Voi đội đèn

Đây là câu chuyện của một tay săn bắn đại tài, một nhà thiện xạ đã từng hạ nhiều thớt thịt lớn và đã từng cai trị một vùng rừng rộng bao quanh ngọn núi Gia Nhang. Tất cả xã hội loài thú quanh quẩn miền ấy đều rạp đầu trước mũi súng của nhà thiện xạ như đã thuần trước ngọn roi điện của nhà thuần chế mãnh thú của một phường xiếc. Vậy oai danh gã rung chuyển cả tính tình ngang ngược của bọn dã thú trong miền ấy.

Nhưng bây giờ thì gã đã “giải nghệ” rồi. Có ai hỏi tại sao gã lại để “sét” cây súng nghề của gã, để mai một cái tài quán chúng của gã thì gã sẽ trả lời:

- Bởi tôi kém một người nên tôi thề không cầm súng nữa!

- Ai?

- Một bà già! Một bà già mắt lòa chân chậm!

- Bà ấy hẳn là một tay thiện xạ?

- Không! Bà ấy không có súng! Bà ấy không có một thước thép trong tay mà đánh đuổi được cả một đoàn voi khỏe mạnh và ngang ngỗ.

- Có phải đoàn voi thường hay ra chận đường ô-tô khách du trên con đường Sài Gòn - Đà Lạt đó không?

- Chính chúng nó đó!...

- Ồ! Ồ!...

Nhà thiện xạ sẽ tươi cười kể lại câu chuyện sau này để cho mọi người khỏi phải há miệng, trố mắt ngạc nhiên:

- Nghề làm ruộng ở những nơi này thật là gian nan. Từ độ gieo mạ cho tới khi gặt lúa, người ta phải thay phiên nhau canh giữ cho khỏi bị beo và heo rừng phá quấy. Voi ăn mạ. Heo rừng ủi gốc lúa và có khi rượt bắt với nhau làm hư cả một đám ruộng tốt tươi.

Muốn được bình an canh giữ mùa màng, nông dân dựng lên những nhà chòi cao ngất như những điếm canh thời cổ. Rồi tự mình chun vào nằm trong gác ấy, ngày này qua tháng nọ, như con tằm nằm trong kén đợi ngày hóa bướm.

Hễ bắt đầu vào mùa lúa thì các chủ ruộng hội họp nhau lại để cắt đặt phiên canh cho mỗi người. Vừa thấy bóng voi hay heo rừng ở truông ra định phá ruộng thì họ phải khua mõ tre, đập thùng thiếc, đánh chiêng, đập nia... để truyền tin cho nhau, và để dọa nạt những giống vật ngang tàng đó.

Dạo mùa lúa một năm, voi và heo rừng hành hung bạo tợn quá. Chúng không còn biết sợ ai cả. Dọa nạt, mặc! Voi cứ kéo đoàn vào ruộng ung dung ăn lúa. Lợn lòi cứ kéo đoàn vào giày xéo lúa sữa của người dân.

Bọn nông dân thất vọng rồi đâm ra sợ hãi vu vơ. Họ mời thầy cúng đến để làm lễ xua đuổi tà ma. Vì theo lời họ nói, năm ấy động rừng!

Làm gì thì làm, voi và heo rừng vẫn không lui bước.

Sau cùng, họ phải cầu viện đến tôi. Nhận lễ mời của họ rồi, tôi xách súng đi ngay. Theo tôi, một bầy chó săn hăng máu. Tôi đến nơi. Họ yêu cầu tôi làm thế nào để đuổi được đoàn voi đi thôi; tôi không được bắn giết chúng. Bởi chúng là giống thú khỏe mạnh và hay hiềm [1] thù.

Khó thay là trượng nhiệm [2] của tôi lúc bấy giờ. Làm thế nào đuổi được đoàn voi bất trị kia?

Lợn lòi, không sợ! Cho chúng đến! Tôi sẽ xua đàn chó tinh khôn đuổi chúng! Suy tính kỹ rồi tôi nhất định như thế này:

Khi đoàn voi đến, tôi sẽ tìm con voi đoàn [3], bắn cho nó điếc tai. Nó bị hoảng tất phải tháo thân và kéo cả đoàn theo. Kế ấy, nếu không thành, tôi sẽ tùy cơ ứng biến.

Thì ngay đêm đó, voi đến. Nghe chúng đi huỳnh huỵch mà tôi phát rùng mình. Cành cây gãy nghe răng rắc. Cả một khu rừng chuyển động dưới bước đi của chúng.

Tôi đứng trên chòi cao, trông xuống, một toán voi vừa ra khỏi rừng, lù lù tiến vào truông. Hình thù chúng giống những khối đá lớn biết đi. Chúng sắp vào ruộng. Tiếng mõ tre “báo động” kêu vang ồn.

Tôi tuột vội xuống chòi tranh, chạy đi chận đầu voi. Thật là một cuộc thách đố liều lĩnh. Nhưng lùi thì còn gì là oai danh của một kẻ anh tài? Phải tiến. Mua cái chết ở sa trường, người ta thích hơn là cái chết tầm thường ở xó nhà, trên phản.

Tôi và bầy chó chỉ cách đoàn voi độ hai trăm thước. Tôi cầm súng đứng trước lũ chó oai như một vị chủ tướng. Người hú. Chó sủa. Mõ tre khua...

Đoàn voi chậm bước và sau cùng đứng cả lại. Tôi nhìn kỹ con voi đoàn. Dưới trăng, trông nó thật bề bộn, thật là tráng kiện, thật là oai võ. Vừa thấy bóng tôi, nó đứng lại. Cả đoàn đều làm theo. Chúng phe phẩy đôi tai như những chiếc quạt lớn. Chúng thét lên nho nhỏ, chừng như đang hỏi ý kiến nhau. Một giây!... Hai giây!... Chúng tiến!

Tôi vừa lùi, vừa nép sang một bên. Trước sự tấn công của chúng, tôi đành nhượng bộ. Chúng là những “thiết xa” lợi hại.

Trong lúc lửa đã cháy mày, tôi không suy nghĩ gì nữa, tôi nhắm vào mang tai con voi đoàn, bắn một phát. Một tiếng rống dữ dội. Con voi đoàn hung hăng chạy vào ruộng. Nó đã bị thương, nhưng không đến nỗi chết.

Tôi dùng đạn bắn nai nên nó chỉ bị thương nhè nhẹ thôi.

Đoàn voi như cơn gió lốc, tốc vào rẫy, chúng đã biến thành một sức mạnh triệt để. Đố ai dám đón đầu chúng!

Giữa lúc ấy tiếng kêu gọi, tiếng gào, tiếng khóc vang lên! Nông dân chỉ còn cách lấy mắt để nhìn voi ăn lúa, ăn đi cả những gì gọi là lương thực của một năm cần lao.

Chúng đã đến nhà chòi thứ hai. Trên nhà chòi ấy, trấn một bà già. Bà canh lúa cho con trai bà vì đau ốm, phải nằm nhà.

Bà sẽ để chúng vào truông ấy ư? Như thế thì còn gì là mùa màng của con trai bà. Con trai bà nó hiếu đễ lắm.

Bà cầm ngọn đuốc chai, đứng trên chòi cao, nheo mắt dòm xuống.

Con voi đoàn đi trước. Nó ngông nghênh tự đắc như một thằng du côn. Bè đảng nó đông. Nó hung dữ lắm! Chúng định “xử” trước những đám ruộng ở phía ngoài.

Bà già giận lắm. Bà chu chéo [4] chửi rủa chúng, rồi không suy nghĩ lợi hại gì nữa, bà giơ cao ngọn đuốc khệnh xuống lưng coi voi đoàn. Vừa đánh, bà vừa chửi:

- Mồ cha chúng bây giờ đừng có léo hánh đến đây nữa nhé!

Bà chửi nó như chửi một đứa mất dạy. Khi bà đánh xuống, một cục chai lớn rụng ra khỏi tay đèn, bám chặt lưng con voi đoàn, không chịu rớt. Lửa cháy phừng phực. Con voi rống lên inh ỏi. Nó quày quẫy chạy hộc tốc vào rừng. Lửa trên lưng nó cháy ngùn ngụt, vui như một ngọn đèn. Cả đoàn rủ nhau chạy tán loạn. “Cây đèn chạy” đã gây thêm một tai hại lớn. Đèn chạy đến đâu lửa cháy đến đó... Lửa bắt vào lá khô; lá khô châm mồi cho cây khô. Cây khô truyền lửa cho đế rậm. Tức thì có cả một cơn hỏa hoạn gây ra kinh khủng cả một loáng rừng.

Từ đó, đoàn voi hễ động nghe tên bà già ấy là chúng đua nhau chạy trối chết. Chúng tưởng bà là con nhà trời sai xuống hóa lửa đốt chúng.

- Tên bà ấy là gì...?

- Bà Đổng! Bà đã chết rồi. Trước kia bà ở Bàu Sao.

Để kết luận chuyện này, bạn tôi nói:

- Anh thấy không. Những kẻ khí phách chỉ biết thắng chứ không biết lùi. Lòng tự ái của họ chỉ bị chạm nhẹ thôi mà họ coi là bị một cái nhục lớn. Có khi họ để tiêu ma cả chí phấn đấu, lụn mất khí hùng kiệt của kẻ làm trai.

- Nhưng cái được của bà lão kia chỉ là một cái được tình cờ... Nhà thiện xạ không nên lấy đó làm một sự thất chí.

- Mấy ai dò được trạng thái kẻ to gan!...

Chú thích:

[1] Bản 1949: hềm.

[2] Nhiệm vụ quan trọng.

[3] Voi đầu đàn.

[4] Sic. Đúng là: tru tréo. Ngôn ngữ nhân vật.