Chương 8

Từ cửa sông Hóa, Hành trung doanh của Hưng Đạo vương tiến về hướng Lục Đầu giang. Ở mặt trận này, Trần Quốc Tuấn dùng dân binh ven biển và dân binh vùng đồng chiêm. Ông dự tính đánh một loạt trận phục kích nhỏ và vừa nhằm vào những đội binh vận tải của giặc đang bỏ chạy trên sông. Ông đã cho thông báo bằng hiệu lửa đốt tại đài phong hỏa ban đêm cho các tướng biên thùy phía bắc và vùng trung du ra lệnh cho dân binh miền núi cũng đánh các trận phục kích nhỏ và vừa vào những toán bộ binh đang bỏ chạy sau trận thua to trên sông Sách. Ở mặt trận này các tướng chỉ huy là Hưng Vũ vương Quốc Nghiền con trai cả của ông, dũng tướng Nguyễn Chế Nghĩa chỉ huy đạo quân xung kích ngoài ra còn có Hưng Nhượng vương Quốc Tảng con trai thứ ba của ông giữ một nhiệm vụ riêng biệt tìm cách cứu trợ Đỗ Vĩ.

Trời đã vào đêm, sông đêm đen lạnh, mạn tây bắc có chớp nguồn, có thể trên ấy có mưa. Nếu có mưa và mưa ti thì các suối sẽ no nước, bộ binh của quân Nguyên nghẽn đường chẳng chạy được, du binh miền núi cùa ta dễ dàng bắt tù binh. Để tránh chạm địch khi mình chưa có chuẩn bị, quân ta khiêng thuyền nan hành quân đường bộ, thuyền gỗ ván vì nặng quá bỏ lại. Đạo binh của Phạm Ngũ Lão có đội viễn thám của Hoàng Đỗ trợ lực tiến quân rất nhanh. Hoàng Đỗ rất vui vì mới đây một người bạn cũ từ cửa sông Nam Sách về tăng viện. Đó là đội quân của Hoa Xuân Hùng. Họ đi không có thuyền, hành quân bộ, người ngậm tăm không nói ồn ào. Mờ sáng họ đã bắt kịp dòng sông Kinh Thầy. Giặc chưa chạy đến nơi, Phạm Ngũ Lão chia quân lên chiếm các đồi cao ven sông. Họ được lệnh dùng tên cứng, nỏ cứng và cung đơn, chặn đánh những đoàn thuyền giặc sẽ bỏ chạy qua. Dự kiến khoảng gần trưa sẽ có những tên giặc đầu tiên dẫn thuyền tới đây. Hoàng Đỗ vì thạo bơi lội được dẫn một toán giỏi bơi qua sông bên kia chặn những nơi có khả năng giặc bỏ chạy lên bộ. Đó là những bãi cát vàng lúc này trải dài ven sông. Khi Hoàng Đỗ sang sông cả một triền sông hoang vắng. Những khi anh đi vào sâu, một toán dân binh cả nam lẫn nữ reo mừng ra đón. Toán này do một cô dân binh ven biển chỉ huy. Hai đoàn quân tay bắt mặt mừng vui vẻ. Hoàng Đỗ cho biết anh được lệnh đến đây bố trí đánh phục kích những đoàn thuyền vận tải của giặc bỏ chạy về nước. Một dân binh nói:

– Việc ấy phải hỏi chị Hồng. Nước sông lên cao thấp ra sao chị nắm rất rành. Nhà chị ấy đã bao đời lái đò ở bến đò Rừng đấy.

Hồng chính là cô nữ binh chỉ huy toán dân binh. Cô trạc tuổi mười tám đôi mươi, mắt sáng như sao, nước da bánh mật của dân ven biển. Cô phá lên cười rất tươi:

– Ông anh định phục ở trong này mà tới trưa giặc mới qua thì các bãi cát ven sông kia đã ngập nước hết rồi. Muốn phục thì phải phục ở ngay gần bờ sông ấy. Nếu cần anh chị em chúng tôi sẽ huy động một số thuyền nan từ các sông lạch con mang theo chất cháy.

Hoàng Đỗ reo mừng:

– Cảm ơn bà chị. Chúng ta làm theo, ai nhanh nhẹn và có vũ khí dài như giáo, câu liêm, gậy trượng thì theo tôi. Ai vũ khí ngắn thì theo quân cung nỏ phục ở các thuyền.

Cô Hồng hỏi:

– Ông tướng tên là gì? Để cho tiện xưng hô thôi.

Hoàng Đỗ cũng cười:

– Chắc bà chị chê em còn bé chứ gì?

– Thì đúng là bé chứ còn gì nữa. Bé tị nữa.

– Tôi là Hoàng Đỗ ở đội viễn thám.

Đoàn dân binh ven biển reo mừng:

– Đây là ông tướng nổi tiếng ở lộ Khoái. Ông tướng đã từng đánh trận Hàm Tử. Chúng tôi biết tiếng ông rồi. Nhưng mà ông bé thật, bé và cay như ớt chỉ thiên.

Từ trên đồi cao vùng Hàng Kênh, Trần Quốc Tuấn quan sát thế trận. Ông ra lệnh cho Phạm Ngũ Lão điều đòan thuyền ra xa nữa mé biển. Ông ra lệnh cho Hoa Xuân Hùng ra phục ven sông. Lệnh phải bắn trúng phát tên lửa đầu tiên vào thuyền tướng.

– Bây giờ thì bố bảo chúng cũng không dám kéo cờ tướng ở các thuyền. Nhưng bắn cái thuyền nào trông chắc chắn nhất, buồm và lái còn tốt nhất thì thằng tướng giặc sẽ ở đấy. Tên lửa làm sao bắn cho chát buồm ngay phát đầu.

Trận địa phục kích im lìm. Chỉ xa xa trên ngọn đồi Hàng Kênh thấy phe phẩy cờ hiệu. Trời đã vào giữa mùa hạ. Gió Nam hôm nay thổi mạnh từ biển vào không một vần mây, nắng như đổ lửa. Các chiến sĩ của ta ẩn kín trong những hẻm đào ven sông. Ở các lạch sông, các chiến sĩ dân binh ven biển cũng ẩn kín trong những bụi lau sậy. Các chất cháy được các chiến sĩ trông nom rất kỹ trên các thuyền. Trời gần trưa, lá cờ hiệu trên đỉnh đồi cao phe phẩy báo hiệu những thuyền giặc đã xuất hiện. Chưa giập bã trầu thì thuyền địch tới. Đó là những thuyền vận tải to nặng, cao thành chạy rải rác trên sông không thành hàng lối. Hoa Xuân Hùng quan sát: chẳng có cái thuyền nào là cái thuyền có thể có tướng giặc. Nhưng không lẽ để chúng qua. Hùng điểm lửa vào mũi tên nhắm bắn chiếc thuyền đi đầu. Phát tên đầu tiên trúng ngay buồm giặc. Đấy cũng là phát hiệu lệnh, quân ta ào ạt điểm lửa cho các mũi tên bắn tiếp theo. Từ bên kia sông những chiếc thuyền nan chứa chất cháy cũng được đốt lên và đẩy ra sông. Những chiếc thuyền bốc lửa to ngọn, khói mù mịt xông vào giữa những con thuyền vận tải của giặc đang cháy tan tác ven sông. Quả đúng như dự đoán của cô Hồng, lúc này triều cường. Đêm qua lại mưa ở thượng nguồn cho nên tất cả các bãi ven sông đều ngập nước gần như ngừng cháy. Toán giặc bỏ thuyền chạy lên bộ. Chỗ chúng bỏ thuyền lên bộ chúnh là chỗ phục binh của Hoàng Đỗ và cô Hồng. Một trận chém giết tơi bời. Chỉ nháy mắt những tên giặc còn lại hạ giáo đầu hàng. Nói hạ giáo đầu hàng là lối nói quen thuộc mà thôi, thực ra chúng còn giáo đâu nữa mà hạ.

Tổng cộng trên ba mươi thuyền giặc bị đốt bị đắm, bốn trăm thuyền giặc bị bắt làm tù binh. Cuộc gặp Hoàng Đỗ và Hoa Xuân Hùng diễn ra ngay trên sông. Đỗ dẫn Hùng đến trước mặt cô Hồng:

– Đây là bạn chiến đấu của tôi. Người này tên Hoa Xuân Hùng. Chắc cô không chê anh ta là bé như tôi nhé.

Tất cả những người xung quanh cười vang làm cho cô Hồng và Hoa Xuân Hùng thẹn đỏ mặt lên. Hoa Xuân Hùng quát:

– Đồ quỷ, muốn chết à?

– Không muốn chết chỉ muốn giới thiệu cho ông anh bà chị tôi

– Cái sai là ở cái ý ngầm bên trong của chú mày. Đồ quỷ.

Buổi tối trong ngôi đình làng Ngọ mé sâu bên trong. Dân binh bản địa và dân binh do Hoa Xuân Hùng dẫn đến làm lễ kết nghĩa. Phong tục kết nghĩa này có từ thời xửa thời xưa. Từ các thời người ta chỉ mới có tên để gọi chứ không có họ, trẻ con đẻ ra chỉ biết có mẹ không biết cha. Theo cái tục này thì dân kết nghĩa hai bên sẽ lựa chọn lứa tuổi dựng vợ gả chồng vào năm tới và chọn trước ngày thành lập những gia đình mới. Trong ngày này, các ông chồng tương lai, có khi chưa tới hai mươi được dẫn đến đình làng Ngọ. Ở đây diễn ra buổi đọc văn tế cực kỳ long trọng và người ta dẫn đến các bà vợ tương lai. Các ông chồng hoặc các bà vợ chia làm hai bên đứng ở sân đình. Lễ tế thành hoàng cực kỳ long trọng. Đây là một ngôi đình thờ thành hoàng là đức ngài Thiếp Hoằng, một thần thoại cổ của người Việt ven biển tượng trưng cho gia đình đầm ấm và con chái đầy đàn đầy lũ.

Hoa Xuân Hùng cũng được xếp vào đám trai kén vợ. Anh lấm lét nhìn đám con gái kén chồng, trong đó có cô Hồng.

Khi ông độc chúc đọc văn tế thi một số cụ được chỉ định trước cứ đến những đoạn quan trọng mà mọi người đang chú ý lắng nghe thì các cụ tắt đèn. Khi ấy các chú rể tương lai cứ việc quờ quạng nắm được cô dâu nào thì đó là vợ của mình. Chỉ trong một lúc đèn lại được thắp lên, lài tù mù nhìn không rõ ai vào ai. Văn tế lại được đọc tiếp và một lát sau đèn lại tắt và người ta lại quờ quạng tìm vợ bởi có người chưa tìm được thấy cô nào và có cô cũng chưa ông nào vớ được. Phải ba lần tắt đèn thì cuộc chọn vợ chọn chồng mới đâu vào đấy. Bây giờ các cụ lại cho thắp thêm đèn. Ông chủ tế mặt tươi hớn hở, chẳng gì thì gái làng ông năm nay kén được chồng toàn trai anh hùng. Ông tin là chẳng có cô nào chê người chồng thế kia, vừa khôi ngô tuấn tú vừa ăn nói bẻm mép, uống rượu giỏi mà đánh giặc thật tài.

Đèn đã thắp lên thêm soi tỏ mặt người. Hoa Xuân Hùng nhìn kĩ cô gái anh túm được. May quá anh tóm đúng cô Hồng. Bây giờ cô đang đứng bên cạnh anh, vẻ yên phận vì đúng lệ làng và cũng đúng lòng mình mơ ước. Hai người nhìn nhau cố dò xem có phải người kia đã ngắm mình trước không mà sao túm được nhau đúng thế. Hoàng Đỗ chưa đến tuổi trong lễ tục này nên phải đứng ở đằng xa. Bây giờ anh ta lại gần ghé tai cô Hồng mà ỡm ờ hỏi:

– Anh này có bé tị không?

– Phải gió!

Cô phát một cái vào vai Hoàng Đỗ.

Rồi cô lại quay sang nhìn Hoa Xuân Hùng, cả hai mới chỉ là vợ chồng chưa cưới. Cô vợ phải đưa ông chồng về qua nhà nghe bố mẹ thách cưới. Còn sang năm, tháng Hai mới là tháng đón dâu và chính thức thành vợ chồng với nhau. Trong lúc tất cả mọi người trong đình vui vẻ cười đùa thì có lệnh của đức ông Trần Hưng Đạo:

– Tất cả vượt lên thượng lưu sông mười dặm mai phục ở bên bờ sông nào có luồng lạch chạy gần nhất. Chỉ được dùng tên lửa, cứ hễ thuyền giặc chạy qua là bắn cháy thuyền còn việc bắt thuyền, bắt tù binh là việc của Thần Sách.

Trưa hôm sau lại đến triều cường, thuyền giặc xô nhau chạy ra biển, hàng ngũ tả tơi, thuyền cái không đủ buồm, cái chỉ còn có bơi chèo để chạy. Những chiếc thuyền này là thuyền vận tải, không phải thuyền chiến, binh lính người Hán cũng không phải lính chiến cho nên khi những thuyền giặc dạt vào bờ gần như không có sự chống cự.

Phạm Ngũ Lão chú trọng tìm bắt một vài tên tướng những chỉ tìm được vài tên cấp thấp, thiên hộ, bách hộ. Ông muốn tra tìm xem có tên tướng giặc đầu sỏ nào trong đám giặc hay không. Cũng may ông bắt được Lý Bình. Trông hắn có vẻ là một tên thư lại. Đoán chừng tên này là tên có thể biết được nhiều điều. Hoàng Đỗ nói với Phạm Ngũ Lão:

– Hai mắt nó láo liên mà mặt mũi thì sáng sủa. Nó có thể là thằng ghi chép trong quân mà đã là thằng ghi chép thì nó phải biết nhiều.

Phạm Ngũ Lão nhìn thằng bị bắt hỏi:

– Tên mày là gì?

– Thưa tên con là Lý Bình.

– Làm việc gì trong quân?

– Tả văn thư và ghi chép sổ sách.

– Ở đội quân nào?

– Ở hành doanh của phó nguyên soái A Lý Hải Nha.

– Thế tại sao mày tách chạy đi đường này?

– Phó nguyên soái có một số đồ vật riêng. Tôi là người được cử đi áp tải số đồ vật đó.

– Của riêng hắn à?

– Cũng không phải của riêng, cũng không phải vàng bạc châu báu – Hắn chỉ con thuyền bị quân ta bắt – Nó ở kia, trong thuyền này.

Và hắn xin phép đi lấy cái đó cho quân ta. Đó chỉ là một cái tráp và một chồng sổ sách. Phạm Ngũ Lão mở tráp thấy toàn giấy tờ, toàn là những bức thư, tờ trình, tấu cáo. Ông cầm một tờ xem thử. Đó là lá thứ gửi nguyên soái Thoát Hoan của một người ký tên Lê Tắc. Hắn tường trình là hắn là trảo nha của Chương Hiển hầu Trần Kiện, muốn xin nội phụ nhưng mặc cả là gia đình Trần Kiện phải được trọng dụng. Hắn nói Trần Kiện là con của Trần Quốc Khang dòng đích của họ Trần và vì vật Trần Kiện đủ điều kiện để nắm giữ việc thờ phụng họ Trần.

Phạm Ngũ Lão toát mồ hôi. Ông biết ngay tầm quan trọng của tờ giấy này. Ông không dám xem thêm một tờ nào nữa mà bưng cả hòm tráp đến trình Quốc công Tiết chế. Trần Quốc Tuấn trầm ngâm hỏi:

– Ngươi có đọc thêm tờ nào nữa không?

– Thưa quốc công, không ạ.

Trần Quốc Tuấn cho gọi Trương Hán Siêu, thư đồng đi theo Hành trung doanh ra lệnh niêm phong hòm sớ này cho kỹ lưỡng. Ông cho gọi Hoàng Đỗ về nghe lệnh mật:

– Tướng quân mang hòm tráp này về ngay Thăng Long dâng thượng hoàng và đức ông Chiêu Minh. Tướng quân nói thêm giấy tờ trong này chưa một ai được đọc cả.