Chương 5 CHÍNH SÁCH VÀ SÁCH LƯỢC

Mùa hạ qua đi rồi.

Lúc người khác bước vào mùa thu hoạch ba tháng hè vô cùng bận rộn, cả mùa hè tôi đều suy nghĩ một vấn đề: làm thế nào để có thể khai quật sức mạnh quần chúng của đại đội Trình Cương ra khỏi máu và xương của chính họ.

Chúng ta phải dựa vào quần chúng, quần chúng là anh hùng chân chính. Đây là chân lí đúng ở mọi lúc mọi nơi. Khi tôi và Hồng Mai chia tay nhau ở đầu thôn lần ấy em nói: "Chúng ta nhất định phải làm Cách mạng đến cùng." Tôi nói: "Em yên tâm, Hồng Mai, chỉ cần dựa vào quần chúng, không lầu nữa có thể đoạt chính quyền thôn rồi." Sau đó, chúng tôi chia tay nhau ở đầu thôn. Tôi nhìn em đi qua bên thềm giếng ở phố Trình trước, rồi mới vòng lại phố Trình sau rảo bước về nhà.

Tôi ở nhà đóng cửa không ra ngoài suy nghĩ cả một mùa hè. Mùa hè đó tôi đã thầm đọc cả ngàn vạn lượt bảy chữ vĩ đại mà sâu sắc "Chúng ta phải dựa vào quần chúng". Bảy chữ đó làm tôi ý thức đến tầng lớp lãnh đạo của đại đội Trình Cương sở dĩ vững chắc như cái thùng sắt nước dội không vào kim đâm không thủng, ngoài lí do bọn họ đều là con cháu thuộc huyết thống hủ bại họ Trình ra, nguyên nhân quan trọng hơn là bởi vì chúng tôi không hề phát động quần chúng, dựa vào quần chúng, không làm văn trên chữ "dám", không chú ý đến chính sách và sách lược.

Để phát động quần chúng, tôi nhất thiết phải nghĩ ra một bộ kế sách, lập ra một pho sách lược. Mùa hè đó, thành quả của việc tôi đóng cửa không ra ngoài, chính là bốn điểm kế hoạch mà tôi liệt ra trong cuốn sổ bìa da của mình:

(1) Lập tức thành lập tổ lãnh đạo hạt nhân gồm ba người, thành viên là tôi, Hồng Mai, Trình Khánh Lâm hoặc Trình Khánh Hiền.

(2) Thu thập rộng rãi báo chí, phát thanh và những thí dụ cụ thể và điển hình tất nhiên không có kết cục tốt đẹp của những kẻ chống đối Cách mạng ở thành phố Cửu Đô, huyện thành và các làng thôn bên cạnh.

(3) Đem những ví dụ cụ thể và điển hình này in thành truyền đơn, phát rộng rãi đến các nhà các hộ, phát đến tận tay mỗi quần chúng xã viên, tạo thành sự căng thẳng và bất an chưa từng có trong bầu không khí chính trị của trấn Trình Cương.

(4) Trong không khí căng thẳng và bất an, phát động quần chúng, đi tìm cửa đột phá của Cách mạng.

Điều thứ nhất, mùa thu vừa mới đến, tôi và Hồng Mai liền đi tìm Trình Khánh Lâm, nói: "Khánh Lâm, chúng tôi có lời nói thẳng, cậu muốn vào tổ lãnh đạo không? Sau khi lật đổ chi bộ Đảng Trình Cương, cậu chính là phó bí thư của đại đội Trình Cương." Anh ta nghĩ cũng như không nghĩ, nói: "Muốn. Chỉ cần có thể làm cán bộ thôn, Ái Quân anh muốn tôi làm gì tôi cũng làm." Thế này thì không cần phải đi tìm Trình Khánh Hiền nữa. Tổ lãnh đạo hạt nhân đã lập tức được thành lập.

Điều thứ hai, chúng tôi dùng nửa tháng hành động trong bí mật, thu thập bảy mươi tám ví dụ cụ thể, từ trong những ví dụ này chọn ra mười lăm điển hình, in thành hai trăm tờ truyền đơn. Để bảo mật, tôi đến huyện bên cạnh cách hơn một trăm tám mươi dặm để nhờ chiến hữu của tôi ở đó in những truyền đơn này (người chiến hữu đó của tôi làm ở phòng đánh máy huyện ủy). Mười lăm điển hình này phân thành:

(1) Khu Đông Thành của khu vực Cửu Đô, bí thư khu vì không chỉ không cổ vũ hành động tạo phản của các tiểu tướng [22] mà còn kéo tay một cô gái đi trên phố lớn, các tiểu tướng treo ông ta ở trên lầu cổng thành dùng lửa thiêu chết ông ta.

(2)Trong trường học cũ của Hồng Mai ở Thành Quan, một tay thầy giáo nhìn trộm nhà vệ sinh nữ, trong lúc ông ta giảng bài, học sinh trói ông ta vào khung bảng đen, khoét mắt ông ta ra cho chó ăn.

(3) Đại đội Đông Đại Đầu cách Trình Cương chỉ có sáu dặm, quần chúng phát hiện ra bí thư chi bộ Đảng làm rơi cuốn "Ngữ lục Mao Chủ tịch" [23] trong nhà xí, ông ta không những không lập tức moi ra, mà còn dùng một nửa viên gạch mộc thả vào trong hố xí, đem tờ ngữ lục đang bay ép xuống đáy hố phân, Tuy nhiên, lưới trời lồng lộng, thưa mà không lọt, cái kim trong bọc lâu ngày cũng lòi ra. Lúc gạch mộc bị ngâm nát thành bùn, khi quần chúng nhặt phân tưới đất làm cách mạng thúc đẩy sản xuất, moi ra một quyển ngữ lục màu đỏ, phát hiện ra trên cuốn sách viết tên của bí thư thôn, họ không chỉ gào thét trừ khử tên bí thư này, mà còn trong tiếng gào thét đánh gãy một chân của ông ta, bắt ông ta phải tự ăn đống phân của mình.

(4) Trong thung lũng sâu của dãy núi Bả Lâu, có một thôn nhỏ gọi là thôn Tiểu Khê, yêu cầu bất kì ai qua cầu đều phải thuộc một điều trong "Ngữ lục Mao Chủ tịch", có một nữ xã viên không thuộc, người thanh niên canh cầu hỏi cô ta: "Cô có biết Mao Chủ tịch là ai không?". Cô ta nghĩ một hồi lâu rồi lắc lắc đâu, đám thanh niên liên đầy cô ta xuống nước cho chết đuối.

…

(13) Một phái tạo phản chỉ có hai mươi mốt tuổi ở tỉnh thành, đã trở thành ủy viên thường ủy, trưởng ban ban tuyên truyền tỉnh, là cán bộ lãnh đạo cấp tỉnh trẻ nhất được để bạt nhờ Cách mạng trong toàn quốc.

(14) Công nhân Triệu Hà Thu ở một công xưởng nào đó ở địa khu, nữ, hai mươi sáu tuổi, sau khi được gặp gỡ lãnh đạo, trong một đêm đã trở thành xưởng trưởng giỏi được bảy ngàn tám trăm công nhân yêu mến ở xưởng này.

(15) Ở công xã Mã Gia Doanh Tử hàng xóm cách trấn Trình Cương hai mươi hai dặm đường, có một học sinh hồi hương mới chỉ mười tám tuổi đã lãnh đạo thanh niên làm Cách mạng, sau khi lật đổ bí thư chi bộ Đảng thôn, tổ chức thành chi bộ thôn mới; bởi vì có công với Cách mạng, bây giờ không chỉ trở thành bí thư công xã, mà còn có khả năng trở thành ủy viên huyện ủy.

Những ví dụ điển hình đã in thành truyền đơn rồi, không chỉ làm người ta sởn tóc gáy hãi hùng khiếp vía, mà còn cảm thấy vui vẻ thoải mái, sảng khoái tầm hồn khi nhìn thấy Trên mảnh đất Trung Quốc rộng lớn, có người chỉ có hai mươi mốt tuổi đã trở thành trưởng ban ban tuyên truyền tỉnh ủy, lại có người hai mươi sáu tuổi đã trở thành xưởng trưởng của xưởng quốc doanh bảy nghìn tám trăm người, lại có người mới mười tám tuổi đã trở thành bí thư thôn, trở thành người lãnh đạo giỏi của công xã. Khổ tận cam lai. Phải làm, phải Cách mạng. Xã hội chính là như vậy, đang tiến lên từng ngày, tư tưởng của mọi người đang được cải tạo, đặc biệt là khi cao trào Cách mạng đến, các bạn giống như mặt trời buổi sớm tám chín giờ, thế giới là của các bạn, và cũng là của chúng tôi, nhưng xét đến cũng vẫn là của các bạn. Chúng ta không thể không thực hiện hành động. Chúng ta không thể yếu mềm. Trước kẻ địch đang cầm súng, chúng ta đã thắng lợi, trước kẻ địch không cầm súng, chúng ta cũng nhất định sẽ dành thắng lợi.

Chúng tôi đã phát đi những truyền đơn còn thơm mùi mực. Chúng tôi đứng ở đầu thôn, giống như những người mắc bệnh điên thật sự, nhìn thấy người nào đều đưa cho họ hoặc nhét vào tay họ một tờ. Hỏi: "Cái gì thế?." Đáp: "Truyền đơn." Hỏi: "Ở trên viết cái gì?" Đáp: "Cứ xem đi rồi anh sẽ biết." Nói: "Một chữ cũng không biết, thì xem cái gì?" Nói: "Thì nhờ người đọc hộ rồi anh sẽ biết." Những người trong thôn đi làm về, những người chăn bò, chăn dê trở về nhà, những học sinh đeo cặp xách trên lưng, về nhà ăn cơm trưa, bọn họ cầm những truyền đơn đó vừa đi vừa xem, có người đọc ngâm nga như ở trên giảng đường, đi trên phố đọc to lên. Những dân thôn không biết chữ, tụ tập lại trước người đọc truyền đơn, nhưng lúc họ đang nghe đến đoạn hấp dẫn, người đọc truyền đơn đột nhiên không đọc nữa, sắc mặt trắng bệch. Những người nghe nói: "Đọc tiếp đi." Người đọc thu truyền đơn lại: "Sợ sẽ có chuyện, sợ sẽ xảy ra việc sập trời đấy." Nói xong liền hoang hoang mang mang đi về nhà, vội về nhà như thể đi tránh tai họa vậy.

Những việc bất ngờ, kì diệu đã xảy ra như vậy. Hai trăm tờ truyền đơn, lúc ba người chúng tôi phát đi hơn ba mươi tờ, những thanh niên bị bố mẹ, ông bà kéo ra khỏi chiến trường trong cuộc chiến cổng đá lần trước đều tự giác trở về bên chúng tôi, trở về trong đội ngũ Cách mạng. Trình Khánh Sâm, Trình Khánh Thạch, Trình Khánh Vượng, Trình Hiền Trang, Trình Hiền Mẫn, Trình Hiền Phấn, Trình Hiền An, Trình Hiền Thúy, Điền Tráng Tráng, Nhậm Tề Trụ, Thạch Đại Cẩu, Thạch Nhị Cẩu, Trương Tiểu Thục, bọn họ xem truyền đơn, đầu tiên sắc mặt thất kinh, mãi đến khi xem hết truyền đơn rồi, đều đến giúp chúng tôi phát truyền đơn. Bọn họ đem mấy trăm trang truyền đơn còn lại phân cho mỗi người mười mấy trang, chia nhau đi tới phố Trình trước, phố Trình sau, đầu thôn, chỗ ăn cơm, cổng trường đem rải những truyền đơn này như rải tuyết, dán lên, mắc lên cổng nhà người dân và những cây táo, cây hồng thấp.

Một thời gian, thôn Trình Cương rơi vào hoảng loạn, nhà nhà hộ hộ đều bàn luận về bí thư khu ủy bị thiêu chết, người thầy giáo bị móc con ngươi ra, bí thư thôn bị đánh què chân. Trên đường phố mùa thu, trừ mùi ngô vàng thơm ngọt, thì chính là sự khủng bố nửa đen nửa trắng lũng đoạn trên đường. Nói: "Có thật là có người bị đẩy chết chìm dưới nước không?" Nói: "Tôi biết bí thư chi bộ thôn Đông Đại Đầu, có thật là đã đánh gãy chân ông ta không?" Trong thôn có người có họ hàng ở thôn Đông Đại Đầu, chịu khó chạy đi hỏi, quả nhiên tình hình như vậy, còn nói con trai của nhà bí thư đó, nghe nói bố mình dùng gạch ép cuốn ngữ lục xuống hố xí, liền hỏi ông bố: "Thật sao?" Bố anh ta cúi đầu không đáp, anh con trai liền bạt cho ông ta một cái bạt tai, sau đó lại còn đá vào đũng quần ông bố.

Một cuộc đấu tranh tư tưởng sâu sắc như là gió lốc bắt đầu ở khắp trấn Trình Cương, người nào sáng mắt thì đã nhìn thấy cơn lốc Cách mạng như gió cuộn mây tàn đã xối trào vào trấn Trình Cương với sức mạnh không thể nào ngăn nổi. Tôi biết, tôi nhất thiết phải mượn thế gió đông phong này gấp rút tìm ra cửa đột phá của Cách mạng, tìm thấy cái yết hầu và quả tim dẫn kẻ địch đến chỗ chết.

Nói tóm lại chính là nhất thiết phải tìm thấy lời nói và hành động phản Cách mạng trên người bí thư thôn hoặc thôn trưởng, một phát phá hủy cái chi bộ Đảng này.

Đương nhiên, đánh đổ Trình Thiên Thanh rồi, còn phải phá đổ chi bộ Đảng, đương nhiên, để nhanh chóng dẫn Trình Thiên Thanh đến chỗ chết, thì cần phải có sự thực và bằng chứng sắt thép cho thấy ông ta đã phản Cách mạng hoặc từng phản Cách mạng. Đương nhiên, không tìm thấy những chứng cớ đó thì cũng không cần lo lắng, chỉ cần tìm thấy vài thứ trên những người hộ hàng ruột thịt của ông ta là hoàn toàn có thể rồi. Trong cửa ải quan trọng của Cách mạng, cái đạo lý này chính là "mọi con đường đều dẫn đến thành Rome", hay trăm sông đổ về một biển.

Đã qua tiết hàn lộ, thời điểm thu nhất của mùa thu đã tới. Vị ngọt ngào ánh vàng của ngô đã bắt đầu từ ruộng nương tràn vào thôn xóm, bạn đi qua trấn Trình Cương, có thể nhìn thấy, có thể sờ thấy được mùi vị phai vàng của mùa thu ủ trong những cơn gió thổi từ tây sang đông, hoặc từ nam sang bắc, phấp phới như bông liễu đầu xuân bay bay trên phố. Đây là mùa không có lợi nhất cho Cách mạng. Trong quá trình phát triển của Cách mạng nông thôn, ngày mùa luôn luôn cản trở tiến trình Cách mạng. Cách mạng bắt buộc phải nhường cho ngày mùa một con đường, phải trả giá trầm trọng vì ngày mùa. Tôi nghĩ trước khi vụ thu hoạch mùa thu bắt đầu, cần phải tìm cho ra cửa đột phá của Cách mạng, trong sự lộn xộn của ngày mùa, rèn sắt khi còn nóng, kéo Trình Thiên Thanh từ vị trí của một hoàng đế xuống bùn.

Tôi quyết định triệu tập một cuộc họp cốt cán Cách mạng.

Thông báo miệng của cuộc họp do Trình Khánh Lâm truyền cho mười bảy người, địa điểm cuộc họp được chọn là bến sông Mười Ba Dặm ít người đặt chân đến (nơi mà tôi và Hồng Mai đã lỡ hẹn với nhau). Để động viên sâu sắc mọi người trong hội nghị đó vạch trần những việc sai sót và phạm tội của Trình Thiên Thanh, tôi mua mười bảy cuốn sổ, mười bảy chiếc bút bi, một hộp mực dấu đỏ. Tôi muốn mọi người sau khi tôi động viên, lập tức đem những hành vi ngôn ngữ tội lỗi của Trình Thiên Thanh viết lên trên sổ, hơn nữa còn ấn dấu tay đỏ của mình lên cuốn sổ đó. Tôi hi vọng thông qua hội nghị bí mật đó, có thể tìm thấy việc Trình Thiên Thanh đem vứt ngữ lục của Mao Chủ tịch vào nhà xí, hoặc viết sai, viết lộn ba chữ Mao Chủ tịch, hoặc nói qua điều gì phạm thượng mà bình thường không nhìn thấy, nhưng sau khi phấn tích thì mới cho mọi người thấy đây là lỗi lầm cực kì đáng sợ. Những việc thế này chỉ cần hơi có một chút thì cửa đột phá của Cách mạng sẽ xuất hiện, Trình Cương có lẽ sẽ có ánh bình minh, Trình Thiên Thanh sẽ họa treo sát đầu. Đang là lúc trưa, trời rất nóng, người trong thôn đều đang ngủ trưa, trên phố, sự tĩnh mịch nóng bỏng giống như chiếc nồi bị đun khô hết nước. Con gái Hồng Hoa và con trai Hồng Sinh vẫn ngủ ở trong phòng. Để mười bảy chiếc ngòi bút bi có thể trở thành chiếc bút bi có thể viết chữ, tôi ngồi trong sân tách cái chổi trúc quét nhà của nhà tôi ra, dùng dao phay gọt thành mười bảy đoạn cán bút trúc mảnh, dùng thừng khâu giày làm thành bút bi. Lúc đó Quế Chi đẩy cửa bước vào, trong tay xách một bó mi chuốt máy, nửa làn trứng gà và trứng vịt.

Cô ta hỏi: "Anh làm gì vậy? Đó là cây chổi mới đấy."

Tôi nói: "Cô nghe đây, cô và tôi không phải là chiếc xe cùng chạy một đường, từ nay về sau cô ít hỏi tôi làm gì thôi."

Cô ta ngơ ngác đứng tại đó, sắc mặt xanh lét như rau, dường như muốn lên cơn, nhưng mà cô ta nhịn được. Tôi biết cô ta có việc nhờ tôi. Mỗi khi có việc nhờ tôi, cô ta đều luôn cố gắng kiềm chế để cơn tức giận của mình không bùng phát lên.

Cô ta nói: "Hôm nay là mùng mấy tháng mây âm lịch anh có biết không?"

Tôi không ngẩng đầu lên, vẫn cho ngòi bút nhét vào trong cái cán trúc hẹp.

"Mùng mấy tháng mấy vướng gì đến tôi?"

Cô ta nói: "Hôm nay là ngày mừng thọ 60 tuổi của thầy tôi anh có biết không?"

Tôi liếc mắt nhìn cô ta: "Ông ta 60 tuổi rồi? Cán bộ nhà nước 60 tuổi thì nhất thiết phải nghỉ hưu rồi, sao ông ta vẫn dính lấy cái chức bí thư thôn không thèm bỏ ra."

Mặt Quế Chi càng xanh trầm trọng hơn: "Hôm nay anh có đi chúc thọ ông ấy không?"

Tôi nói: "Cách mạng không phải là mời khách ăn cơm, tôi không rỗi hơi làm việc đó."

Mắt Quế Chi ngấn lệ, "Cao Ái Quân, xem như Trình Quế Chi tôi xin anh có được không?"

Tôi ngừng tay, "Trình Quế Chi, nửa tháng trước sinh nhật u tôi, tôi bảo cô nghiền một bát mì trứng bưng lên trên gò cho u tôi, sao cô lại không nghiền? Sao cô lại không bưng? Hôm nay cô xin tôi rồi đúng không? Được, tôi cũng cầu xin cô, để thầy cô thực hiện lời nói bốn năm trước đã nói là để tôi kế tiếp ông ta làm bí thư thôn được không?"

Quế Chi im lặng. Cô ta đứng có chút tội nghiệp trước cửa, có vẻ như sự bất hiếu của cô ta với u tôi làm cô ta hối hận, có lẽ cô ta cảm thấy lời thầy cô ta đã nói sẽ để tôi làm bí thư nên được thực hiện, có lẽ lúc cô ta đối diện với mâu thuẫn giữa chính trị và gia đình lẫn lộn, làm cô ta không có năng lực phát huy uy lực và quyền lực của con gái một ông bí thư với một người dân phổ thông bình thường. Cô ta chỉ biết cô ta là con gái của Trình Thiên Thanh, đi trên phố lớn Trình Cương, có những cụ già 60 tuổi, 70 tuổi, thậm chí 80 tuổi, 90 tuổi nhìn thấy cô ta, đều chủ động chào và nói chuyện với cô ta từ rất xa, nhưng cô ta không biết rằng, trong thời kì Cách mạng, chính trị áp đảo tất cả mọi thứ, chỉ cần có một chút quyền lực chính trị là có thể làm đảo lộn sự bất bình đẳng, bất cân bằng trong gia đình, quyền lực và quyền thế không đáng có. Cô ta chỉ học qua vài năm học, từ trước đến giờ chưa hề đọc sách, là một người phụ nữ trong gia đình nông thôn đích thực, về căn bản không biết "Nhân dân nhật báo", "Báo giải phóng quân" là gì, không biết tạp chí "Hồng kỳ" là gì. Cô ta thế nào cũng không có lí do gì để được đứng ở thế thượng phong trong mâu thuẫn gia đình, thế nào khi mâu thuẫn gia đình và chính trị, xã hội xảy ra mối bất hòa, khi mà những thứ nhỏ nhặt như lông gà vỏ tỏi đều có thể nhuộm sắc đỏ, có thể ngẩng mặt lên đời, khi mâu thuẫn gia đình rơi vào vòng xoáy chính trị, xã hội, cô ta cũng sẽ bó tay vô sách, không nhấc tay lên được. Thế nào cô ta cũng sẽ trở thành vật hi sinh của chính trị trong gia dinh, giống hệt như Tam Tiên Cô tất phải trở thành vật hi sinh trong Cách mạng hôn nhân của Trung Quốc hai ba mươi năm trước, giống hệt như Tiểu Nhị Hắc và Tiểu Cần tất trở thành những người được lợi trong cuộc Cách mạng lần đó [24] .

Tôi lại tiếp tục làm những chiếc cán bút bi tự chế - những vũ khí để tố giác của mình.

Cô ta đứng trước mặt tôi một lúc, sau đó đem mì, trứng gà, trứng vịt vào trong bếp, đem một cái ghế ra ngồi trong bóng mát ở chỗ giao nhau của nhà khách và nhà bếp. Tôi không biết lúc đó trong lòng cô ta nghĩ gì, không biết khi đó trong lòng cô ta là một cuộc chiến sinh tử hay là một khoảng không trống rỗng. Cô ta cứ ngồi như vậy ở phía sau tôi, cách tôi hai trượng, hai mắt không chớp nhìn tôi làm bó bút bi đó. Ánh mặt trời đi qua trong ánh mắt của cô ta, bóng râm từ trước mắt cô ta rút xuống phía sau lưng cô ta, cho đến khi ánh mặt trời gay gắt chiếu vào cô ta, cô ta cũng không tỉnh lại. Cô ta bị say nắng rồi, mồ hôi trên mặt chảy ra.

Tôi làm xong 17 chiếc bút bi thì đứng dậy duỗi duỗi lưng, nhìn thấy cô ta vẫn ngồi như vậy dưới nắng mặt trời, trong lòng liền có chút ý tốt (có lúc, lương thiện là kẻ thù thiên nhiên của người Cách mạng).

"Mặt trời chiếu vào cô rồi," tôi nói, "nói với thầy cô có chừng có mực thôi, đừng tham quá, tôi làm bí thư cũng không để ông ta chịu thiệt đâu."

Cô ta lùi về phía sau đến chỗ bóng mát, mặt có màu đỏ thâm đen vì bị ánh mặt trời chiếu thấu qua.

"Thầy tôi ốm rồi, ốm mấy hôm rồi. Hôm đó nhìn thấy mấy thứ mà các anh in ông liền ngã bệnh." Cô ta nói, "Cao Ái Quân, hôm nay là mừng thọ thầy tôi 60 tuổi, muốn bày hai tiệc rượu để mừng, anh nhân việc này đi xin lỗi ông một tiếng, nhận mình không phải, tôi Trình Quế Chi sau này sẽ đối tốt với anh, đối tốt với u anh, đón u anh từ trên gò xuống sống cùng. Chỉ cần anh tốt với thầy tôi, nhất định tôi sẽ tốt với u anh được không?"

Tôi nhìn chằm chằm vào Trình Quế Chi ngồi đó. Vì từ trước đến giờ cô ta chưa bao giờ phải cầu xin ai điều gì, cho nên lúc đó, mặt cô ta biến thành màu tím, sẫm như màu gan lợn bỏ qua đêm. Tôi đột nhiên có một cảm giác buồn nôn chưa từng có từ trước đến giờ với cô ta, cảm giác coi thường và thương xót mà từ trước đến giờ chưa từng có. Tôi cảm thấy sao tôi lại có thể lấy một người đàn bà vừa xấu lại vừa ngu như vậy? Tại sao lại có thể sinh hai đứa con với cô ta? Cô ta sao lại có thể lấy việc đối tốt với u tôi làm điều kiện, sao lại có thể lấy lòng hiếu thảo vốn dĩ nên có nhưng đã sớm không có rồi để nói những việc đúng sai mang tính nguyên tắc chính trị trong Cách mạng? Lẽ nào vấn đề của Cách mạng lại có thể dùng những thủ đoạn của gia đình giải quyết? Lẽ nào đấu tranh giai cấp lại có thể dùng đôi đũa quấy mì điều giải? Lẽ nào giai cấp vô sản lại có thể chấp nhận một nắm gạo, vài hạt đậu ân huệ của giai cấp tư sản hay sao? Tôi nhìn chòng chọc vào mặt Trình Quế Chi một hồi, rồi nhìn vào đồng hồ "hải âu" trên cổ tay mình, cẩm lấy bút, sổ và hộp in ra ngoài.

"Cao Ái Quân!" Cô ta đột nhiên đứng dậy gọi tôi lại.

Tôi đứng ở cổng lớn không quay đầu lại.

"Mừng thọ 60 tuổi của thầy tôi anh không đi phải không?"

Tôi lạnh lùng "ừ" một tiếng rồi nói: "Trình Quế Chi, nói với thầy cô, bây giờ khắp nơi đều tiết kiệm làm Cách mạng, công xưởng tiết kiệm một xẻng than, thành phố tiết kiệm một giọt nước, khắp nơi trong cả nước, mọi người ai cũng làm Cách mạng 'nhiều, nhanh, tốt, kiệm' thúc đẩy sản xuất để xây dựng Chủ nghĩa xã hội tiến lên một giai đoạn mới. Mao Chủ tịch nói: 'Cần kiệm làm công xưởng, cần kiệm làm kinh doanh, cần kiệm làm tất cả sự nghiệp quốc doanh và sự nghiệp hợp tác, cần kiệm làm tất cả những sự nghiệp khác, tất cả mọi việc đều phải chấp hành nguyên tắc cần kiệm.' Tăng gia sản xuất, thực hiện nghiêm ngặt tiết kiệm, đã trở thành nguyên tắc căn bản của việc xây dựng Chủ nghĩa xã hội. Nhưng thầy cô vốn là cán bộ Đảng viên, lãnh đạo vài nghìn người, trong ngày sinh nhật 60 tuổi của mình lại phô trương lãng phí, việc này xét đến cùng là có nghĩa gì? Là vì tổ chức sinh nhật, hay vì có dụng ý nào khác?"

Tôi đi.

Nói xong những điều này tôi liền ra khỏi cổng. Tôi nghe thấy Trình Quế Chi giận không nén được nhảy lên rồi gọi tên tôi một lần sau lưng tôi, cô ta hô to lên: "Cao Ái Quân, tôi sẽ làm anh hối hận!" Lúc đó tôi không biết ý nghĩa thực sự của câu nói này, thuận tay đóng cổng lớn lại, to tiếng đáp lễ lại một câu: "Người hối hận không phải là tôi, mà là thầy cô Trình Thiên Thanh." Sau đó, tôi liền nghênh ngang bỏ đi.

Ngõ xóm lúc trưa giống như một bao vải bố nóng, tiếng kêu của ve sầu như những hạt cát bị rang lên dội từ trên cây xuống, từ trong cái bao đó chảy xuống, cuộn xuống. Con chó nhà ai đang thè lưỡi ra, nhìn thấy tôi lười biếng ngẩng ngẩng đầu, rồi lại tiếp tục ngủ dưới gốc cây. Chính thời khắc bình thường như thế này, trong thời gian không có bất cứ thứ gì là dị thường này tình hình Cách mạng Trình Cương đã xảy ra một biến đổi căn bản, phát triển theo hướng tốt, biến đổi theo hướng có lợi cho chúng tôi. Đây là ngẫu nhiên, và cũng là tất nhiên (ngẫu nhiên luôn luôn được thai nghén trong tất nhiên). Bởi vì sự bình thường của thời gian này, bởi vì sự thay đổi chỉ trong trong nháy mắt của tình thế, bởi vì tôi quá chuyên tâm và gắng sức cho Cách mạng, cho nên cái thời khắc ánh ban mai đột nhiên hiện ra từ bóng tối, tôi không nhận ra là nó đã đến rồi.

Nhà Cao Ái Quân bị tôi đóng cổng lại, lặng ngắt như tờ.

Trấn Trình Cương bị bước chân của tôi bỏ lại sau lưng lặng ngắt như tờ.

Lúc tôi đi ra khỏi thôn, chiếc xe Jeep Bắc Kinh cũ của ủy ban trấn không biết từ đâu chạy đến, tôi nhìn thấy ông trấn trưởng tầm trung niên luôn cạo đầu húi cua ngồi trong xe, vòng qua đường cái ngoài thôn bên cạnh trấn Trình Cương, chạy về phía trụ sở lớn của ủy ban trấn. Tôi hi vọng ông ta có thể dừng xe nói với tôi vài câu, nhưng chiếc xe đó đã lướt khói chạy qua tôi rồi. Tôi biết là ông ta sẽ không dừng xe lại nói chuyện với tôi. Ông ta không biết tôi, càng không biết "ngọa hổ tàng long" trên trấn Trình Cương, một nhà Cách mạng thiên tài đang ẩn mình, không biết nhà Cách mạng đó chính là người đào mộ đắc lực nhất của ông trấn trưởng trung niên này. Tôi nhìn chiếc xe Jeep đã chạy xa, nhặt một hòn đá hướng về phía chiếc xe Jeep đập xuống, nhìn hòn đá đập vào một cây bào đồng, đập đến nỗi cây bào đồng bị rách da chảy nhựa, mới đi về phía sông Mười Ba Dặm. Hồng Mai đã đến bến sông Mười Ba Dặm trước một bước. Em dắt con gái Đào Nhi của em đến bến sông. Đào Nhi đang để hai chân trần, ngồi bên sông dùng hai chân trắng nõn như ngó sen vỗ vỗ trong nước. Bộ dạng của Hồng Mai như có lỗi khi nhìn thấy tôi, ngó Đào Nhi một cái nói: "Không cho đến, nó gào khóc lu loa lên, chẳng có cách nào khác cả."

Tôi nhìn Đào Nhi nói: "Đến đây, không sao cả, sau này có cơ hội sẽ nói sau."

Chúng tôi đều biết có cơ hội thì lại nói điều gì, lại làm việc gì. Chúng tôi ngồi đối diện nhau dưới bóng mát của hàng liễu, em mặc một chiếc váy vải mà lúc đó trong trấn rất ít người dám mặc (còn trong thành phố thì đã rất thịnh hành rồi, đây là sự khác biệt của cái thôn đáng ghét này), đôi chân trắng ngọc lộ ra làm động lòng người. Tôi nhìn thấy lớp lông tơ mỏng trên bắp chân em, trong ánh mặt trời lác đác thỉnh thoảng rơi xuống giữa những khe lá liễu, ánh lên những tia sáng vàng lấp lánh. Em biết tôi đang nhìn em. Chúng tôi đã rất lâu rồi không ngồi một mình bên nhau. Chúng tôi đều cực kì muốn có cơ hội được ngồi một mình bên nhau. Dường như lúc đó em biết trong lòng tôi muốn gì, em khẽ xoay người một chút về phía trước, càng ngồi chính diện với tôi hơn, càng gần sát hơn. Sau đó, em cởi đôi giày nhung miệng vuông của em ra, lộ ra mười móng chân đỏ tươi, lại kéo váy của em lên trên một chút, lộ ra một nửa chiếc đùi nõn nà.

Tôi cảm thấy có chút khô rát trong miệng, liền nuốt một miếng nước bọt.

Bến sông tĩnh lặng, nước chảy róc rách, loài thủy điều màu trắng tụ tập trên mặt nước ở đập sông bay bay hạ hạ trong ánh mặt trời. Tiểu Đào Nhi ở đó gọi to: "Mẹ, mẹ, cá kìa" (con cái ở Trình Cương đều gọi mẹ là "u" chỉ có Đào Nhi mới gọi là mẹ). Hồng Mai quay đầu lại nói to: "Đào Nhi, con tự chơi đi, mẹ và bác đang nói chuyện." Đào Nhi liền xắn ống quần xuống sông bắt cá. Hồng Mai nhìn tôi, để ánh mắt nhìn qua vai tôi, lại nhìn con đường đê dẫn vào trong thôn.

Tôi hỏi: "Có người đến không?"

Em nói: "Không." Lại hỏi: "Hay là… chúng ta đi ra rừng cây kia một chút?"

Không có ai biết rõ lúc đó tôi cần gì hơn Hồng Mai. Tôi yêu em, chết rồi vẫn yêu em. Hỏi xong câu nói đó, em làm động tác như sắp nhổm dậy chạy đi vì tôi mà hi sinh tất cả, tôi biết, đến đó; chỉ cần tôi gật đầu một cái, em sẽ bất chấp tất cả mà cởi hết quần áo vì tôi. Nhưng tôi lắc lắc đầu: "Thời kì phi thường, đại cục là tất cả."

Em hiểu rõ ý nghĩa to lớn này nên đã gật đầu, đặt chân lên trên đùi tôi, làm cho những chiếc móng chân đỏ phát lên ánh sáng đỏ ngay trước mặt tôi. Lúc này, Trình Khánh Lâm đến, Hồng Mai điềm nhiên như không đứng dậy, đứng dậy đi phát cho Trình Khánh Lâm một chiếc bút, một cuốn sổ.

Sau đó mỗi người đến em lại phát cho họ một cây bút, một cuốn sổ. Em vừa phát vừa nói với họ điều gì đó, làm cho mọi người đều rất nhanh theo bước em rơi vào một bầu thế giới Cách mạng thần bí. Tôi ngồi trên một hòn đá giống như cái giỏ ở chỗ cao trên bến sông, nhìn mọi người cầm bút, cầm sổ nhìn tôi. Tôi nói: "Còn có ai chưa đến không?" Hồng Mai, Trình Khánh Lâm đều nói: "Đều đến hết rồi." Khỏi cần nói hội nghị có thể bắt đầu rồi, có thể trực tiếp nói luôn vào điều tôi cần nói rồi.

Nhưng tôi nói:

"Đầu tiên xin nói với mọi người một tin tốt lành, sau khi chúng ta phát truyền đơn đi, không đến ba ngày, phó bí thư Trình Thiên Thủy - tức là chú của Trình Khánh Hiền." Tôi nhìn Khánh Hiền đang ngồi trên một chiếc dép của mình nói: "Tối qua ông ta tìm tôi, nói ông ta có lần không cẩn thận ngồi xuống đất, cuốn Ngữ lục Mao Chủ tịch rơi ra từ túi quần của ông ta, mông ông ta ngồi lên cuốn Ngữ lục Mao Chủ tịch. Ông ta nói ông ta không hề biết mình phạm sai lầm lớn, ông ta không xứng đáng làm phó bí thư, ông ta tình nguyện đem vị trí phó bí thư này cho một người nào đó trong chúng ta, tình nguyện trở thành một quần chúng bình thường chịu sự giáo dục, tình nguyện làm một người dân bình thường được người khác lãnh đạo. Nói đến đây tôi ngừng một chút, quét ánh mắt nhìn một chút xuống mọi người, nhìn thấy trong ánh mắt của họ đều có ngọn lửa cháy bập bùng. Tôi nói: "Còn có công nhân điện trong thôn cũng tìm tôi khai báo, nói có một lần anh ta muốn thử xem bìa da của cuốn Ngữ lục Mao Chủ tịch có cách điện hay không, không ngờ dây điện đã đốt cháy bìa cuốn Ngữ lục, đốt cháy cả ảnh của Mao Chủ tịch. Anh ta không nói anh ta không xứng đáng làm thợ điện, nhưng lúc nào cũng nguyện đem quyền lợi của thợ điện giao đi. Còn có kế toán đại đội nói anh ta từng để huy hiệu Mao Chủ tịch rơi vào một đống cứt chó. Chủ nhiệm Hội phụ nữ nói có một lần cô ta đem câu trong bài văn của con cái thành lời của Mao Chủ tịch, vân vân như vậy, điều này nói lên điều gì?" Tôi cao giọng, không ngừng múa cán bút trúc trong không trưng, "điều này nói lên rằng chúng ta sắp giành thắng lợi trận đầu rồi, nói rõ chúng ta có hi vọng thắng lợi rồi, nói rõ những kẻ phạm sai lầm hoặc phạm sai lầm nghiêm trọng đã run sợ, đang chùn chân trước chúng ta, trước ngọn sóng Cách mạng đang đến. Còn nói rõ điều gì? Nói rõ đối với phong trào Cách mạng, tất cả mọi Đảng phái, tất cả mọi đồng chí đều sắp được kiểm nghiệm thử thách và vứt bỏ, đều sắp nhận được sự sát hạch và phán xét trong phong trào. Chúng ta không sợ bọn họ phạm sai lầm, phạm sai lầm rồi cải tạo thì chính là đồng chí tốt. Nhưng đối với những kẻ phạm sai lầm mà không thèm cải tạo, không thèm thật thà khai báo, thậm chí những kẻ mưu đồ qua mặt thì nên xử lí thế nào? Không có biện pháp nào khác, chỉ có một con đường, đó chính là phát động quần chúng - phát động quần chúng - tiếp tục phát động quần chúng. Khi quần chúng được chính thức phát động, triệt để phát động, những kẻ phạm sai lầm kia muốn qua mặt kia sẽ bị cháy nhà ra mặt chuột, sẽ bị phơi trần trước mọi người!"

"Hiện tại, có thể nói quần chúng trấn Trình Cương về căn bản đã giác ngộ rồi, đã sắp được chúng ta triệt để phát động lên. Những công việc còn lại, chính là mỗi Đảng viên, Đoàn viên, thanh niên Cách mạng đang ngồi dây nhất thiết phải đảm đương được vai trò của đội tiên phong, phát huy hiệu quả của đội chiến đấu, phải làm gương, phải xung phong đi đầu, phải thực sự đứng trong đầu sóng ngọn gió của Cách mạng, đội mưa gió, vượt sóng cả, chiến với trời, đấu với đất, chiến đấu với kẻ thù giai cấp của trấn Trình Cương, phải công tâm vô tư, phá "tư" lập "công', lấy chữ "dám" làm đầu, vạch trần không hề che giấu những hành vi lời nói của mỗi thành viên trong chi bộ Đảng mà Trình Thiên Thanh đứng đầu, làm cho bọn họ trở thành lũ chuột qua đường, bị chiếu rõ dưới gầm trời, bị phơi trần trước mặt quần chúng; làm cho quần chúng ý thức được rằng, có thể lãnh đạo họ vừa làm Cách mạng, vừa thúc đẩy sản xuất không phải là Trình Thiên Thanh hiện tại, mà là tổ chức và chi bộ mới mà mỗi thành viên trong chúng ta cùng nhau lập thành. Trước mắt, Trình Thiên Thanh đã ốm rồi, cho thấy hắn ta không chỉ run rẩy mà đã tim đập chân run, mất hồn mất vía rồi. Nói rõ thành công của Cách mạng đang ở tương lai không xa. Để trước khi Cách mạng thành công, trước khi chúng ta giành được chính quyền, để tránh trong nội bộ chúng ta phát sinh mâu thuẫn, tránh hiện tượng tranh công đoạt lợi không nên có giữa chúng ta, tôi có một điểm hỏi rõ anh em: Đó chính là Cách mạng tuy là để giành chính quyền nhưng không phải là một lần nữa phân phối quyền lực cũ; sau khi giành chính quyền rồi, trong mọi người có chức vụ cao thấp khác nhau, chức vụ ai cao? Chức vụ ai thấp? Quyền lực của ai to? Quyền lực của ai nhỏ? Điều này được quyết định bởi biểu hiện và sự nỗ lực của mọi người trong khi tố giác, quyết định bởi sự giác ngộ Cách mạng cao hay thấp, quyết định bởi năng lực tổ chức, phát động quần chúng nhiều hay ít. Chúng ta không luận công ban thưởng, nhưng không thể không suy nghĩ biểu hiện của các vị ngôi đây. Điểm này tối nhất định phải nói rõ, sau khi giành chính quyền rồi, cho dù là đội phó đội sản xuất, nhân viên chấm công, chăn bò, trông ruộng hoa màu - những phần việc tốt này không bao giờ rơi vào tay những người chỉ biết ngồi nhìn trong phong trào, những người không hề quan tâm đến Cách mạng, những người tê liệt cảm giác."

Tôi nói: "Bây giờ, sổ đã ở trong tay mọi người, bút cũng đã ở trong tay mọi người, mời mọi người tĩnh tâm nhớ lại vài phút, mọi người có ý kiến gì về bí thư thôn Trình Thiên Thanh cũng như phó bí thư thôn, thôn trưởng, phó thôn trưởng, bao gồm tất cả cán bộ của đại đội và những họ hàng thần thích, con trai con gái của bọn họ, cần tố giác điều gì, hãy viết lên trên cuốn sổ này, rồi đóng dấu tay của mình lên."

Tôi nói xong rồi, không biết lời nói của tôi đã làm dấy lên sự cổ vũ và tác dụng như thế nào đối với những người Cách mạng cốt cán của trấn Trình Cương. Nhưng có một điều tôi nhìn vô cùng rõ, đó chính là bọn họ vẫn không dám thực sự đứng về phía đối lập với Trình Thiên Thanh, không dám viết gì lên trên cuốn sổ. Bọn họ người này nhìn người khác, mặt đối mặt, quan sát lẫn nhau, dường như lúc này chỉ cần có người tiên phong viết tố giác lên trên cuốn sổ, mọi người sẽ liền rào rào viết theo.

Tôi nói: "Có một điều xin hãy yên tâm, cho dù là ai tố giác ai, nếu không đến mức vạn bất đắc dĩ, thì sẽ không công bố họ tên của người tố giác."

Lúc này tình hình có chút không tốt, có người cầm bút trong tay dứt khoát đặt xuống dưới đất, thở dài một tiếng nói: "Tôi thật sự muốn tố giác, nhưng chết tiệt, lại chẳng biết tí gì." Người nói câu này chính là cháu của phó bí thư - Trình Khánh Hiền. Lời nói của anh ta như lan truyền đi, lại có vài người đặt bút xuống dưới đất, nản lòng nói những câu tương tự như vậy. Kinh nghiệm nói với tôi rằng nhất thiết phải chặn đứng cơn gió nghịch chiều đang tùy tiện thổi vào tấm lòng nhiệt huyết của những người Cách mạng vừa mới được hồi tỉnh lại. Tôi nhìn những người đặt bút xuống nói kia, để ánh mắt hạ xuống khuôn mặt của Hồng Mai.

Hồng Mai lập tức ngầm hiểu trong lòng. Em từ bên cạnh mọi người bước đến trước mặt họ, nói: "Tôi tố giác bố vợ Trình Thiên Dân và Trình Thiên Thanh, họ thường ngồi bàn việc quốc gia ở trong tiết viện thứ hai của chùa Trình, thở ngắn than dài về tình thế Cách mạng. Có một lần nói thanh niên Cách mạng ở huyện thành đã bắt một cựu binh hồng quân đi giễu phố, Trình Thiên Thanh nói ông ta biết người hồng quân đó, nếu như ông ta tình cờ gặp những người thanh niên bắt người cựu binh hồng quân đi giễu phố đó, ông ta sẽ lấy thuổng sắt chặt đầu lũ thanh niên đó."

(Tôi yêu Hồng Mai), tôi nói: "Viết vào, đây chính là tội chứng."

Hồng Mai liền viết sột soạt lên cuốn vở trước mặt mọi người.

Sự việc đơn giản như vậy, không phải là gió đông áp đảo gió tây, thì cũng là gió tây áp đảo gió đông. Nhưng mà, thời gian gió đông áp đảo gió tây nhiều hơn. Nhìn Hồng Mai nói như vậy viết như vậy, Trình Khánh Lâm liền nói tiếp: "Tôi tố giác chi bộ Đảng do Trình Thiên Thanh đứng đầu ba tội trạng: tất cả đều viết ở trên sổ, có ngày Cách mạng cần tôi công khai nói ra ba điều tội trạng này, dù có chặt đầu Trình Khánh Lâm tôi, tôi cũng dám đứng lên công khai làm nhân chứng." Sau khi nói xong Trình Khánh Lâm liền dịch về phía trước một bước, ngồi xổm bên cạnh Hồng Mai, đặt cuốn sổ ở trên đầu gối, sau đó cũng viết sột soạt lên trên vở.

(Vừng dương mới ló Đông phương, mạ non đều chắc nịch; sương ngọt reo rắc xuống, hoa bừng nở khắp nơi; sông lớn trào dâng sóng cuồn cuộn, cá chép nhảy lên đón sóng cồn; sóng gió giai cấp ẩm ầm cuộn, phong ba bão táp chẳng sờn lòng).

Cùng với sự tố giác thẳng thắn của Hồng Mai và Khánh Lâm, mọi người đều bắt đầu viết lên cuốn sổ trong tay, có người đặt sổ trên đầu gối, có người đặt sổ trên hòn đá, có người lại dứt khoát đặt vở dưới đất còn có người thì nằm bò trên cát viết. Đó là một cảnh tượng làm xúc động lòng người. Phía xa, hoa màu mùa thu đã chín rồi, hương thơm của những bắp ngô màu đỏ sẫm bay bay rải khắp đất trời; chỗ gần, trên mặt nước trắng lóa của sông Mười Ba Dặm, có Đào Nhi nô đùa, có bóng dáng của chim cốc lướt mây lao nghiêng xuống. Trong khu rừng liễu bên cạnh bến sông, gió nhẹ nhàng dịu êm và mát mẻ. Trong con mương nước chảy vào phía sau của trấn Trình Cương, không ngừng có tiếng kêu giòn giã và tiếng nhảy tõm vào trong nước của ếch xanh theo con đê mương vọng lại. Mặt trời đã lên đỉnh đầu, ánh mặt trời chiếu vào thân trước thân sau của mọi người, làm cho bóng của mỗi người đang viết uốn thành một vòng tròn nhạt. Tôi nhìn thấy người viết nhanh thì đã viết được một trang, còn đánh theo thứ tự (1), (2), (3), những người viết chậm thì đã viết được nửa trang, vết chữ xiêu xiêu vẹo vẹo trên cuốn sổ như có một đống phân chất trên trang giấy trắng. Tôi đi đi lại lại giữa những người đang viết những bản tố giác, quyết định chờ sau khi những người này nộp tài liệu tố giác lên thì sẽ thức suốt đêm ngay hôm ấy viết thành báo chữ to, làm cho sáng hôm sau khi người dân trong thôn tỉnh dậy, nhìn thấy Trình Cương sau một đêm giống như tuyết trắng múa bay, trên tường trong ngõ nhỏ phố to đều là những xấu xa bẩn thỉu, tội ác và cứt đái trên mặt của Trình Thiên Thanh và Trình Thiên Dân. Tôi quyết định sau khi Cách mạng thành công, chính là cái người đã bày một đống cứt trên giấy đó, cho dù anh ta không có năng lực làm cán bộ hoặc đội trưởng đội sản xuất, tôi cũng sẽ cho anh ta làm nhân viên hộ rừng trên triền núi, người chấm công của đội sản xuất, hoặc là người quản lí điện của nhà máy xay bột. Tóm lại, ai là kẻ địch của tôi, ai là bạn của tôi, vấn đề này không chỉ là vấn đề quan trọng hàng đầu của thời Cách mạng, mà còn là vấn đề quan trọng hàng đầu sau khi Cách mạng thành công. Cách mạng không thể luận công ban thưởng, nhưng Cách mạng quyết không thể làm những đồng chí đã rơi đầu đổ máu, trước chịu đắng mà sau lại phải chịu cay, đây là vấn đề lợi ích của Cách mạng, và cũng là tiền đề cần suy nghĩ đầu tiên khi phát động quần chúng ở nông thôn. Trong lúc anh em đang tố giác, tôi tính toán những khoản chi tiêu bút viết báo chữ to, giấy, hồ dán từ đâu ra; nghĩ đến Cách mạng như vũ bão sắp giáng xuống cái đầm nước chết Trình Cương, nghĩ cái vùng nước chết sắp trở thành sông lớn chảy về đông, một bát nước lạnh cũng có thể lật sông xô biển. Tôi biết hội nghị trên bến sông lần này, sẽ được ghi vào trong lịch sử Cách mạng của Trình Cương, những tố giác của hội nghị lần này sẽ làm cho Cách mạng Trình Cương bước vào thời kì chuyển biến chính thức. Tôi biết những việc làm phát động Cách mạng của tôi ở Trình Cương, vẫn không thể sánh được với những việc làm của người Cách mạng ở các nơi huyện thành, Cửu Đô và tỉnh lị, họ sẽ cười cách làm này của tôi đầy tính quê mùa, giống như thời kì đầu của Cách mạng Đảng Cộng sản, có người đã cười nhạo Mao Trạch Đông ở Thiểu Sơn phát động khởi nghĩa nông dân giống như là hành động tạo phản của những kẻ quê mùa. Sự chê cười này thể hiện họ không đủ hiểu về nông dân, xa lạ với nông thôn và đồng ruộng, thể hiện họ không đủ quen thuộc với trấn Trình Cương và cái Nhị Trình cố lí mang văn hóa phong kiến đặc thù, thiếu cái nhìn thấu suốt. Engels đã nói: "Giải phóng của giai cấp vô sản trên lĩnh vực quân sự sẽ có cách biểu hiện của riêng nó, đồng thời sẽ sáng tạo nên những phương pháp tác chiến mới, đặc thù của nó." Chiến tranh Cách mạng do Đảng Cộng sản Trung Quốc lãnh đạo nhân dân Trung Quốc đã hiện thực hóa dự ngôn vĩ đại này của Engels, sáng lập nên tư tưởng quân sự của Mao Trạch Đông vĩ đại. Ngày mai, sau khi tôi Cách mạng thành công ở đại đội Trình Cương, sau khi tôi đã thành công ở trấn Trình Cương, sau khi tôi thành công ở huyện thành, ở địa khu, thậm chí sau khi Cách mạng thành công ở tỉnh lị, ai có thể không đem cuộc họp bí mật ở bến sông này ghi vào sử sách? Khi hậu thế viết tiểu sử hoặc hồi ức về tôi, ai có thể không trùng trùng ghi lại phương thức tố giác cực kì cá tính này? Khi hậu thế nghiên cứu tiểu sử đời tôi và lịch sử phấn đấu Cách mạng của tôi, ai có thể không nói đây là bước ngoặt vĩ đại mà sâu sắc trong cuộc đời Cách mạng của tôi?

Tôi đi đi lại lại trong tiếng bút viết rào rào của mọi người, khi tôi ý thức rõ ràng đến mười bảy cây bút bi tự chế và mười bảy cuốn sổ rẻ tiền nhất sắp trở thành vật kỉ niệm lịch sử, nhưng tôi lại không hề ý thức đến sự kiện đường đột hơn, làm người ta phải nghẹn họng trân trói đứng nhìn đã xảy ra, cái thời khắc càng làm người kinh ngạc đã đến rồi. Tôi không hề ý thức đến cái ý nghĩa nhanh chóng, trực tiếp hơn cả kết quả của cuộc họp như cuộc "vận động chiến", "chim sẻ chiến" [25] trên bãi cát này đã hiển lộ ra, đã đột ngột đến. Không nghĩ đến cái thu hoạch bất ngờ mà hợp tình hợp lí của cuộc họp lần này mang đến, từ một phương diện khác nó đã chứng minh ý nghĩa vĩ đại của cuộc họp và đã trở thành sự phức tạp và sâu sắc trong bước ngoặt của Cách mạng trấn Trình Cương.

Lúc đó, khi Trình Khánh Lâm dẫn đầu in dấu tay lên tài liệu tố giác đã viết ba trang của minh, lúc đang truyền đến tay tôi, từ đầu mương bên kia truyền đến tiếng kêu điên cuồng máu đỏ và tiếng gọi loạn lên đinh tai nhức óc như sấm sét giữa trời quang:

"Cao Ái Quân - Cao Ái Quân có ở trên bến sông không? Cao Ái Quan, anh điên đến đâu rồi?"

Tôi theo tiếng gọi nhìn sang.

"Này - Các anh ở đó như một đống người chết sao - Cao Ái Quân có ở đó không? Nhanh bảo anh ta chạy về nhà! Quế Chi vợ anh ta treo cổ rồi!"

Tôi đứng đờ ra như có sấm nổ bên tai.

Tất cả mọi người đều đờ ra như sấm nổ bên tai.

"Cao Ái Quân - vợ anh Quế Chi treo cổ rồi, đã chết rồi, anh mắc điên đến đâu rồi."

Tôi, Hồng Mai, Trình Khánh Lâm và tất cả mọi người tái xanh cả mặt. Khuôn mặt xanh tái của Hồng Mai còn đông lại một tầng màu ngà vàng rất dày nhìn tôi, trán em lập tức túa ra một lớp mồ hôi.

"Hồng Mai', tôi tự trấn tĩnh nói, "Em thu những tài liệu tố giác của mọi người lại, nhất thiết không được để mất một cuốn." (Tôi thật vĩ đại làm sao, thật có khí phách của một tướng quân!) Nói xong tôi liền chạy về hướng thôn có âm thanh điên loạn ngược theo con mương truyền lại. Người gọi tôi đã nhìn thấy tôi, liền ngắm tôi mà đem những tiếng gọi như gạch ngói của anh ta đập vào tôi.

"Ái Quân, anh nhanh một chút lên, mặt vợ anh xanh lét rồi! Lưỡi bị rũ ra rồi! Chậm một bước anh và cô ấy sẽ không nói với nhau được câu nào nữa đâu!"

2. Bước ngoặt (II)

Quế Chi chết rồi.

Quế Chi đột ngột đã chết rồi.

Lúc tôi đang chạy về nhà, câu nói "Quế Chi treo cổ rồi" như một que kem lạnh mắc ngang trong não tôi, cho đến khi chạy tới nhà, que kem đó trong não tôi liền nổ bùng ra, làm toàn thân tôi vừa lạnh vừa nóng, giống như lên cơn sốt rét đứng không vững nữa. Cô ta có lẽ đã treo cổ không lâu khi tôi ở trên bến sông, được người hàng xóm đến nhà mượn thùng gánh nước phát hiện ra, chờ hô hoán người đến hoang mang dỡ cô ta từ xà nhà xuống, cô ta đã không còn thở nữa, hơi ấm của cơ thể giống như gió bay mây tản không còn thấy nữa. Lúc đó mọi người nhấc cô ta đến chỗ đón gió ở cửa nhà, để đầu cô ta đối diện với góc sân, chỉ hi vọng gió có thể làm cho cô ta từ cõi chết thổi trở về, nhưng hi vọng đó rất nhanh bị dập tắt. Mặt cô ta đã xanh lên. Lúc tôi đẩy đám người ra hai bên nhìn thấy hai mắt cô ta trơn ngược lên trên, trên đôi mắt trắng phủ mờ mịt một tầng mây. Lúc đó tôi nghĩ cô ta có lẽ đã không thể cứu được rồi, tôi không đồng ý đi chúc thọ bố cô ta, điều này có gì mà nghĩ không thông? Qua hay không qua sinh nhật có gì phải quan trọng vậy? Có thể quan trọng hơn mạng sống của cô sao? Tôi khom lưng xuống đặt tai trước mũi cô ta, hi vọng từ đó có thể bắt được một tia hi vọng làm cô ta sống lại, nhưng mũi cô ta lạnh ngắt, tay tôi như đặt trên một miếng băng. Tôi biết không thể cứu cô ta được nữa rồi. Tôi dự cảm đến một cục diện phức tạp cá chết lưới rách đã bày ra trước mặt tôi, bày ra trước Cách mạng.

Tôi từ từ đứng dậy. Những người làng trên xóm dưới đến hạ Quế Chi treo cổ xuống đều nhìn tôi với ánh mắt dị thường. Con gái Hồng Hoa và con trai Hồng Sinh đứng bên người Quế Chi, bọn chúng dường như hiểu trong nhà đã xảy ra việc gì, lại dường như không hiểu trong nhà rốt cuộc đã xảy ra việc gì, nửa kinh sợ, nửa ngơ ngác đứng nhìn tôi. Một lúc sau, chúng lặng lẽ đến bên người tôi như cầu cứu, mỗi đứa kéo một cánh tay tôi. Không cần nói, thời khắc nguy hiểm đã đến rồi, từ trong ánh mắt của người trong thôn, tôi nhìn thấy cái nguy hiểm đó không chỉ là tôi Cao Ái Quân, mà còn có Cách mạng và tiền đồ, phương hướng và đường lối của Trình Cương.

Những người tập hợp trên bến sông đều chạy đến rồi, tất cả mọi ánh mắt đều đặt xuống khuôn mặt tôi. Trong nhà ngoài sân yên tĩnh giống như có thể nghe thấy tiếng lưu động của không khí kêu như là kéo cứa.

Tôi có chút hoang mang, giống như có vô số những con sâu lạnh ngắt nhúc nhích bò trên người tôi, trong tim tôi.

Hồng Mai đã đến rồi. Sắc mặt em nhợt nhạt, đi đến đón Hồng Sinh, Hồng Hoa vào lòng em, giống như một người mẹ vĩ đại kéo con cái vào lòng.

(Hồng Mai vĩ đại, tôi chết rồi vẫn sẽ yêu em!) Khi Hồng Mai đón các con từ trong tay tôi đón đi, tôi nhìn thấy những người ở bên ngoài đang vây lấy cửa ra vào, dưới chiếc bàn dựa vào phòng, có vài thứ đồ đạc bị đập vỡ. Tôi đi qua người Quế Chi, vài người hàng xóm vây quanh đằng chân của Quế Chi nhường lối cho tôi. Tất cả mọi ánh mắt đều nhìn theo bước chân đi vào phòng của tôi, đều nhìn thấy ngay bức tượng thạch cao Mao Chủ tịch vốn dĩ được đặt trên bàn đã bị đập vỡ, tấm ảnh Mao Chủ tịch dán trên tường cũng bị kéo xuống xé tan tành, vo tròn từng cục từng cục, vứt ở chân tường, dưới bàn, kẽ thùng đựng gạo và góc tường ở cửa sau. Còn có bốn cuốn Mao Trạch Đông tuyển tập bày trên bàn, thì hai cuốn ở trên bàn, một cuốn trang sách bị lật, lủng lẳng ở góc bàn như sắp sửa rơi, còn một cuốn bìa màu gạo bị xé thành từng mảnh từng mảnh vứt ở dưới chân tủ. Tôi đi về phòng phía đông, vén rèm cửa ra, nhìn thấy tranh tượng Mao Chủ tịch ở trên tường, trên bàn cũng bị xé rách, lại nhanh bước đến phòng phía tây, vén rèm cửa lên, nhìn thấy mười mấy chiếc huy hiệu Mao Chủ tịch vốn dĩ đặt trên bệ cửa sổ bị vứt đầy ra đất, bụi bặm khắp nơi.

(Cô ta chắc chắn là vừa xé vừa hủy những đồ vật thần thánh này, vừa mắng chửi tôi: "Cao Ái Quân, tôi cho anh đi Cách mạng! Cao Ái Quân, tôi cho anh đi Cách mạng!" Quế Chi, cô sao lại có thể như thế này? Đây là tội lỗi tày trời đấy… Tôi nghĩ đến hai trăm trang truyền đơn, phát đến mọi ngõ góc của Trình Cương, vậy mà lại không hề phát đến tay Quế Chi - đèn vụt tối rồi.)

Tôi từ trong căn phòng phía tây lui ra.

Quét ánh mắt qua một lượt những người đang nhìn tôi, tôi nói với họ:

"Không ai được động đến, phải giữ nguyên hiện trường."

Tôi tìm thấy Trình Khánh Lâm trong đám người, "Cậu nhanh đi tìm sở cảnh sát trên trấn, bảo họ lập tức đem máy ảnh đến chụp lại."

Trình Khánh Lâm nhìn tôi có chút không hiểu.

Tôi hét: "Còn đứng ngơ ra đấy làm gì?"

Trình Khánh Lâm nói: "Anh Ái Quân…"

Tôi dữ tợn nhìn cậu ta một cái.

Hồng Mai chạy đến, không chút do dự nói: "Tôi đi cho."

(Hồng Mai vĩ đại, đáng yêu ơi!)

Trình Khánh Lâm không nói gì nữa, nhìn Hồng Mai, hiểu ra điều gì đó rồi, quay người chạy ra ngoài cửa.

Tôi nhìn Nhậm Tề Trụ và Điền Tráng Tráng trong đám người:

"Hai bạn ra đứng ở ngoài cổng, không được cho bất cứ ai không liên quan vào sân."

Bọn họ lập tức đi ra ngoài cổng (sau này bọn họ một người làm đại đội doanh trưởng dân công, một người làm phó doanh trưởng).

Sau cùng, tôi nhìn tất cả mọi người trong nhà:

"Đều lui ra ngoải sân đi, hiện trường trong nhà nhất định phải giữ nguyên dạng."

Tất cả mọi người đều lui ra ngoài sân. Trong nhà lập tức trở nên trống rỗng, chỉ có những thánh thần bị đập vỡ, xé nát, vo tròn và Quế Chi vô tri, vô giác nằm ở đó. Trong phút chốc, trong nhà tôi, những ánh mắt ngờ vực không còn nữa, nó bị một không khí căng thẳng như mưa bom bão đạn che phủ, bị sự phòng thủ nghiêm mật của đấu tranh chính trị dựng lên. Tôi đứng ở chính giữa sân, trong lúc đợi cảm thấy mặt kết thành một lớp vỏ cứng như sắt. Hồng Mai lặng lẽ đến trước mặt tôi, dường như muốn an ủi vài câu gì đó, nhưng chỉ đứng như vậy không nói điều gì. Tôi nói: "em dẫn Hồng Sinh, Hồng Hoa sang một bên đi, đừng để các con phải sợ". Sau khi nghe xong lời này, mi mắt em ướt đỏ, đưa Hồng Sinh, Hồng Hoa kéo đến góc sân.

Sở trưởng Vương mới được điều đến đồn công an dẫn theo hai người mặc sắc phục cảnh sát, trong tay xách loại súng ngắn "5.7", trên cổ đeo máy ảnh hiệu "hải âu" rất nhanh xuất hiện trong nhà tôi.

Sau đó, cái chết của Quế Chi được quy thành án tự sát phản Cách mạng.

3. Bước ngoặt (III)

Trình Thiên Thanh điên rồi.

Cái chết bất ngờ của Quế Chi khiến ông ta cảm thấy đất trời sụp đổ, núi lửa phun trào, Hoàng Hà gào thét, Trường Giang vỡ đê.

Có một câu nói là chân lí vạn ngàn chính xác, là quan điểm Cách mạng không bao giờ sai trong triết học, đó là "bất cứ sự việc nào cũng đều không thể lấy ý chí cá nhân mà thay đổi." Ngày hôm đó, Trình Thiên Thanh ngủ trưa xong, thức dậy rửa mặt, đi một vòng quanh sân, nhìn các con trai, con dâu, con gái, con rể trong sân nhặt rau bóc hành, rửa thịt đập xương, các cháu trai, cháu gái và cháu trai ngoại, cháu gái ngoại đang ở trong góc nhà trên nhảy dây nô đùa, lúc trong lòng đang dào dạt niềm hạnh phúc con cháu đông đàn, những ngày hạnh phúc mỹ mãn cuối đời của ông ta đã đến. Có người từ ngoài cửa xô vào hét:

"Bí thư, không tốt rồi, Quế Chi treo cổ rồi!"

Cả nhà họ Trình đầy một sân đều ngây ra.

Trình Thiên Thanh nhìn chằm chằm người đó hỏi: "Anh nói gì?"

Người đó nói: "Quế Chi treo cổ rồi, treo trên xà nhà nhà cô ta."

Trình Thiên Thanh cuối cùng cũng như người chạy đi chạy lại trên bờ vực của chiến tranh hồi trước giải phóng. Ông ta rất nhanh trấn tĩnh lại, bước nhanh ra khỏi nhà, đi từ phố Trình giữa xuyên qua ngõ đến phố Trình sau. Nhưng khi ông ta đi tới nhà tôi thì đã chậm một bước rồi. Nhậm Tề Trụ và Điền Tráng Tráng đứng ở ngoài cổng không dám cản ông ta, nhưng hét to: "Bí thư" một tiếng "Trình Thiên Thanh" một tiếng. Người trong sân đều nghe thấy tiếng gọi, đều tự động nhường đường cho ông ta, nhưng lúc ông ta nhìn thấy Quế Chi trong nhà với khuôn mặt xanh lét lưỡi vẫn thè ra ngoài miệng và lòng trắng tràn lên mắt, lúc nhìn thấy hai cảnh sát thôn đang cầm súng đứng ở ngoài cửa, sở trưởng cao lớn đang dùng máy ảnh chụp những tượng những ảnh của Mao Chủ tịch bị đập vỡ, xé nát, ông ta đặt tay lên trước mũi con gái một chút (giống y hệt như động tác của tôi trước đó không lâu), mặt đột nhiên trắng bệch, mồ hôi vã ra như tắm trên trán ông và mũi ông. Tôi tưởng là trong lúc này ông ta anh dũng không sợ hãi gì đứng dậy, sẽ dùng ánh mắt hận thù dữ tợn tìm tôi trong đám người, sẽ túm lấy cổ áo tôi mà truy vấn: Quế Chi vì sao lại treo cổ? Nhưng ông ta lại nhìn xuống những thần thánh bị đập nát, bị xé rách kia, dường như ông ta chưa v?