Chương 5 ẨN MÌNH TRONG KHUNG CẢNH HIỂN HIỆN

Lác đác vài đỉnh núi nhấp nhô trên những đám mây là là trông như những hòn đảo nâu nổi trên mặt biển trắng. Các đỉnh núi xuất hiện nhiều hơn cho tới khi chúng nối lại với nhau thành những dãy dài – một bức vạn lý trường thành chặn đứng những đám mây duyên hải thổi từ biển vào. Chúng tôi đang bay qua Andes, dãy núi lục địa dài nhất Trái đất.

Từ trên cao, tôi có thể đọc được các đỉnh núi và các địa hình. Các ngọn núi cho biết về lực kiến tạo – bàn tay vô hình tạo ra các hồ núi và các thung lũng màu mỡ. Các thung lũng từng là vựa lúa mì của Inca và vẫn được con cháu họ trồng trọt ngày nay. Các nếp gấp địa chất khổng lồ định hình nên vùng đất, mang những nguyên liệu quý giá đủ gần tới lớp bề mặt để con người khai thác.

Dì Guida ngủ trên ghế cạnh tôi. “Họ sẽ không bao giờ trả lời email và điện thoại của con”, tối qua ở Lima dì đã nói với tôi như vậy. “Rất dễ bị lừa qua điện thoại hoặc email, nhưng khi ai đó nhìn vào mắt con và con dành thời gian cho họ, con có thể nhanh chóng nhìn ra họ thực sự là ai. Con cần trực tiếp gặp họ. Dì sẽ đưa con đến đó.”

Có vô số lý do để không đi. Chưa đầy một tuần nữa, tôi sẽ đi Dallas. Tôi chỉ có ngân sách của một sinh viên mới tốt nghiệp. Chúng tôi thậm chí còn không biết liệu pháp sư sẽ có ở đó không – và kể cả nếu có, ông có muốn nói chuyện với tôi không?

Nhưng nếu có một dòng sông sôi ở đó, tôi tin chắc cơ hội tốt nhất để nhìn thấy nó là ngay lập tức mua một vé máy bay, bất ngờ xuất hiện tại địa chỉ ở Pucallpa có trên trang web, xin phép tới thăm Mayantuyacu và dòng sông thiêng của họ, mất khoảng bốn giờ đi vào rừng.

Dần dần Andes trở nên thấp hơn và xanh hơn. Máy bay hạ độ cao xuống dưới các đám mây và khi máy bay xuất hiện trở lại, thế giới đã thay đổi. Màu xanh đã thay thế màu nâu, cây cối đã thay thế núi non và rừng Amazon trải dài trước trước mắt chúng tôi theo mọi hướng.

Khi đó là tháng Mười Một, đỉnh điểm của mùa mưa. Những con sông, con suối đầy tràn nước chảy xuyên qua rừng, những tia nắng mặt trời lấp lánh chiếu xuống các khu đầm lầy. Mắt tôi nhìn cánh rừng xanh ngút ngàn tới tận chân trời, trong đầu tràn ngập các câu hỏi. Mayantuyacu có thể ẩn trốn nơi đâu giữa phong cảnh mênh mông này? Liệu đó có phải là con sông trong câu chuyện của ông tôi? Liệu nó có thật sự sôi?

Hạ cánh xuống thành phố Pucallpa, chúng tôi thuê xe. Tài xế của chiếc taxi ba bánh ọp ẹp, dãi dầu mưa nắng là một người đàn ông Amazon mập mạp. Anh ép chặt vào tai mình chiếc điện thoại thông minh mới nhất – trông còn đắt tiền hơn cả chiếc xe của anh. Chúng tôi chui vào hàng ghế sau.

Trên con đường ghập ghềnh tới Văn phòng Mayantuyacu, dì Guida và tôi không trò chuyện nhiều và tôi băn khoăn liệu chúng tôi có đang cùng suy nghĩ: Tôi hi vọng địa chỉ không thay đổi. Tôi cố xua đuổi ý nghĩ đó bằng cách nhìn qua cửa sổ. Đây là lần đầu tiên tôi ở Amazon và sự phấn khích đã xua tan mọi mệt mỏi khi di chuyển mà tôi cảm thấy lúc trước. Peru thường được gọi là đất nước ba trong một: duyên hải, núi và rừng rậm. Dù cảnh quan và sắc màu của Pucallpa khác vùng duyên hải và núi non mà tôi biết rõ rất nhiều, tôi vẫn ngạc nhiên bởi cảm giác quen thuộc mà nó mang lại.

Pucallpa là thành phố rộng lớn, hiện đại của thế giới đang phát triển – sự toàn cầu hóa được trang hoàng cùng những nét truyền thống. Các tòa nhà và cơ sở vật chất hiện đại, những con đường sạch đẹp và rất nhiều trung tâm mua sắm nói lên sự tiến bộ. Tôi thấy rất nhiều ô tô và xe máy mới, được giữ gìn cẩn thận phóng qua chúng tôi. Anh lái xe buôn điện thoại không ngừng từ lúc chúng tôi rời sân bay. Chiếc đài của anh đang mở chương trình Amazonian Cumbia trong khi những tấm mui nhựa cũ kỹ của xe va đập vào nhau ồn ào ngang ngửa tiếng rền rĩ của động cơ.

Chúng tôi chạy qua thành phố rồi ra vùng ngoại ô Pucallpa. “Sắp tới rồi”, anh lái xe, vẫn đang nói chuyện trên điện thoại, gào lên với chúng tôi át cả tiếng đài. Chúng tôi rẽ vào đường phố lát đá rồi đi vào con đường bụi đỏ, thỉnh thoảng có những ổ gà lớn, ngập nước.

“Nó đây rồi!” Dì Guida bỗng reo lên. Chiếc xe đỗ xịch lại. Tôi nhìn theo hướng dì Guida đang chỉ: một ngôi nhà ván gỗ màu xanh lá cây nằm ở bên trái. “Bao năm qua, nó chẳng thay đổi gì cả.”

Chúng tôi gửi tiền anh lái xe và dì Guida gõ vào cánh cửa trống trơn không tay nắm, không cửa sổ.

“Ai đấy?” giọng phụ nữ nhanh chóng vang lên.

“Xin chào! Tôi là Guida, một người bạn cũ của Sandra và Đại sư Juan. Họ có nhà không ạ?”

Cánh cửa xanh chầm chậm mở ra hé lộ một người phụ nữ Amazon trẻ tuổi với nước da màu gụ sáng, đôi mắt đen xếch lên và mái tóc đen nhánh. Cô tự giới thiệu về mình rồi cho chúng tôi biết Sandra và Đại sư đi vắng. “Nhưng chúng ta có thể gọi cho họ”, cô đề nghị. Chúng tôi gật đầu sung sướng và cô mở rộng cửa, dẫn chúng tôi qua một hành lang gỗ nhỏ hẹp, mờ mờ vào một văn phòng rộng rãi. Trong lúc dì Guida và người phụ nữ kia gọi điện thoại, tôi quan sát căn phòng.

Tất cả được sắp đặt cẩn thận, từ các món nho nhỏ trên kệ tới những bức tranh trên tường, mỗi bức đều khắc họa gương mặt hạnh phúc với nụ cười tươi rói, đôi mắt đen sắc lẹm. Các hoa văn hình học phức tạp của những thiết kế Shipibo được dùng để trang trí bình lọ, vật trưng bày và vải dệt. Một chiếc mũ và áo choàng Asháninka được trưng bày trên tường, bao quanh là cung tên, các dây chuyền hạt, vỏ ốc, lông chim nhiệt đới và các dây leo dày, khô cong.

Cùng với các đồ trang trí truyền thống là những dấu hiệu của Peru hiện đại: những lá cờ Peru nhỏ và các tấm áp phích lớn “Các kỳ quan Peru” quảng cáo du lịch. Tôi thật sự ngạc nhiên với một tấm áp phích Đài tưởng niệm Nhân loại, một tượng đá nguyên khối mặt người nổi tiếng ở Marcahuasi, được đóng khung, treo giữa các tấm áp phích của Machu Picchu và những hình vẽ trên cao nguyên Nazca. Marcahuasi – nơi tôi bị đánh gục bởi chứng say độ cao và được hồi phục bởi mate de coca khi còn là một cậu bé – ít được biết đến hơn các địa điểm nổi tiếng thế giới khác được treo trên tường. Tôi rất vui khi thấy nó ở đây – tôi có mối liên hệ mật thiết với nơi này.

Ông cố tôi, Daniel Ruzo, đã dành nửa cuối cuộc đời để tìm hiểu về Marcachuasi và được cho là người đã khám phá ra nó. Là nhà triết học và nhà thám hiểm thiên nhiên, ông đã làm việc không mệt mỏi để bảo vệ cao nguyên Andes kỳ bí này, nơi chứa đầy các phế tích và các tượng đá đẽo khắc. Nhờ các bức ảnh và tác phẩm xuất bản của ông, một địa điểm hoàn toàn không được bảo hộ cũng như không được biết đến đã trở thành một công viên quốc gia được yêu thích và ở đó, du lịch đã trở thành ngành kinh tế đối với người dân địa phương.

Cùng với việc vinh danh truyền thống và niềm tự hào Peru, các đồ trang trí ở đây kể câu chuyện bất ngờ thứ ba. Một con cóc vàng tài lộc Trung Quốc đứng cạnh con voi sứ Ấn Độ với những tờ đô la Mỹ được cài lên vòi. Một bức tranh lớn Trinh nữ Guadalupe nhìn xuống căn phòng, hai bên là những tấm bưu thiếp từ Canada và túi da đựng rượu Tây Ban Nha. Những hình ảnh trang trí của nước Ý, Argentina, Brazil treo bên cạnh các đồ trang trí Navajo từ Tây Nam Mỹ. Tôi thoáng tự hỏi không biết Đại sư Juan là bậc thầy của rừng Amazon hay của trang amazon.com, nhưng những lời nhắn và đề tặng cho thấy những món đồ trang trí đó chính là quà tặng thiện ý thể hiện lòng biết ơn từ những vị khách du lịch. “Đùa sao!”, tôi tự cười nhạo mình. “Tất cả những người này đã thực sự tới thăm nơi đây ư? Đây có thể là địa điểm ‘chưa được biết đến’ nổi tiếng nhất thế giới.”

“Andrés!” dì Guida gọi. “Chúng ta không thể liên lạc được với Đại sư – ông ấy đang ở Mayantuyacu, trong rừng, ở đó không có sóng điện thoại. Bình thường họ sẽ không cho phép chúng ta đi mà không có sự đồng ý của ông ấy, nhưng chúng ta đã liên lạc với Sandra, bà ấy nhận ra giọng của dì và đã cho phép. Hôm nay, Đại sư sẽ rời Mayantuyacu và nếu may mắn, chúng ta có thể gặp được ông ấy trước khi ông ấy đi – nhưng bất kể thế nào, hôm nay con cũng sẽ nhìn thấy dòng sông.”

Tôi gần như không giấu được sự phấn khích. Tôi ôm dì thật chặt và dì cười. “Aye querido *, chúng ta chưa ở trong rừng mà. Vẫn còn cả hành trình dài phía trước và chúng ta tốt nhất nên nhanh chân lên – dì không muốn con nói dì làm mọi cách chỉ để cho con thấy dòng sông trong bóng tối.”

* Cháu yêu quý.

Chúng tôi mất hai giờ tiếp theo trên một chiếc taxi khác, tránh các ổ gà trên con đường đất đỏ gập ghềnh. Tôi ngắm những dải rừng tươi tốt, rậm rạp xen kẽ những cánh đồng mênh mông, xanh ngát với những đàn gia súc thảnh thơi gặm cỏ. Chuyến xe kết thúc ở một thành phố nhỏ Honoria, nơi chúng tôi đậu xe trước một bãi cỏ rộng dốc xuống sông Pachitea hùng vĩ. Phía cuối bờ sông dốc, dòng Pachite màu nâu sô-cô-la trải rộng hơn nghìn bộ* và chảy xiết với sức mạnh của một đoàn tàu chở hàng.

* Khoảng 305 mét.

Tôi duỗi chân ra và nhìn taxi chạy xa dần, bụi đỏ cuồn cuộn phía sau. Không một bóng người xung quanh vì nắng trưa đang đổ lửa xuống thị trấn. Dấu hiệu duy nhất của sự sống là tiếng nhạc của một chiếc đài tậm tịt phát ra từ một trong những ngôi nhà. Các tòa nhà được làm bằng ván gỗ mái lợp tôn. Nhiều nhà được xây dựng trên các cột chống để phòng tránh lũ lụt.

“Những người dẫn đường Mayantuyacu có lẽ vẫn còn đang ở trong rừng. Trong lúc chờ đợi, chúng ta hãy kiếm cái gì đó ăn. Quán ăn của thị trấn ở đằng kia.” Dì Guida nói, chỉ về phía căn nhà một tầng, màu ngọc lam đã bị mưa nắng làm cho bạc màu được xây dựng ở bờ sông trên các cột cao.

Khi bước vào hàng hiên dài có mái che, tiếng bước chân của chúng tôi trên những ván gỗ lát sàn nặng báo cho chủ nhà biết sự có mặt của mình. Một bà già người Amazon nhỏ nhắn xuất hiện với niềm vui mừng khôn xiết và gương mặt nhăn nheo bởi một nụ cười để đời. Tiếng Tây Ban Nha của bà mang đậm thổ ngữ Amazon và khi bà nói với sự dịu dàng như vậy, chúng tôi ngay lập tức cảm thấy mình được chào đón.

“Xin chào, xin chào! Chào mừng đến với khu rừng! Hôm nay, lão có thể phục vụ hai người gì nào? Đồ uống chúng tôi có Inca Kola, Coca-Cola hoặc nước trắng. Đồ ăn, chúng tôi có huangana ăn kèm yucca và cơm. Chúng tôi cũng có khoai tây chiên đóng túi.”

“Huangana?” tôi hỏi.

“Lợn rừng.”

Chúng tôi gọi nước đóng chai và món trong ngày. Trong lúc chúng tôi ngồi đợi đồ ăn, một người đàn ông xuất hiện ở cuối hiên nhà. Ông đi đôi ủng nhựa cao đến đầu gối, vấy bùn đỏ và mặc bộ đồ sờn bạc. Ông ngồi xuống một bàn và lén nhìn chúng tôi.

Tôi vẫy tay thân thiện, hi vọng Mayantuyacu đã cử ông đến đón chúng tôi. Ông không phản ứng lại nhưng vẫn tiếp tục nhìn lén. Dì Guida và tôi thử phớt lờ ông ta. Không lâu sau, một người đàn ông khác xuất hiện ở hàng hiên cùng với một cậu thiếu niên. Bộ ba thì thầm với nhau và ném cái nhìn tò mò vào những chiếc túi của chúng tôi.

Tôi mỉm cười và vẫy tay lần nữa. Họ không hề đáp lại. Tôi không muốn nghĩ đến điều tồi tệ nhất nhưng kinh nghiệm làm việc ở những vùng khó khăn đã dạy tôi phải cẩn thận.

Bà già trở lại với đồ ăn và chúng tôi ăn vội ăn vàng. Tôi vẫn cảnh giác khi ăn, thỉnh thoảng ném cho họ cái nhìn lạnh lùng để họ biết rằng tôi đang để mắt đến họ. Ánh mắt họ trở nên tế nhị hơn.

Khi bà già trở lại dọn chén đĩa của chúng tôi, dì Guida ghé sát và hạ giọng. “Dì sẽ đi theo bà ấy và trả tiền trong nhà,” dì thì thầm. “Cháu có thể trả tiền dì lại sau. Hãy để ý mấy cái túi.”

Dì Guida giúp dọn dẹp chén đĩa bẩn rồi theo bà chủ quán vào bên trong. Đầu tôi hiện ra các kịch bản có thể xảy ra, tôi nghĩ tới các khóa học tự vệ trước kia từng giữ an toàn cho tôi. Thọc tay vào túi trái, tôi cảm thấy các hạt nhẵn bóng của chuỗi tràng hạt. Tôi ép chặt cây thánh giá giữa các ngón tay và đặt tay lên bàn. Tay phải len lỏi dưới áo sơ-mi và mở móc ở quanh nắm cầm của con dao săn mà tôi đã giấu ở eo.

Tôi rất mừng là Sofía không ở đây.

Đột nhiên, dì Guida trở lại ngoài hiên với một chồng cốc nhựa sạch và hai chai Inca Kola lớn. “Hola, chicos *!” dì nói to, hướng về phía bộ ba với nụ cười rạng rỡ. “Từ khi chúng tôi tới, các anh đã không ngừng nhìn chúng tôi. Các anh nên nói xin chào chứ! Đây, mời uống nước ngọt, tôi có sô-cô-la từ Lima đấy. Chúng tôi sẽ tới Mayantuyacu để thăm Đại sư Juan và Sandra.” Mọi người ngoài hiên nhìn dì, sửng sốt. “Thôi nào, có sô-cô-la và Inca Kola cho tất cả mọi người đây! Lâu lắm rồi tôi không tới Honoria – tôi muốn được nghe tất cả những tin đồn tôi đã bỏ lỡ.” Bộ ba nhanh chóng lấy lại tinh thần, cười bẽn lẽn, nhận nước ngọt và sô-cô-la. Nghe tiếng ồn ào, bà già đi ra, xúc động. Bà vội vã trở vào trong rồi quay lại cùng với bảy người nữa – cả đàn ông, đàn bà, trẻ em, thậm chí cả một con chó hoang.

* Chào các chàng trai!

Khi nhiều người nữa kéo đến rồi trở thành một bữa tiệc lớn, tôi cười lớn trong sự kinh ngạc. Cài lại móc nắm dao, tôi nghĩ, giá mà cuộc chinh phục được dẫn dắt dưới bàn tay phụ nữ thì ngày nay, Peru hẳn đã rất khác.

Khi kết thúc, chúng tôi nghe thấy tiếng động cơ. Nhìn lên thượng nguồn, chúng tôi thấy một chiếc pekepeke – con thuyền sông Amazon dài, hẹp bằng gỗ trông giống như một chiếc xuồng dài với mũi nhô ra. Màu nâu đỏ của nó hòa hợp với sông Pachitea và rừng – ngoại trừ lá cờ Peru, màu đỏ và màu trắng của nó nổi bật giữa các màu sắc tự nhiên. Người lái tàu giảm dần tốc độ khi vào bờ. Bước ra khỏi bếp, bà già tuyên bố: “Đây là những người dẫn đường của hai dì cháu. Họ sẽ đưa hai người tới Mayantuyacu.”