- II -
Một hôm, bà Cử ra Hà Nội chơi. Buổi tối, trước khi ngủ, chuyện trò đã gần tàn, bỗng bà Tú hỏi:
- Thế nào, bác đã dòm cho cháu Khê món nào chưa?
Bà Cử sửng sốt, hỏi lại:
- Tôi tưởng cháu đương học, thì hãy để yên cho cháu được chuyên tâm, bác nghĩ có phải hay không?
Bà Tú yên lặng, rồi đáp:
- Để trẻ nó thành đạt hãy nói chuyện vợ con, cũng phải, mà khi nó bắt đầu lớn lên, dựng vợ gả chồng ngay cho nó, cũng không là trái. Ngày nay, người ta công kích lệ tảo hôn, kể ra cũng có lý. Cho là trai lấy vợ gái lấy chồng sớm, có hại, chúng thành yếu đuối, sinh ra con cái không được mạnh. Nhưng tôi tưởng bắt chúng nó lấy vợ lấy chồng từ năm lên chín lên mười, mới không nên, chứ từ mười lăm mười sáu trở đi, tức là khi chúng nó bắt đầu hiểu biết, thì là hợp lẽ tự nhiên lắm. Mà như vậy, tránh cho chúng nhiều sự bậy bạ, có hại cho nòi giống không nhỏ.
Bà Cử vẫn yên để nghe, tuy bà Tú đã nói dứt một câu dài. Là vì bà hơi lấy làm ngạc nhiên và lo lắng. Ngạc nhiên vì không rõ tại sao bà Tú hỏi một câu đột ngột, lo lắng vì bà ngờ Liêm Khê đã làm điều gì trái với Lệ Dung, khiến ông bà Tú không bằng lòng chăng. Cho nên bà không đáp chỉ trả lời khẽ:
- Vâng.
- Thế bác đã dòm cho cháu đám nào chưa?
Bà Cử thở dài:
- Thưa bác chưa.
Rồi nghĩ ngợi một lát để đắn đo, bà đánh bạo hỏi.
- Thưa bác, hai bác đã có công nuôi cháu ăn học, xin hai bác coi cháu như con, có điều gì không nên không phải, hai bác cứ đánh mắng cháu, và cho tôi biết.
Bà Tú bật cười:
- Ơ hay, bác tỉnh hay mê ngủ?
- Thưa tôi vẫn thức.
- Nhưng bác nói gì vẩn vơ thế?
- Thế bác hỏi tôi như vậy là ý thế nào?
- Chả ý thế nào cả, nhân vui chuyện, tôi hỏi chơi mà thôi.
Bà Cử yên tâm:
- Tôi cứ ngỡ nó hư đốn điều gì, hai bác không bằng lòng.
- Chả có điều gì cả. Anh ấy rất ngoan. Ngày nghỉ thì ra đây, chứ có đi chơi nhà ai đâu.
- Vâng. Hai bác đã coi cháu như con, thì rồi ra những việc quan hệ trong đời cháu lẽ nào tôi không bàn bạc vỏi các bác.
Rồi bà vui vẻ tiếp:
- Mà dễ thường tôi mặc hai bác gây dựng cho cháu, tôi chỉ có công đẻ, hai bác có công nuôi cháu, dạy cháu, thì ngày sau cháu lấy vợ, cháu đi làm, tôi tùy hai bác định liệu hộ cả.
- Bác nói vậy, nhưng vợ cháu là dâu bác.
- Cho nên tôi tùy hai bác với cháu. Hai bác định cho cháu thế nào, tôi cũng xin vâng, mà cháu bằng lòng đám nào, tôi cũng nhà hai bác xem xét hộ. Hai bác ưng, tức là tôi ưng.
- Thế là bác lại giao cho vợ chồng tôi một gánh nặng nữa à?
Bà Cử cười:
- Thật thế. Tôi quê mùa, vả hai bác đối với cháu là bậc cha mẹ. Tôi thường bảo cháu tuy mồ côi cha, nhưng gặp hai bác, là nhà tôi còn phúc.
Bà Tú thở dài. Bà Cử hỏi:
- Hai bác định mách tôi đám nào cho cháu?
Bà Tú cười:
- Không.
Ngày hôm Chủ nhật, chờ lúc vắng vẻ, bà Cử nói chuyện khẽ với Liêm Khê về việc này, rồi bà hỏi:
- Đẻ cho rằng hai bác có ý cho con chị Dung chăng?
Liêm Khê không đáp, chỉ vui vẻ nói:
- Sao đẻ không hỏi rõ xem?
- Bác vừa mời nói, ai lại hỏi rõ ngay, ngộ không phải, có bẽ mặt không.
- Con đi lại đây, hai bác có bụng thương yêu, dù có muốn chối từ, trước hết, chắc còn hỏi qua ý chị Dung đã.
- Thế chị ấy với con ra làm sao?
- Đẻ hỏi những câu khó nói quá. Con tưởng đẻ trông cũng đủ hiểu.
- Đẻ chỉ mong ước con được làm rể hai bác, nhưng chỉ e nhà ta nghèo, lấy gì mà cưới.
Liêm Khê cười:
- Điều cần nhất là sợ không hợp duyên số, ngoài ra, không gì đáng ngại. Nhưng con thiết tưởng con đương tuổi học, đẻ đừng nên nói đến những chuyện ấy vội.
- Mà tự nhiên bác gái đả động đến, chứ đẻ có nói đâu. Hay là bác hỏi ý đẻ chăng?
Liêm Khê gật đầu:
- Vâng, có lẽ.
- Vậy đẻ tưởng nên có một lời đáp lại để hai bác hiểu ý đẻ xin cho con làm rể hai bác.
Liêm Khê nghĩ một lát, rồi tặc lưỡi:
- Không cần. Đẻ đã bảo là việc to trong đời con, tùy hai bác định liệu. Như vậy đủ là một lời giao ước rồi. Còn như con, con muốn sau khi đỗ ra hãy hay. Vả nếu không có sự gì ngăn trở, con còn theo học trường Cao đẳng nữa.
- Những điều ấy, con cần bẩm hai bác.
- Đã, hai bác bằng lòng rồi.
- Còn chị Dung?
- Ý chị ấy không muốn học thêm. Sau bốn năm ở trường Sư phạm, dù đỗ dù không, chị ấy cũng xin bổ giáo học.
- Phải, con gái học được đến đâu hay đến đó.
Chiều hôm ấy, Liêm Khê về trường, vừa đi đường vừa nghĩ ngợi vơ vẩn.
Chủ nhật sau, Liêm Khê hớn hở về nhà. Là vì chàng mới biết tin được nhất ba bài thi, và nhất là được gặp Lệ Dung, người chưa cưới công khai của chàng. Sự cầu hôn với Lệ Dung, chàng được bà Cử bẳng lòng, thì quyết thế nào cũng xong, vì bà Tú như vậy là ngỏ ý trước. Và chắc chắn Lệ Dung không chối từ.
Liêm Khê khoe với ông Tú các bài thi, nhân tiện chàng nghe ngóng xem kết quả việc cầu hôn thế nào. Bà Cử đã về quê, chàng không hỏi ai về chuyện ấy được. Nhưng chàng không thấy ông Tú đả động đến nhân duyên của chàng, trái lại, chàng nhận thấy kém vui. Chàng chột dạ. Hay cuộc trăm năm của chàng có sự gì gàng quải.
Theo lệ thường, chàng chờ độ một giờ thì Lệ Dung ở trường về đến nhà. Nhưng lạ quá lần này bà Tú về một mình. Không thấy Lệ Dung, Liêm Khê không dám hỏi. Nhưng bà Tú đã nói ngay với ông:
- Con chưa khỏi, không về được.
Liêm Khê sửng sốt, hỏi:
- Bẩm bác, chị Dung làm sao ạ?
Bà Tú buồn rầu, đáp:
- Hôm thứ Sáu, em nhắn ra là bị cảm, đến nay đã khỏi, nhưng vì còn mệt không muốn về.
Liêm Khê thất vọng, song phải giấu sự buồn bã. Chàng vờ cầm quyển sách để nghĩ ngợi. Chàng thương Lệ Dung ốm, chắc học hành kém đi. Chàng không thể vào thăm Lệ Dung. Vậy mà giá quy tắc trường Nữ Sư phạm không quá nghiêm khắc mà chàng được vào thăm, chắc nàng được vui vẻ, và biết đâu không khỏi bệnh tức khắc. Chàng có biết bao nhiêu chuyện ghi trong sổ. Nhất là nếu chàng đã biết tin bà Cử định hỏi nàng cho chàng. Trong câu chuyện thân mật mọi khi, chàng lại có cả sự âu yếm, yêu đương của một người chồng, một người có bổn phận gây hạnh phúc cho nàng, một người từ nay đến khi đầu bạc rằng long, là bạn để chia bùi xẻ ngọt, là anh để che chở nưng niu.
Nhưng chợt chàng nghĩ ra một ý kiến. Hôm nay nàng không ra, hay vì trong lòng nàng đã có một sự gì khác thường? Có lẽ nàng thẹn vì gặp chàng. Liêm Khê bật cười. Nhà này chẳng là nhà nàng hay sao. Vậy nếu muốn tránh sự gặp mặt chàng, thì nàng định bao giờ mới về nhà, vì Chủ nhật nào chàng không về đây. Cho hay lòng người con gái thật lắm nỗi nực cười. Tránh nhà này, thỉnh thoảng mới đến nhà này, có chăng chỉ là chàng. Chứ nàng thì lấy lý gì mà không về nhà? Vả lại nàng có thể tránh mặt chàng mãi được không? Nàng và chàng có lạ nhau hay không! Ăn học với nhau trong từng ấy năm trời ở một nhà, rõ nhau từ chân tơ kẽ tóc, nàng có thể thẹn thùng được không?
Chàng sung sướng, vì thấy hình ảnh mình được ở trong lòng thiếu nữ, một thiếu nữ mà chàng ước ao được làm chồng. Chàng định tối nay về trường, được rỗi rãi, sẽ viết dài cái tâm sự Lệ Dung, để Chủ nhật sau, hay Chủ nhật sau nữa, hay cùng lắm đến hôm nào gặp nàng - vì sao chẳng có hôm gặp nhau - thì đưa tay cho Lệ Dung. Ắt nàng phải bật cười mà tự chế nhạo vì những điều nghĩ ngợi ngộ nghỉnh vô lý của nàng. Nàng thẹn đó, nhưng sẽ bạo dạn, và đối với chàng, nàng lại tự nhiên như trước, và gây vào tình bạn một tình yêu đương êm đềm.
Nhưng mà...
Chàng lại chợt nghĩ ra, và bỗng thở dài.
Hay là Lệ Dung muốn tránh chàng, vì không muốn kết hôn với chàng? Tự nhiên chàng thấy tê tái cả lòng. Nàng với chàng ở với nhau ngần ấy năm trời, chuyện trò thân thiết dường như anh em ruột. Đã coi nhau như ruột thịt, thì ắt không có ái tình. Hoặc vì lẽ đó mà chàng không được nàng yêu chăng? Nhưng không, máu mủ khác nhau, dù thân thiết hơn nữa cũng không thể không có ái tình được.
Hay nàng đã đắn do đến cảnh ngộ gia đình chàng mà chàng bị hắt hủi: Chàng bồ côi cha và nghèo.
Bỗng chàng tủi thân, muốn ứa nước mắt. Nhưng nghĩ kỹ, chàng cho là đoán như vậy không đúng. Lệ Dung đã biết sức học và hạnh kiểm của chàng. Chính chàng đã tin ở tương lai chàng. Hẳn Lệ Dung cũng biết sau này chàng có địa vị khá sang trọng. Thì kết hôn với chàng, một người mà nàng đã biết rõ quá, chẳng hơn là lấy một người mà nàng chỉ biết lờ mờ, chỉ tin ở sự tâng bốc vu vơ của người làm mối thôi hay sao?
Hay chính cơ sự này là do ông Tú, bà Tú? Bà Tú hỏi mẹ chàng đã dòm vợ cho chàng chưa. Hoặc vì bà đoán biết rằng mẹ chàng muốn xin Lệ Dung cho chàng mà nói xa xôi thế? Hoặc đã có ai đánh tiếng giạm hỏi nàng mà bà xui Lệ Dung tránh mặt, cho chàng hiểu ý. Chàng chả nhận thấy cả hai ông bà buồn bã là gì.
Nếu ý này đúng, vậy Lệ Dung nghĩ ra làm sao? Một là nàng nghe cha mẹ và nhạt nhẽo với chàng. Hai là nàng không nghe cha mẹ mà tạ sự là ốm, hay là ốm thật vì phải nghĩ ngợi, buồn phiền.
Dù thế nào, nàng chỉ là người đáng thương.
Bỗng chàng nghĩ đến cách tự xử. Nếu quả Lệ Dung đã có ai hỏi, chàng nên đối phó ra sao. Quyết chàng là kẻ bị thua, dù không có ai khiêu chiến. Đã thua, tất phải tháo lui. Vậy chỉ có một cách là chàng xa dần nhà này, xa dần Lệ Dung. Vết thương lòng dù to, nhưng nhờ thời gian dần dần hàn gắn. Rồi một ngày kia vì xa mặt được xa lòng, thì dù có gặp nhau chăng nữa cũng chỉ nhìn nhau bằng đôi mắt hững hờ.
Chàng lại dào dạt muốn khóc.
Chàng ước mong được biết sự thực. Nhưng sự thực quyết không ngoài việc chàng bị từ chối và việc Lệ Dung đã có người đến xin.
Tối hốm ấy ăn cơm xong, chàng vào trường. Chàng muốn xa lìa ngay nhà này từ chiều, nhưng chàng muốn kín đáo và giữ sự thủy chung với ông bà Tú. Thấy chàng có vẻ buồn rầu, ông Tú bảo:
- Con em Dung nó yếu, thành chú thím không vui, anh cũng buồn nhỉ.
Liêm Khê cố cười gượng, ấp úng đáp:
- Vâng.
Bà Tú dặn:
- Chủ nhật sau ra sơm sớm một tí nhé.
Liêm Khê lại gượng cười:
- Vâng ạ.
Chàng ra đến hè phố, như được nhẹ hẳn người. Chàng đỡ bẽ bàng, tủi thẹn.
Chàng cúi gầm mặt đi, thỉnh thoảng lại thở dài. Bỗng một người vỗ vào vai, gọi:
- Khê! Nghĩ gì thế?
Liêm Khê giật mình, nhìn lên. Thì ra một người bạn cùng lớp, Hải Ngọc, Liêm Khê mỉm cười, chối:
- Không, có nghĩ gì đâu.
Hải Ngọc vui vẻ nói chuyện, nhưng Liêm Khê không đáp. Bỗng Hải Ngọc nói:
- Anh này hẳn vừa bị chị Lệ Dung nhà anh nó mắng cho đây mà!
Liêm Khê thở dài, lắc đầu, chán nản nói:
- Anh đừng đùa.
- Sao anh buồn rười rượi thế?
- Vì tôi có một việc nhà.
- Việc gì?
- Tôi không tiện nói.
Hai người yên lặng đi. Bỗng Liêm Khê hỏi:
- Tại sao làm người ta ốm nhỉ?
Hải Ngọc bật cười:
- Tại người ta không khỏe chứ gì, anh ngu lắm.
Rồi Hải Ngọc nói một mình:
- Cái khỏe chẳng qua là một thời gian giữa hai trận ốm.
Thấy bạn lý luận ngộ nghĩnh để pha trò, Liêm Khê bật cười. Hải Ngọc vỗ mạnh vào vai bạn, nói:
- À, tao nghĩ ra rồi, chị mày ốm, hôm nay không ra được, nên mày buồn.
Liêm Khê hất tay bạn ra, nhăn mặt:
- Mày cứ đùa, hiện bây giờ tao thích nói chuyện đứng đắn.
- Ừ, thì chuyện đứng đắn, anh nói đi.
Liêm Khê đắn đo một lát, rồi nói:
- Lạ quá, anh ạ, Lệ Dung hôm nay không ra.
Hải Ngọc đáp:
- Tại ốm.
- Sao anh biết?
- Tôi đoán thế.
- Hôm nay anh có gặp chị gì là em anh ở trường ra không?
- Không, tôi không lại thăm chú tôi.
Liêm Khê dừng lại:
- Bây giờ còn giờ không nhỉ? Hay anh về hàng Bông, hỏi thăm em anh xem có phải đích Lệ Dung ốm thực không?
- Hết giờ rồi. Vả có vẻ cũng vô ích, chắc nó vào trường rồi.
- Vậy anh đoán Lệ Dung ốm à? Tôi cũng mong thế, anh ạ.
Hải Ngọc ngạc nhiên:
- Anh mong cho Lệ Dung ốm, tử tế nhỉ!
Liêm Khê thở dài:
- Tại có một câu chuyện dài lắm.
- Anh đã láo lếu gì để ông cụ bắt được chứ gì.
- Không phải.
- Thế thì sao?
- Tại đẻ tôi hỏi Lệ Dung cho tôi.
- Bây giờ mới hỏi à? Tôi tưởng hỏi đã lâu.
- Tôi ngờ một là Lệ Dung đã bằng lòng, và vì thẹn mà không về, hai là Lệ Dung không bằng lòng, muốn tránh tôi.
Hải Ngọc không nghĩ ngợi, tặc lưỡi đáp:
- Thế là vì bằng lòng, nhưng thẹn.
- Sao anh biết?
- Tôi biết sao được, là tôi đoán thế.
- Bà cụ lại bảo Lệ Dung ốm.
- Thế thì ốm thực.
- Sao anh biết?
Hải Ngọc phá lên cười:
- Anh sắp lẩn thẩn rồi. Từ nãy đến giờ, mấy lần anh hỏi tôi câu “Sao anh biết”. Việc của anh, anh còn không biết nữa là tôi. Tôi nghe câu chuyện thì đoán hộ anh đấy chứ.
Liêm Khê thở dài, hỏi:
- Thế anh đoán một là Lệ Dung ốm thật, hai là vì bằng lòng nên thẹn mà không ra à?
- Phải.
- Tại sao anh không đoán là Lệ Dung không bằng lòng, hoặc có chỗ nào hỏi rồi, nên muốn xa tôi dần.
Hải Ngọc lại phì cười:
- À, tại nếu tôi nói thế thì anh khóc.
Liêm Khê phát vào vai bạn thực đau:
- Khỉ!
Rồi một lát, nói:
- Nếu tôi không lấy được Lệ Dung, thì tôi đau đớn lắm, anh ạ.
Hải Ngọc gật đầu:
- Có lẽ. Nhưng phải có nhiều nghị lực mới được chứ!
- Không, ở địa vị tôi, anh không nên nói đến nghị lực. Nhưng cứ anh xét, tôi có nên lấy Lệ Dung không?
- Nên thì đã đành.
- Anh lại đằng nhà tôi chơi mấy lần, anh đã biết đấy.
- Phải, Lệ Dung đẹp, học giỏi, và có nhiều đức tính.
- Cái học giỏi và có nhiều đức tính cũng một phần ảnh hưởng ở tôi. Mà tôi được như thế này cũng do ảnh hưởng Lệ Dung.
- Một người con gái như vậy, tất nhiều nơi dòm dỏ.
- Nhưng tôi chắc Lệ Dung yêu tôi hơn hết.
- Tôi mong thế lắm. Vả ở trong trường, chúng tôi cũng chắc rồi anh lấy Lệ Dung. Thì ngay bên trường Nữ Sư phạm, con em tôi nó nói là người ta cũng đoán thế.
- Thật à?
- Phải, vả như thế xứng đôi.
Liêm Khê sung sướng, nở một nụ cười, rồi nói:
- Thế mà Lệ Dung lấy người khác mới hoài.
- Lấy thế nào được. Anh cứ tin thế nào anh cũng là chồng Lệ Dung. Anh đã nghĩ ngợi từ nãy sai cả. Một là Lệ Dung ốm thực, hai là vì thẹn.
Liêm Khê nhắc lại:
- Một là Lệ Dung ốm thực, hai là vì thẹn.
Muốn được yên tâm, Liêm Khê bèn viết giấy về nhà quê hỏi bà Cử. Chỉ có lời của mẹ, chàng mới biết rõ lòng mọi người. Chàng tính ngày, xin mẹ phúc đáp ngay, để thứ Sáu hoặc thứ Bảy chàng nhận được thư.
Trong các bạn học, chàng hay nói chuyện này với Hải Ngọc, vì chỉ có Hải Ngọc mới hiểu chàng. Chàng thấy Hải Ngọc khuyên thì cảm bụng tử tế của bạn.
Chàng mong ngày mong đêm cho chóng đến thứ Sáu.
Và đến thứ Sáu, chàng mong cho đến giờ nhận thư.
Nhưng chàng thất vọng.
Và đến thứ Bảy cũng vậy.
Cho nên đến Chủ nhật chàng không ra phố. Chàng nhờ Hải Ngọc nhắn về ông Tú là chàng ốm. Hải Ngọc gật đầu, khen:
- Phải, anh không ra là phải, vì chưa nhận được thư nhà.
Hôm Chủ nhật, ở lại trường, Liêm Khê buồn bã lắm.
Chàng cầm sách ở tay, nhưng không đọc được chữ gì. Chàng đi bách bộ ở sân để nghĩ ngợi và thở dài một mình.
Mấy lần, không thể chịu nổi, chàng đã định buổi chiều thì ra phố, về nhà ông Tú, được gặp Lệ Dung. Nhưng sau giữ sự quả quyết chàng cần tránh bẽ bàng, vả chàng đã nói là ốm.
Chàng mở quyển Kiều ra để bói, nhưng những câu vẩn vơ làm chàng không hiểu.
Vào khoảng năm giờ, khi chàng đứng xem anh em bạn đá bóng, thì có người gọi to:
- Anh Khê ra có người nhà.
Liêm Khê vừa mừng vừa lo. Chàng chắc mẹ chàng mới tới Hà Nội, thấy nói chàng ốm thì vào thăm. Chàng sẽ được tin riêng.
Nhưng khi nhìn ra, chàng đã thấy ông Tú đứng chống ô ở cạnh cổng.
Chàng vội vàng chạy lại chào. Ông Tú hỏi:
- Anh yếu làm sao?
- Bẩm bác, cháu nhức đầu xoàng.
- À, hèn nào chú hỏi thăm người canh cổng hắn nói anh vẫn khỏe mạnh.
Liêm Khê vội chống chế:
- Vâng, vì cháu không muốn đi nằm.
- Anh đã uống thuốc gì chưa?
- Bẩm đã, cháu đã đỡ.
- Chú mua cho anh ít thuốc đây. Thứ này tốt lắm.
Vừa nói ông vừa móc túi lấy đưa Liêm Khê một gói. Liêm Khê cảm động, suýt ứa nước mắt. Nhất là chàng nhận thấy ông không có dáng nghĩ ngợi như Chủ nhật trước và đối với chàng vẫn vui vẻ như thường. Chàng giơ tay đón lấy thuốc và hỏi:
- Bẩm bác, ở nhà có gì lạ không ạ?
- Không, vẫn bình thường.
Rồi chàng vờ như sực nhớ ra:
- À, chị Dung cháu đã khỏi rồi ạ?
Ông Tú mỉm cười gật đầu:
- Rồi, em nó có về nhà. Khỏi từ thứ Ba vừa rồi. Thành thử lần trước anh không gặp em, lần này em lại không gặp anh.
Liêm Khê sượng sùng, khẽ đáp:
- Vâng.
- Em nó hỏi anh có dùng những sách này thì nó gởi vào cho.
Ông đưa Liêm Khê mảnh giấy con. Liêm Khê đáp:
- Cháu chỉ cần mượn quyển Địa dư, mai cháu nhờ người đến lấy.
Rồi chàng hớn hở, nói:
- Nhân tiện cháu gởi bác về cho chị Dung quyển sách mà chị cháu ước ao đọc.
- Ừ, anh đi lấy, chú chờ.
Liêm Khê chạy thực nhanh lên gác, chỗ tủ để sách.
Chàng vui vẻ quá. Chàng thấy ông bà Tú và Lệ Dung vẫn săn sóc đến chàng. Vậy ra không có gì thay đổi như chàng đã tưởng tượng. Chàng đã lầm.
Khi đem sách ra cổng, chàng nói:
- Bẩm bác, đây là một cuốn dã sử, hay lắm.
- Mượn được bao nhiêu lâu?
- Bao giờ chị con đọc xong cũng được, cháu mượn của bạn chứ không phải của nhà trường.
Ông Tú mỉm cười:
- Chú thấy nói anh yếu, cứ sốt ruột, thím giục vào thăm anh từ sáng, nhưng chú cứ bận khách. Bây giờ chú yên tâm rồi. Chú về đây.
Liêm Khê vui sướng quá, muốn lưu ông Tú ở lại, bèn nói:
- Nhân tiện chú vào đây, mời chú đi xem trường.
Chàng dẫn ông Tú thăm buồng ăn, buồng học, khắp cả trên gác lẫn dưới nhà, cùng xung quanh trường.
Ông Tú thích lắm, khen:
- Ăn ở thế này chẳng khác gì ở nhà. Bên trường em Dung cũng vậy.
Rồi ông bảo:
- Thôi chú về cho em ăn cơm, nó còn vào trường. Anh nhắn gì không?
Liêm Khê có nhiều điều nhắn lắm, nhưng không tiện nói với ông Tú, nên đáp:
- Bẩm không.
- Chủ nhật sau ra sớm nhé.
- Vâng.
Nói đoạn, ông ra về. Liêm Khê tiến tới tận cổng. Chàng hớn hở, đến nỗi các bạn phải lấy làm ngạc nhiên. Vừa nửa giờ trước, chàng ủ rũ như con gà phải nước mưa.
Chiều hôm ấy, chàng vui vẻ hơn nữa là tiếp thư bà Cử, nói rằng chưa ngỏ lời gì với ông Tú bà Tú cả.