. Đứa nào không dẫm chân lên cỏ mà bắt được nhiều cào cào nhất thì dành được phần thắng. Bãi cỏ dần dần chìm vào bóng hoàng hôn. Khu mộ bị nhìn trọn đến tận cùng cửa vào, khu rừng rậm rạp và những bụi cây tạp, tất cả như miếng bông gòn thấm nước, dần dần bị hư ảnh cuối ngày nuốt lấy. Chỉ còn con dốc trên ngọn đồi phía xa xa là vẫn được mặt trời chiếu cố một chút ánh sáng, bia mộ bằng đá và những bụi cây không sợ lạnh, lá vẫn xanh tươi rực rỡ trong ánh tà dương. Chỉ riêng con dốc ấy giống như khuôn mặt bị ánh sáng tĩnh lặng chạm vào.

Etsuko nghĩ, đôi vợ chồng trung niên hoàn toàn không để tâm đến lũ trẻ, cái vẻ vừa mỉm cười vừa đi bộ nói chuyện tâm đầu ý hợp của họ có vẻ ngốc nghếch. Trong kiểu suy nghĩ tiểu thuyết hóa các sự việc của cô, chồng thì nhất định phải lăng nhăng, vợ thì nhất định phải khổ đau, vợ chồng đã đến tuổi trung niên chẳng phải sẽ có chút mệt mỏi và lười nói chuyện với nhau hay sao? Chẳng phải sẽ trở nên ghét nhau mà sẽ không nói nhiều với nhau hay sao? Hoặc ít nhất cũng phải trở thành một trong hai trạng thái đó. Tuy nhiên, người chồng dáng vẻ quý ông mặc một chiếc quần tinh tươm, cái áo khoác kẻ sọc nổi bật và người vợ mặc áo ngoài màu hoa tử đằng đang khoác trên tay chiếc giỏ mua hàng, trong đó lấp ló một cái bình giữ nhiệt, hai bộ dạng có vẻ chẳng liên quan gì đến nhau. Những con người này thuộc về một loại người luôn biến những câu chuyện của xã hội trở thành những vấn đề lúc trà dư tửu hậu và sau đó thì quên luôn.

Đi đến chỗ cây cầu, cặp vợ chồng gọi lũ con, rồi nhìn con đường vắng ngắt không một bóng người một cách bất an. Sau đó người đàn ông đi đến gần Etsuko, lịch sự hỏi thăm:

“Xin cô cho tôi hỏi một chút, đường đến ga Okamachi tuyến Hankyu đi như thế nào nhỉ?”

Trong lúc Etsuko chỉ cho họ con đường tắt băng qua cánh đồng và khu nhà ở xã hội, hai vợ chồng đều ngạc nhiên với chất giọng chuẩn Tokyo, khu Yamanote của Etsuko. Từ lúc nào không rõ, lũ trẻ cũng tập trung lại, ngước mắt nhìn lên khuôn mặt Etsuko. Đứa con trai khoảng bảy tuổi của họ khẽ khàng đưa nắm tay đang nắm chặt ra trước mặt cô, rồi nới lỏng nắm tay ra một chút.

“Nhìn này!”

Trong cái lồng làm bằng những ngón tay nhỏ bé ấy là một con cào cào màu xanh nhạt đang uốn cong thân thể khẳng khiu. Con côn trùng đang chầm chậm bật chân dưới bóng của những ngón tay.

Chị của cậu bé kéo bàn tay cậu xuống rồi giơ cao lòng bàn tay mình lên một cách thô bạo. Cậu bé vô thức xòe tay, để con cào cào bay ra, vỗ cánh là là mặt đất rồi phi luôn vào bụi cây bên đường. Hoàn toàn biến mất.

Hai chị em bắt đầu cãi cọ. Bố mẹ chúng vừa cười vừa mắng con mình rồi quay sang nhìn Etsuko bằng đôi mắt tạ lỗi. Sau đó cả nhà họ lại tiếp tục thong thả đi bộ. Dần dần đi vào đường bờ ruộng cỏ mọc um tùm.

Etsuko bất giác ngoảnh mặt rồi nghĩ, cái xe ô tô mà cả nhà Sugimoto đang chờ đợi sẽ không bao giờ đậu lại sau lưng cô. Trên con đường dành riêng cho ô tô, dù căng mắt ra nhìn cũng không thấy bóng dáng một cái xe nào. Bóng tối từ từ bao trùm con đường cho đến khi nó chỉ còn là một vệt lờ mờ.

Đến lúc mọi người đi ngủ, việc ngài Bộ trưởng thật sự không đến đã là chuyện chắc chắn. Cả gia đình chìm trong không khí nặng nề. Như thể bắt chước theo tâm trạng và hành động của Yakichi, chẳng ai nói một lời nào, bất đắc dĩ trưng ra khuôn mặt như thể dự đoán rằng ngài Bộ trưởng sẽ lại đến.

Từ khi Etsuko đến đây, chưa bao giờ cả gia đình này cùng phải chờ đợi như vậy. Về những việc phải làm trong ngày Thu phân, Yakichi không nói một lời nào. Có lẽ lão đã quên. Lão vẫn chờ đợi. Cứ thế đợi mãi. Hi vọng rồi lại tuyệt vọng, vừa làm lão tổn thương vừa trở nên lẩn thẩn, rơi vào tình trạng giống như cả thế giới bỏ rơi mình, hệt tình trạng xưa kia của Etsuko khi mòn mỏi đợi chồng về nhà.

“Sẽ đến, nhất định là sẽ đến!”

Nói ra những lời này thực sự là việc đáng sợ. Chẳng phải khi nói ra những lời như vậy tức là đã khẳng định hi vọng trong đầu mãi mãi sẽ không bao giờ thành hiện thực hay sao?

Dù ít dù nhiều, Etsuko cũng đang cố gắng hiểu cho tính khí của Yakichi nhưng cô không nghĩ rằng kì vọng vào cuộc viếng thăm ngày hôm nay của lão chỉ đơn giản là kì vọng vào cơ hội được vinh hiển lần nữa. Chúng ta thường tổn thương sâu sắc vì những thứ mình coi thường lại dám phản bội mình hơn là tổn thương vì kì vọng bị chà đạp. Điều đó giống như bị một con dao găm đâm từ sau lưng.

Yakichi hối hận vì đã cho gã nhân viên hợp tác xã nông nghiệp xem bức điện báo. Đây chẳng phải là cơ hội cho lũ người đó dán cái mác “lão già bị khinh thường” vào mặt Yakichi hay sao? Gã nhân viên hợp tác xã nông nghiệp kia khăng khăng muốn nhìn mặt Bộ trưởng một cái, nên đến tận 8 giờ tối vẫn ở lì tại nhà Yakichi giúp làm việc vặt một cách nhiệt tình. Anh ta chứng kiến chẳng thiếu việc gì từ sự nổi giận của Yakichi, những lời nói đùa nửa phần châm chọc của Kensuke, không khí háo hức chuẩn bị đón tiếp của cả gia đình Sugimoto, màn đêm dần đổ ụp xuống đầu họ, hi vọng thực sự mất hết.

Về phần Etsuko, qua sự việc của ngày hôm nay, cô học được bài học rằng không nên chờ đợi bất cứ điều gì. Cùng với điều đó, cuộc đấu tranh nội tâm đầy đau khổ để trái tim không bị tổn thương của một Yakichi đã bị bán đứng niềm hi vọng làm Etsuko lần đầu tiên cảm thấy cảm giác thân thương kì lạ kể từ khi đặt chân đến làng Maiden. Nói không chừng bức điện báo đó là một trò đùa. Một trong số những người quen của Yakichi ở Osaka, trong một bữa tiệc, khi hơi men bốc lên đầu liền nổi hứng muốn bày ra trò đùa này để chơi khăm lão chăng?

Etsuko chợt thấy thương hại Yakichi. Để sự đồng cảm này không bị lão phát hiện, cô chỉ đối xử với lão như những người khác trong gia đình, không hơn không kém.

Quá 10 giờ tối, Yakichi đã thực sự bỏ cuộc. Cùng với cảm giác sợ sệt một cách khiêm nhường chưa từng có, lão chợt nhớ ra Ryosuke. Đem tội lỗi mà một đời chẳng bao giờ thèm nghĩ đến ra chơi đùa ở một xó xỉnh nào đó trong lòng. Rồi suy nghĩ về tội lỗi đó cứ lớn dần lên, nếu nếm thử sẽ đem đến vị ngọt đắng ngắt trên đầu lưỡi. Sau khi xử lý xong xuôi thì lại nảy ra ý nghĩ muốn xu nịnh cảm giác của bản thân. Bởi vậy mà đêm nay, lão cảm thấy Etsuko nhìn xinh đẹp hơn bao giờ hết.

“Tiết Thu phân mà lại bị làm phiền thế này. Hay là ngày giỗ Ryosuke cùng đi Tokyo tảo mộ nhỉ?” Yakichi nói.

“Cho con đi sao?” Etsuko nghe xong liền nói bằng điệu bộ hạnh phúc dồn nén như thể đã mong ngóng việc này từ lâu. Một lúc sau cô lại nói:

“Bố à, bố đang lo lắng điều gì về anh Ryosuke sao? Người đó, ngay cả lúc còn sống cũng chẳng phải là của con rồi.”

...Trời mưa liền hai ngày. Và đến ngày thứ ba, ngày 26 tháng Chín thì trời nắng to. Cả nhà Sugimoto đem đống đồ tích trữ lâu ngày ra giặt nên mọi người đều bận rộn từ sáng.

Etsuko vừa phơi cái tất toàn mụn vá của Yakichi (nếu Etsuko mua tất mới cho lão, hẳn lão sẽ vô cùng tức giận), đột nhiên Etsuko lo lắng: Saburo đã làm gì với hai đôi tất mình tặng nhỉ? Sáng nay, vô tình nhìn thấy Saburo vẫn đi chân trần bên trong đôi giày lao động rách bươm, cậu mỉm cười, nụ cười làm tăng thêm vẻ thân thiết, rồi cậu nói, “Cô chủ, chào buổi sáng ạ.” Từ lỗ thủng của đôi giày có thể nhìn thấy trên mắt cá chân lấm lem của cậu, những vết xước do lá cỏ cắt vào vẫn còn mới.

Chẳng lẽ cậu ta chỉ đi hai đôi tất của tôi những dịp trọng đại hay sao, không phải đồ cao cấp gì thế mà... Đúng là suy nghĩ của một cậu bé nhà quê.

Tại sao không đi tất vậy? Etsuko muốn hỏi như thế nhưng lại không cất nên lời.

Dây thừng buộc vào cành của bốn cây dẻ gai lớn trước cửa nhà bếp, đồ vừa giặt xong phơi lên kín hết những sợi dây chăng ngang dọc, bay phất phới dưới ngọn gió tây thổi đến từ khu rừng hạt dẻ. Con chó Maki đang bị xích, chơi đùa với những cái bóng màu trắng bay phấp phới trên đầu. Mấy lần nó chỉnh lại dáng ngồi rồi lại vội vàng sủa lên ăng ẳng như chợt nhớ ra những cái bóng trắng không thể nào mà bắt được ấy. Etsuko nhìn vào chỗ đồ đã khô, ngay lúc đó có một cơn gió thổi đến, chiếc tạp dề màu trắng vẫn còn ướt đột nhiên bay đến, úp lên mặt cô. Cái tát nhẹ nhàng mềm mại như thế cũng làm má cô nóng bừng lên.

Bây giờ Saburo đang ở đâu nhỉ?

Cứ nhắm mắt lại cô lại nghĩ đến mắt cá chân đầy vết xước của Saburo mà cô nhìn thấy buổi sáng hôm nay. Một ít tật xấu của cậu, nụ cười mỉm của cậu, sự nghèo khó của cậu, bộ quần áo rách rưới của cậu, toàn bộ những thứ đó đều hấp dẫn Etsuko. Sự nghèo khổ đáng yêu của cậu ấy! Đó là điều đặc biệt hấp dẫn nhất. Giống như đàn ông đang thưởng thức vẻ bẽn lẽn của một cô gái đồng trinh, sự nghèo khó của Saburo cũng đang phô bày đầy hứng thú trước mặt Etsuko.

Chẳng lẽ cậu ta đang say mê đọc cuốn truyện lịch sử tại phòng mình hay sao?

Etsuko vừa lau tay vào vạt chiếc tạp dề vừa đi ngang qua căn bếp. Bên cạnh cửa sau có đặt một cái thùng rác. Cạnh đó là cái vại mà Miyo thường dùng để đựng cơm nguội và rau hư nát. Khi nào cái vại này đầy, cô ta sẽ đem tất cả đổ vào một cái hố rộng tầm hai chiếu để ủ phân.

Etsuko chợt đứng khựng người lại. Cô phát hiện ra một thứ mà không bao giờ có thể nghĩ nó lại nằm trong chiếc vại đựng đồ thối nát này. Từ bên dưới chỗ rau cải đã chuyển màu vàng và xương cá thấp thoáng một miếng vải có màu tươi tắn, vẫn còn mới tinh. Màu xanh đậm ấy có phần quen mắt. Etsuko khẽ thò tay vào trong vại lôi miếng vải ra. Là tất. Từ bên dưới đôi tất màu xanh đậm lại thấy cả đôi tất màu trà. Trên hai đôi tất, dấu tích dù chỉ một lần xỏ vào chân người cũng không có. Mác sản phẩm của cửa hàng bách hóa vẫn đính trên dây kim loại màu vàng.

Etsuko thẫn thờ một lúc trước phát hiện không ngờ đến này. Đôi tất rơi khỏi ngón tay, nằm ngang ra trong vại, bên trên đống rau thối cơm thiu bẩn thỉu. Thế rồi sau hai, ba phút trấn tĩnh, Etsuko nhìn ra xung quanh, ngay lập tức dúi sâu hai đôi tất xuống bên dưới đống rác rưởi như thể người đàn bà lăng loàn đang cố chôn đi một bào thai. Cô rửa tay. Rồi cô lại cẩn thận lau hai bàn tay của mình vào vạt chiếc tạp dề, miên man suy nghĩ. Những suy nghĩ lộn xộn không thể dễ dàng sắp xếp lại một cách có trật tự được. Trước khi gói gọn lại mọi suy nghĩ trong đầu, không cần giải thích, cơn tức giận bốc lên, Etsuko quyết định hành động.

Nhìn thấy Etsuko xuất hiện ở trước cửa sổ, Saburo đang ở trong căn phòng ba chiếu của mình, vội vội vàng vàng khoác chiếc áo vào, gấp gáp cài khuy áo rồi cung kính ngồi xuống. Khuy tay áo cũng chưa kịp cài. Cậu ta có vẻ đã cảm thấy sự khác thường trên gương mặt của Etsuko. Đến giờ Etsuko vẫn chưa nói một lời nào. Cậu cài khuy tay áo. Vẫn im lặng. Saburo có vẻ bất ngờ về biểu cảm không thay đổi trên gương mặt Etsuko.

“Tại sao không đi mấy đôi tất mà tôi đã cho? Có thể cho tôi xem không?”

Etsuko nói bằng giọng điệu mềm mỏng nhưng khi vào tai người đối diện, từ khí vị tử tế ấy có thể nghe ra cảm giác tâm trạng cô đang tệ hơn mức cần thiết. Cô đang tức giận. Bằng lý do nào đó không rõ, Etsuko tự mình thổi bùng lên sự tức giận đột nhiên sinh ra từ trong xó xỉnh của cảm xúc. Nếu không có sự bùng nổ này thì cô cũng không đủ dũng khí ngồi đây đặt ra câu hỏi như vậy. Đối với Etsuko, sự tức giận là cảm xúc mang tính trừu tượng cần thiết phải được sinh ra từ những việc thông thường trước mặt.

Saburo trưng ra sự rúng động trong đôi mắt đen nhánh giống như mắt của một con cún. Gỡ khuy tay áo bên trái ra rồi lại cài vào. Cậu vẫn im lặng.

“Tại sao vậy? Tại sao không nói gì?”

Etsuko đặt tay nằm ngang lên thanh vịn lan can ở cửa sổ, nhìn chằm chằm vào Saburo như thể muốn trêu ghẹo. Dù tức giận nhưng trong một khắc, cô vẫn cảm thấy có chút vui vẻ. Việc này là gì vậy nhỉ? Cho đến bây giờ vẫn không thể tưởng tượng ra. Bằng cảm giác đắc thắng như thế này có thể nhìn ngắm Saburo một cách trực diện, tăng thêm sự thèm thuồng, cái đầu gối uyển chuyển đang úp xuống chiếu, sắc da ngăm đen đồng đều, vết mờ của đường cạo râu mềm mại. Ngữ điệu của Etsuko vô thức thêm vào một chút trừu mến.

“Thôi được rồi. Không cần phải cảm thấy có lỗi như thế. Tôi đã nhìn thấy rồi đấy. Mấy đôi tất bị vất trong thùng rác. Là cậu hả?”

“Vâng, đúng là tôi ạ.”

Saburo không ngần ngại liền thừa nhận. Câu trả lời đó làm Etsuko bất an.

Saburo đang bao che cho ai? Nếu không thì chắc chắn cậu ấy phải có chút ngập ngừng chứ.

Đột nhiên Etsuko nghe thấy sau lưng mình có tiếng khóc thút thít. Miyo đang mặc cái tạp dề màu lông chuột vừa cũ vừa quá khổ so với dáng người cô, úp vào mặt rồi khóc nấc lên. Trong tiếng thổn thức có thể nghe ra từng lời nói lúng túng.

“Tôi đã vất đấy, chính là tôi.”

“Tại sao lại nói thế? Cô khóc cái gì chứ?”

Etsuko vừa nói với Miyo như thế, vừa đột ngột quay lại nhìn Saburo. Trong mắt cậu ra hiện ra vẻ nôn nóng như đang muốn nói điều gì đó với Miyo. Điều này khiến việc Etsuko đưa tay gỡ cái tạp dề ra khỏi mặt Miyo trở thành hành động cực kì tàn nhẫn.

Khuôn mặt đỏ lựng và sợ hãi của Miyo hiện ra từ trong chiếc tạp dề. Là khuôn mặt phổ biến của những cô gái quê. Dù sao đi nữa thì gương mặt lem nhem nước mắt này nói là xấu xí cũng không quá đáng. Cái má phồng lên đỏ đến mức chỉ cần chọc vào là nứt toác ra. Lông mày vừa thưa vừa nhạt, đôi mắt với con ngươi đờ đẫn, không biểu hiện được bất cứ cảm xúc gì, cái mũi chán ngắt... Hình dáng bình thường của đôi môi có chút chọc giận Etsuko. Môi của Etsuko là đôi môi mỏng hơn mức bình thường. Tuy nhiên, đôi môi trước mắt đang run run trong tiếng khóc, nhoe nhoét nước mắt nước mũi, bị đám lông tơ nhìn như lông trên một quả đào vẽ một đường viền, hanh hao ánh sáng, với độ dày vừa phải giống như một chiếc gối nhỏ xíu màu đỏ, gợi chút cảm giác yêu thương.

“Tôi đang hỏi lý do đấy. Việc vất hai đối tất thì tôi chẳng nghĩ ngợi gì đâu. Chỉ bởi vì tôi không tài nào hiểu nổi, nên mới hỏi thôi.”

“Vâng...”

Saburo ngăn lời nói sắp phát ra từ miệng Miyo. Cách ăn nói lanh lợi này khiến hình ảnh bình thường của cậu giống như cố tình giả tạo.

“Thật sự là tôi đã vất đấy, cô chủ à. Kẻ như tôi mà đi chúng thì thật là báng bổ vậy nên tôi đã vất đi. Chính là tôi đấy cô chủ à.”

“Lý do phi lý như vậy, không thể chấp nhận được.”

Miyo nghĩ đến việc Etsuko sẽ tố cáo Saburo với Yakichi và nhất định sau đó có lẽ cậu sẽ bị Yakichi phạt nặng. Đến lúc đó thì không thể giúp gì cho Saburo được nữa. Nghĩ thế, cô liền cướp lời Saburo.

“Đúng là tôi đã vất mà. Cô chủ à. Saburo nhận tất của cô xong đã cho tôi xem. Tôi nghĩ rằng, đồ thế này không đời nào cô lại cho Saburo nên cứ nghi ngờ mãi. Bởi vậy mà Saburo rất giận, cậu ta nói với tôi rằng: vậy thì cho cô đấy. Sau đó cứ để mặc chúng cho tôi. Tôi nghĩ tất đàn ông thì đàn bà không thể đi được nên đã vất đi.”

Miyo lại đưa chiếc tạp dề ôm lên mặt... Nếu là lý do này thì có vẻ hợp lý đấy. Trừ sự xuyên tạc dễ thương gọi là “tất đàn ông thì đàn bà không thể đi” thì cũng có thể coi là một lý do tạm chấp nhận được.

Etsuko đã hiểu. Cô nói bằng giọng điệu có vẻ phớt lờ.

“Được rồi. Đừng khóc nữa. Mấy người chỗ Chieko mà nhìn thấy thì không biết là họ sẽ nghĩ gì. Chỉ là một, hai đôi tất thôi, không đáng để ầm ĩ như vậy.”

Etsuko cố tình không nhìn mặt Saburo. Rồi cô tóm lấy vai Miyo, ôm chặt lấy. Cô nhìn không chớp mắt cái vai mà cô đang ôm, cái gáy bẩn bẩn và mái tóc không được chăm sóc kỹ càng.

Một người đàn bà như thế này, trong tất cả mọi chuyện, lại là người đàn bà như thế này.

Từ những ngọn dẻ gai bị đan kết vào nhau trong không gian mùa thu đầy nắng vàng, lần đầu tiên trong năm nay nghe thấy tiếng kêu của chim bách thanh. Mải chú ý đến tiếng chim, chân Miyo dẫm vào vũng nước mưa làm bùn bắn lên vạt áo của Etsuko, Etsuko kêu “a” một tiếng rồi buông tay ra. Miyo đột nhiên ngồi xổm xuống đất như một con chó, sau đó lau hết những vết lốm đốm trên vạt áo của Etsuko bằng chính cái tạp dề dùng để lau nước mắt của mình khi nãy.

Đối với hành động chân thành vô ngôn này, Etsuko chỉ im lặng đứng nhìn mà không ngăn cản, lúc này trong mắt cô đột nhiên nhìn ra hơn cả mưu kế ngây thơ của một cô gái nhà quê, là cảm giác thù địch một cách ân cần mà Miyo đang ngầm phản ứng.

...Rồi một ngày nọ, Etsuko nhìn thấy Saburo đi mấy đôi tất của cô mua cho, giống như chưa từng có chuyện gì xảy ra, cậu vừa cúi chào vừa mỉm cười hồn nhiên.

...Etsuko đã có lẽ sống của riêng mình.

Từ ngày hôm đó cho đến sự việc đáng sợ xảy ra vào ngày lễ hội mùa thu mùng 10 tháng Mười, Etsuko thực sự đã sống một cuộc sống đầy ý nghĩa.

Etsuko là người dứt khoát không bao giờ cầu xin sự giúp đỡ. Trong trái tim người phụ nữ như thế mà động lực sống vẫn sinh ra, quả là việc kì lạ.

Cô chỉ đơn giản suy nghĩ rằng: mình không xứng đáng sống trong cuộc đời này, vậy mà chỉ nhận được ngần đó từ Saburo thôi cũng khiến cô không còn suy nghĩ như thế nữa. Việc này ít nhiều mang lại cảm giác khổ sở cho một người nhạy cảm như Etsuko. Không gì khác ngoài sự khổ sở này chính là gốc rễ hạnh phúc của Etsuko, đối với cô điều này chính là thứ vẫn được người ta gọi là “lẽ sống”... Chúng ta luôn tìm kiếm ý nghĩa của cuộc đời mình. Trong lúc không thể tìm được nó, ta sẽ nhìn đến một ý nghĩa khác trong một cuộc sống khác, cuộc sống này là một vũ trụ song song với cuộc sống thật sự của chúng ta. Nếu hợp nhất điều đó thành hi vọng của chính mình, cái thứ gọi là “lẽ sống” giống như ảo ảnh, sẽ từng giây từng phút hiện lên trước mắt. Giả sử lúc đó thử nhìn lại quá khứ sống vô nghĩa, sống cũng như chết, nỗi sợ hãi sẽ khiến ta chẳng còn cách nào khác ngoài việc chấp nhận một ý nghĩa ảo tưởng đã thành một thể thống nhất với cuộc đời mình từ lâu.

Nhưng, thứ gọi là “lẽ sống” kiểu như vậy là thứ chẳng liên quan gì đến Etsuko. “Lẽ sống” giống như hạt giống của một loài thực vật kì lạ bất ngờ nảy mầm trong đầu Etsuko. Tuy cô luôn đủ tỉnh táo để có thể phân biệt được đâu là tưởng tượng đâu là ảo giác, nhưng trong phạm vi của sự tưởng tượng ấy lại sinh ra nguy hiểm vì tưởng tượng quá tốt. Dựa theo thời điểm và đích đến thì đó rõ ràng là một chuyến đi thực sự nguy hiểm. Cô có một thứ tài năng giống như kẻ ăn mày dùng ngón tay khéo léo nghiền nát một con rận trên quần áo của chính mình, tài năng đó đột nhiên dồn đuổi trí tưởng tượng của cô, khiến cô sử dụng tất cả mọi thứ mình có, ép chính mình không thể suy nghĩ về sự vô nghĩa trong sự tồn tại của bản thân... Tức là chẳng cần quan tâm đến việc có nghĩa hay là vô nghĩa, dựa vào việc cho rằng mình không được phép suy nghĩ về điều đó thêm nữa, cô sử dụng tất cả khả năng c?