Chương 26 -

Gia đình Lahori có lẽ ăn bữa tối truyền thống khoảng ba lần một tuần, còn lại ăn theo kiểu Tây. Không có lịch trình cụ thể rằng ngày nào bà mẹ sẽ dọn ra món nào, mặc dù khi Papa cậu đi chơi bowling - ông tham gia một đội và rất giỏi - bà sẽ làm các món cho con trai kiểu như bánh mỳ kẹp thịt hay mì Ý hay pizza, đôi khi còn có xúp, salad và bánh sandwich. Tối nay bà làm gà nướng, ngô nguyên bắp, rau chân vịt nấu với kem rắc hạt hồ đào. Ẩm thực Ấn chỉ có mỗi bánh mỳ naan nhưng bữa ăn vẫn ít hương vị Nam Á hơn cả món chủ lực ở Food Bazaar và Whole Foods và bất kì một nhà hàng Hàn Quốc nào trong phạm vi đi bộ quanh nhà.

Ai mà không thích naan nào?

Mẹ cậu nấu ăn ngon, với bản năng dùng gia vị rất tốt. Vimal yêu các món ăn bà nấu.

Mặc dù vậy, tối nay cậu không ngạc nhiên rằng mình chẳng hề muốn ăn.

Điều cuối cùng cậu muốn làm là ăn uống - không, điều áp chót cậu muốn làm là ăn. Số một trong danh sách ấy phải là không nói về vụ cướp. May mắn là có vẻ như Papa cũng trân trọng nghi thức này. Khi mẹ bắt đầu hỏi về chị gái ông Patel và lũ trẻ và đám tang cũng như lễ tưởng niệm, chồng bà đã khoát một tay kêu bà im lặng. Với Vimal, có vẻ như tình trạng run tay của ông đã tệ đi.

Vimal trộm nghĩ mẹ cậu mới kiên nhẫn làm sao, như cậu từng nghĩ hàng trăm lần rồi. Cậu tự hỏi có phải bà đã tập được phẩm chất này nhờ công việc không. Cậu tưởng tượng bà sẽ phải luôn kiên cường và mạnh mẽ, vững vàng, nhưng vẫn tử tế với những người thân xung quanh cũng như bệnh nhân của mình nữa. Và bà sẽ phải luyện tập chúng suốt ngày dài; tất nhiên bác sĩ chỉ đi thăm bệnh có giờ; y tá thì luôn phải túc trực trong bệnh viện.

Câu chuyện trên bàn ăn trôi qua một cách ngớ ngẩn. Papa hỏi Sunny về bài kiểm tra trong lớp sinh học. Ông hỏi Vimal mấy lần liền về chuyện cậu đã cắt hình bình hành như thế nào. Sao cậu lại chọn hình dạng ấy? Cậu điều chỉnh thanh cố định như thế nào?

Vimal ậm ừ. Cậu bảo mình không nhớ được. Và điều này cũng không cách xa sự thật mấy. Cậu đã kiệt sức. Nỗi kinh hoàng của hai ngày vừa qua làm trái tim và cả tâm trí cậu kiệt quệ. Chốc chốc, hình ảnh bàn chân ông Patel chỉa lên trần nhà mờ tối trong cửa hàng lại nhá lên. Papa chuyển đề tài sang giải Ngoại hạng Anh và UEFA Champions League cứ như ông đang ra ngoài với bạn bè sau một giải bowling, đang ngồi uống bia Kingfisher ở quán Raga vậy. Ông kể với các con trai về trận Real Madrid đá rất căng. Còn trong một trận cầu khác, tiền đạo đội Man U đã bị vặn sườn và có lẽ vỡ mắt cá chân. Vì lí do gì đó mà ông đưa ra những thông tin này kèm theo một cái nháy mắt.

Rồi ông nhắc mẹ cậu ngày mai đi lấy áo sơ mi cho ông ở chỗ thợ may. Và ông khen bà vợ thật lòng vì các món tối nay. Ông nói thêm rằng kể cả nó cần thêm chút muối cũng không sao. Thà thêm vào sau còn hơn phải nấu lại vì trót cho mặn quá. Ông cười hài lòng với sự đảm đang của bà vợ.

Vimal thở dài. Bố cậu không để ý.

Khi đã ăn xong và bà mẹ đã rửa bát đĩa, ông nở nụ cười hiếm hoi và hỏi một câu đáng kinh ngạc: “Chơi sắp chữ không?”

Vimal nhìn đăm đăm.

“Sao nào?” cha cậu hỏi.

“Con… không muốn chơi gì lắm.”

“Không à?”

“Vim?” em cậu hỏi. Bởi vì Sunny hẳn đã cảm nhận được Papa muốn nó hỏi. Sunny thường đóng vai trò như tuyến hai của một đội lính tấn công vậy.

“Không, tối nay thì không?”

Ông gật đầu chậm rãi. “Vậy con muốn làm gì?”

Nhìn vào mắt ông bố, Vimal nhận ra thời điểm đã đến. Cậu mệt, cậu cảm thấy đau, các kế hoạch của cậu đã tan tành y như những viên đá cậu mang tới chỗ ông Patel.

“Con sẽ xuống xưởng ở dưới nhà.” Sự chuyển điệu trong câu nói làm cho nó thành một câu hỏi e dè.

Rồi bố cậu từ từ gật đầu. “Bố sẽ gặp con dưới đó.”

“Chờ con một phút. Con muốn lấy áo len dày hơn.” Vimal đứng dậy và lên gác. Cậu tìm được thứ mình cần rồi đi vào trong bếp, tới cửa hầm. Cậu đi xuống bậc thang dốc và vào trong xưởng.

Ở đây, cậu thấy hồi hộp - thực ra là hơi buồn nôn - trong lúc chờ cha mình, cậu ngồi lên một cái ghế băng. Cậu nhìn sang một trong những bức tượng dang dở của mình. Hiện cậu đang làm một vài mẫu trên đá granit, ngọc bích, mắt hổ và thanh kim màu xanh da trời. Ở góc phòng là một cái bàn xoay scaife, tương tự với cái cậu dùng để đánh bóng viên kim cương hình bình hành, và trên tường là nhiều loại thanh cố định. Bản thân Papa từng là một nghệ nhân kim cương tài năng, dù không có cảm hứng, và sau khi phải nghỉ hưu từ nhà máy ông từng làm việc ở quận Kim Cương, ông vẫn tiếp tục nhận vài việc về nhà làm, ngay trong căn hầm này, trong khoảng thời gian lâu nhất ông có thể. Khi cuối cùng ông cũng phải chia tay ngành cắt kim cương hoàn toàn, Vimal thừa kế lại xưởng làm việc và dùng nó làm xưởng điêu khắc.

Đây là nơi cậu có thể dùng toàn bộ giờ giấc tỉnh táo của mình.

Những căn phòng này ban đầu vốn là phòng dành cho khách. Có một nhà tắm và một căn bếp nhỏ gồm bếp nấu và tủ lạnh bé. Trên bàn làm việc, nơi trước kia từng là phòng khách, là các dụng cụ và thùng các tông được sắp xếp cẩn thận chứa toàn đá. Ở đó có một dụng cụ khí nén D cỡ hai xăng ti mét, các loại búa, đục đầu tròn, đục có ngạnh, nêm và chèn để đập đá, dụng cụ xẻ đá, cưa máy, cưa tay. Một bộ dao lưỡi bọc kim cương để cưa xoay - giống với cái mà cậu có thể dùng để cắt hình bình hành nếu không chọn lưỡi laze. Chỉ để thấy dễ chịu, cậu cầm lên chiếc búa yêu thích nặng hai cân của mình và vuốt ve những chỗ lõm và đầu búa trầy xước.

Một bên tường là các thùng các tông chứa hàng ngàn tạo tác của gia tộc Lahori, phần nhiều là từ bên họ của cha cậu trong chuyến bay khổ sở từ Kashmir tới Surat, Ấn Độ, và hành trình ít chông gai hơn từ đó tới Hoa Kỳ.

Mỗi khi nghỉ ngơi trong lúc đang làm một tác phẩm nào đó, Vimal lại dành thời gian lục lọi trong những chiếc thùng chất đầy lịch sử nhà Lahori ấy. Cậu nghi là cha mình đã cố ý cất chúng ở đây, để thổi bùng tình yêu thương với truyền thống gia đình nơi con trai ông. Vimal đã chẳng cần thêm chút thúc đẩy nào. Cậu luôn mê mải ngắm các bức ảnh chụp ông nội trong một nhà máy kim cương ở Surat. Mướt mải mồ hôi, cáu bẩn, đen xì, căn phòng mài cắt mà Dada* cậu ngồi trong đó dễ có đến sáu bảy chục người, mỗi bàn scaife là bốn người ngồi, cúi gằm xuống với những que cố định. Lúc bức ảnh được chụp, ông cậu chỉ mới ngoài hai mươi, và có mình ông, trong đám hai mươi người nhìn vào thợ ảnh, là đang cười. Hầu hết các thợ cắt khác đều có vẻ choáng khi ai đó muốn ghi lại những công việc nhàm chán của họ.

‘dada’ trong tiếng Anh-Ấn nghĩa là ‘ông nội’

Dada dần dần leo lên vị trí những thợ cắt giỏi nhất ở Surat và nghĩ ông thậm chí có thể làm tốt hơn thế ở New York. Ông dùng những đồng rupee cuối cùng tiết kiệm được để đưa người vợ, cậu con trai Deepro và ba anh em trai cùng hai em gái khác của Deepro tới Mỹ. Trải nghiệm của họ không sung sướng gì. Người Ấn Độ có thể thống trị ngành kim cương ở Surat nhưng ở New York thì đó là người Do Thái.

Mặc dù vậy, từng chút một, họ, cùng với những thợ cắt Hindu khác, đã dần dần có chỗ đứng trong giới kim cương ở New York.

Trước sự kiên quyết của cha cậu, Vimal đã tới cửa hàng cắt kim cương của ông nội trên tầng thượng một toà nhà tối om, ẩm thấp ở phố 45 và ngồi bên ông già hàng tiếng đồng hồ, xem bàn tay ông cuộn quanh thanh cố định, ấn một viên kim cương vào bàn xoay như thôi miên.

Chính ở đó cậu bé Vimal đã quyết định cậu sinh ra là để biến đá thành một cái gì khác.

Dù không chính xác như những gì cha cậu dự định.

Dada đã nghĩ gì về khao khát từ bỏ thế giới cắt mài kim cương để trở thành một thợ điêu khắc của Vimal? Cậu có cảm nhận là chắc ông sẽ không phiền cho lắm. Rốt cuộc, chính ông là người đã dám mạo hiểm - thực hiện một bước nhảy vọt khi mang toàn bộ gia đình mình tới một đất nước mới mẻ và có khi còn thù địch.

Tổ tiên bên phía mẹ Vimal không được truyền lại rõ ràng như vậy, không phải vì Papa không thèm ghi chép lịch sử của một người đàn bà (à, cũng không hẳn là sai) mà vì bà đã là đời thứ sáu sinh ra ở Mỹ, và tổ tiên bà tới từ New Dehli - Đại Thủ đô với hơn bốn mươi triệu dân, một nơi rất khác biệt so với Kashmir. Mẹ cậu đã hoàn toàn bị Tây hoá. Tổ tiên của bà giống một nồi lẩu thập cẩm, thứ này một chút, thứ kia một chút. Gốc gác gia đình bà bao gồm các cuộc hôn phối đa dạng, li hôn, và một hai người đồng tính nữa. Tất cả những điều này củng cố thêm trong lòng bà một niềm cảm kích - chứ không phải là sùng bái - nền văn hoá Hindu, và chủ ý đóng một vai trò im lặng, dù về cơ bản không phải là quỵ luỵ, trong cuộc hôn nhân của mình.

Vimal bật chiếc đèn làm việc của cậu bên trên ghế băng. Cậu quan sát tỉ mỉ món đồ cậu đang làm. Nó rất đơn giản, được khắc từ một mẩu đá cẩm thạch lớn, màu trắng ngà, đến từ Venezuela: một ngọn sóng ở đỉnh cao nhất của nó sắp sửa cuộn và đổ sập xuống. Gần đây, cậu trở nên ham thích với ý tưởng tái tạo lại các chất liệu và cử động không-phải-là-đá trên đá: gỗ, hơi nước, tóc, và - như với tác phẩm này - cả nước. Cậu muốn làm nước vì Michelangelo đã bỏ qua sóng khi ông tạc bức tượng Poseidon đang ngồi. Vimal hi vọng mình có thể vượt qua bậc kỳ tài.

Đó chẳng phải là ví dụ cho sự kiêu ngạo của loài người, điều đã khiến các vị thần trút mọi cơn thịnh nộ lên đầu họ hay sao?

Thôi nào, cậu nghĩ và nhìn lên trần nhà. Làm cho xong việc này đi. Tim cậu đập mạnh và đầu gối phập phồng mạch đập. Cậu thấy mình đang vân vê chuỗi vòng và choáng vì mình vẫn còn đang đeo nó. Cha có trông thấy không? Cậu lột nó ra và nhét vào túi quần.

Giờ thì cậu nghe tiếng bước chân trên cầu thang và biết đã đến lúc “có vài lời”, như Dada từng nói. Một cách ẩn dụ nhẹ nhàng thay cho cãi vã. Cái nhìn lướt qua giữa cha cậu và cậu ở trên gác có hàm ý rõ ràng, khi không thể có một cuộc nói chuyện giữa đàn ông với đàn ông, thì phải là giữa cha và con… và câu chuyện đã bị trì hoãn quá mức.

Cha cậu xuất hiện trong xưởng. Ông ngồi lên một cái ghế đẩu. Vimal đặt cái búa xuống.

Papa không tốn chút thời gian nào. “Con muốn nói gì.”

“Chúng ta đã vờn quanh chủ đề đó.”

Bởi vì cha luôn mất bình tĩnh và không chịu nổi bất kỳ ai trái với ý mình. Tất nhiên, cậu không nói ra câu này.

“Chủ đề đó?”

“Vâng, Papa. Nhưng chúng ta cần nói về nó.”

“‘Nói về’ tức là sao?”

Cha cậu đã đến Mỹ từ năm lên hai. Ông đọc hai tờ báo Mỹ một ngày, từ trang đầu đến trang cuối, và lấy tin tức từ Truyền thông công cộng, ngoài các nguồn bằng tiếng Ấn khác. Ông biết chính xác từ đó nghĩa là gì.

Vẫy một bàn tay run run, Papa nói, “Nói đi. Muộn rồi. Bố phải giúp em con học bài. Nói xem ý con là gì.”

Câu cạnh khoé có chủ đích của ông bố làm Vimal tức giận. Vì vậy cậu nói nhanh, “Được rồi. Là thế này: Con không muốn dành cả đời cắt những mẩu các-bon chỉ có mỗi việc nảy tưng tưng giữa khe ngực đàn bà.”

Cậu lập tức hối hận vì cách dùng từ thô thiển và sợ hãi một câu đáp trả dữ tợn.

Nhưng cha cậu chỉ cười, làm cậu ngạc nhiên. “Không à? Sao lại không?”

“Việc đó không làm con vui, không làm con cảm động.”

Papa cậu chề môi dưới ra. “Đường cắt hình bình hành của con. Nó không giống bất kì thứ gì mà Nouri từng gặp. Bố cũng thế. Ông ấy đã gửi cho bố ảnh viên đá.”

Sao mình lại đồng ý cắt nó nhỉ?

Sự phản bội tồi tệ nhất ngày hôm nay không phải là việc Bassam bán đứng cậu; mà chính là lựa chọn của Vimal. Bằng việc chấp thuận cắt kim cương lấy tiền - ba mươi đồng bạc* của chính cậu - cậu đã củng cố thêm luận điểm của cha là cậu có tài năng độc đáo trong nghề cắt kim cương.

Ba mươi đồng bạc là cái giá mà Judas đã cầm để phản bội Chúa Jesus theo Kinh thánh, Tân ước.

Mình đã là Judas của chính mình, cằm cậu siết lại. Thấy không, kim cương huỷ hoại hết mọi thứ.

Papa khăng khăng, “Chẳng lẽ việc ấy không làm con cảm động?”

“Đó chỉ là một thử thách về mặt kỹ thuật. Con thích đường cắt đó, đúng. Vì lí do trên thôi. Chứ con không, con không biết nữa, không đam mê gì chuyện cắt mài cả.”

“Bố thì nghĩ là có đấy, con trai.”

“Dù bố có muốn gì, Papa à, con không muốn dành cả đời cho ngành trang sức. Chỉ đơn giản như thế thôi.” Đây là lần Vimal phản kháng mạnh nhất từ trước tới giờ.

Mắt cha cậu lại lướt tới chỗ một bức tượng khác. Tác phẩm là một tập hợp các hình khối, cái nọ hoà vào cái kia. Cậu gọi nó là Điện thoại, đặt theo tên một trò chơi trong đó người nọ thì thầm một cụm từ với người kế bên và cứ như vậy lan toả, trong quá trình đó từ gốc sẽ biến thành một cái gì đấy hoàn toàn khác. Bức tượng cẩm thạch đã giành giải nhất trong một cuộc thi ở Phòng trưng bày Field tại SoHo. Vimal không thể không nhớ lại là trong lúc tất cả mọi người đều ngợi khen cậu, không ai muốn mua nó cả. Nó được định giá một ngàn đô, chỉ bằng một phần ba số tiền cậu được trả cho lần cắt kim cương ngày hôm nay.

Papa nói tiếp, “Bố không hiểu, con trai.” Một cái hất cằm về phía Con sóng. “Con là một nghệ sĩ. Rõ ràng con rất có tài. Con hiểu về đá. Không có nhiều người làm được. Điều đó rất là hiếm có. Nhưng sao không phải là một nghệ sĩ làm ra…”

“Tiền?” Vimal ngạc nhiên với chính mình vì đã thực sự cắt lời cha.

“… một sự khác biệt trong thế giới trang sức.”

Vimal nói, “Chẳng có sự khác biệt nào để tạo ra trong thế giới đó cả. Nó là thế giới của bề ngoài. Không có gì hơn thế.”

Cậu vừa mới sỉ nhục cha và ông nội mình, cùng với rất nhiều tổ tiên cùng huyết thống Lahori. Nhưng Papa không phản ứng gì.

“Cái… kế hoạch của con ấy. Bỏ chạy. Con định làm gì nào?”

Nghị lực của Vimal đang lên. Cậu không né tránh như mọi khi nữa. “Tới California. Kiếm bằng MFA*.” Cậu đã bắt đầu học cao đẳng từ khi mới mười bảy và tốt nghiệp sớm. Học hành cũng như điêu khắc, đến với cậu dễ dàng.

Viết tắt của ‘Master of Fine Arts’ - Bằng Thạc sĩ Nghệ thuật

“California? Ở đâu?”

“UCLA*. Bang San Francisco.”

Trường Đại học California, Los Angeles.

“Sao lại ở đó?”

Cả hai đều biết câu trả lời. Khoảng cách bốn ngàn cây số. Nhưng Vimal nói, “Nghệ thuật tạo hình. Chương trình điêu khắc rất hay.”

“Con sẽ phải làm việc. Ở đó đắt đỏ lắm.”

“Con định sẽ đi làm. Con sẽ tìm việc gì đó. Tự trả học phí.”

Cha cậu lại ngắm nghía tác phẩm dở dang.

“Tốt lắm.”

Cha thật có ý đó không? Vimal không đọc nổi từ mắt ông. Có thể. Nhưng cũng có thể đó là cách một khách hàng nhìn ngắm chiếc nhẫn hay mặt dây chuyền. Khuôn mặt người chồng hay anh bạn trai sẽ sáng lên ngưỡng mộ. Nhưng còn cô gái đi cùng họ, người nhận thì sao? Miệng cô ta sẽ cười và cô ta sẽ thì thầm. “Ôi đáng yêu quá.” Nhưng mắt cô ta lại nói khác. Cô ta đã trông đợi nhiều hơn. Đẳng cấp hơn. Nổi bật hơn.

Hoặc thường xuyên là: to hơn.

“Nghe bố này, con trai. Bố có thể thấy con đã suy nghĩ về chuyện này một thời gian dài rồi.” Ông thở dài. “Và bố cũng hiểu là mình đã không thực sự lắng nghe con. Tội ác khủng khiếp với ông Patel lần này, nó đã làm bố nhìn mọi chuyện khác đi. Bố muốn hiểu con. Con có thể ở đây vài ngày - để cảnh sát bắt được tên đó đã. Rồi, chà, chúng ta có thể nói chuyện. Bố muốn nghe thêm về việc con muốn làm gì. Chúng ta có thể bàn bạc thêm về chuyện đó. Thật đấy. Bố hứa là thế.”

Vimal chưa bao giờ nghe cha cậu nói chuyện hợp tình hợp lý như vậy; hoá ra cả ông cũng đã bị chấn động, một cách sâu sắc, vì tội ác này. Vimal cảm thấy nước mắt đang dâng lên. Cậu đấu tranh với nó. Cậu ôm lấy cha. “Chắc chắn rồi, Papa.”

Ông già lại gật đầu lần nữa khi nhìn Con sóng. “Trông nó thực sự rất giống nước. Bố không biết làm sao con làm được như thế.” Ông trở ra, đóng cửa lại sau lưng.

Vimal nhìn vào bức tượng của cậu. Cậu đeo găng tay và kính bảo hộ vào, bật máy mài và tiếp tục công việc thần thánh là biến đá thành nước.