Chương 7 DÒNG SÔNG

Tôi kinh ngạc nhìn chằm chằm Brunswick và dì Guida. Quên hết mệt mỏi, tôi lao xuống sườn đồi để có cái nhìn đầu tiên về dòng sông, nhưng tôi không thể nhìn thấy gì qua các tán lá. Brunswick cười, chỉ một đường mòn dốc dẫn vào rừng phía dưới, thúc giục tôi: “Đi đi!”

Tôi chạy xuống con đường mòn đất bụi, tiếng sóng nhè nhẹ nghe lớn hơn. Băng qua những thân cây, tôi có thể thấy một khoảng trống nơi vài ngôi nhà gỗ đang nằm lặng lẽ. Lác đác hơi nước trắng bay trên các ngọn cây. Tôi đi quanh căn nhà ở cuối đường mòn và bắt gặp một quang cảnh tuyệt đẹp. Dòng nước màu ngọc lam xối xả chảy qua bờ sông hẹp với những tảng đá màu ngà voi. Những cây khổng lồ vươn lên tạo thành những bức tường xanh hai bên bờ sông. Dòng nước đổ xuống những tảng đá bọt tung trắng xoá, cho thấy lực chảy của dòng nước. Tôi bước lên cạnh một vách đá nhỏ nhìn ra sông và nhìn quanh. Mắt tôi dõi theo khúc quanh của con sông khi nó biến mất vào cánh rừng phía trước. Nắng chiều đổ xuống người tôi. Tôi toát mồ hôi. Tim tôi đập thình thịch phấn khích. Màn hơi nước trắng phủ trên mặt sông, đùa giỡn trong gió nhẹ khi bốc lên cao. Nước phải rất nóng mới bốc hơi được ở nhiệt độ không khí như thế này, tôi nghĩ, miệng cười toe toét.

Ở thượng nguồn, một lạch nước nhỏ, bốc hơi chia đôi xóm Mayantuyacu trước khi đổ xuống vách đá vào dòng sông bên dưới. Bên kia thác nước này, một hình dáng gân guốc có thể nhìn thấy qua màn sương mù – một cái cây hình dạng kỳ lạ, cao 10 thước *, tối tăm, ám ảnh. Nếu tất cả những con rắn trong rừng quấn vào nhau để tạo thành rễ, thân và các nhánh thì nó trông chẳng khác gì cái cây này. Thân cây được bao bọc bởi các dây leo thân gỗ to, các nhánh cây tua tủa như những con rắn mọc ra từ đầu Gorgon. Nó mọc lên từ rìa vách đá, rễ bám vào các tảng đá giống như các xúc tu khổng lồ trong khi thân ngả ra sông.

* 9,14 mét.

Tôi tìm đường tới cái cây vặn xoắn và phát hiện một tấm biển được sơn ở gốc cây ghi EL CAME RENACO. Nỗ lực nhằm đánh dấu tầm quan trọng của cây dường như vô nghĩa. Hình dạng của cây Came Renaco này – như một thứ gì đó từ trong truyện cổ tích – dường như tự nhiên đã có ý nghĩa: nơi trú ngụ của một linh hồn vĩ đại, hoặc có lẽ, là nơi giam cầm của một linh hồn hiểm ác.

Bên dưới cái cây kỳ bí, tôi thấy những bậc lên xuống hằn vào vách đá, dẫn đến rìa sông. Khi tôi đi xuống, tiếng gầm gào của dòng sông to hơn. Tôi cảm thấy hơi nóng và độ ẩm dày đặc xung quanh khi bước lên các tảng đá vôi tạo thành lối đi cạnh rìa nước. Thận trọng, tôi hạ thấp người xuống những tảng đá và cảm nhận được sức nóng khi chạm vào. Hơi nước cuộn lên bao bọc quanh tôi. Ở giữa dòng sông và mặt trời, có cảm giác như tôi đang ở trong nhà tắm hơi bên trong một lò nướng bánh mì.

Tôi cởi ba lô, lấy ra chiếc nhiệt kế đã được bọc lại cẩn thận trong lớp quần áo và những chiếc túi nhựa. Tôi nhìn xuống dòng sông và nói: “Giờ phút của sự thật đã đến – hãy xem nếu ngươi thực sự sôi.” Tôi bắt đầu đo. Đồng hồ nhiệt kế giống một cái Game Boy cũ: một hộp nhựa rườm rà, mập mạp với màn hình hiển thị nhỏ và vài cái nút. Tôi vặn một đầu cáp dài hai bộ* vào một nhiệt kế xám dày, đầu kia vào với đế máy đo. Tiếp theo, tôi hiệu chỉnh thiết bị và bắt đầu chậm rãi nhúng nhiệt kế xuống sông. Dòng nước kéo nhiệt kế nằm ngang ra nhưng tôi tiếp tục cẩn thận hạ nó xuống cho đến khi nó chìm hẳn. Nín thở, tôi xem các chỉ số cân bằng trên màn hình nhiệt kế.

* 61 centimet.

Các con số ổn định và cuối cùng tôi có được nhiệt độ đầu tiên: 85,6 °C hay khoảng 186°F. Ở độ cao này, nước sôi chỉ dưới 100°C (212°F) – nước này không phải đang sôi sùng sục, nhưng nó đủ cao để khiến tôi bị sốc. Tôi chắc chắn không mong đợi kết quả cao đến mức này. Ly cà phê bình thường của bạn được phục vụ ở khoảng 54°C (130°F). Nước khiến con người bị đau và nguy hiểm khi ở mức 47°C (khoảng 117°F). Nhúng tay xuống sông có thể làm tôi bị bỏng cấp độ ba trong vòng chưa đầy nửa giây. Ngã xuống sông có thể dễ dàng khiến tôi mất mạng.

Sau nhiều năm đặt câu hỏi, nghi ngờ, đánh giá tài liệu, rơi vào ngõ cụt, thất vọng, cuối cùng Sông Sôi đang ở đây. Các mô tả có thể vẫn bị phóng đại nhưng rõ ràng là không nhiều. Tôi để nhiệt kế nguội mát và lặp lại phép đo một vài lần nữa. Nhiệt độ ổn định ở khoảng 86°C (khoảng 187°F). Dù ấn tượng, nhiệt độ này vẫn là đặc trưng cho hệ thống địa nhiệt có núi lửa và không núi lửa. Chính quy mô – thể tích tuyệt đối của dòng chảy – mới có vẻ khó tin. Bạn cần có nguồn nhiệt cực lớn để tạo ra nước nóng nhiều thế này. Tôi sẽ mong đợi nhìn thấy điều gì đó quy mô như thế này trong vùng siêu núi lửa Yellowstone hay trong khu vực khe nứt núi lửa tại Iceland chứ không phải ở giữa Amazon, nơi cách núi lửa hoạt động gần nhất hơn bốn trăm dặm*. Tất cả lượng nước này từ đâu đến? Chúng lấy nhiệt ở đâu? Làm sao dòng sông này có thể tồn tại?

* 643,7 kilomet.

Tôi đánh dấu vị trí trên GPS. Như dự tính, chúng tôi đang ở trong khu vực vòm đất Agua Caliente. Tôi nhìn về phía Nam, lo lắng cau mày. Cách đây khoảng một dặm rưỡi* là mỏ dầu thuộc rừng Amazon lâu đời nhất của Peru. Đương nhiên tôi hi vọng nơi này là tự nhiên. Đúng lúc đó, dì tôi nhô lên từ đỉnh vách đá gần cây Came Renaco. “Dì đã nói với con nó có thật!” dì gọi với qua dòng sông đang dậy sóng.

* 2,41 kilomet.

Đi xuống các bậc đá, dì Guida tới chỗ tôi đang ngồi, xung quanh bủa vây bởi đủ thứ dụng cụ. Dì nói tiếp rằng sáng nay Đại sư đã đi Pucallpa với một nhóm lớn bệnh nhân nước ngoài và hầu hết mọi người ở Mayantuyacu. Dì đảm bảo với tôi rằng ngày mai trên đường trở lại sân bay, chúng tôi sẽ gặp ông ở văn phòng Pucallpa nhưng tôi vẫn lo lắng. Giờ tôi đã nhìn thấy dòng sông, tôi cần hiểu về nó – nghĩa là phải lấy các mẫu mà tôi có thể phân tích mang về phòng thí nghiệm. Tự nhiên hay không, dòng sông này cũng rất linh thiêng với cộng đồng nơi đây nên không thể tự tiện lấy mẫu nước thiêng của họ mà không có sự cho phép của Đại sư.

“Sao,” dì nói, “con nghĩ sao?”

“Thật tuyệt vời. Con đã thấy nó – nhưng nó đáng kinh ngạc quá, con đang nỗ lực để thực sự hiểu nó.” Tôi dừng lại. Rồi tôi thốt lên: “Con chỉ thực sự hi vọng nó là tự nhiên.” Tôi không có ý định bày tỏ mối quan ngại của mình và ngay lập tức hối tiếc về điều đó.

Dì Guida ngạc nhiên hỏi: “Ý con là sao?”

Là một nhà khoa học, tôi nói với dì, khi chạm trán với điều mình không hiểu, tôi cố tìm ra những lý giải có thể xảy ra – những giả thuyết. Tôi có thể nghĩ tới ba giả thuyết về dòng sông. Nước sông có thể được làm nóng bởi mắc-ma sâu dưới lòng đất, giống ở Yellowstone – nhưng khả năng là không cao vì không có bất kỳ nghiên cứu nào xác định có dung thể mắc-ma trong vùng. Giải thích thứ hai là nước được làm nóng bởi chính Trái đất. Dù không có dung thể mắc-ma địa phương, lớp vỏ Trái đất xuống sâu hơn sẽ nóng hơn, chúng tôi gọi điều này là gradien địa nhiệt; trong trường hợp ấy, nước sông có khả năng đến từ sâu trong lòng đất. Nhưng nước sẽ mát khi chảy lên bề mặt Trái đất, do đó, để nước đạt tới mức nhiệt cao như thế này đòi hỏi phải có một tốc độ dòng chảy nhanh đáng kể từ lòng Trái đất đến mặt đất. Bất kể là nguyên nhân gì, nếu là tự nhiên, dòng sông là một trong những đặc trưng địa nhiệt lớn nhất – núi lửa hoặc không núi lửa – tôi từng thấy.

Tôi do dự rồi giải thích giả thuyết thứ ba: dòng sông không phải là một hiện tượng tự nhiên, chúng tôi đang ở cách mỏ dầu lâu đời nhất trong rừng Amazon thuộc địa phận Peru một dặm rưỡi* về phía Bắc. Dòng

* 2,41 kilomet.

sông có thể là kết quả của một tai nạn mỏ dầu – một giếng dầu bỏ hoang tạo ra nước nóng, hoặc nước giếng dầu chảy vào lòng đất, nóng lên rồi chảy trở lại bề mặt Trái đất. Đó là lý do tôi cần khẩn trương tìm lại nghiên cứu Moran năm 1933, nó có thể đã mô tả dòng sông trước khi con người bắt đầu khai thác nơi đây.

“Ái chà,” dì Guida nói khẽ. “Vậy làm thế nào con tìm ra câu trả lời?”

“Trước hết, con cần xin phép Đại sư để nghiên cứu về dòng sông,” tôi nói. “Sẽ mất nhiều năm để thực sự hiểu nơi này, nhưng bước một đã xong – con biết vị trí chính xác của dòng sông cũng như nhiệt độ cao của nó không phải là phóng đại.” Dì Guida ném về phía tôi nụ cười tự mãn.

“Khi chúng ta trở lại Lima, con sẽ xem lại những nghiên cứu về khu vực này – thật may, chúng ta đang ở trong một vùng được nghiên cứu kỹ. Sau đó, con sẽ gắng liên hệ với công ty dầu mỏ địa phương để biết thông tin về các hoạt động của họ trong khu vực này.”

“Năm tới, con muốn quay lại ở đây lâu, với một nhóm nghiên cứu. Con sẽ cần sự giúp đỡ để đo nhiệt độ của dòng sông dọc theo bộ dòng chảy để xác định kiểu gia nhiệt của nó.”

“Kiểu gia nhiệt?”

“Nó nóng lên ở một điểm hay ở nhiều điểm trên diện rộng? Nếu giả thuyết rằng nước nóng đến từ một giếng dầu cũ, sẽ có một điểm nóng chính nơi giếng dầu cũ được chôn lấp hoặc che giấu.”

“Còn giờ, con muốn được lấy các mẫu nước. Nước có ‘dấu vân tay’ hóa học, có thể phân tích trong phòng thí nghiệm để làm sáng tỏ những chi tiết như liệu nó đến từ một tầng ngầm nước địa nhiệt đã được biết đến hay có những đặc tính của mỏ dầu hay mắc-ma. Nhưng trước tiên, con cần xin phép.”

“Con sẽ làm gì nếu phát hiện ra đó là một tai nạn mỏ dầu?” Dì Guida băn khoăn hỏi.

“Con không biết – sẽ bị người dân rất ghét chăng?” Chúng tôi cười nhưng ý tưởng đó khiến bụng tôi quặn lên. “Nhưng nói một cách nghiêm túc, con muốn làm điều đúng đắn và báo cáo về nó,” tôi nói.

“Rồi bị dân địa phương ghét bỏ,” dì Guida nói. “Còn nếu nó là tự nhiên?”

“Thì con sẽ có bằng chứng rằng thế giới thú vị hơn những gì con từng tưởng tượng rất nhiều.”