Chương 17

Bởi Chúa chỉ tạo cho con một thế giới khả tử.”

Trong làng này, người chết một mình đi ra mộ - thực ra không phải một mình mà được những bàn tay lạ nâng đỡ, mà cũng thế cả thôi, và như vậy thì không sai khi nói rằng Jacques Antonetti một mình tìm đường ra mộ trong khi cả gia đình ông đang tập trung ở cổng nhà thờ dưới ánh nắng tháng Sáu và tiếp nhận những lời chia buồn khi ông không có mặt ở đó, bởi vì nỗi đau, sự bàng quan và lòng thương cảm là những biểu hiện của sự sống, và từ giờ trở đi, cảnh tượng khó chịu đó phải giấu người quá cố. Jacques Antonetti chết ba ngày trước đó tại một bệnh viện ở Paris, và chiếc máy bay đưa ông về nhà ngay sáng hôm ấy đã hạ cánh ở Ajaccio, vào lúc mà con trai của ông là Matthieu vừa ngủ với mấy cô hầu bàn xong và đang đi về phía quán bar để pha cà phê uống. Libero đã đứng sau quầy, quần áo chỉnh tề, đang bật máy pha cà phê và Matthieu tỏ ra biết ơn cậu ta vì đã dậy sớm và có mặt bên anh.

– Cậu ngủ ở đây à?

Matthieu cúi đầu xác nhận. Hai đêm vừa rồi anh những muốn ở nhà, anh đã định thế, thậm chí hôm kia anh đã cố, nhưng ông nội anh cứ ngồi thế không nói năng gì và hình như không nhận ra sự có mặt của anh, đến nỗi Matthieu cũng lại ngồi vào ghế, chăm chăm nhìn cửa chớp đã khép, và khi đêm bắt đầu xuống, anh đứng dậy bật đèn nhưng ông nội anh bảo,

– Không,

vẫn bất động như thế, không hề cao giọng, chỉ nói,

– Không,

và nói thêm,

– Như thế không đúng trình tự,

rồi đưa tay ra hiệu, Matthieu hiểu ngay rằng ông cho phép anh đi, hoặc thậm chí dứt khoát và mãnh liệt hơn, có thể ông khẩn thiết mời anh nhanh chóng tránh xa sự cô độc, một sự cô độc chỉ cần sự im lặng của đêm, Matthieu nghe theo, anh giải thoát ông khỏi sự hiện diện không đúng lúc của anh, đồng thời tự giải thoát chính mình, và anh không quay lại gặp ông nữa. Libero đưa cho Matthieu một tách cà phê, lại ngồi bên cạnh anh rồi nhìn anh chằm chằm từ đầu đến chân.

– Câu định cứ như thế mà đi à? Cậu định đi dự đám tang bố mình như vậy à?

Matthieu đang mặc một chiếc quần bò sạch sẽ cùng một chiếc áo sơ mi màu đen mà anh đã ủi qua loa. Đến lượt mình, anh cũng nhìn trang phục, vẻ bối rối.

– Không hợp ư?

Libero lại gần ôm cổ anh.

– Không, không hợp. Cậu không thể dự đám tang bố trong bộ dạng thế này. Người cậu nồng nặc mùi mồ hôi. Người cậu hôi lắm. Mặt mày cậu không chấp nhận được. Giờ ta đến nhà mẹ mình, cậu phải tắm cái đã, rồi cạo râu đi, mình sẽ tìm cho cậu một bộ quần áo và cái cà vạt, sẽ tìm cho cậu những gì hợp với cậu rồi mọi chuyện sẽ ổn cả thôi, cậu sẽ làm tất cả những gì cần làm, mọi chuyện sẽ ổn cả thôi. Mình sẽ ở lại với cậu. Rồi cậu sẽ thấy, sẽ ổn cả, mình hứa với cậu.

Matthieu cảm thấy lệ dâng lên mắt nhưng ngưng chảy ngay ở bờ mi khô, ngập ngừng một chốc rồi bất chợt chảy vào trong. Anh lấy lại hơi, ôm Libero một cái rồi đi theo anh ta, và hai giờ sau, trong khi xe tang đi vào làng trong tiếng chuông báo tử, theo sau là một đoàn xe dài vô tận, Matthieu đứng chờ bên cạnh ông nội, trước nhà thờ, lơ láo trong một bộ quần áo quá khổ, anh được lệnh không mở cúc áo vest vì bất cứ lý do nào để giấu những nếp quần xấu xí, cái quần dài mà giờ đang được thắt lưng treo trên rốn. Libero giơ ngón tay cái ra hiệu với anh, mọi việc ổn cả, rồi bỗng nhiên, vào lúc quan tài được đưa ra khỏi xe, rất đông người háu táu ra khỏi xe ùa lại ôm anh, ồn ào kinh khủng, những người phụ nữ không quen áp chặt anh vào những bộ váy tang bằng đăng ten, má anh dính dáp nước mắt lạ, anh ngửi thấy mùi hương hăng hắc của nước hoa Cologne, kem chống nắng và nước hoa rẻ tiền, và từ khóe mắt, anh thấy những người lạ khác đang chen lấn nhau nhào tới chỗ ông Marcel, một nhân viên nhà đòn kêu lên,

– Để sau! Chia buồn sau! Xong lễ đã!

nhưng chẳng ai nghe anh ta, đám đông dồn Matthieu vào tường nhà thờ, dồn dập ôm anh trong vòng tay ẩm xấp, anh cảm thấy chóng mặt, anh thoáng thấy mẹ đang chìa tay về phía mình và gọi tên mình, nhưng bà bị rất nhiều cánh tay chặn lại không thương tiếc, người ta muốn chạm tay vào thi hài của người quá cố, Aurélie khóc bên xe tang, đến lượt cô cũng bị nhấn chìm trong một cơn cảm thương ghê gớm, những đôi môi ướt chĩa ra ngay trước khi hôn, những chiếc răng bằng vàng láng bóng nước dãi dưới đôi môi hếch lên, và Matthieu cảm giác mình bị hòa tan trong món canh hơi người, áo anh ướt đẫm mồ hôi, thắt lưng quá chặt làm anh đau đớn, rồi bỗng nhiên tất cả trở nên yên ắng trở lại, đám đông dạt ra nhường chỗ cho thi hài mà Virgile Ordioni, Vincent Leandri và bốn anh em nhà Libero đang khiêng, Matthieu đi theo, mẹ anh cuối cùng cũng đã tìm thấy anh và quàng tay ôm anh, anh bước đi bên cạnh ông nội và Aurélie, và khi vào nhà thờ, anh nhắm mắt lại trong sự vuốt ve dịu vợi của khí mát, trong khi đó, phía sau bàn thờ, Pierre-Emmanuel Colonna và những người Corte đang hát Kinh tưởng niệm. Suốt buổi lễ, Matthieu tìm buồn nhưng chẳng thấy đâu, anh nhìn những tấm gỗ đã được gia công của quan tài, nhìn gương mặt như mặt xác ướp của ông nội, anh nghe tiếng nức nở của mẹ và của Aurélie hòa lẫn vào nhau nhưng chẳng có gì xảy ra cả, anh có nhắm mắt lại và tự buộc mình vào những suy nghĩ buồn bã cũng vô ích, nỗi sầu muộn của anh không đáp lại bất cứ tiếng gọi nào của anh, đôi khi, anh cảm thấy nỗi sầu muộn đó đi qua rất gần, khi đó, môi anh nhẹ rung, và vào lúc anh tưởng nước mắt cuối cùng cũng sẽ chảy thì tất cả nguồn nước trong anh cạn khô và bỗng nhiên, anh lại trở nên vô cảm và khô khốc, đứng sững như một cái cây khô trước bàn thờ. Vị linh mục lắc bình xông hương lần cuối xung quanh quan tài, những giọng nói khẩn nài cất lên trong nhà thờ,

Xin Chúa hãy giải thoát con khỏi cải chết vĩnh cửu,

và quan tài lắc lư chậm rãi di chuyển về phía cửa ra vào, Matthieu đi theo, biết là mình đang đi theo bố lần cuối nhưng anh không khóc, anh đặt một nụ hôn lên cây thánh giá với lòng thương cảm mà anh không muốn giả tạo nhưng cả bố anh và Chúa đều không hề chờ đợi nụ hôn ấy trong cây thánh giá, anh không cảm thấy gì ngoài cảm giác lạnh lẽo của kim loại trên môi. Những cánh cửa xe tang khép lại. Claudie trong nước mắt thầm gọi tên chồng, cũng là tên của người em tuổi thơ, rồi Jacques Antonetti bắt đầu bước chân về phía mộ, ông đi một mình theo lệ làng, bởi những kẻ xa lạ đang chậm bước bên ông, theo nhịp điệu im lặng của ông chẳng là gì cả. Những lời chia buồn tiếp nối nhau không dứt. Matthieu máy móc đáp lại,

– Cảm ơn,

rồi anh phác một nụ cười khi giáp mặt với những người quen. Virginie Susini trông thật rạng rỡ, cô ta ôm anh chặt đến mức anh có thể cảm thấy nhịp đập chậm chạp của trái tim tràn trề sự chết trong con người cô ta. Những cô hầu bàn đang ngồi trên một bức tường, chờ cho đến lúc đám đông giãn ra để lại chỗ Matthieu, Matthieu phải cố gắng lắm mới không hôn lên môi Izaskun. Sau nửa tiếng đồng hồ, còn lại khoảng ba mươi người, tất cả tập trung tại nhà Antonetti, những đứa em gái của Libero phục vụ cà phê, rượu mạnh và bánh ngọt. Người ta bắt đầu nói chuyện thầm thì với nhau, rồi sau đó mỗi lúc họ lại càng nói to hơn, rồi người ta nghe thấy có ai đó cười nhỏ, chẳng mấy chốc, cuộc sống đã trở lại, bất nhẫn và vui vẻ như thường lệ, ngay cả khi những người chết không được biết. Matthieu vào vườn với một ly rượu mạnh. Virgile Ordioni đứng đái vào đống củi ở góc vườn. Hắn ngoái lại nhìn Matthieu với đôi mắt đỏ ngầu. Hắn có vẻ rất ngượng ngùng.

– Là vì không muốn hỏi nhà vệ sinh ở đâu. Vì mẹ cậu, cậu thấy đó.

Matthieu nháy mắt tỏ ý đồng tình. Anh sợ thời điểm mà mọi người ra về hết, cái thời điểm tất yếu sẽ đến. Anh sợ phải đối diện với người thân, anh thậm chí không thể chia sẻ nỗi buồn cùng họ bởi anh còn chưa tìm thấy nỗi buồn của chính mình. Vào lúc mặt trời lặn, tất cả họ sẽ ra nghĩa địa, tảng đá trên hầm mộ sẽ được gắn chặt lại, họ sẽ sắp xếp lại các vòng hoa và bó hoa, và đó là tất cả những gì Matthieu sẽ thấy, hoa và đá, không có gì khác, không có vết tích nào của người bố vừa mất, vết tích của sự vắng mặt của ông cũng không. Có lẽ anh đã khóc nếu anh hiểu được ngôn ngữ của các biểu tượng, hoặc nếu anh ít nhất có thể cố gắng tưởng tượng nhưng anh nào đâu hiểu gì, và anh cũng không còn trí tưởng tượng nữa, đầu óc anh vấp phải sự hiện diện cụ thể của những sự vật bao quanh, ngoài những sự vật đó hoàn toàn không có gì. Matthieu nhìn biển khơi và anh biết rằng sự vô cảm của mình không là gì khác ngoài triệu chứng không thể chối cãi của thú tính, anh là một con thú đang hưởng lạc thú bất tận và thiển cận của những con thú, rồi một bàn tay đặt lên vai anh, anh tưởng đó là tay của Izaskun, có lẽ cô ấy vào vườn gặp anh vì cô ấy đau khổ khi thấy anh cô đơn và vì nhớ anh. Anh quay lại và đối diện với Aurélie.

– Em thế nào, Matthieu?

Cô nhìn anh, không giận nhưng anh vẫn cúi gằm mặt xuống.

– Em ổn. Thậm chí em đâu có buồn.

Aurélie lại gần và ôm lấy Matthieu,

– Tất nhiên là có buồn, rất buồn,

và nỗi sầu muộn mà anh đã hoài công truy tìm suốt buổi chiều giờ đang ở đó, được bao bọc trong những lời nói của người chị, không cần sự hỗ trợ vô bổ của những biểu tượng và trí tưởng tượng, nỗi sầu đó tan chảy vào trong Matthieu, anh bật khóc như một đứa trẻ trong vòng tay Aurélie. Aurélie vuốt tóc anh, thơm lên trán anh rồi bắt anh ngẩng mặt nhìn vào mắt mình.

– Chị biết là em buồn. Nhưng buồn chẳng giúp ích được gì, em hiểu chứ? Nỗi buồn của em chẳng để làm gì, cũng chẳng thể giúp ai. Quá muộn rồi.