Chương XXVIII TRẬN CHIẾN SÂN BAY
❖ 1 ❖
Trung đoàn trưởng Nam Hà vặn to hộp đèn pin chiến lợi phẩm, trải rộng tấm bản đồ trên mặt hầm, chỉ vào một ô đỏ hình chữ nhật đã vẽ sẵn trên đó, rồi nói với Tiểu đoàn trưởng Quốc Trị:
- Theo lệnh của Bộ chỉ huy Mặt trận, đêm nay, tiểu đoàn 23 của đồng chí thọc sâu vào sân bay Mường Thanh và chốt luôn tại đây. Các đồng chí có nhiệm vụ cắt sân bay làm hai, khống chế không cho máy bay địch lén lút lên xuống ban đêm để tiếp viện và di tản thương binh, đồng thời không cho dùng sân bay làm bãi thả dù.
Quốc Trị tròn mắt nhìn tấm bản đồ đầy những đám gai xanh xanh. Anh thuộc lớp cán bộ trước đây đi họp không đem theo sổ sách, khi nghe nhiệm vụ chỉ bấm ngón tay. Từ chiến sĩ lên đến đại đội trưởng, anh vẫn cho là vốn liếng yếu kém của mình về văn hóa không ảnh hưởng gì đến công tác, nhưng tới chiến dịch này, anh đã thấy nhiều trở ngại, vì công việc trên giao thông chỉ còn đếm được trên ngón tay.
Nam Hà nói tiếp:
- Các đồng chí phải xây dựng thật nhanh một trận địa không để cho lực lượng phản kích của địch chiếm lại.
Cũng như lúc này đây, anh chưa hề biết gì về việc mình phải làm. Sân bay địch nằm giữa cánh đồng, giữa một hệ thống cứ điểm bao quanh, quân cơ động của địch có thể đến bất cứ từ hướng nào, xây dựng trận địa của ta cách nào có thể đương đầu với bom, đạn, với các đợt phản kích có máy bay, xe tăng, pháo binh yểm hộ…Anh chờ xem trung đoàn trưởng có hướng dẫn gì thêm, nhưng trung đoàn trưởng đã giao nhiệm vụ xong, dường như anh cho rằng mình đã là tiểu đoàn trưởng thì tất phải biết các việc cần làm.
Nam Hà mỉm cười nói sang chuyện khác:
- Mình vừa gặp Đường Văn Hải ở ngoài kia, trông ái ngại quá!
- Tôi cũng khổ tâm quá! Không có chuyện kia… thì chiến dịch này anh ấy vẫn là cấp trên của mình!
Khi Quốc Trị là cán bộ trung đội, thì Đường Văn Hải đã là chính trị viên đại đội xung kích chủ công của trung đoàn, một cán bộ trẻ rất triển vọng. Đến chiến dịch Hà Nam Ninh năm 1951, anh cùng với một số anh em đang làm công tác thu thập thương binh và tử sĩ ở đồn Non Nước thì bị địch bắt. Mấy tháng sau, Hải cùng một số chiến sĩ vượt ngục trở về đơn vị, tiếp tục công tác. Năm 1952, cán bộ của đại đoàn tập trung học tập chính trị về Cách mạng Việt Nam. Một buổi chúng tôi được lệnh lên hội trường để nghe phản tỉnh.
Mọi người đều ngạc nhiên khi thấy Đường Văn Hải cầm một tờ giấy trong tay từ phía cuối hội trường đi lên. Trong hàng ngũ cán bộ đại đoàn, Hải được coi là một cán bộ trẻ xuất sắc và đầy triển vọng. Chẳng lẽ lại có chuyện gì đã xảy ra với anh? Không giống những người khác trong trường hợp này thường tỏ ra xúc động, nước mắt lã chã, không nói nên lời, Hải cầm tờ giấy trong tay, không đọc, mà nói một cách rất khúc triết:
- Sáng hôm đó, sau khi tiêu diệt đồn Non Nước, trời sáng hẳn, bộ đội đã rút, tôi ở lại cùng với anh em tải thương thu thương binh. Đang mải miết làm thì bất thần quân địch ập tới. Một viên sĩ quan người Pháp tiến lại chỗ tôi. Tôi giơ tay lên vành mũ chào hắn, tự giới thiệu mình là một sĩ quan làm nhiệm vụ thu dọn thương binh. Hắn hỏi tên đơn vị, tôi trả lời đúng. Hắn hỏi đột phá khẩu mở ở đâu, tôi nói chỗ đúng, chỗ sai. Sau đó nó bảo tôi lên xe và đưa đi. Trên đường đi, tôi nghĩ tới một bữa cơm ngon ….
Lần chỉnh huấn này, có những chuyện khá lạ lùng. Một cán bộ tiểu đoàn rất nổi tiếng anh dũng trong đại đoàn kiểm điểm tự nhận mình là “gián điệp của Pháp”. Nhưng khi bị mọi người hỏi thì những câu trả lời của anh càng lúc càng vô lý và đụng chạm đến cả những người khác trong đơn vị. Sau cùng, anh thú nhận vì mình không biết làm cách nào để bày tỏ lòng trung thành hối lỗi đối với Đảng, ngày còn đi học anh hay đọc truyện trinh thám, nên đã tưởng tượng ra câu chuyện này. Nhưng trong trường hợp của Hải thì mọi người hầu như không hỏi gì và cũng không muốn nghe tiếp. Người ta biết anh rất có ý thức trong mỗi lời mình nói, và anh đã nói đến tận cùng điều mình muốn nói.
Trước khi đi chiến dịch, Hải xin từ bỏ mọi chức vụ, và đề nghị trở về đơn vị cũ để cải tạo bằng cách làm cần vụ cho tiểu đoàn trưởng Quốc Trị lúc này đã được phong Anh hùng lực lượng vũ trang.
Quốc Trị rời Sở chỉ huy của trung đoàn, Đường Văn Hải đã đứng chờ bên ngoài với chiếc balo trùm kín thân hình bé nhỏ. Hải mở bi đông, rót ra ca một thứ nước vàng óng:
- Có nước ngon anh uống đi!
Trị cầm ca nước uống một hơi, rồi chép môi hỏi:
- Đường ở đâu ra thế này?
- Thủ trưởng Nam Hà vừa cho tôi một miếng đường phèn, anh dùng cho đỡ mệt.
- Anh Nam Hà cho anh, sao anh lại cho tôi?
- Tôi uống trước rồi.
Hải nhoẻn miệng cười, nói tiếp:
- Lần này anh để tôi đi trước, anh đi nhanh, nhiều lúc tôi đi sau đuổi không kịp.
Quốc Trị nhìn chiếc balo trên vai anh, rồi nói:
- Anh phải trả lại những thứ của tôi về balo của tôi, không có thì tôi mời anh trở lại Phòng Chính trị đại đoàn!
Hải rơm rớm nước mắt:
- Anh không biết anh nhận tôi về đây như thế này là đã cứu tôi rồi ư!
❖ 2 ❖3 giờ chiều. Các tiểu đoàn ủy được triệu tập đã ngồi chặt trong hầm. Quốc Trị báo cáo lại mệnh lênh của trung đoàn.
Chính trị viên tiểu đoàn Hoàng Kim cúi đầu nhìn bản đồ rất kĩ rồi lẩm bẩm:
- Gan đấy!
Cán bộ tiểu đoàn, lo lắng, nhìn Quốc Trị, hỏi:
- Địch đóng chặt như vậy, vào thế nào được nhỉ?
- Bộ chỉ huy chiến dịch đã hạ quyết tâm chiếm kỳ được sân bay. Chúng ta phải làm cho được. Cấp trên sẽ theo dõi và hết sức giúp đỡ chi viện cho tiểu đoàn ta. Bây giờ bàn đánh thôi.
Chính trị viên Hoàng Kim nhìn anh, mỉm cười nói:
- Cậu có khi xuề xòa, có khi lại nóng vội đấy!
Trị biết mình đã không nói gì cụ thể về kế hoạch tác chiến, dự kiến về khó khăn trận đánh. Nhưng anh nghĩ khó khăn ác liệt thì mọi người biết cả rồi, còn kế hoạch tác chiến, anh không thể nói gì trước khi nhìn thấy thực địa, anh rất ít nhạy cảm khi nghe phổ biến nhiệm vụ chiến đấu trên bản đồ, anh nói:
- Mình không thích con cà con kê, nghĩ tới nhiệm vụ là đầu cứ bừng bừng. Tối nay, tôi đề nghị Đảng ủy phân công: Tiểu đoàn trưởng, chính trị viên và cán bộ tác chiến sẽ cùng đi với mũi chính ra sân bay. Chính trị viên phó ở lại chỉ huy bộ phận hậu phương.
Cuộc trao đổi để quán triệt ý định cấp trên và xác định kế hoạch tác chiến nhanh chóng thống nhất.
Quốc Trị chạy tới góc hầm, gọi điện thoại mời các đại đội trưởng lên nhận lệnh. Mặt trời xuống nhanh trên đỉnh núi phía Tây. Trị bồn chồn đi đi lại lại trong căn hầm sở chỉ huy bé tí.
Mười lăm phút sau các đại đội trưởng lục tục có mặt.
Quốc Trị bảo mọi người ngồi tránh của hầm để nắng chiều bên ngoài lọt vào. Anh trải bản đồ ra hầm, phổ biến nhiệm vụ xong rồi phân công:
- Đại đội 1 của đồng chí Khôi sẽ làm nhiệm vụ mũi nhọn đào chiến hào xuyên qua rào, thọc sâu vào sân bay đào trận địa. Sẽ đào hai tuyến hào cắt ngang sân bay, cách nhau 50 mét.
Đại đội trưởng Khôi ngồi xổm lên ghé đầu nhìn kĩ bản đồ, rồi hỏi:
- Dây thép gai quanh sân bay có mấy lớp và hào như thế nào?
- Có năm lớp rào, và một giao thông hào thoát nước…
- Trong sân bay có vật chuẩn nào không?
- Vật chuẩn to đùng. Một cái máy bay bị pháo ta bắn còn nằm chềnh ềnh giữa sân. Tiểu đoàn sẽ cho người căng dây.
Đại đội trưởng Đại đội 2 Trần Sáng, nói:
- Đại đội 2 xin chờ lệnh!
Quốc Trị nói:
- Đại đội 2 cũng làm nhiệm vụ như đại hội 1, nhưng đào công sự ở ngoài hàng rào. Sân bay trống trải, nên không thể dốc nhiều quân ngay đêm nay. Đại đội 2 có nhiệm vụ yểm hộ cho đại đội 1 và thay thế khi cần thiết.
Trong lúc Khôi và Sáng thoăn thoắt ghi chép thì thằng Thiềng vẫn ngồi bó gối im lặng theo dõi. Anh mới biết chữ từ sau ngày vào bộ đội. Quốc Trị quay lại phía Thiềng:
- Đại đội 3 vừa đi tác chiến về, làm đội dự bị cho tiểu đoàn, nhiệm vụ đêm nay là vác gỗ và chuyển gỗ cho hai đại đội công sự cận chiến.
❖ 3 ❖Đoàn quân lầm lũi đi trong đêm. Giao thông hào mới mở còn rất hẹp. Nhiều chiến sĩ đã vượt lên mặt ruộng để đi cho nhanh. Tiếng chân quét vào rạ ràn rạt.
Đội quân báo đi mở đường rồi đến đại đội 1 của Khôi. Quốc Trị đi với đại đội 1. Thỉnh thoảng, pháo sáng địch vút lên, trong lúc mọi người dừng bước, anh chăm chú quan sát chung quanh và xác định những cứ điểm trên dọc đường.
Đã tới hàng rào quanh sân bay. Bộ đội chia thành từng tổ ba người dọc theo đường dây trải dài hướng vào giữa sân.
Tiếng cuốc, tiếng xẻng hối hả lao vào lòng đất. Cần có trước tiên là cái hố nằm để tránh đạn thẳng và mảnh đại bác, sau đó phải có tiếp công sự để chiến đấu với địch. Một khẩu súng liên thanh ở một cứ điểm gần đó bỗng rống lên mấy tràng. Tiếng cuốc tạm ngừng đánh giá động tĩnh. Lại mấy phát hỏa châu. Nhưng sau đó vẫn im ắng.
Những tiếng xẻng khoét vào lòng đất càng nhanh.
Đại đội 3 từ phía sau đã nhanh chóng chuyển gỗ làm nắp hầm tới. Lính đại đội 3 khích lính đại đội 1:
- Đất ruộng chứ có phải đá đâu mà đào chậm như rùa!
- Vào trong kia chuyển gỗ, để tớ đào cho ….
Súng liên thanh từ mấy cứ điểm chung quanh bỗng rống lên mấy tràng. Vệt đạn đỏ lừ đan chéo trên đầu toàn quân . Pháo cối của tiểu đoàn cũng bắt đầu nã vào các cứ điểm.
11 giờ đêm, mũi chiến hào đã luồn qua hàng rào thọc vào sân bay. Bỗng từ phía trận địa pháo của địch ở trung tâm Mường Thanh lóe lên những ánh chớp và tiếp theo là những tiếng nổ đầu nòng. Tiếp theo là một cơn mưa đạn đại bác dội xuống trận địa. Pháo cối của địch ở các cứ điểm khác cũng ùng oàng rót tới.
Tiếng đại đội trưởng Khôi thét to:
- Chú ý! Địch bắn đạn nổ trên không!
Sau mỗi tiếng nổ trên đầu, tiếp theo là tiếng những mảnh đạn cắm phầm phập trên mặt ruộng, trên đường hào.
Quốc Trị nghe tiếng trung đội trưởng trung đội 1 rít lên:
- Mẹ cha chúng nó! Tôi mất một phần ba trung đội rồi!
Anh cảm thấy lạnh cả gáy. Mới hồi tối, khi anh xuống với đại đội 1, anh em còn ríu rít như ngày hội . Không biết ai còn, ai mất trong những người lính anh đã gặp chiều nay.
Tiếng pháo nổ từ phía núi bỗng vọng lại. Một chiến sĩ reo lên:
- Pháo của ta rồi! Ta phản pháo các cậu ơi.
Đúng rồi, Quốc Trị cũng nói với anh em:
- Cấp trên đã kịp thời chi viện cho chúng ta đấy! Tranh thủ mà đào nhanh lên!
Trọng pháo của ta đã trút lên mấy cứ điểm quanh sân bay và dập một trận vào trận địa pháo của chúng ở trong trung tâm Mường Thanh. Pháo địch nã xuống trận địa thưa dần.
Quốc Trị phán đoán tiếng cuốc xẻng bổ nhầm vào những miếng ghi lát sân bay đã làm cho quân địch ở những cứ điểm chung quanh phát hiện có người đột nhập sân bay nên yêu cầu Mường Thanh dùng pháo bắn chặn. Anh cho liên lạc với đại đội 1 báo với Long nếu bộ đội đào trận địa gặp ghi sân bay thì nên gỡ trước, tránh để gây nên tiếng động lớn.
Những lưỡi xẻng, nhát cuốc lại hối hả xuyên đất. Mọi người đều khẩn trương tranh cướp thời gian với quân thù. Tiếng thình thịch khi to khi nhỏ, nhưng không thấy tiếng sắt va chạm vào nhau. Thỉnh thoảng, pháo địch lại rớt xuống trận địa. Có quả rơi trúng giao thông hào. Quân ta cứ mải miết đào. Mũi chiến hào cứ xích dần về phía giữa sân bay.
Quốc Trị cúi nhìn đồng hồ. Chiếc kim dạ quang đã chếch sang phải. Thế là đã gần 2 giờ sáng. Anh rời trận trung đội 2 đi vào sân bay theo hướng của trung đội 1. Anh sốt ruột muốn biết bộ độ ta đã thọc vào đến đâu trong sân bay, có đúng với kế hoạch không.
Anh em vừa đào vừa phải gỡ những tấm ghi sắt nên chiến hào mới tới ngang thắt lưng. Những cộng sự hỏa điểm đã xuất hiện dọc chiến hào. Nắp gỗ, đất đã dày được tới 20, 30 phân, có chiếc dày tới 40 phân. Một lưới lửa mới đã xuất hiện chờ địch trên sân bay. Đường băng mờ mờ trắng hiện ra trước mắt chạy dài về hướng nam. Chiếc máy bay vận tải lớn trúng đạn pháo của ta từ hôm trận đánh mở màn nằm chềnh ềnh giữa sân mỗi lúc một gần.
Anh bỗng thấy vai mình bị nén xuống, một sức mạnh đẩy mình ngã về phía trước, một người nào đã chồm lên lưng mình. Một loạt đạn pháo nổ khá gần. Tiếp theo đó, một loạt pháo sáng của địch vút lên, nổ tóe trên không trung, tỏa xuống sáng trưng, soi rõ được từng mô đất, lùm cây. Các chiến sĩ ta nhanh chóng ngồi thụp cả xuống lòng hào hoặc nép vào hàm ếch.
Quốc Trị nhận thấy người đang nằm đè lên mình là Hải. Hải vẫn theo sát anh, không rời một bước:
- Anh đi không chú ý nghe tiếng pháo!
Quốc Trị ôm lấy Hải giây lát, chờ tiếng pháo ngưng lại tiếp tục đi. Hải không biết kiếm ở đâu được chiếc mũ sắt đã chụp lên đầu anh.
Nhìn anh em mải miết đào chiến hào, Quốc Trị tỏ vẻ hài lòng, nói:
- Nghỉ tay một tí!
- Nghỉ tay là mắt díp lại ngay thủ trưởng à! Phải đào liền tay mới chống được buồn ngủ.
Tiểu đoàn trưởng lách qua anh em và tiếp tục đi vào phía trong. Đại đội phó Khôi đang đứng ở mũi chiến hào, cùng mấy chiến sĩ khoét sửa lại công sự cho đại liên và ĐKZ. Quốc Trị kiểm tra mấy hố hỏa khí, thấy khá vững chắc, liền kéo tay đại đội phó Khôi:
- Mình xem ở đây rồi. Bây giờ, đồng chí dẫn tôi lại kiểm tra hầm cá nhân của đồng chí.
Khôi lúng túng một lát rồi dẫn anh về hầm. Nó mới chỉ là một cái hàm ếch.
Tiểu đoàn trưởng lắc đầu:
- Đã 3 giờ sáng! Phải để liên lạc viên sửa lại hầm của đồng chí đi. Thêm gỗ vào cho đủ sức chịu được đạn pháo của địch.
Khôi đáp:
- Vâng, sửa xong hai ụ trung liên, anh em sẽ làm.
Một chiến sĩ đứng gần bỗng nói:
- Đề nghị đại đội trưởng ăn cơm đi!
Thì ra Khôi vẫn chưa ăn cơm chiều. Cậu chiến sĩ này tranh thủ lúc có mặt của tiểu đoàn trưởng để gây sức ép.
Khôi mở nắm cơm ra, chìa cho tiểu đoàn trưởng, nói:
- Mời anh cùng ăn với tôi một miếng.
- Cậu ăn đi! Mình ăn rồi.
- Anh ăn từ chiều! Ăn một miếng mừng cho tiểu đoàn đã bám được sân bay. Ngày mai biết ai sống, ai chết hở anh!
- Vào đây để sống chứ sao lại nói đến chết?
- Đúng như vậy, nhưng nói là nói thế thôi.
Một vài chiến sĩ khác để dành nắm cơm mang theo từ hồi chiều, bây giờ cũng mang ra chia nhau mỗi người một miếng lót dạ
Quốc Trị thong thả đi trên sân bay. Ngổn ngang những chiếc dù trắng nằm xòe ra trên mặt đất. Nhiều chiếc hòm rất to, không rõ là bên trong đựng gì.
Mũi chiến hào cứ nhích dần, nhích dần, hướng về phía giữa đường băng. Cán bộ tiểu đoàn, đại đội, ai nấy đều tỉnh như sáo. Nhưng mắt anh nào cũng sâu như lỗ đáo.
Gần 4 giờ, Quốc Trị nhận thấy chiến hào và công sự mới đào lấn vào sân bay được chừng ba, bốn mươi mét. Như vậy là chưa thực hiện được đúng như kế hoạch. Cuộc tập kích pháo hỏa của địch hồi 11 giờ đêm đã ảnh hưởng tới kế hoạch của ta.
❖ 4 ❖4 giờ rưỡi sáng, anh nuôi Bùi Xuân Chí gánh cơm nắm ra trận địa cho đại đội 1. Mỗi nắm cơm kèm một ít muối vừng và một miếng thịt trâu kho. Chiến sĩ đều đói và mệt mỏi nên ăn rất ngon lành. Chí chạy đi chạy lại, phân phát cơm, đưa ống nước cho mọi người và hỏi chuyện sân bay.
Bỗng các tổ cảnh giới báo tin về: ở Mường Thanh, quân địch đã tập trung ở đầu nam sân bay, và các cứ điểm chung quanh sân bay cũng đang rậm rịch. Từ phía Mường Thanh, tiếng động cơ xe tăng gầm gừ vọng lại. Địch chuẩn bị đánh ra! Quốc Trị bảo đồng chí cán bộ tác chiến báo cáo về trung đoàn, đồng thời ra lệnh cho đại đội 1 chuẩn bị chiến đấu. Lúc này, đại đội 2 và đại đội 3 sau cả đêm đào trận địa nhọc mệt đã được lệnh rút về phía sau.
Gần 5 giờ sáng, tiếng gầm của động cơ mỗi lúc càng gần và dữ dội hơn. Từ trận địa pháo địch ở trung tâm Mường Thanh, bùng lên những tiếng pháo đầu nòng. Đạn xé không khí, rít lên những tiếng ghê rợn rồi lao xuống trận địa của đại đội 1. Đồng thời, từ những cứ điểm bên sườn trận địa ta, quân địch cũng phát hỏa. Những viên đạn cối 61 ly và 81 ly văng mảnh tứ tung, súng đại liên, trung liên cũng bắt đầu đan thành một lưới lửa dày đặc.
Nhiều đoạn hào và công sự bị đạn pháo 105 và 155 làm biến mất.
Từ khu Trung tâm, năm xe tăng địch lừng lững kéo ra, theo sau là hai tiểu đoàn lê dương. Cách trận địa trung đội 1 khoảng một trăm mét, những xe tăng dàn thành hàng ngang và nã đạn vào trận địa của ta.
Quốc Trị đứng ở rìa sân bay tại chiến hào của trung đội 2 và trung đội 3, đoán anh em đã vào vị trí bắn, anh đang nghiến răng chịu đựng hỏa lực của địch, chờ chúng tới gần. Quân địch trước mặt họ đông gấp hàng chục lần. Trị ra lệnh cho trung đội 2 và trung đội 3 sẵn sàng dùng súng cối, đại liên và trung liên chi viện cho trung đội 1 khi trận đánh bắt đầu.
Quân địch tiến theo những loạt đại bác dọn đường, mỗi lúc một tới gần trận địa của trung đội 1. Đại bác địch ngừng bắn. Tiếng súng liên thanh, tiểu liên nổ ran, kèm theo tiếng “a-la-xô” và tiếng la hét của những tên lính bắt đầu xung phong và cả những tên ở trong các cứ điểm bao quanh sân bay.
Chờ quân địch đến cách trận địa khoảng vài chục mét, toàn bộ hỏa lực của trung đội 1 bất thần đồng loạt lên tiếng. Từ phía hàng rào bên phải sân bay, trung đội 2 và trung đội 3 cũng quét đại liên và trung liên như mưa gió vào sườn quân địch và đổ đạn súng cối vào đám quân đi sau cũng với những chiếc xe tăng.
Nhiều tên địch bị quét gục từ đợt xung phong đầu tiên. Những tên sống sót dán mình xuống đất hoặc nhảy xuống những hố bom, hố đại bác trên sân bay để tránh hỏa lực ta. Khi thấy súng ta ngừng bắn, đại bác và súng cối của địch lại nổ để chuẩn bị một đợt xung phong mới. Hỏa lực của trung đội 1 đi sát mặt đất tiếp tục làm cho quân địch đang ào ạt xông lên, tiếp tục phải dừng lại, thụt về phía sau tìm nơi ẩn nấp như những đợt sóng xô vào bờ đá bị bật lại.
Khôi gọi điện thoại cho Quốc Trị:
- Báo cáo anh, hai chiến sĩ ta hy sinh, một bị thương vì đại bác bắn đúng vào công sự. Hỏng mất một trung liên, một súng trường. Địch đang bắt đầu xung phong…
Quốc Trị goi điện về trung đoàn yêu cầu cho pháo của mặt trận chi viện.
Trong chốc lát, pháo của ta lên tiếng. Đám đông quân địch quang hẳn. Bọn lính lê dương lao đầu chạy khỏi sân bay tìm chỗ ẩn nấp tại con mương thoát nước ở mép sân bay.
Quốc Trị và chính trị viên Hoàng Kim lách theo giao thông hào vào sân bay. Chiến sĩ trung đội một đang tranh thủ củng cố lại những nơi bị pháo địch phá vỡ. Trên miệng các hàm ếch để sẵn hàng dây lựu đạn. Mặt mũi anh em đều nhem nhuốc đất bụi và khói thuốc súng. Chính trị viên Hoàng Kim kịp thời hội ý với chính trị viên đại đội 1, đi từng ngách hào động viên các chiến sĩ.
Anh nuôi Bùi Xuân Chí đang lau mấy quả lựu đạn dính đất, thấy tiểu đoàn trưởng, anh đứng nghiêm nói:
- Báo cáo tiểu đoàn, thế là anh nuôi được đánh giặc rồi!
Hách, một chiến sĩ mang súng trường đứng trước những quả lựu đạn bày sẵn trên bờ chiến hào, nói:
- Các đồng chí anh nuôi đánh giỏi lắm đấy ạ… Phải để chúng nó đến cách mười mét bắn với sướng.
Quốc Trị và Hoàng Kim nhìn nhau mỉm cười. Nhưng Quốc Trị đã nhận ngay thấy lực lượng ta mỏng, công sự trận địa lại chưa chắc, khó mà chịu đựng được lâu dài với đạn pháo của chúng.
Một đợt tấn công thứ hai của địch bắt đầu. Pháo của chúng từ khắp nơi bắn cấp tập. Tai ù lên vì trăm ngàn tiếng nổ. Sân bay và trận địa mù mịt khói, đất, bụi, không còn trông nom rõ gì nữa. Lợi dụng lúc đó, quân địch xông lên. Lần này chúng chia làm hai mũi tiến công, một mũi là bọn lê dương ở mé nam sân bay, một mũi là bọn lính dù từ cứ điểm phía đông Mường Thanh đánh tạt sang vào cạnh sườn trung đội 1. Pháo ta bắn chặn địch và kiềm chế các cứ điểm. Lựu đạn từ chiến hào trung đội 1 tung lên nổ ầm ầm, quật ngã từng toán địch. Tuy vậy, khoảng ba mươi tên địch đã nhảy được xuống giao thông hào của ta. Một cuộc chiến giáp lá cà diễn ra nhanh chóng với lưỡi lê. Một tên địch từ thành giao thông hào xách tiểu liên nhảy xuống ngay bên trái Hách, chưa kịp nổ súng thì đã bị Hách đâm thủng ngực. Nhưng một tên lê dương khác nhảy tiếp theo đã kịp phóng chiếc lưỡi lê vào lưng anh. Anh nuôi Bùi Xuân Chí gầm lên dồn tất cả sức vào đôi tay và nện chiếc đòn gánh như trời giáng vào đầu tên lê dương. Tên lê dương chết ngay. Chí cúi xuống ôm lấy Hách, nhưng Hách chỉ còn ú ớ mấy tiếng: “Đánh đi, đánh đi, mặc tôi …”.
Những đòn đánh chí mạng của ta đã khiến số quân địch còn lại rút chạy khỏi giao thông hào.
Chiến sĩ thông tin mang máy chạy tới tiểu đoàn trưởng:
- Anh nói chuyện với anh Khôi.
Khôi báo cáo:
- Trận địa hỏng rất nhiều, nhiều ụ súng bị pháo địch san bằng. Tổng cộng qua hai đợt, ta hy sinh mất bảy người. Đề nghị tiểu đoàn tăng viện cho chúng tôi hai tổ trung liên ở trung đội 2 lên.
- Liệu sức có giữ được không?
- Tinh thần anh em rất vững, quyết giữ. Chỉ yêu cầu pháo ta chi viện đắc lực.
Đợt tiến công thứ ba của địch đã bắt đầu. Những tiếng nổ dữ dội làm không nghe rõ tiếng Khôi. Quốc Trị cố áp tai vào ống nghe. Tiếng của Khôi đang vội vàng:
- Tôi đang chỉ huy hai khẩu trung liên. Địch chết rất nhiều. Chúng nó đang bị chặn đứng lại, không tiến lên được… A ha, ĐKZ bắn cháy một xe tăng rồi. Ba chiếc khác đang húc lên. Mẹ chúng nó…
Tiếng điện thoại ngừng. Anh vội quay máy. Tay quay nhẹ bỗng. Quốc Trị cố sức quan sát nhưng không thể phân biệt rõ tình hình. Bụi, khói đạn đã phủ mờ tất cả, chỉ có một đống lửa phía nam đang bốc lên rừng rực. Đúng là chiếc xe tăng đã bị ĐKZ của trung đội 1 bắn. Trong tiếng súng đạn rền vang, anh nghe văng vẳng tiếng của chiến sĩ trung đội 2 và trung đội 3 ở rìa sân bay và trước mặt, họ vừa bắn chéo quân địch, vừa hò reo trợ lực tinh thần cho trung đội 1: “Đại đội 1 kiên quyết giữ vững trận địa! Hoan hô tinh thần dũng cảm của trung đội 1! Chúng nó đang xông lên … Này, ngã này …”
Cùng với tiếng reo là những tràng đạn trung liên, tiểu liên ròn rã.
Trung đội trưởng trung đội 2 cho liên lạc chạy về:
- Báo cáo tiểu đoàn, trung đội chúng tôi không bắt được liên lạc với đại đội nữa. Xin tiểu đoàn cho “bê” 2 lên.
Cũng vừa lúc đó, tiếng chuông điện thoại đổ một hồi gay gắt. Không phải tiếng Khôi, mà là tiếng của Sáng:
- Đề nghị ban chỉ huy tiểu đoàn cho biết đã tiếp viện được chưa? Xin cho đại đội 2 lên.
Tiểu đoàn trưởng nói với Sáng:
- Cần phải chi viện cho trung đội 1, nhưng chưa thể cho đại đội 2 lên. Trận địa của trung đội 1 bị hỏng nhiều, đưa anh em lên nhiều chỉ ùn lại, thương vong vô ích. Chuẩn bị sẵn sàng. Sắp đến lượt các đồng chí!
Anh ra lệnh cho trung đội 2:
- Trung đội 2 và trung đội 3 phải phát huy hết hỏa lực bắn vào sườn bọn lê dương để chi viện cho trung đội 1. Pháo cối của tiểu đoàn sẽ bắn vào đội hình của cánh quân “Ma-rốc-canh” bên phía đông đánh sang. Như vậy giúp cho trung đội mũi nhọn có khả năng giữ được trận địa.
Liên lạc viên Phúc được Tiểu đoàn trưởng cử lên trung đội 1 chuyển lệnh trở về, báo tin Khôi đã hy sinh. Anh lặng người đi, cảm thấy như mình vừa mất đi một cánh tay. Trong 3 đồng chí chỉ huy đại đội hiện nay, Khôi rất có triển vọng.
Tiếng súng của địch thưa dần cùng với mặt trời xuống núi. Quốc Trị đứng ngắm toàn bộ sân bay hình dung trận đánh sẽ diễn ra ngày mai. Anh thấy trận địa của mình bé nhỏ và vô cùng trống trải nằm giữa lòng địch. Chúng có thể đến đây bất cứ lúc nào bằng cả bộ binh và xe tăng. Khi nhận lệnh từ trung đoàn, anh không thể hình dung được gì ngoài việc sẽ cho căng dây, rải bộ đội từng tổ để tránh pháo, đào một giao thông hào chạy ra sân bay, từ sân bay, họ sẽ đào tiếp hai đường hào song song ngang sân bay, coi như chiến hào 1, chiến hào 2 để hỗ trợ cho nhau khi quân địch tiến công. Anh tự hỏi: Liệu hai đường hào này có thể đứng vững trước những đợt tấn công của bộ binh địch có đại bác hỗ trợ và xe tăng mở đường không? Anh cảm thấy khó. Anh đã nhiều lần nhắc nhở anh em phải gác thêm gỗ làm nóc công sự thật cẩn thận để đối phó với bom đạn, nhưng chỉ chừng ấy đủ chưa? Bây giờ phải làm gì thêm? Lúc chưa ra đây, anh tin là những sáng kiến sẽ nảy ra khi nhìn thấy thực địa, thực địa lúc này chỉ là một mặt bằng trống rỗng, những xác máy bay bất động, những chiếc hòm lớn nhỏ, những chiếc dù …
Cuộc chiến đấu ngày mai sẽ rất quyết liệt. Anh đã mất người đại đội trưởng có triển vọng nhất của mình. Câu nói ban sáng của Khôi lúc này lại như nhói vào lòng anh: “Ăn cho vui, ngày mai biết ai sống, ai chết hở anh …”. Có lần Khôi tâm sự với anh: “Tôi quê ở Thái Bình, nhưng lại làm công nhân ở Nam Định. Bao giờ kháng chiến thành công, mời anh về quê tôi và thành phố Nam Định…”. Bây giờ thì Khôi không thể về quê và Nam Định nữa rồi!
Máy điện thoại réo. Chiến sĩ thông tin cầm máy chạy tới:
- Tiểu đoàn trưởng nói chuyện với trung đoàn trưởng.
Đầu dây, tiếng Nam Hà:
- Quốc Trị đang ở đâu đấy?
- Tôi đang ở trận địa tại sân bay.
- Lát nữa, đại đoàn trưởng sẽ ra kiểm tra trận địa.
- Ra sao được, anh! Trận địa mới xây dựng được mấy chục mét, còn rất sơ sài. Ngày hôm nay pháo địch đã nhiều lần bắn vào chiến hào. Không thể đảm bảo an toàn, anh ạ!
- Mình đã nói nhiều lần, nhưng cụ không nghe. Chuẩn bị đón cụ thôi.
Và Nam Hà buông máy.
Quốc Trị gọi cán bộ báo tin Tư lệnh trưởng đại đoàn sẽ ra kiểm tra trận địa, rồi hấp tấp đi vào, định bụng ít nhất cũng ngăn Đại đoàn trưởng ra trận địa sân bay, nó đã nằm trong tầm ngắm đại bác địch.
Anh vừa ra khỏi hàng rào sân bay một quãng thì đã thấy đám người lố nhố phía xa. Một chiến sĩ nói với anh:
- Tư lệnh xuống kiểm tra trận địa.
Thì ra khi tới trận địa rồi, trung đoàn trưởng với gọi điện báo cho anh.
Quốc Trị bước gấp tới chào Tư lệnh.
Vương Thừa Vũ hỏi:
- Trận địa còn xa không?
- Thưa anh, đây rồi ạ!
- Sao không nhìn thấy sân bay?
- Sân bay nằm ngay sau hàng rào.
Quốc Trị chỉ hàng rào gần đó.
Tư lệnh quay sang Nam Hà:
- Mình ra đó!
Quốc Trị nói:
- Ngoài đó cũng như đây thôi. Trận địa mới chỉ làm được mấy chục mét, còn sơ sài, tôi xin báo cáo tình hình thật cụ thể, rồi xin chỉ thị của anh.
Tư lệnh trưởng:
- Tôi chưa nhìn thấy anh đã làm gì thì làm sao chỉ thị cho anh được!
Nam Hà nói:
- Quốc Trị! Đưa Tư lệnh đi thôi!
Quốc Trị biết có nói cũng vô ích, tiến sát bên Tư lệnh:
- Xin mời anh đi. Nếu pháo địch bắn, a ghé tạm vào hàm ếch!
Trận địa nhộn nhịp hẳn lên khi biết Tư lệnh trưởng tới thăm. Tư lệnh xem lớp gỗ đất đắp trên nóc hầm chiến đấu, chui vào hầm kiểm tra vị trí bắn, nhìn súng đạn xếp ngay ngắn ở vách hầm, rồi quay ra.
Anh hỏi Quốc Trị:
- Tất cả những vị trí bắn khác có được như thế này không?
- Thưa anh, tất cả đều làm theo kích thước thống nhất.
- Bây giờ đồng chí đưa tôi đi một vòng quanh trận địa và chỉ hướng những vị trí địch nằm chung quanh sân bay.
Nửa giờ sau, Tư lệnh trưởng bảo những người cùng đi dừng lại ở chỗ mới đào phía trong sân bay. Anh nói:
- Anh em rất cố gắng …
Tư lệnh trưởng ngập ngừng, cặp môi mỏng hơi mím lại. Nam Hà và Quốc Trị đều nhận thấy đây không phải là một lời khen. Tư lệnh trưởng nói tiếp:
- Trận địa như thế này, mà cả một đại đội trụ được cả ngày giữa sân bay, thì tôi phải khen là các đồng chí giỏi. Cán bộ giỏi. Chiến sĩ giỏi.
Tư lệnh xoay người nhìn bốn phía rồi nói:
- Bốn bề chung quanh các đồng chí, một trăm mét, hai trăm mét, chỗ nào cũng có địch. Trận địa của các đồng chí chỉ có 2 đường hào đơn, hỏa lực đều hướng về một phía…! Thế này công cũng khó mà thủ cũng khó! Địch tiến công các đồng chí không nhất thiết lúc nào cũng đến từ phía trước. Chúng có thể vòng sang trái, vòng sang phải, thậm chí chúng có thể đến từ phía sau. Nếu địch đột phá vào đoạn nào chỉ có đoạn đó đối phó thì đối phó làm sao được! Cần làm trận địa cách nào vừa có thể cố thủ tại chỗ, vừa có thể cơ động hỗ trợ cho nhau. Ngay cả cách bố trí hỏa lực cũng vậy. Ở những đoạn hào dài, sao các đồng trí không cho đào thêm những râu tôm, những đoạn hầm chữ T để khi cần có thể bất thần nhả đạn vào sườn quân địch… Các đồng chí có nhiệm vụ bám tại đây, không có nghĩa là cứ phải bám một chỗ, khi cần ta có thể lui về chiến hào 2, cũng như rút khỏi trận địa, lúc sau lại giành lại. Trong khi các đồng chí đang xây dựng trận địa ở đây thì những cứ điểm của địch ở chung quanh, đang bị chiến hào của các đơn vị bạn làm nghẹt thở, địch không những thiếu cả đạn dược, lương thực, mà còn thiếu cả nước uống! Không phải là chúng ta đang quay về chiến đấu phòng ngự mà chúng ta đang tích cực tiến công để tiêu diệt quân địch. Không phải chỉ có tiểu đoàn các đồng chí mà nhiều đơn vị khác của đại đoàn ta, của đại đoàn bạn đang cùng phối hợp với các đồng chí để cắt đứt sân bay, cắt đứt cái cuống nhau nối liền con nhím Mường Thanh với Hà Nội …
Nam Hà và Quốc Trị tai vẫn nghe Tư lệnh, mắt chăm chú đảo nhìn chung quanh ước lượng xem phải đào những đường hào mới, những chữ T, những râu tôm ở đâu trong đêm nay để kịp với cuộc chiến đấu ngày mai.
❖ 5 ❖Từ sáng sớm, pháo và súng cối của địch ở các cứ điểm phía đông nã liên hồi vào cánh chiến hào ở phía đông sân bay của ta. Khẩu trung liên của ta bị tắc. Thừa lúc hỏa lực ta ngừng, chúng tập trung quân ùa vào chiến hào của ta và chiếm được hai đoạn ngắn.
Chiến hào ta hình cánh cung nên hỏa lực bắn thẳng của địch mất tác dụng. Địch lọt vào chiến hào chưa thể phát triển được, nhưng ta cũng khó đánh bật được chúng. Vả lại ra khỏi công sự và giao thông hào lên mặt sân bay thì dễ dàng trúng mảnh đạn pháo của ta và địch, do đó chúng tìm cách cố thủ tại chỗ.
Quốc Trị cùng với liên lạc viên Khiên, đi theo giao thông hào ra sân bay để xem lại tình hình. Vừa vào sân bay được một quãng, một chiến sĩ bỗng nắm tay anh lại:
- Tiểu đoàn trưởng yên tâm, chúng tôi sẽ quyết giữ vững trận địa. Đồng chí đừng ra đấy, đồng chí còn phải chỉ huy cả tiểu đoàn …
Nói rồi anh trỏ những phát đại bác đang nổ liên tiếp trên trận địa. Anh cúi xuống siết chặt tay người chiến sĩ:
- Không ngại gì đâu, mình lên xem lại công sự và quan sát địch, dặn thêm anh em ít câu thôi, đồng chí cứ yên trí.
Điềm, xạ thủ súng máy, đứng đầu hào với khẩu súng chõ nòng về phía trước, ngoái lại nhìn tiểu đoàn trưởng mỉm cười:
- Chúng chuồn rồi các anh ạ. Bọn lê dương đang náu ở một con mương cách đây hơn một trăm mét. Em đón nó ở đây, loạt đạn đầu cũng bắt mươi thằng nằm lại!
Thế là đợt tấn công thứ ba của hai tiểu đoàn lê dương, một đại đội ma-rốc-canh, năm xe tăng với pháo binh địch đã thất bại. Trung đội 1 tuy tổn thất khá nhiều vẫn đứng vững trên trận địa của mình, trung đội 2 và 3 vẫn bám chắc mé tây sân bay. Pháo binh ta vẫn kiềm chế được cứ điểm.
Hải từ chiến hào hai lên tìm Quốc Trị. Từ buổi sáng, cứ thấy Hải lẽo đẽo theo mình, Quốc Trị đã trao cho anh nhiệm vụ quay trở về chiến hào hai củng cố lại hầm hào cho thật tốt, đề phòng lúc bị địch đánh mạnh phải rút khỏi chiến hào tiền duyên.
Hải nhìn trận địa ở quãng này gần như bị san bằng, công sự hỏng hầu hết, trung đội 1 hao hụt một nửa, đề nghị với Quốc Trị:
- Trận địa như thế này, nếu địch tiếp tục tiến công thì khó giữ. Công sự ở tuyến hai đã được củng cố, anh xem có nên cho trung đội 1 lui về tuyến hai không?
Quốc Trị đồng ý cho trung đội 1 rút về phía sau củng cố lại đơn vị.
Hai mươi phút sau, khi trung đội 1 đã rút, địch dập thêm một loạt pháo nữa vào trận địa không người rồi cho bộ binh xung phong lên lần thứ tư để chiếm lấy trận địa bỏ ngỏ. Chính lúc đó pháo binh ta với dồn dập nã vào đấy.
8 giờ, ta đã củng cố lại lực lượng, Quốc Trị quan sát thấy bọn địch bị thương vong khá nhiều vì pháo của ta. Chúng cho rút một số lớn về phía nam, chỉ để lại chừng một trung đội chiến giữ sân bay. Đồng thời pháo binh của chúng nã vào trận địa phía sau của ta, còn pháo của ta cũng đang bắn vào trận địa pháo địch. Trị hội ý cùng ban chỉ huy tiểu đoàn quyết địch phản kích tiêu diệt một số địch còn lại đó, vì nếu không đánh, để địch củng cố được trận địa thì có thể chúng dựa vào đó làm bàn đạp mà đánh tràn ra trận địa sát sân bay của ta. Quốc Trị báo cáo lên trung đoàn đề nghị pháo tiểu đoàn sẽ bắn vào trận địa cũ, còn pháo trung đoàn và của Bộ sẽ bắn vào địch quanh sân bay để chi viện.
Lập tức, trung đội 2 được lệnh xung phong theo giao thông hào lên thành một mũi nhọn. Nhưng đợt chiến đấu đó đã không diễn ra theo ý định. Chiếc xe tăng còn lại vẫn án ngữ bắn ngăn chặn đường tiến của trung đội 2, đồng thời, pháo địch ở Mường Thanh rót vào đuôi trung đội. Chúng dùng đạn nổ trên không, mảnh bắn xuống các giao thông hào để sát thương ta. Trung đội 2 vào một thế tiến thoái lưỡng nan. Hai mươi đồng chí bị thương vong (kể cả trung đội 2 và trung đội 3 ở phía sau). Chiến sĩ phải dạt vào các hầm hàm ếch để tránh đạn. Trên đầu pháo nổ đinh tai nhức óc, mảnh đạn cứ lao xèn xẹt. Hễ chiến sĩ nào ra khỏi hầm thì khó mà an toàn.
Như vậy là chưa chạm vào bộ binh địch mà số thương vong khá lớn. Trong lúc đó, pháo địch ngày càng nã mạnh vào trận địa phía sau. Rõ ràng a đoán không sai: chúng sẽ tấn công ra để giải vây cho phía tây sân bay.
Nếu đại đội 1 phải chuyển thương binh về thì coi như đã gần hết người. Trị hạ lệnh cho rút về phía sau và đưa đại đội 2 ra thay thế để chặn địch.
Lúc này địch đã tranh thủ đào được công sự, sửa được mương phía nam sân bay và tiếp viện thêm hai trung đội vào trận địa đã chiếm được. Chúng dựa vào sự yểm hộ của pháo binh và lấn dần ra ngoài. Sau gần một tiếng đồng hồ chúng chiếm được 50 thước giao thông hào ngoài sân bay, cách sở chỉ huy tiểu đoàn ngót 50 thước.
9 giờ, pháo ta bắn dồn dập 3 phút vào trận địa địch, đại đội 2 được lệnh xung phong. Cuộc chiến này diễn ra rất nhanh, gọn. Đại đội 2 diệt 20 địch trong giao thông hào, bắt sống hai tên và chiếm lại 50 thước giao thông hào phía ngoài sân bay.
Quốc Trị cho đưa tù binh lên trung đoàn hỏi cung và báo cáo trung đoàn để chuẩn bị đánh chiếm lại trận địa tây sân bay trong chiều nay.
Một lát sau, Quốc Trị đang nghe Sáng báo cáo tình hình qua điện thoại, thì bỗng có nhiều tiếng nổ dữ dội liên tiếp và tiếng nói bị đứt hẳn. Phía ngoài, chiến sĩ cảnh giới vọng vào: “Địch lại bắt đầu tấn công”.
Lát sau, liên lạc Quang chạy về. Chính lúc Sáng nói chuyện qua điện thoại với tiểu đoàn, một loạt pháo địch dập xuống giao thông hào. Đại đội trưởng Sáng hy sinh. Vừa lúc đó, quân địch ào ạt xông tới. Thêm hai trung đội trưởng và khoảng 20 chiến sĩ vừa chết vừa bị thương. Trung đội trưởng hỏa lực Dung lên thay thế đại đội trưởng chỉ huy đại đội. Cuộc chiến đấu giằng co, gay gắt. Quân ta vẫn bám chặt chiến hào hơn khiên quân địch phải bỏ dở cuộc tấn công.
11 giờ trưa, đại đội 3 được điều ra thay thế đại đội 2 làm nhiệm vụ. Quốc Trị ra lệnh cho đại đội trưởng Thiềng phải đánh lấn, không thể thoát ly công sự xung phong ào ạt được. Thiềng liền cho bộ đội cứ đánh một quãng lại củng cố công sự. Đơn vị chia ra từng tổ ba người, một trung liên, một tiểu liên, một lựu đạn. Đồng chí mang lựu đạn đi sau, có nhiệm vụ quan sát, phát hiện địch ở xa, chỉ cho trung liên bắn, địch ở gần thì dùng tiểu liên và ném lựu đạn. Tổ đi trước mở đường thì tổ đi sau đào sửa công sự và phối hợp đánh địch với tổ đi trước. Súng cối tiểu đoàn bắn chi viện, dọn đường cho các tổ. Đại đội 3 nhích dần từng đoạn. Đánh như vậy rất chậm, nhưng địch cứ phải lùi dần, lùi dần, và đại đội 3 cứ lấn lên.
Thiềng đi cuối trung đội 1, vẫn cái dáng điệu chậm chạp, trầm tĩnh, khi thì ra lệnh cho bộ binh bắn địch, khi thì hướng dẫn tỉ mỉ cho các chiến sĩ cách đào khoét hào sao cho nhanh, lấy đất sao cho gọn. Cả đơn vị giống như những con dế dũi đất, làm việc khẩn trương nhưng cần cù, mặc dù trên đầu đạn vẫn đan nhau từng chập.
Trời đã xế chiều. Quốc Trị bắc ống nhòm quan sát sân bay một lượt: Bọn địch đang nhớn nhác. Chiếc xe tăng quay đầu về phía trung tâm Mường Thanh. Với kinh nghiệm bản thân, Quốc Trị biết địch đang muốn rút. Chúng không dám ở lại ban đêm. Từ trưa tới giờ, đại đội 3 đã mở ba đợt đánh lấn và đã thọc vào sân bay hơn hai mươi mét. Không nên bỏ lỡ thời cơ lúc này. Quốc Trị gọi điện lên trung đoàn đề nghị cấp trên tập kích một đợt pháo và sẽ cho bộ đội xung phong bất ngờ tiêu diệt quân địch.
Kế hoạch được chấp thuận ngay. Pháo của ta rót xuống trận địa địch dồn dập, cắt đội hình của giặc. Tiểu đoàn lê dương phía nam sân bay vội rút, còn đơn vị chiếm trận địa ở sân bay thì chết dí tại chỗ. Quốc Trị ra lệnh cho đại đội 3 xung phong. Lập tức quân ta ào ạt nhảy khỏi giao thông hào xông thẳng lên. Địch đang rút lui, không tài nào chống cự nổi, số lớn bị diệt tại chỗ, một số khác còn lại chạy toán loạn. Ta chiếm lại hoàn toàn trận địa ban sáng. Chừng năm mươi xác giặc ngổn ngang dưới một đoạn chiến hào, trên miệng giao thông hào quanh trận địa có đến trăm cái xác. Từ đó đến tối, pháo địch im lặng.
Sương đêm lành lạnh làm cho mọi người cảm thấy dễ chịu hơn. Cho đến bây giờ mới được ăn cơm. Không ai nói chuyện. Một chút gì phảng phất như niềm tự hào riêng, vui buồn xáo trộn. Một chút tự hào của người chiến thắng. Một cái buồn tê tái khi nghĩ đến đồng đội đã hy sinh. Nhiều chiến sĩ tươi trẻ hồn nhiên vui đùa, đầy tinh thần lạc quan, hăng hái xách súng ra đi, thế mà bây giờ sẽ mãi không bao giờ quay trở lại.
Quốc Trị bẻ nắm cơm nhai chậm chạp mà không muốn nuốt.
Bộ đội lại tiếp tục đào công sự cắt sân bay. Cấp trên đã cho thêm đơn vị bạn tới giúp sức. Tiểu đoàn được bổ sung 20 chiến sĩ mới. Đại đoàn gửi điện khen ngợi tinh thần chiến đấu dũng cảm của đơn vị.
Địch vẫn không động tĩnh gì. Mũi chiến hào thứ 2 đã thọc rất nhanh, cắt ngang đường băng. Giao thông hào cũ bị đạn đại bác của địch cày lên nay biến thành mồ chôn xác giặc. Anh em phải tốn nhiều công mang xác của chúng xuống giao thông hào và lấp đất lại, chôn tại chỗ. Chiến hào được đào sang bên cạnh một đoạn mới. Gần sáng, chiến hào 1 và chiến hào 2 đã được nối thông với nhau bằng một số đường nhánh, tạo thành một trận địa vòng tròn tựa lưng với nhau.
❖ 6 ❖Sáng ngày 14 tháng 4 năm 1954, toán địch đầu tiên đi tuần trên sân bay, chợt nhận thấy đường hào ở phía tây đã cắt đứt liên lạc giữa Huguette 1 (cứ điểm 206) và Huguette 6 (cứ điểm 105) với khu trung tâm. Một lực lượng Việt Minh đêm trước đã đột nhập sân bay đào một đường hào cắt ngang gần như cắt đứt một phần ba phía nam sân bay ở khoảng giữa Huguette 1 và Huguette 2. Cũng lúc đó Huguette 1 báo cáo mặt trận phía tây của mình gần như bị đường hào của Việt Minh vây kín, những đường hào này chỉ còn cách hàng rào dây thép gai của cứ điểm 15 mét. Buổi trưa, những đơn vị dù 6 và 8 thử mở đường tới Huguette 1, tới bắc và tây Huguette 5, đông Huguette 2 và bắc Eoervier thì vấp phải những bãi mìn mới cài xuyên sân bay và bị hỏa lực đối địch bắn mạnh. Điều đó có nghĩa là giờ đây Huguette 1 và Huguette 6 hầu như bị cắt khổi tập đoàn cứ điểm. Nếu chúng thất thủ thì tập đoàn cứ điểm sẽ mất 20% diện tích và hai phần ba sân bay.
Castries nhận ra đối phương không từ bỏ bao vây mà ngược lại đang tìm cách thúc đẩy nó một cách ráo riết hơn.
13 giờ 30, De Castries gửi cho bức điện số 07/01: “ 1.(…) Số phận của G.O.N.O sẽ được định đoạt trước ngày 10/5 (…). 2. Trận địa phát triển đe dọa Huguette 1 và Huguette 6. Mưu toan giải tỏa Huguette 1 tiến hành sáng nay vấp phải nhiều bãi mìn giữa Huguette 1, Huguette 3, Huguette 5 và hỏa lực súng cối và pháo binh. Sẽ tiếp tục khi trời tối đồng thời với việc sửa chữa đường băng… ”
Theo kế hoạch, hai trung đoàn của 308 và hai trung đoàn của 312 đã được triển khai chung quanh phía bắc sân bay. Cứ điểm 206 (Huguette 1) bảo vệ phía tây sân bay đã bị chiến hào của trung đoàn 36 cắt rời khỏi Mường Thanh. Cứ điểm 105 (Huguette 6) ở phía bắc sân bay cũng bị chiến hào của trung đoàn 165 bao vây. Hai mũi chiến hào của 308 và 312 đang nhanh chóng đâm ngang vào giữa sân bay. Đêm 15, chiến hào của trung đoàn 88 ở phía tây và chiến hào của trung đoàn 141 ở phía đông đều vượt qua 5 lần rào tiến vào sân bay.
Trận đánh quan trọng tiêu diệt trung tâm đề kháng bảo vệ sân bay Mường Thanh đã bắt đầu không có hỏa pháo chuẩn bị, không có dấu hiệu nào báo trước.
Nhận thấy sân bay Mường Thanh có nguy cơ cắt làm đôi, và Huguette 6 ở đầu bắc sân bay sắp bị tiêu diệt, một nửa sân bay Mường Thanh, chiếm một phần năm diện tích tập đoàn cứ điểm, sẽ lọt vào tay đối phương, De Castries ra lệnh Langlais lập tức tiến hành giải tỏa sân bay, trước hết là tiếp tế cho Huguette 6 ở đầu bắc sân bay có thể bị tràn ngập bất cứ lúc nào.
Từ khu Trung tâm Mường Thanh lên tới Huguette 6 (cứ điểm 105) nằm ở đầu bắc sân bay có ba con đường. Đường thứ nhất qua sân bay, bằng phẳng, dài 1500 mét thường xuyên bị hỏa lực ta bắn phá và lúc này đã có một trận địa nằm cắt ngang. Đường thứ hai tiến dọc phía tây sân bay, sử dụng một phần những gì còn lại của con đường Pavie nhưng muốn tới được Huguette 6 phải vượt qua những tuyến hào đối phương đã vây chặt Huguette 1. Đường thứ ba là con hào thoát nước chạy dọc phía đông đường băng đến đoạn thắt cổ chai ở Huguette thì buộc phải băng qua sân bay trống trải từ Đông sang Tây để tới được Huguette 1 và Huguette 6.
Mỗi ngày đội quân bé nhỏ của Huguette 6, cần phải có 400 lít nước vận chuyển trên con đường 3000 mét trước mũi súng của Việt Minh. Chúng bắt những tù binh được bắt từ trước tới làm nhiệm vụ vận chuyển. Nhưng những người này không thể đi thông suốt con đường nếu không được bảo vệ bằng những trận đánh thực sự.
Liền trong ba ngày 15, 16, 17 tháng tư, Bigeard huy động ba tiểu đoàn dù số 1, số 2 và số 6 mở cuộc hành binh giải tỏa và tiếp tế cho Huguette 1. Bọn lính lê dương ở cứ điểm này không những thiếu đạn dược, mà còn thiếu cả nước uống. Ngày đầu tới gần Huguette 1, đoàn quân giải tỏa với chạm đường hào của tiểu đoàn 23 mới xuất hiện trên sân bay nhưng nó đã phải mất bốn giờ liền để vượt qua. Ngày thứ hai và thứ ba thì quân địch đứng trước cả một trận địa với lớp lớp chiến hào và những ụ súng. Thêm vào đó là xác một chiếc máy bay, chiếc Curtiss Commando , còn nằm chềnh ềnh trên đường băng, đã trở thành một công sự nổi giúp cho đối phương đặt liên thanh quét gục những tên lính lê dương hăng hái nhất định xông lên.
Lúc này, chiến hào của trung đoàn 165 từ bốn phía đã luồn vào bên trong hàng rào dây thép gai của cứ điểm 105. 15 ụ súng ở tiền duyên bị ĐKZ ta bắn sập. Nhiều đám rào bị cắt trụi. Binh lính địch không có cơm ăn, nước uống, ló đầu ra ngoài công sự là trúng đạn bắn tỉa. Cuộc hành binh tiếp tế cho Huguette 6 đã mang lại cho Langlais tổn thất về lực lượng ứng chiến lớn hơn cả những đợt phản kích dành lại đồi C1! Langlais thấy không thể tiếp tục sự hy sinh vô ích này, đề nghị De Castries cho rút Huguette 6 khỏi đầu bắc sân bay.
Ngày 18, phó chỉ huy khu trung tâm Bigeard vét được một đại đội còm thuộc tiểu đoàn dù 6 và một đại đội thuộc tiểu đoàn 1 Marốc mở một cuộc hành binh về phía Huguette 6, hy vọng cùng với đại đội lê dương tại đây tổ chức một cuộc rút lui về Mường Thanh.
2 giờ, cuộc hành binh bắt đầu. Nhưng khi chạm vào trận địa sân bay, toán quân này đã bị thiệt hại nặng vì lưới lửa của tuyến phòng thủ phía trước đã được bố trí rất hoàn thiện tới mức nếu liều lĩnh tiến lên chỉ là sự hy sinh vô ích. Cuộc hành binh đã hoàn toàn sa lầy. Mờ sáng, một bộ phận quân Pháp đã phải rút về một điểm tựa công binh vừa bố trí tại khu hào thoát nước ở mép sân bay. Khu hào này có thể che chắn phần nào đạn của Việt Minh nhưng nó cũng đang ngập nước. Vào 7 giờ 30 phút, Bigeard hiểu rằng không phải ở Điện Biên này cứ dám làm liều rồi sẽ có lối thoát, kế hoạch đón Huguette 6 thất bại và cứ kiên trì thì lợi sẽ bất cập hại ngay cả khi cứu được một vài người trong cái số khốn khổ này.
Bigeard thông báo qua điện đài cho viên chỉ huy Huguette 6 “có thể bỏ lại tất cả thương binh, mở một đường tháo chạy về Mường Thanh, hoặc đầu hàng”. Nhưng viên chỉ huy Huguette nói y và đại đội lê dương sẽ bỏ lại thương binh và vũ khí hạng nặng, chủ yếu sử dụng lựu đạn và phá vây vào lúc 8 giờ. Những tên lính lê dương ở Huguette đeo lên ngực và lưng những bao đất lưng lưng để tránh mảnh lựu đạn, tập hợp lại trong đường hào hướng về phía nam, cách tuyến hào của ta không đến 30 mét với hy vọng đối phương sẽ bị bất ngờ vì chỉ đề phòng đối phó với quân cứu viện từ Mường Thanh đánh ra, chứ không thể nghĩ là lại bị quân từ cứ điểm tuyệt vọng lao ra. Sương mù buổi sáng che chở cho họ một phần trước đối phương sau một loạt lựu đạn và sự trợ lực của một khẩu trung liên duy nhất của một viên hạ sĩ bị thương, tình nguyện ở lại bắn yểm trợ, toán quân nhảy qua hào của đối phương có những người lính đang ngơ ngác, rồi lao đầu chạy về một cứ điểm của Pháp. Đến lúc đó, các chiến sĩ của ta mới kịp thời nổ súng. Khi Bigeard, chỉ huy cứ điểm, tập hợp quân tại Huguette 2 vào lúc 10 giờ thì đại đội này đã bị 106 người chết, 49 người bị thương, và 79 người mất tích. Trong số 16 sĩ quan của Huguette 6 chỉ có 5 người sống sót. (1)
Nằm sâu bên trong, Huguette 1 cũng bị trung đoàn 36 bao vây bằng trận địa chiến hào từ một tuần qua. Sau khi Huguette 7 và Huguette 6 bị tiêu diệt, Huguette 1 trở thành vị trí đột xuất ở phía bắc khu trung tâm. Bảo vệ vị trí là đại đội 4 của Bán lữ đoàn lê dương 13. Những tên lính lê dương ở đây chống cự khá quyết liệt. Các chiến sĩ Bắc Bắc (2) đã có kinh nghiệm tiêu diệt vị trí 106, kiên trì chiến thuật vây lấn, quyết tâm dành thắng lợi với tổn thất ít nhất về người và vũ khí.
Suốt thời gian chuẩn bị, cán bộ, chiến sĩ luôn luôn cùng nhau bàn bạc cách khắc phục mọi khó khăn để tiếp cận một cách nhanh chóng cứ điểm địch. Họ đã dùng những “con cúi” làm lá chắn, đưa chiến hào từ xa tiếp cận cứ điểm. Những khối rơm bện dài 2 mét, đường kính 1 mét 50 đã hút hết đạn thẳng, bảo đảm an toàn cho những người đào trận địa phía sau nó. Sáng ngày 19 tháng 4, ba mũi hào của 36 đã đâm vào sát hàng rào của địch. ĐKZ bắn sập dần những ụ súng ở tiền duyên. Trong đêm, thỉnh thoảng lại có một loạt súng cối nã vào vị trí. Quân địch luôn luôn thấp thỏm tưởng là trận đánh đã bắt đầu. Máy bay phải thả dù tiếp tế trực tiếp xuống cứ điểm. Nhưng những tên lính không dám rời hầm ra lấy vì sợ đạn bắn tỉa. Huguette 1 kêu cứu với Mường Thanh. Không thể mất tiếp vị trị này, vì mất nó là mất sân bay, De Castries buộc phải điều hai trung đội bộ binh và hai xe tăng, cùng với một trung đội lê dương từ khu trung tâm tiến ra, dưới sự yểm trợ của pháo binh, lấp các chiến hào. Trung đội bảo vệ của ta buộc phải lùi ra xa, dùng súng bắn tỉa quân địch. Chiến sĩ ĐKZ Trần Đình Hùng, khu máy ngắm bị hỏng, đã bình tĩnh ngắm mục tiêu qua nòng súng, lắp đạn, bắn cháy một chiếc xe tăng. Chiến công của anh đã kết thúc công việc lấp đường hào, buộc quân địch phải rút lui.
Các chiến sĩ 36 cũng bắt đầu gặp một khó khăn mới. Chiến hào vào gần cứ điểm thì “con cúi” giảm tác dụng, nó không ngăn được hỏa lực lướt sườn cũng như lựu đạn từ trong đồn ném ra, và còn làm lộ vị trí của bộ đội. Một số chiến sĩ bị thương. Tốc độ đào chiến hào chậm hẳn lại. Mấy chiến sĩ tân binh, vốn là du kích ở địch hậu, đề nghị cho đào dũi, khoét ngầm dưới mặt đất vào tới lô cốt địch, vừa giảm thương vong vừa giữ được bí mật. Lúc đầu, cán bộ ngại làm theo cách này, nhưng khi cho một tổ đào thử, thấy không chậm hơn đào chiến hào lộ thiên, vì có thể đào được cả ban ngày. Phương án đào dũi được chấp nhận, tuy có vất vả, nhưng tránh được thương vong.
22 giờ đêm 22 tháng tư, trung đoàn 36 cho lệnh dùng những phân đội nhỏ đánh vào cứ điểm chiếm một số lô cốt đầu cầu. Số đạn lựu pháo hỗ trợ cho họ cũng giống như mọi đêm, 20 quả. Nhưng khi lựu pháo mới bắn tới phát thứ mười ba, thì xung kích đã yêu cầu ngừng ngay. Ba mũi tiến công cùng lúc từ lòng đất nhô lên, đặt bộc phá giật đổ ba lô cốt đầu cầu. Binh lính Lữ đoàn 13 kinh hoàng khi thấy những người lính đội mũ lá, cầm súng có lưỡi lê đã xuất hiện giữa đồn, chỉ còn cách giơ tay đầu hàng. Không bỏ lỡ cơ hội quý giá, cả ba mũi đánh thốc vào khu sở chỉ huy. 15 phút sau, trung đoàn mới kịp đưa tiếp vào đồn thêm hai trung đội. Trong vòng không đầy một giờ, bộ đội ta đã làm chủ hoàn toàn Huguette 1. Phần lớn số 17 lính lê dương bảo vệ vị trí bị bắt sống. Bộ đội ta đã tiêu diệt một ví trí quan trọng do một đơn vị lên dương sừng sỏ bảo vệ, với tổn thất không đáng kể. Nghe tù binh báo cáo viên chỉ huy cứ điểm tử trận và điện đài bị hỏng nay từ loạt đạn pháo đầu tiên, trung đoàn trưởng 36 chỉ thị cho bộ đội sử dụng những khẩu đại liên trong đồn địch, thỉnh thoảng lại bắn từng loạt ra ngoài như mọi đêm. Mường Thanh yên tâm tưởng chưa có chuyện gì xảy ra với Huguette 1, trong lúc bộ độ ta thu dọn chiến lợi ph?