Chương XXII PHÉP THỬ HIM LAM
❖ 1 ❖

Ngày 13 tháng 3 năm 1954.

Trong đợt tiến công đầu tiên, trừ đại đoàn bộ binh 316, toàn bộ lực lượng của ta đều được huy động tiêu diệt Phân Khu Bắc của tập đoàn cứ điểm gồm ba trung tâm đề kháng: Him Lam, Đồi Độc Lập và Bản Kéo (1) . Đại đoàn 312 sử dụng hai trung đoàn 141 và 209 tiêu diệt Him Lam. Trung đoàn 165 của 312 và trung đoàn 88 thuộc 308 tiêu diệt Đồi Độc Lập. Trung đoàn 36 của 308 chuẩn bị tiêu diệt Bản Kéo. Trung đoàn 57, trung đoàn duy nhất của đại đoàn 304 hiện có mặt tại chiến dịch, kiềm chế pháo binh địch ở Hòng Cúm. Đại đoàn Công Pháo 351 tập trung toàn bộ hỏa lực pháo binh trực tiếp yểm hộ cho bộ binh tiến công, kiềm chế pháo binh địch, tập kích vào cơ quan chỉ huy ở Mường Thanh, sân bay và các kho tàng.

Dự trữ của quân Pháp ở Điện Biên Phủ có 9 ngày ăn, 8 ngày nhiên liệu, 27.400 đạn 105, 2.700 viên đạn 155, 22.000 đạn súng cối 120, 9 cơ số hỏa lực cho pháo 75 của chiến xa.

Về phía ta khẩu phần lương thực của bộ đội là 800 gam một ngày, được vận chuyển hằng ngày. Về đạn pháo lớn, ta có khoảng 5.000 viên đạn 105, khoảng 2.000 đạn cối 120, 3.000 đạn pháo 75. Toàn bộ đạn cho pháo lớn của ta chỉ là 10.000 viên so với 51.100 viên của địch, không kể 9 cơ số đạn pháo dùng cho chiến xa.

Sương mù còn phủ kín núi rừng Mường Phăng, Chỉ huy trưởng đã có mặt trong hầm sở chỉ huy. Trên bàn, tấm bản đồ Điện Biên Phủ trải rộng. Cạnh đó là bản yếu tố đồ hỏa lực pháo binh ghi số lượng đạn sẽ tiêu thụ trong trận đánh mở màn chiến dịch là 2.000 viên đạn lựu pháo 105. Đây cũng là số lượng đạn đã được phê chuẩn cho đợt tiến công “ đánh nhanh thắng nhanh” tiêu diệt toàn bộ tập đoàn cứ điểm tại hội nghị Thẩm Púa.

7 giờ. Tại sở chỉ huy pháo binh đại đoàn 351, đại đoàn trưởng Đào Văn Trường nghe báo có điện thoại của Đại tướng Tổng tư lệnh, bảo Hữu Mỹ, chỉ huy trưởng trung đoàn lựu pháo 45, đến cùng nghe.

Đào Văn Trường là một sinh viên tham gia cách mạng từ thời tiền khởi nghĩa, sau đó vào bộ đội. Anh được đưa về binh chủng kỹ thuật cần đến tri thức cơ khí và toán học này. Trung đoàn lựu pháo 45 trước đây là trung đoàn bộ binh 34, một đơn vị có nhiều thành tích chiến đấu ở đồng bằng Bắc Bộ, mới được chuyển thành pháo binh từ tháng 1 năm 1954, khi một phần ba chiến sĩ còn mù chữ. Sau mười bảy tháng xây dựng, nó trở thành trung đoàn lựu pháo 105 đầu tiên của quân đội ta. Từ Trung Quốc, 20 khẩu pháo 105 được tháo rời xuôi bè theo sông Hồng qua rất nhiều ghềnh thác về đến bến Âu Lâu, Sông Thao.

Đại tướng hỏi đại đoàn trưởng Đào Văn Trường:

- Pháo binh đã đo đạc, tính toán kỹ, có thể bắn nhanh, bắn mạnh, bắn chính xác ngay từ những loạt đạn đầu không?

- Báo cáo, được ạ. Đề nghị anh nghe đồng chí trung đoàn trưởng báo cáo cụ thể.

- Đồng ý.

Trung đoàn trưởng Hữu Mỹ cầm máy nói báo cáo:

- Thưa Đại tướng, pháo binh ta chưa có điều kiện chuẩn bị bắn theo phương pháp tinh mật, nhưng số liệu đo đạc nhiều lần bảo đảm độ chính xác rất cao, chất lượng pháo đạn tốt. Khẩu nào cũng được anh em quân giới hiệu chỉnh kỹ. Đạn được lựa chọn, phân lô, liều cẩn thận.Chúng tôi đã bàn và chuẩn bị có thể mỗi đại đội chỉ cần bắn thử một viên quan sát hiệu quả, hiệu chỉnh bắn tạt ngang một loạt rồi chuyển sang bắn hiệu lực ngay.

- Tốt.

Chỉ huy trưởng nói tiếp với đại đoàn trưởng Đào Văn Trường:

- Tôi đồng ý cho mỗi đại đội được bắn thử 2 viên.

- Như vậy thì rất thuận lợi cho trận đánh chiều nay.

8 giờ, sương bắt đầu tan. Hai đại đội sơn pháo 756 và 757 của ta bắt đầu thử pháo.

Theo Bernard Fall, từ đầu tháng 2 năm 1954 tới đó, quân Pháp ở Điện Biên Phủ chỉ mới thấy có từng khẩu 75 của ta xuất hiện. Nó đã phá hủy hoặc làm hư hỏng đến gần nửa tá máy bay, mà quân Pháp không sao phát hiện vị trí. Nhưng sáng hôm nay tình hình đã nghiêm trọng lên rất nhiều. Vì không phải chỉ có một khẩu 75 như mọi khi, mà có tới một tá những khẩu pháo Việt Minh từ những vị trí khác nhau nhắm vào sân bay và bắn rất trúng đích. Chiếc máy bay Curtiss commando C47 nằm kềnh càng trên đường băng đang được thợ máy khởi động, trúng đạn và bốc cháy. Lát sau, một chiếc C47 chở hàng tiếp tế đến đang lăn bánh trên đường băng thì bị bắn tan thành từng mảnh. Đầu giờ chiều, đến lượt một chiếc máy bay tiêm kích bị phá hủy, một chiếc thứ hai bị hư hại. Cơ quan điều độ bay gửi lên cơ quan hành dinh chiến dịch bức điện viết theo mật mã của hàng không: “Cấm hạ cánh xuống sân bay”. Đây là lần đầu tiên Điện Biên Phủ bị cắt đứt với thế giới bên ngoài.

Từ 8 giờ đến 11 giờ, pháo75 rồi pháo cối 120 ly của ta lần lượt bắn thử.

Sự căng thẳng không chỉ diễn ra ở sân bay.

Ở Béatrice, chiến hào của đối phương từ trên núi bò xuống đã xuất hiện ngay trước cứ điểm. Những binh lính kiêu hãnh của bán lữ đoàn lê dương thứ 13 thấy rõ là trận đánh sắp bắt đầu. Những đầu hào gần nhất của đối phương chỉ cách trung tâm đề kháng khoảng 50 mét.

Trung tá Gaucher (Gôsê), chỉ huy phó phân khu trung tâm tới thăm Béatrice. Khác với mọi lần, tiểu đoàn trưởng Pégot (Pêgô) trỏ những chiến hào trước cứ điểm nói:

- Ngài trông kìa… Hôm qua tiểu đoàn Thái số 2 và xe tăng đã lấp đi, đêm hôm qua, hỏa lực ta kiếm soát rất kỹ, nhưng hôm nay nó lại bò vào gần hơn. Binh lính của chúng tôi đã rất mệt, không chỉ mệt mà còn căng thẳng thần kinh.

Gaucher quan sát cứ điểm và khu rừng trước mặt chắc chắn là có binh lính đối phương, rồi nói:

- Tôi sẽ giải quyết ngay cái trò này. Các anh không thể để chúng tới gần hàng rào. Bây giờ không phải lúc lên cơn thần kinh, chiều nay thôi, chắc chắn thế!

Gaucher lên xe Jeep trở về phân khu trung tâm.

12 giờ. Các trạm quan sát báo cáo với Bộ chỉ huy Mặt trận: “ Địch cho đại bác bắn vào trận địa xuất phát xung phong của ta rồi đưa xe tăng và bộ binh tới lấp những đường hào”.

Cùng lúc, đại đoàn trưởng Lê Trọng Tấn báo cáo bộ binh và xe tăng đang lấp những đường hào mới đào đêm qua, chiều nay trận đánh đã bắt đầu, xung kích sẽ phải vượt qua bãi trống để tiếp cận địch.

Lê Trọng Tấn đề nghị Bộ chỉ huy mặt Trận dùng pháo bắn đuổi bộ binh và xe tăng địch để bảo vệ trận địa.

Theo quy định, lựu pháo chỉ bắn thử vào sát giờ nổ súng để tạo thế bất ngờ, Chỉ huy trưởng thay đổi quyết định, ra lệnh cho Đào Văn Trường bắn 20 phát lựu pháo vào Him Lam tiêu diệt một số công sự kết hợp với việc chỉnh pháo chuẩn bị cho trận đánh ban chiều.

Trung đoàn trưởng Hữu Mỹ dành cho đại đội 806 bắn những viên lựu pháo đầu tiên tại chiến dịch. Đại đội này được thành lập cuối chiến dịch Hòa Bình, là đại đội lựu pháo đầu tiên của quân đội ta, đã tham gia trận đánh 20 tiểu đoàn của Salan khi chúng từ Hòa Bình rút về Hà Nội. Chính nó đã đưa số lượng pháo của trung đoàn 45 từ 20 khẩu pháo viện trợ thành 24 khẩu. Trừ 2 phát không trúng đích, tất cả 18 viên đại bác của ta đều rơi trúng mục tiêu, phá trúng nhiều công sự. Đặc biệt một trái đạn đã rơi trúng một căn hầm lớn, nửa nổi nửa chìm, tại cứ điểm 1 mà ta phán đoán là hầm chỉ huy, biến nó thành một cái giếng cạn hình phễu.

Cán bộ, chiến sĩ trên đài quan sát đều nhảy lên reo: “ Trúng rồi! Trúng quá các bạn ơi”.

Khói pháo trùm lên đồn địch. Quân địch từ Mường Thanh ra lấp trận địa xuất phát xung phong của ta tại Him Lam tháo chạy còn nhanh hơn cả xe tăng.

15 giờ. Chiếc Dakota cuối cùng hạ cánh an toàn trân sân bay Mường Thanh.

Hai nhà báo André Lebon và Jean Martinoff xuống sân bay chốc lát thì pháo từ những nơi nào không rõ trên sườn núi lại tiếp tục bắn. Họ tưởng đây là dịp may để kiếm mấy tấm ảnh về hỏa lực của Việt Minh. Hai người lao ra đường băng đúng lúc một chiếc Criquet và một chiếc Dakota bị trúng đạn tan tành. Nhưng ngay sau đó, một loạt ba quả pháo khác lao xuống gần chỗ họ. Martinoff chết ngay. Một bàn chân của Lebon bị đứt rời. Nhờ một máy bay cứu thương, Lebon được trở về Hà Nội ngay chiều hôm đó. (2)

Đây mới là những đợt chỉnh pháo của ta.

2

Tại trung đoàn chủ công 141, từ sáng các chiến sỹ đã tắm gội sạch sẽ bằng nước ấm, cắt tóc và lấy balô ra bộ quần áo mới nhất để dành cho ngành trọng đại này. Người nào cũng có bộ mặt sáng sủa, vui tươi, dấu vết mệt mỏi của hai tháng trời hành quân, kéo pháo, xây dựng trận địa đã biến mất.

Ngày hôm qua, ban chỉ huy trung đoàn cân nhắc mãi mới đề nghị cấp thêm một số sơn pháo đi cùng, vì sợ bị phê bình là không nhìn thấy khó khăn chung của các đơn vị. Khi được Mặt trận hỏi lại: “ Các đồng chí cần thêm bao nhiêu khẩu”. Mọi người nhìn nhau, rồi trung đoàn phó dè dặt đáp: “ Chúng tôi xin thêm hai khẩu”. Lát sau, họ đang ngồi ân hận vì đã đưa ra đề nghị này gây khó khăn cho trên thì được Mặt trận trả lời: “ Trung đoàn sẽ có thêm 4 khẩu sơn pháo”. Họ biết trên đã dành ưu tiên tối đa cho đơn vị mình.

Còn mười tiếng nữa là nổ súng. Trung đoàn trưởng Quang Tuyền và chính ủy Mạc Ninh đi kiểm tra đơn vị lần cuối trước khi vào trận đánh.

Tới đơn vị nào họ cũng thấy anh em vui mừng, phấn khởi hiện ra mặt.

Họ ghé vào đội ĐKZ của đơn vị bạn cử sang phối hợp. Các chiến sĩ đều mặc quần áo mới, ống tay áo xắn đến khuỷu, dây lưng thắt chẽn, ống quấn buông chum cổ giầy, lại cài khuy bó chặt trông như đi ghệt.

Mạc Ninh nói:

- Trông các cậu đúng là con nhà nòi võ sắp xuất trận.

Anh em cười vang.

Một cậu hóm hỉnh:

- Đề nghị sau chiến thắng Điện Biên, chính ủy làm mối cho mỗi đứa một o dân công trẻ, đẹp, giỏi giang ở mặt trận.

Quang Tuyến hỏi:

- Các cậu chọn nơi nào để tổ chức.

- Ở chính hầm Đờ Cát ạ!

Lại một trận cười nữa rộn vang.

Hai người đi tiếp đến đại đội 20 của tiểu đoàn 16. Một số chiến sĩ đang tranh thủ trời hửng nắng đem bộc phá lên phơi ở miệng đường hào. Một số đang mê mải đánh tú- lơ – khơ, quật bài đen đét xuống nắp hòm đạn. Đi qua một cửa hầm, nghe có tiếng đọc truyện, Mạc Ninh ghé đầu vào hỏi:

- Đọc cuốn gì đấy, các bạn trẻ?

Ba cậu đang nằm gác chân lên nhau vội vã nhỏm dậy. Một cậu dáng chừng là tổ trưởng, đặt cuốn sách in bằng giấy giang đã nát lên đùi nói:

- Báo cáo! Chúng tôi đang đọc cuốn “ Thượng Cam Lĩnh”.

Quang Tuyến hỏi:

- Với nhiệm vụ sắp tới, các cậu thấy thế nào?

Đồng chí tổ trưởng phát biểu ngay:

- Trận này ta nhất định thắng nhưng cũng rất gay go, quyết liệt. Tuy là đội dự bị nhưng chúng tôi vẫn sẵn sàng trở thành chủ công đấy ạ.

Tuyến hỏi tiếp:

- Sẵn sàng…? Các đồng chí làm được gì để sẵn sàng?

Tổ trưởng lại đáp khá mạch lạc:

- Chúng tôi làm dự bị cho cứ điểm 1, nhưng rất có thể chúng tôi sẽ được điều lên cứ điểm 2, nên ban chỉ huy tiểu đoàn đã cho chúng tôi nghiên cứu cả hai cứ điểm. Nếu hai tiểu đoàn 11 và 428 thắng giòn giã, chúng tôi chưa phải “ ra tay” thì chúng tôi sẽ vận chuyển thương binh, thu dọn chiến trường, áp giải tù binh, chuẩn bị học tập kinh nghiệm cho những trận sau, 49 cứ điểm cơ mà!

Tuyến gật đầu:

- Đúng, rất đúng!

Họ thầm khen tiểu đoàn 16 tuy chỉ làm dự bị nhưng cán bộ đã chuẩn bị rất chu đáo.

Nhưng cả hai trung đoàn trưởng và chính ủy vẫn tiếp tục lo cuộc chiến ở cứ điểm 2 và cứ điểm 1. Hai cứ điểm này ở hai mỏm đồi hình thù khá giống nhau, cứ điểm 2 tiếp giáp một quả đồi hình yên ngựa đổ xuống gần như nối liền với cứ điểm 1. Lần trước, khi hai người xuống kiểm tra, trong giờ nghỉ, đại đội chủ công Nọa đã nói:

- Thú thật với các anh, cho đến ngày hôm nay, tôi vẫn chưa biết rõ ranh giới giữa cứ điểm 1 và cứ điểm 2. Đoàn điều tra của trung đoàn, trong đó có cả tôi, chưa ai lọt sâu hẳn vào trong để tận mắt xem xét, tận tay sờ vào hang rào.

- Thế sao cậu không nói ngay từ trước?

- Tôi có ngờ đâu bữa nay trung đoàn đã kết thúc việc điều tra! Him Lam có ba cứ điểm, mà chỉ đánh hai, thì làm sao giành thắng lợi!

Tuyến và Mạc Ninh rất lo cả hai tiểu đoàn có thể cùng đánh vào cứ điểm 2 và đồi yên ngựa, bỏ lọt cứ điểm 1. Mạc Ninh và Tuyến lập tức phải trao đổi trong đảng ủy, rồi báo cáo lên là đại đoàn xin hoãn một thời gian ngắn để điều tra lại vị trí địch.

Đến tiểu đoàn 428, họ xuống thẳng đại đội chủ công đánh cứ điểm 2 đêm nay. Vừa gặp đại đội trưởng Song, Tuyến hỏi ngay:

- Đồng chí đã cùng anh em nắm vững chỗ cửa mở và hướng phát triển chưa?

- Anh em bây giờ nắm rất chắc rồi.

Tuyến vẫn yêu cầu tập trung ngay cán bộ trung đội và một số cán bộ tiểu đội đến quanh sa bàn để anh kiểm tra lần cuối.

Trong lúc Tuyến làm việc với tiểu đoàn, Mạc Ninh đi thẳng xuống đại đội 243, đơn vị chủ công của tiểu đoàn có nhiệm vụ đánh thẳng vào cứ điểm 1. Anh em đang quay quần xung quanh tổ văn công của Tổng cục Chính trị xem biểu diễn…

Mấy ngày trước khi nổ súng, một buổi, Mạc Ninh và Quang Tuyến đứng ở sở chỉ huy nghe tiếng người nói to:

- Báo cáo: Tôi, cán bộ văn công Tổng cục chính trị, được lệnh tới trung đoàn công tác.

Quay lại nhìn thấy nhạc sĩ Đỗ Nhuận, tay chống gậy, quần xắn tới đầu gối, lưng đeo chiếc Ghi-ta. Mạc Ninh và Đỗ Nhuận đã biết nhau từ trước khi hoạt động cách mạng trước Tổng khởi nghĩa. Đỗ Nhuận đã bị địch bắt giam tại nhà tù Sơn La.

- A! Chào đồng chí nhạc sĩ! Được tin Văn công tổng cục xuống đơn vị, anh em hẳn phấn khởi lắm. Bây giờ cần gì nào?

- Đề nghị ban chỉ huy cho bốn cái xẻng.

Tuyến nói:

- Cái đó thì không thiếu, nhưng các đồng chí có hầm dự trữ rồi!

Đỗ Nhuận lắc đầu nói:

- Đề nghị ban chỉ huy để tôi tự đào lấy.

Sau khi trao xẻng, cuốc xong, Tuyến cử liên lạc dẫn tổ văn công về vị trí tập kết. Nhưng Đỗ Nhuận nhất định đòi dẫn tổ lên vị trí xuất phát xung phong ở sát bờ sông Nậm Rốm. Tại đây tổ văn công đào mỗi người một cái hầm đủ đứng, ngồi thoải mái, để đàn, hát. Sau đó, Đỗ Nhuận mới đưa anh em về đại đội 243 tham gia sinh hoạt trong tiểu đội mũi nhọn.

Lúc này, Đỗ Nhuận chít khăn đầu rìu, mặt vẽ râu, tay cầm mõ, quân ống thấp ống cao, đang độc tấu bài hề mồi. Bài hát của anh chế giễu Navarre hung hăng đinh giành chủ động khắp nơi, nhưng lại đang lâm vào thế bị động trên khắp chiến trường Đông Dương. Cứ mỗi lần anh tấu đến đoạn “ Na- và Bí” làm bộ mặt ngây ngây, dại dại, cặp mắt nháy lên nháy xuống, anh em lại cười giãy lên.

Tan cuộc, Mạc Ninh gặp cả ban chỉ huy đại đội. Anh hỏi đại đội trưởng Nọa:

- Đã phổ biến kỹ cho anh em chỗ của mở và hướng phát triển của đơn vị chưa?

- Tôi đã phổ biến rất kỹ cho anh em, đặc biệt là tổ bộc phá.

Anh quay sang hỏi chính trị viên Chát:

- Từ sang đến giờ đại đội 243 đã làm những gì?

- Báo cáo Chính ủy, cả chi bộ đã bàn và phân công lãnh đạo chiến đấu rồi. Anh em nghiên cứu thêm sa bàn, các tổ, tiểu đội kiểm tra lại vũ khí, đạn dược, xem lại kế hoạch thi đua. Sau đó, nghỉ ngơi một lúc, anh em tập hợp nghe thư hậu phương và liên hoan văn nghệ.

- Chuyện ăn uống của anh em thế nào?

- Tiểu đoàn đã cho “ tăng chất” từ hôm qua. Nhưng linh đình nhất là bữa sáng nay. Lát nữa sẽ “làm” mỗi cậu một vắt xôi, một khúc thịt nướng theo kiểu quạt chả và một bát nước đường.

Chính trị viên Chát dẫn chính ủy đi thăm anh em. Ở một trung đội, cán bộ đang kiểm tra lần cuối nhiệm vụ của từng tổ ba người. Họ dừng lại lắng nghe. Những người được hỏi trả lời làu làu. Ở một trung đội khác, anh em đang lau súng đạn và kiểm tra bộc phá.

Mạc Ninh bảo Chát dẫn mình đến tổ “ Ba chàng Vệ Trọc”. Trước khi đi chiến dịch, tổ ba người này đã tự đặt cho mỗi người một tên mới kết hợp lại thành khẩu hiệu: Quyết Chiến Thắng, và cạo trọc đầu. Họ bảo nhau là sau khi chiến dịch kết thúc mới nuôi tóc lại. Trong hầm không có ai. Vách hôm có ảnh Hồ Chủ Tịch dán trên cao phía dưới là tờ giấy đỏ dài, đề dòng chữ: “ Tổ chúng cháu quyết hoàn thành nhiệm vụ! Bộc phá của chúng cháu nổ rất giòn!”. Mặt hầm là những ống bộc phá được gói ghém rất cẩn thận, cái cuộn chăn, cái cuộn vải bạt, cái bọc ni- lông, tất cả đều đặt ngay ngắn trên nhưng chiếc đòn kê, cách mặt đất đến ba, bốn mươi phân. Chỉ nhìn căn hầm, chính ủy đã thấy quyết tâm chiến thắng của tổ này.

Tại tiểu đội mũi nhọn Nguyễn Hữu Oanh, tất cả các chiến sĩ đang ngồi trên miệng hào vây quanh lá cờ “ Quyết chiến Quyết thắng”, ôn lại cuộc đời cơ cực đói khổ ngày xưa. Chính ủy giữ tay chính trị viên lại, đưa mắt ra hiệu không nên vào lúc này. Anh nhớ lại bảng danh sách khá dài trên tờ báo Anh Dũng của đại đoàn về những gia đình cán bộ, chiến sĩ trong đại đoàn đã chết vì nạn đói năm 1945.

Mạc Ninh và Quang Tuyến trở về sở chỉ huy trung đoàn với lòng tin trận này nhất định thắng.

16 giờ 30.Chuông điện thoại đổ. Chính ủy Mạc Ninh cầm máy. Đầu dây là tiếng Chỉ Huy trưởng mặt trận. Anh ân cần hỏi thăm tình hình sức khỏe, tư tưởng cán bộ, chiến sĩ, sơn pháo tăng cường đã tới chưa, rồi nói:

- Theo quyết tâm của Trung ương, của Bác và Tổng quân ủy thì trận đầu mở màn chiến dịch lịch sử, trung đoàn nhất định phải thắng!

Mạc Ninh nhìn trung đoàn trưởng Quang Tuyền đang chú ý lắng nghe, đáp:

- Báo cáo, toàn thể trung đoàn chúng tôi đều quyết tâm hoàn thành nhiệm vụ.

- Được. Các đồng chí hãy sẵn sàng. Có thể sẽ đánh sớm. Chúc các đồng chí giành thắng lợi xuất sắc trước 24 giờ.

Họ biết từ lúc này Chỉ huy trưởng sẽ theo dõi từng bước đi của trung đoàn trong trận đánh đêm nay.

❖ 3 ❖

17 giờ.

Những loạt đại bác của ta mở màn chiến dịch lịch sử.

Cho tới sáng hôm đó, người Pháp vẫn nửa tin nửa ngờ không biết ta có đưa được lựu pháo 105 lên Điện Biên Phủ hay không. Buổi trưa, sau loạt pháo ta bắn vào Him Lam, Castries đã biết chắc chắn là ta có pháo 105. Nhưng tất cả vẫn bị bất ngờ vì mật độ đậm đặc và chính xác của pháo ta.

Tại Phân khu Trung tâm, không hiểu sao trung tá Langlais, chỉ huy lực lượng phản kích, lại chọn đúng lúc này để tắm. Mọi người đã được thông báo trận đánh sẽ bắt đầu vào 17 giờ. Có thể y chưa thật tin vào thông báo này, vì đây không phải lần đầu có một thông báo như vậy. Hay là y nghĩ trận đánh có diễn ra thì cũng chỉ ở vị trí ngoại vi, người ta chưa cần sử dụng đến lực lượng phản kích của y. Bất thần những tiếng rú rít xé rách bầu trời khiến y vội từ nhà tắm chạy lao vào hầm trú ẩn. Dưới chân y đất rung lên. Một cơn mưa đất và bụi làm mọi người mờ mắt. Một viên đại bác bắn trúng vách hầm làm bật lên cái tiếng giống con tàu bị vỡ làm hai đang chìm. Ánh sáng phụt tắt. Những sĩ quan quay máy điện thoại. Không biết là máy bị nổ hay là tất cả trời sao sập trên nắp hầm qua những khúc rầm gỗ trơ trụi. Lại một viên đạn 105 bay sát người viên thiếu úy, xuyên vách hầm không nổ, như một nhát rìu ghê gớm. Cùng lúc đó chiếc máy điện thoại trực tiếp với sở chỉ huy réo chuông… Langlais phì bụi đất khỏi mồm, rời khỏi chỗ nép bên vách hầm, với chiếc ống nghe áp vào đầu tai. Đầu dây là tiếng Castries:

- Langlais đó phải không?

- Tôi đây.

- Gaucher vừa chết rồi. Cậu thay ngay ông ta chỉ huy phân khu Trung tâm. Chuyển cho Pazzis chỉ huy lực lượng dự bị.

Langlais rút khỏi căn hầm đổ vỡ leo lên đường hầm sụt lở. Nhìn qua những khúc gỗ lát nóc hầm bị xé nát thấy trời đêm rung lên qua những nhát búa khổng lồ nện vào khu trung tâm của tập đoàn cứ điểm nơi có sở chỉ huy. Sau bóng sẫm của đồi Dominique những ánh sáng mờ mờ bất chợt lại cày lên trên bầu trời đỏ của Béatrice. Người Việt lấy từ đâu ra những khẩu pháo này? Từ đâu phun ra những tiếng sét mù quáng và nhưng mảnh ghép tai họa này? Tất cả các cứ điểm đều bắn hỗn loạn như điên. Nơi nào cũng nổ súng không biết bắn vào đâu, bắn để làm gì.

Trong nhà thương, thương binh bất thần tràn ngập phòng phân loại, phòng ăn, phòng ngủ. Bác sĩ Grauwin và mục sư Heinrich đang cúi đầu trên thi thể vở nát của Gaucher, nâng cái xác dậy đặt trên một tấm vải và đưa vào nhà xác đã chặt cứng người chết.

Thảm hại nhất là Piroth, chỉ huy pháo binh. Trận địa pháo của y là mục tiêu của những loạt đạn đầu. Hai khẩu pháo và cả hai kíp pháo thủ bị tiêu diệt. Piroth cố giương mắt nhìn qua màn khói trên rặng núi đối diện, từ sườn núi đang phụt lên những chớp lửa, những đám khói kèm theo tiếng nổ đầu nòng. Chỗ nào cũng thấy chúng xuất hiện. Thì ra đúng như có người đã nói, Việt Minh sẽ đặt pháo ngay ở sườn núi trước mặt y mà y không thể phát hiện ra như trong chiến tranh Triều Tiên. Piroth đã cho pháo bắn trả, nhưng y biết sẽ không kết quả vì trước mắt y ánh chớp này vừa lóe lên thì một ánh chớp khác với khoảng cách khá xa lại xuất hiện. Những đám khói cũng vậy. Những viên đạn đại bác của y liên tiếp bay đi, những ánh chớp lửa trên sườn núi vẫn liên tiếp xuất hiện. Y biết mình đang chơi trò đập gậy xuống nước. Piroth đau đớn nhận thấy mình đã lầm khi đặt những khẩu pháo tênh hênh giữa trời. Điều tệ hại nhất là y đã hứa với tất cả cấp trên, với quan khách là sẽ làm cho những khẩu pháo của đôi phương câm họng ngay sau khi bắn ra loạt pháo đầu tiên. Bây giờ chúng mặc sức tàn phá tất cả.

Những chiếc máy bay rú lên hốt hoảng cất cánh rời sân bay tránh pháo của ta lại loạng choạng vì những khẩu pháo cao xạ không biết xuất hiện từ nơi nào đang phun lên những luồng đạn lửa dày đặc.

Mục tiêu chính của pháo binh ta lúc này là Him Lam. Như lời viên hạ sĩ Kubiak kể lại sau này thì lúc đó y có cảm giác là ngày tận thế đã đến. Bỗng chốc những ụ súng được gỗ đất lấp dày từ một đến hai mét tung lên, những đường hào nổ tan tành. Tất cả đều như không còn tin những gì diễn ra trước mắt mình. Viên hạ sĩ gọi hiện tượng đó là “ một trận mưa đá buổi chiều thu”, một cách nói văn hoa, nhưng có phần đúng vì đó là tai họa từ trên trời giáng xuống mà những nạn nhân không có cách nào chống trả.

Số đạn pháo ta dùng không bằng một phần mười số đạn của quân địch bắn trả, nhưng không hiểu tại sao nó đã tạo ra cho kẻ địch sự kinh hoàng lớn như vậy. Có lẽ vì trước tới giờ chúng chỉ quen đi reo rắc bom đạn, reo rắc sự tàn phá chứ chưa bào giờ phải chịu đựng sự tàn phá của bom đạn. Trong cuộc chiến tranh thuộc địa này, chúng vẫn còn là những lính tân binh chưa biết mùi bom, đại bác.

❖ 4 ❖

Những chiến sĩ của 312 đã được lệnh xuất phát. Từ mọi ngả người không ngớt tuôn ra các chiến hào. Hai tiểu đoàn của trung đoàn 209 chia làm ba mũi tiến về trung tâm đề kháng Him Lam.

Các chiến sĩ nối nhau chạy dưới giao thông hào tiến ra chiếm lĩnh trận địa xuất phát xung phong, tất cả những mũi súng đều hướng về phía đồn giặc. Bỗng một màu đỏ chói như một ngọn lửa hiện lên giữa màu xanh của núi rừng, vùn vụt tiến lên phía trước theo đường giao thông hào. Người ta nhận ra tiểu đội trưởng Nguyễn Hữu Oanh, với lá cờ “ Quyết chiến Quyết thắng” trong tay, đang dẫn đầu tiểu đội mũi nhọn lao về phía đồn giặc. Từ trong tiếng nổ ầm ầm của đại bác vẫn tiếp tục vang lên tiếng hát, tiếng đàn. Tổ văn côn do Đỗ Nhuận chỉ huy, đứng ở một ngách hào gần sông Nậm Rốn không ngừng đàn hát những bài “ Quốc tế ca”, “Chiến sĩ Việt Nam”, “Diệt phát xít” tiễn các đồng đội lên đường. Tiếng hát như bốc lửa. Mặt các chiến sĩ văn công, mắt các anh cũng như bốc lửa. Đoàn quân băng băng tiến về phía trước, không một ai quay đầu nhìn lại. Tiếng hô: “ Quyết tiêu diệt Him Lam”, “ Quyết cắm cờ Bác trên đỉnh Him Lam!” vang lên không ngớt…

18 giờ 15, tiểu đoàn 130 của trung đoàn 209 tiến đến gần hàng cứ điểm 3, bắt đầu đánh bộc phá.

18 giờ 30. Được binh lính bố trí ở tiền duyên báo cáo quân Việt Minh đã đến gần hàng rào, tiểu đoàn trưởng Pégot yêu cầu Piroth cho pháo bắn vào hàng rào càng gần tuyến phòng ngự của mình càng tốt. Nhưng cũng lúc đó, một viên đạn lựu pháo rót đúng hầm sở chỉ huy tiểu đoàn tiêu diệt cả ba người trong hầm là thiếu tá Pégot, người phó của y là đại úy Paedu, và trung úy Lungier. Từ lúc này, trung tâm đề kháng Him Lam không còn chỉ huy chung, từng đại đội chủ động đối phó với cuộc tiến công.

Ở hướng phối hợp, khi lệnh tiến công của tiểu đoàn 130 vừa phát ra, các chiến sĩ bộc phá của đại đội mũi nhọn 366 lập tức bật khỏi chiến hào. Chiến sĩ Chiêm đánh quả bộc phá đầu tiên xé toang một lớp rào. Chiến sí Luân định đánh quả nữa thì bị thương nặng. Chiến sĩ Chiêm quay lại giật luôn quả bộc phá từ tay Luân đánh tiếp quả bộc phá thứ hai.

Địch trong cứ điểm đã phát hiện ra hướng tiến công của ta. Hai ụ súng ở vành ngoài bắt đầu bắn cản, lửa quét sát mặt đất khiến các chiến sĩ bộc phá không thể tiến lên.

Một tổ ĐKZ từ phía sau vọt lên bò tới hang rào lợi dụng ngay một hố đại bác đặt súng. Đồng chí tiếp đạn hy sinh. Chiến sĩ Tâm lao lên tiếp tục chuyển đạn thì trúng mảnh đại bác, anh vẫn cố trườn lên lúc dùng tay, lúc dùng chân đẩy hòm đạm về phía trước. Có đạn, tổ ĐKZ phụt ngay hai quả đạn dập tắt hai hỏa điểm địch.

Các chiến sĩ bộc phá vẫn nối tiếp nhau xông lên mở cửa. Đã hy sinh đến người thứ năm. Hàng rào địch vẫn còn một đoạn. Tổ bộc phá còn lại mình Nõn. Nõn chạy đi chạy lại đánh liền hai quả bộc phá mở toang hàng rào. Tiểu đoàn trưởng tiểu đoàn 130 đã có mặt ở cửa lập tức bắn ba phát tín hiệu cho bộ đội xung phong.

Tiểu đội trưởng tiểu đội dao nhọn Trần Can nhảy lên miệng hào giương cao lá cờ “Quyết chiến Quyết Thắng” hô lớn:

- Thi đua với tiểu đội bộc phá, mau cắm cờ Bác lên đồn giặc!

Nói dứt lời, Trần Can dẫn tiểu đội chạy một mạch theo giao thông hào của địch hướng lên đỉnh đồi. Hành động nhanh chóng của tiểu đội khiến kẻ địch bên trong cứ điểm không kịp phát hiện vì lúc này mọi sự chú ý của chúng đều hướng ra hàng rào. Một lát, tiểu đội đã lên tới đỉnh cứ điểm số 3. Tới đây họ vấp phải một lô cốt. Bọn bó trí trong lô cốt đã phát hiện quân ta. Đạn súng máy từ trong lô cốt bắn ra đi sát mặt đất, cắm phầm phập vào mép hào. Can cho một tổ tiến lên phía trước, bắn vào lô cốt địch. Anh và một tổ tìm cách vòng ra phía sau lô cốt ném liền ba quả thủ pháo vào trong. Dứt tiếng nổ, Can dẫn tiểu đội nhảy khỏi đường hào, đánh thẳng vào hầm, bắt sống viên quan ba chỉ huy cứ điểm. Lá cờ “ Quyết chiến Quyết thắng” tung bay trên lô cốt cố thủ.

Hai tiểu đội còn lại của trung đội đột kích 1 đã tràn vào đồn ngay sau tiểu đội Trần Can, nhanh chóng chiếm đỉnh đồi rồi tỏa thành hai mũi, phát triển sang mé tây- bắc cứ điểm báo đảm cạnh sườn cho tiểu đoàn 11 đánh cứ điểm 1. Các chiến sĩ đã tung hoành ngang dọc, dùng lựu đạn, thủ pháo tiêu diệt nhanh chóng hàng chục ú súng địch, bắt hàng chục tù binh. Cứ điểm 3 mất người chỉ huy, binh lính trong cứ điểm chỉ còn tự động đối phó với cuộc tiến công của ta ở từng bị trí. Nhưng địch vẫn chống cự quyết liệt vì lực lượng ta ở trong đồn quá mỏng.

Cũng lúc này pháo địch từ Mường Thanh bắn tới đã phong tỏa kín con đường cửa mở của trung dội đột kích 2. Họ không thể tiến sát hàng rào. Nhận thấy cần phái có lực lượng tiếp ứng ngay, trung đội trưởng trung đội bộc phá, sau khi mở cửa xong, vẫn cùng anh em nằm sát hàng rào, xin tiếp tục tiến vào đồn làm nhiệm vụ xung kích. Được đại đội đồng ý, giữa hai đợt pháo của địch, trung đội bộc phá nhanh chóng vọt qua cửa mở. Đại đội phó đại đội 366 và trung đội trưởng, mỗi người chỉ huy một lực lượng đánh thốc vào bên trong theo hướng đông- nam. Vài chục phút sau, trung đội bộc phá, lúc này trở thành những chiến sí xung kích, hoàn toàn làm chủ khu vực tác chiến của họ và bắt gặp các chiến sĩ trong đội đột kích 1 ở một ngách hào phía tây cứ điểm. Các chiến sĩ ôm lấy nhau cất tiếng reo:

- Xong rồi! Xong rồi!

- Hoan hô! Hoan hô! Hoan hô!...

Đại đội 366 làm chủ cứ điểm 3 trong vòng 45 phút. Đại đội lê dương thứ 11 của trung đoàn lê dương thứ 13 đã bị bộ đội ta xóa sổ. Lúc ấy là 20 giờ 15 phút.

❖ 5 ❖

Ở hướng tiến công chủ yếu, do trung đoàn 141 phụ trách, tình hình diễn ra phức tạp hơn. Cả hai tiểu đoàn 428 và 11 của trung đoàn đều phải vượt sông Nậm Rốm trước khi tiếp cận hàng rào cứ điểm. Địch đã phát hiện ra đường tiến quân của ta qua những đường hào tiếp cận, dùng pháo binh bắn chặn liên tục từ sông Nậm Rốm đến đồi 674.

Ở cứ điểm 2, nhiều chiến sĩ, cán bộ tiểu đoàn 428 bi thương và hy sinh vì pháo địch ngay từ khi chiếm lĩnh trận địa. Chính trị viên Chất của đại đội 242 đứng bên cạnh cầu chìm, do công binh bắc, động viên bộ đội lợi dụng từng đợt ngắn đại bác địch ngừng bắn để vượt sông nhanh gọn.

Một loạt đại bác chùm lên đội hình đại đội hỏa lực của tiểu đoàn. Đại đội trưởng, đại đội phó hy sinh, một khẩu DKZ bị hỏng. Tiểu đoàn trưởng 428 Trần Huy Toàn phải điều số hỏa lực còn lại ở phía sau lên cùng đại đội tiếp tục chiếm lĩnh trận địa.

Đại bác địch bắn dữ dội vào trận địa xuất phát xung phong của đại đội chủ công 58. Đường dây liên lạc điện thoại giữa tiểu đoàn với trung đoàn bị đứt, máy vô tuyến điện mất cần Ăngten.Quá giờ quy định nổ súng 30 phút, đại đội vẫn chưa nhận được lệnh tiến công. Nhìn thấy ánh chớp bộc phá của tiểu đoàn 130 liên tiếp lóe lên ở cứ điểm 3, đại đội trưởng Song hỏi ý kiến tiểu đoàn phó đi cùng, rồi ra lệnh cho bộ đội tiến công.

Những thân cây nằm ngang trước hàng rào dây thép gai cản đường các chiến sĩ bộc phá. Hai chiến sĩ Tùy và Tiến cầm dao lao lên chặt cây dọn đường. Tiếng dao chặt cây đã làm lộ vị trí của họ. Tùy và Tiến vừa hoàn thành nhiệm vu thì hy sinh vì đạn từ một lô cốt tiền duyên bắn ra. Trung đội trưởng Châu và tiểu đội trưởng Đảnh dùng tiểu liên bắn vào lô cốt kiềm chế hả lực địch. Tiểu đội bộc phá thứ nhất xông lên. Chiến sĩ Sáu giật nổ quả bộc phá đầu tiên. Tám quả bộc phá liên tục nổ. Hàng rào địch còn 20 mét. Tiểu đội phó Phan Đình Giót lao lên đánh tiếp quả bộc phá thứ chín. Anh nằm ghé sang bên, nhường đường cho Kỳ lên. Khẩu trung liên từ trong lô cốt lại nổ, Kỳ bị thương. Giót đỡ ống bộc phá từ tay Kỳ toan đánh tiếp, thì Liên đã ôm bộc phá lao lên. Liên lùa bộc phá vào dưới hàng rào thép gai chưa kịp giật nụ xòe thì trúng đạn hy sinh. Một loạt thủ pháo của ta giập tắt hỏa điểm địch. Giót đánh tiếp quả thứ mười. Tiểu đội bộc phá thứ hai xông lên tiếp tục công việc của tiểu đội bộc phá thứ nhất. 60 mét rào dây thép gai bị phá vỡ trong vòng 18 phút.

Ba phát pháo hiệu vọt lên. Trung đội trưởng Khay dẫn đầu đột kích 1 lao qua cửa mở. Tiểu đội trưởng dao nhọn Ngọc Hỷ dẫn đầu tiểu đội vượt qua chiếc lô cốt đã bị pháo ta bắn sập, bỏ qua ba lô cốt khác trên dọc đường, tiến một mạch đến lô cốt cố thủ nằm giữa đồn. Trung đội trưởng Khay lệnh cho hai tiểu đội sau tỏa ra đánh chiếm những lô cốt tiểu đội Hỷ để lại rồi tiếp tục dồn lên phía trước. Quân địch tháo chạy lên đỉnh đồi. Chúng dựa vào tuyến phòng ngự, dùng tiểu liên và lựu đạn ngăn chặn quyết liệt những mũi tiến công của bộ đội ta. Đại đội trưởng Song và trung đội trưởng Khay chỉ huy bộ đội xung phong. Tiểu đội trưởng Ngọc Hỷ hai lần dẫn bộ đội lên đều bị hỏa lực từ lô cốt trước mặt và phía bên phải chặn lại. Đại đội trưởng ra lệnh cho xung kích tạm dừng, điều hỏa lực của đại đội từ phía sau lên. Anh cho một tổ tiến sang sườn bên trái bắn nghi binh thu hút địch, và lệnh hai khẩu trung liên của ta phát hỏa để yểm trợ cho xung kích xung phong. Hai khẩu trung liên của ta chưa bắn hết một băng đạn đã bị pháo địch vùi kín. Chiến sĩ của hai tổ súng máy đều bị thương hoặc hy sinh.

Chiếc lô cốt trước mặt vẫn bắn xối xả. Chiến sĩ Tần ôm một quả bộc phá 10 kilogam bí mật bò lên đặt vào cạnh lô cốt giật nổ. Anh chạy xuống một quãng thì bị thương vì đạn trong lô cốt lại tiếp tục nổ.

Trung đội trưởng bộc phá Châu phân công cho trung đội phó Hợp cùng bốn chiến sĩ tiến sang bên trái lô cốt, anh trực tiếp dẫn tiểu đội trưởng Chuẩn, tiểu đội phó Giót và một chiến sĩ vọt sang bên phải tiến về phía lô cốt. Những luồng đạn đỏ lừ từ trong lô cốt vẫn xối xả bắn ra.Giót bò gần tới lô cốt thì bị một viên đạn xuyên qua bả vai. Anh cố trườn lên, nép mình vào sát lô cốt nhét qua lỗ châu mai một quả thủ pháo. Nghe tiếng thủ pháo của ta nổ, đại đội phó Lộc thét bộ đội xung phong. Tiểu đội trưởng Ngọc Hỷ dẫn tiểu đội nhảy vào lô cốt cố thủ tóm được hai chục tên địch. Viên quan ba chỉ huy đại đội 9 và những tên bắn súng máy đều bị cháy thui đen.

Đại đội 58 tiếp tục phát triển lên phía trước. Mũi chính của đại đội tiến sang phía tây- bắc cứ điểm. Hỏa lực từ một lô cốt nằm ở phía bên phải bắn ra rất dữ dội. Những đợt xung phong của xung kích liên tiếp bị đẩy lui. Tiểu đội phó Giót báo cáo:

- Phải dập tắt hỏa điểm, xung kích mới lên được!

Tiểu đoàn phó 428 ra lệnh:

- Đồng chí Giót dùng tiểu liên bịt hỏa điểm địch lại.

Giót xách tiểu liên nhẹ nhàng trườn lên. Cách hỏa điểm địch khoảng mười mét, Giót chuyển tiểu liên sang tay trái rồi vung tay phải ném một quả lựu đạn. Lựu đạn nổ nhưng hỏa điểm địch vẫn không bị dập tắt. Một viên đạn vừa xuyên thủng đùi anh, đó là vết thương thứ hai. Giót bò thêm một đoạn. Anh lựa chỗ tì đùi rồi kê tiểu liên quét thẳng vào lỗ châu mai. Tiểu liên ngừng nổ. Anh đã hết đạn. Nhưng hỏa điểm địch vẫn chưa bị dập tắt. Giót tiếp tục bò lên rồi lao cả thân mình vào lỗ châu mai. Hỏa điểm trong lô cốt vụt tắt.

Tiểu đoàn phó 428 vùng dậy, vung cao súng, thét lớn:

- Xung pho.o.o.n.g! Trả thù cho đồng chí Phan Đình Giót!

Như có một sức mạnh vô hình đẩy các chiến sĩ xung kích lao lên nối tiếp nhau vượt qua lô cốt địch.

20 giờ 30 phút. Đại đội 58 đã mở được cửa, xung kích bắt đầu đánh sâu vào cứ điểm số 2.

Một số hạ sĩ quan và binh lính đại đội 9 của địch rút về quanh hầm chỉ huy đã bị sập tiếp tục chống cự dai dẳng tại đây. Nửa đêm, Mường Thanh mất liên lạc vô tuyến điện với đại đội 9. Những binh lính sống sót bảo nhau bỏ đồn chạy ra ngoài. Đây là số quân địch duy nhất từ Him Lam thoát chết chạy về Mường Thanh.

❖ 6 ❖

Ở cứ điểm 1 phía tây bắc, điểm phòng ngự chủ yếu của trung tâm đề kháng, có sở chỉ huy tiểu đoàn lê dương số 3, cuộc chiến đấu của tiểu đoàn 11, trung đoàn 141 còn diễn ra quyết liệt hơn.

Pháo địch từ Mường Thanh và hỏa lực trong cứ điểm như dồn về hướng này. Ngay từ đầu lúc xuất kích, tiểu đoàn 11 đã vấp phải một cơn mưa đạn của địch cản đường. Hỏa lực địch tạo thành một lưới lửa dày đặc, kéo dài suốt từ cửa mở đến sở chỉ huy tiểu đoàn 11 đặt ở bên này bờ sông Nậm Rốm. Mọi phương tiện liên lạc giữa trung đoàn với tiểu đoàn, giữa tiểu đoàn với các đơn vị hỏa lực đều bị cắt đứt. Ngay cả liên lạc giữa tiểu đoàn với đại đội pháo 804 đi cùng cũng bị cắt đứt vì tổ quan sát của đại đội pháo này cũng bị trúng đạn pháo của địch.

Tại cửa mở, đại đội trưởng Nọa chỉ mới mở được hai lớp rào mà đã phải dùng đến tiểu đội bộc phá thứ ba. Nhưng người chiến sĩ cuối cùng của tiểu đội này cũng không sao vượt qua được lưới lửa địch. Phía sau, các dội đột kích, các đội hỏa lực chưa vào được đồn địch mà đội ngũ cứ thưa dần.

Một cứ điểm đã bị tiêu diệt, một cứ điểm khác sắp hết đường chống đỡ, địch hầu như dồn hết hỏa lực vào bảo vệ cứ điểm 1, hy vọng kéo dài cuộc chiến đấu tới sáng sẽ cho quân tiếp viện từ Mường Thanh đến cứu nguy, giành lại những cứ điểm đã mất.

Cơn mưa đạn địch vẫn cứ xối xuống mỗi lúc một dữ dội. Tiểu đoàn trưởng An đã tung tiểu đội bộc phá thứ năm vào chiến đấu, nhưng cũng chỉ phá thêm được hai lớp rào. Pháo địch bắn chặn dày đặc và những hỏa điểm lướt sườn kìm đứng trước bước tiến của đơn vị.

Chiến hào của tiểu đoàn 11 đã phá hủy gần hết, có đoạn sụt lở nông choèn, đứng không ngập quá đầu gối. Số thương vong mỗi lúc một tăng. Cho đến 22 giờ, hàng rào vẫn còn nhiều, hỏa lực địch chưa ngớt, có trung đội chỉ còn hơn một tiểu đội.

Vô tuyến điện thanh bị hư hại không sử dụng được nữa. Vượt qua mọi trở ngại, các chiến sĩ thông tin đã nối lại được dây liên lạc với trung đoàn.

Không khí ở sở chỉ huy trung đoàn 141 lúc này rất căng thẳng. Tiếng đại bác địch vẫn nổ ầm ầm, pháo sang vọt lên không ngớt, ruột gan ai nấy đều như lửa đốt. Khó khăn của đơn vị đã rõ. Nhưng khắc phục thế nào đây?

Nhiều ý kiến được nêu lên:

- Đã cần cho đội dự bị vào chưa?

- Cần cho tiểu đoàn chấn chỉnh tại chỗ rồi tiếp tục tấn công…

Giữa lúc ấy, đại đoàn trưởng Lê Trọng Tấn gọi điện thoại nhắc:

- Trong tình hình này cần bình tĩnh quan sát địch. Nên chú ý diệt hỏa điểm địch trước đã, đừng nôn nóng lao vào phá hàng rào vội. Các anh chưa nên dùng lực lượng dự bị, tiểu đoàn 11 vẫn đủ khả năng hoàn thành nhiệm vụ.

Thường vụ Đảng ủy trung đoàn 141 hội ý. Đảng ủy quyết tâm hoàn thành nhiệm vụ, và cử cán bộ xuống kiểm tra đơn vị đang chiến đấu.

Chính ủy Mạc Ninh gọi điện cho chính trị viên tiểu đoàn 11 Trần Linh, nhắc lại chỉ thị của Bộ chỉ huy mặt trận và quyết tâm mới của Đảng ủy Trung đoàn.

Trần Linh nói:

- Chúng tôi gặp một số khó khăn nhưng ý chí chiến đấu tiêu diệt địch của anh em không hề giảm, vẫn kiên quyết hoàn thành nhiệm vụ.

Bộ đội tiếp tục đào công sự. Bốn khẩu đại liên của tiểu đoàn 11 lần lượt được đưa lên đặt ở miệng hố đạn đại bác của địch. Từng khẩu đã được lắp băng, ngắm sẵn, đang chờ địch bắn ra để xác định rõ mục tiêu. Phía sau, các chiến sĩ bộc phá đã sẵn sàng.

Lệnh tiếp tục tiến công vừa được phát ra, lập tức hỏa lực của ta lại hoạt động mãnh liệt. Tiếng Bộc phá nổ rất căng và rền.

Một lúc sau im bặt.

Vẫn còn một lớp hàng rào cuối cùng án ngữ lối xung phong chính, chiến sĩ bộc phá nào lên cũng bị thương vong vì một hỏa lực của một khẩu trung liên không rõ từ đâu bắn tới chính diện, lúc lướt sườn, lúc nào cũng nguy hiểm.

Đại đội phó Hiệu phán đoán đó là một ổ trung liên di động. Anh khéo léo nép mình bên sườn đồi, đợi lúc bọn địch vừa nhô ra bắt đầu nhả đạn, anh vụt đứng lên, cắp trung liên bắn xỉa xuống một băng dài tiêu diệt khẩu trung liên.

Đại đội trưởng Nọa điều ngay lực lượng bộc phá mới được củng cố lên. Tổ trưởng Quyết đã bị thương vào bụng, vội cúi gập người xuống, tay vác ống bộc phá dài lướt tới. Một tiếng nổ vang lên như sét đánh, lớp hàng rào cuối cùng đã biến mất. Lập tức Nọa bắn lên trời hai phát tín hiệu trắng báo lệnh xung phong.

Tiểu đội trưởng Nguyễn Hữu Oanh giương mắt phắt lá cờ Quyết chiên Quyết thắng, dẫn đầu tiểu đội dao nhọn chỉ còn bảy người lao vụt qua cửa mở. Đại đội phó Hiệu cắp trung liên chạy sau yểm hộ cho các chiến sĩ tiểu đội dao nhọn. Một băng trung liên của địch đã làm anh gục ngã ngay trên miệng hào. Oanh vẫn nhằm thẳng hỏa điểm địch xốc tới. Các chiến sĩ trong tiểu đội không rời anh một bước. Lại thêm Lê Huy Ngọ bị thương. Oanh nhảy ba bước đến bên cạnh lỗ châu mai tọng luôn một quả thủ pháo vào ụ súng. Hỏa điểm địch câm lặng. Một chiến sĩ nữa của tiểu đội bị thương vì một chùm lựu đạn địch từ ngách hầm bên quẳng ra. Oanh thấy không thể cứ nối đuôi nhau chạy theo đường hào, quân địch bị dồn lại càng liều mạng chống đỡ, ra lệnh cho năm người còn lại trong tiểu đội nhảy lên trên miệng hào chia chau tiếp cận năm lô cốt của địch. Riêng Oanh nhằm thẳng lô cốt lớn nhất lao đến. Khi Oanh còn cách địch dăm mét, bọn chúng ở trong mới biết. Khẩu trung liên trong lô cốt vừa rống lên thì bị ngay một quả thủ pháo của Oanh qua miệng lỗ châu mai làm nó câm tịt. Không bỏ lỡ thời cơ, Oanh nhảy phắt lên nóc lô cốt, giương cờ, hướng về phía cửa mở phất tới tấp.

Ở phía bên, trung đội trưởng Tuệ cũng phát triển dọc theo giao thông hào. Anh đã ném mười bốn quả thủ pháo, bốn qua lựu đạn, bắn hai băng tiểu liên tiêu diệt và bắt sống hai mươi tên địch. Sau đó, Tuệ lại tự mình xách quả bộc phá 10 Kilôgam tiến đến lô cốt sở chỉ huy của cụm cứ điểm Him Lam. Quả bộc phá nổ xé trời. Hầm này đã trúng pháo của ta từ khi bộ đội bắt đầu mở hàng rào. Nó bị Tuệ đánh sập lần thứ 2.

Tại Mường Thanh, 20 giờ, Langlais mất liên lạc vô tuyến điện với đại đội 10. 20 giờ 40, đại đội 11 báo cáo: một số bộ phận đã phải rút về điểm tựa hầm chỉ huy để tổ chức phòng ngự. 21 giờ, đại đội 11 báo cáo là trong cứ điểm chỗ nào cũng có Việt Minh và cuộc chiến đã diễn ra chung quanh sở chỉ huy. Đây là lần báo cáo cuối cùng của đại đội 11.

Hai trung đội đột kích của đại đội 243 chia làm ba mũi, tranh thủ lúc địch còn rối loạn, vượt lên mặt đất phát triển rất nhanh. Chỉ trong chốc lát, toàn bộ đại đội đã vào hết trong cứ điểm địch. Hai đại đội 241, 245 cũng bám sát nhau ào ạt tiến vào đồn. Không đầy một giờ, tiểu đoàn 11 đã tràn ngập cứ điểm 1.

Đại đoàn trưởng Lê Trọng Tấn nhận được báo cáo cứ điểm 1 đã bị tiêu diệt. Anh nhìn đồng hồ. 23 giờ 30. Đơn vị anh đã tiêu diệt trung tâm đề kháng Him Lam sớm hơn thời gian quy định nửa giờ.

❖ 7 ❖

Tại sở chỉ huy Mường Phăng, chỉ huy trưởng và mọi người nhìn nhau mỉm cười nhẹ nhõm.

Cuộc chiến đấu diễn ra căng thẳng nhưng không vượt quá dự liệu. Hỏa lực pháo binh của ta, chủ yếu là lựu pháo 105 xuất hiện lần đầu đã giành được sự áp đảo trong cuộc đấu pháo với kẻ địch. Những hầm pháo của ta nằm cách xa nhau, ở sâu trong sườn núi, được ngụy trang cẩn thận, kết hợp những trận địa giả, đã làm Piroth không tìm ra mục tiêu trong những cuộc phản pháo. Trận địa pháo của địch tan hoang, trong khi toàn bộ pháo của ta đều được bảo vệ.

Chỉ huy trưởng đã loại được khỏi đầu cái bóng ma trận Đồn Pheo. Trận đánh đã chứng minh nhận định: so sánh lực lượng bất lợi hiện nay, ta vẫn có thể tạo nên sức mạnh áp đảo trong từng trận để giành thắng lợi. Địch tuy có số quân đông tại Điện Biên Phủ, nhưng nếu tiếp tục đánh theo cách này thì cuộc đọ sức vẫn diễn ra chủ yếu giữa quân địch bảo vệ vị trí với lực lượng tiến công của ta. Cấu trúc của tập đoàn cứ điểm đã hạn chế sự tham gia của số đông quân địch vào trận đánh ở từng khu vực.

Chủ nhiệm chính trị quay sang nói với chỉ huy trưởng một cách khoái trá:

- Đánh theo cách này đúng là ăn rồi. Mình tập trung lực lượng vào một điểm thì kẻ địch không thể địch nổi.!

Trong thời gian anh dạy học ở trường tư thục Thăng Long, Lê Liêm còn là một học sinh tại đây. Trường Thăng Long là một trong những cái nôi của cách mạng thời kì tiền khởi nghĩa. Liêm và nhiều bạn khác cũng giống anh, tham gia cách mạng khi còn là học sinh trung học. Liêm là một người tính tình trung thực. Ngày đầu chiến dịch, Liên hết lòng ủng hộ phương án đánh nhanh thắng nhanh.

Liêm dường như cảm thấy vui với một chiến thắng như vậy mà chỉ huy trưởng không thực sự lộ vẻ vui mừng.

Chỉ huy trưởng nhìn anh nói nhẹ nhàng:

- Với cách đánh này ngày mai, ngày kia ta sẽ giải quyết tiếp đồi Độc Lập và Bản Kéo không khó khăn, vì đó là những vị trí đột xuất của tập đoàn cứ điểm. Nhưng khi đánh vào những vị trí nằm trong Phân khu trung tâm thì còn là chuyện khác!

Anh thấy mình chỉ mới chứng minh qua phép thử đầu tiên, anh còn phải tiếp tục làm nhiều phép thử khác. Có một điều đang làm anh em ngại: riêng trong trận mở đầu, ta tiêu thụ mất hai phần năm số đạn pháo 105 hiện có tại chiến dịch.

Chủ nhiệm chính trị Lê Liêm báo cáo:

- Đồng chí Lê Trọng Tấn đề nghị Mặt trận thực hiện một cử chỉ nhân đạo: Cho địch từ Mường Thanh ra nhận thương binh tại Him Lam trong sáng mai. Tôi nghĩ đây là một ý kiến hay. Những thương binh sống sót từ cứ điểm mạnh nhất bị tiêu diệt trở về sẽ ảnh hưởng không nhỏ tới tinh thần quân địch.

Chỉ huy trưởng nói:

- Nên làm. Nhưng không phải là Mặt trận, đại đoàn làm việc này, mà trao cho Mạc Ninh, đơn vị chiến thắng tại chỗ. Có thể ngừng bắn tới trưa mai.

Chú thích:

1. Theo cách phân chia của ta, căn cứ vào địa hình, trung tâm đề kháng Him Lam (Béatrice) nằm trong phân khu Bắc. Nhưng theo sự phân chia của địch Béatrice tuy nằm ở phía bắc tách rời khỏi phân khu Trung tâm, nhưng vẫn thuộc sự chỉ huy trực tiếp của phân khu Trung tâm.

2. Benard Fall. SĐD. Tr.