Phần 2 Đúng Cỡ Chương 8

KIM ĐAN CỦA BÀ NẰM THEO CẶP TRONG CÁI BAO DA, hai que gỗ giống nhau, đặt bên nhau như hai khúc xương cổ tay mỏng manh bọc trong lớp thịt khô già lão. Gỗ và da. Những cổ vật chẳng khác nào manh mối lưu truyền từ thế hệ này đến thế hệ khác, những cái nháy mắt ngây ngô từ tổ tiên bà, những thứ vô hại như sách cho trẻ con và tranh tượng gỗ còn tồn lại sau cuộc nổi loạn và cuộc thanh trừng. Mỗi manh mối đều như một lời ám chỉ nho nhỏ, về một thế giới bên ngoài thế giới của bọn họ, một thế giới có những tòa nhà vươn mình trên mặt đất giống như đám phế tích đổ nát lấp ló bên kia những quả đồi xám vô hồn.

Sau một hồi đắn đo, thị trưởng Jahns chọn lấy một cặp kim đan. Bà luôn chọn lựa cẩn thận, bởi lẽ chọn đúng cỡ kim rất quan trọng. Mũi kim quá nhỏ thì sẽ đan khó, và chiếc áo len thành phẩm sẽ quá chật và bó. Mặt khác, mũi kim quá lớn sẽ cho ra một tấm áo đầy lỗ lớn. Sản phẩm đan ra sẽ bị lỏng lẻo. Người ta sẽ có thể nhìn thấu qua nó.

Sau khi bà đã chọn xong, sau khi khúc xương gỗ đã được lôi ra khỏi cái cổ tay da, Jahns với lấy cuộn sợi bông lớn. Khi cầm vào cái nùi sợi xoắn lại với nhau kia, thật khó mà tin được rằng đôi bàn tay bà sẽ có thể chế ra từ nó một thứ quy củ, một thứ hữu ích. Bà dò tìm đầu sợi bông, nghĩ về quá trình hình thành của mọi thứ. Hiện tại, chiếc áo len của bà chỉ là một mớ rối bù và một ý nghĩ. Lần ngược lại, nó đã từng là những sợi tơ sáng màu của cây bông, bung nở tại các nông trại đất, được hái, làm sạch, và bện thành những sợi dài. Nếu lần lại xa hơn nữa thì các chất cấu thành nên cây bông sẽ khởi nguồn từ những linh hồn đã yên nghỉ bên dưới lớp đất của nó, nuôi dưỡng rễ bằng da của chính mình trong khi không khí bên trên được đốt nóng dưới ánh đèn gieo trồng mạnh mở hết công suất.

Jahns lắc đầu trước cái suy nghĩ đen tối ấy. Càng già thì tâm trí bà càng nhanh nghĩ đến cái chết hơn. Lúc nào cũng vậy, cuối cùng ý niệm về cái chết luôn xuất hiện.

Bà quấn đầu sợi len một cách thuần thục quanh mũi kim và xòe hai ngón tay căng thành mạng hình tam giác. Đầu kim nhảy múa qua hình tam giác kia, gầy sợi len lên kim. Đây là phần yêu thích của bà, công đoạn gầy mũi. Bà thích các khởi đầu. Hàng đan đầu tiên. Một thứ gì đó sinh ra từ hư vô. Bởi vì đôi bàn tay bà biết phải làm gì, bà có thể thoải mái nhìn lên quan sát một trận gió buổi sáng xua từng túm bụi xuống sườn đồi. Hôm nay các đám mây sà xuống thấp trông dậm dọa. Như các bậc phụ huynh lo lắng, chúng bay rà trên những xoáy bụi nhỏ bị gió cuốn, lăn lóc như lũ trẻ con vui cười, xoáy tròn và loang rộng, men theo các trảng đất sụt và thung lũng, tiến về phía một cái rãnh lớn nơi hai quả đồi đâm vào nhau và chập thành một. Đến đây, Jahns nhìn các đám bụi táp vào một cặp xác chết, và thế là cặp bụi song sinh nô giỡn tan biến thành những hồn ma, những đứa trẻ nghịch ngợm rắn chắc một lần nữa trở thành những giấc mộng và làn sương rải rác.

Thị trưởng Jahns ngả người vào chiếc ghế nhựa bạc màu và nhìn ngắm những gợn gió đỏng đảnh nô đùa trên khắp thế giới gớm guốc bên ngoài. Đôi bàn tay bà biến cuộn len thành những hàng len đan, chỉ cần thỉnh thoảng liếc nhìn để định chỗ. Bụi thường xuyên bay từng lớp về phía cảm biến của tháp giống mỗi lớp đều khiến bà co rúm người lại như thể sắp sửa bị một cú đòn giáng xuống. Nhìn bụi bẩn gây nhòe ập đến tấn công chẳng bao giờ dễ chịu cả, nhưng nhói lòng nhất luôn là vào hôm vừa có người đi lau chùi. Mỗi một hạt bụi phủ lên các ống kính mờ đục là một hành vi xâm hại, một kẻ nhơ bẩn chạm vào một thứ trinh nguyên. Jahns vẫn nhớ cái cảm giác ấy. Và sáu mươi năm sau, đôi khi bà tự hỏi có phải lớp bụi bẩn phủ nhòe các ống kính kia, có phải những mạng người hy sinh để giữ chúng sạch sẽ kia còn khiến cho mình cảm thấy đau đớn hơn không.

“Thưa thị trưởng?”

Thị trưởng Jahns rời mắt khỏi khung cảnh những ngọn đồi chết ôm ấp anh cảnh sát trưởng mới mất gần đây. Bà quay lại thì thấy phó cảnh sát Marnes đang đứng bên cạnh mình.

“Sao đó, Marnes?”

“Bà yêu cầu mấy thứ này.”

Marnes đặt ba tập hồ sơ lên bàn nhà ăn và đẩy về phía bà qua những mẫu vụn thức ăn và vết nước trái cây còn sót lại sau tiệc mừng cuộc lau chùi đêm qua. Jahns đặt đồ đan xuống và miễn cưỡng đưa tay cầm lấy hồ sơ. Điều bà thực sự muốn là được yên thân thêm một lúc nữa, ngắm nhìn những hàng mũi đan trở thành một thứ gì đó. Bà muốn tận hưởng sự bình yên và tĩnh lặng của khung cảnh bình minh vẹn toàn này trước khi bụi bẩn và tháng năm làm nó trở nên tù mù, trước khi những cư dân còn lại tại tầng trên tháp giống thức giấc, rửa sạch giấc ngủ đêm qua trên mặt cùng những vết ố trên lương tâm mình, lên đây ngồi ghế nhựa túm tụm xung quanh bà và tận hưởng cảnh vật.

Nhưng nhiệm vụ kêu gọi bà: bà tự nguyện làm thị trưởng, và tháp giống cần một cảnh sát trưởng. Thế là Jahns gạt bỏ các ham muốn cùng ước mong cá nhân sang bên và đặt hồ sơ vào lòng. Bà vuốt ve bìa tập hồ sơ đầu tiên, nhìn xuống tay mình với ánh mắt pha trộn giữa đau đớn và cam chịu. Mu bàn tay bà trông khô và nhăn nheo chẳng kém gì những tờ giấy tái chế tòi ra từ tập hồ sơ. Bà liếc nhìn phó cảnh sát Marnes. Bộ ria mép bạc của ông điểm xuyết đôi ba chỗ đen. Bà nhớ hồi hai sắc màu ấy còn nghịch đảo, hồi thân hình ông mảnh mai dẻo dai vì sức sống và tuổi trẻ chứ không phải hốc hác yếu đuối. Ông vẫn còn điển trai, nhưng đó chỉ là vì bà đã quen ông từ rất lâu, chỉ bởi vì cặp mắt già nua của bà còn nhớ.

“Ông biết đấy,” bà bảo Marnes, “lần này chúng ta có thể làm theo kiểu khác. Ông có thể để tôi thăng chức cho ông lên làm cảnh sát trưởng, thuê cho ông một phó cảnh sát, và làm việc này cho tử tế.”

Marnes bật cười. “Tôi làm phó cảnh sát gần lâu bằng bà làm thị trưởng rồi đấy, thưa bà. Tôi chỉ chờ ngày được làm một cái thây thôi, còn không chẳng muốn đổi sang làm gì khác đâu.”

Jahns gật đầu. Một trong những điểm bà thích ở Marnes là cái ông này suy nghĩ đen tối đến mức ở bên ông suy nghĩ của bà trở nên sáng hẳn ra. “Tôi e rằng ngày ấy đang nhanh chóng lại gần cả hai chúng ta,” bà nói.

“Quả đúng vậy. Tôi chẳng bao giờ nghĩ mình sẽ sống dai hơn nhiều người đến thế. Hiển nhiên tôi không cho rằng mình sẽ sống dai hơn bà.” Marnes vuốt ria và nhìn ngắm khung cảnh bên ngoài. Jahns mỉm cười với ông, mở tập hồ sơ trên cùng và nghiên cứu tiểu sử người đầu tiên.

“Ba ứng cử viên tử tế tất cả,” Marnes nói. “Đúng như những gì bà yêu cầu. Tôi rất sẵn lòng làm việc cùng bất cứ ai trong số bọn họ. Juliette là lựa chọn số một của tôi, tôi nghĩ là tập hồ sơ ở giữa đấy. Làm việc dưới chỗ bộ phận Cơ Khí. Không hay lên trên này, nhưng tôi và Holston...” Marnes ngưng lại và hắng giọng.

Jahns liếc nhìn và thấy ánh mắt ông phó cảnh sát đã nhích về phía cái rãnh sẫm màu trên đồi. Ông giơ một nắm tay xương xẩu lên che miệng và giả vờ ho.

“Cho tôi xin lỗi,” ông nói. “Như tôi đang nói dở ban nãy, cảnh sát trưởng và tôi phải giải quyết một ca tử vong dưới đó cách đây vài năm. Cái cô Juliette này - mà hình như cô ta thích được gọi là Jules hơn - là một người rất cừ khôi. Sắc sảo vô cùng. Giúp đỡ được rất nhiều trong vụ đó, giỏi phát hiện tiểu tiết, giỏi đối nhân xử thế, biết mềm mỏng ngoại giao nhưng vẫn rắn, không thiếu tố chất gì. Tôi không nghĩ cô ta hay lên quá tầng tám mươi đâu. Dân dưới sâu chuẩn nòi, và kể cũng lâu rồi chúng ta chưa dùng ai như thế.”

Jahns giở lướt tập hồ sơ của Juliette, kiểm tra gia phả của cô, lịch sử phiếu phép của cô, mức lương tính theo tem xu hiện tại của cô. Cô được đánh giá là một quản đốc ca thành tích tốt. Chưa từng tham gia quay số.

“Chưa kết hôn bao giờ à?” Jahns hỏi.

“Chưa. Tính tình hơi đàn ông một chút. Múa cờ lê thành thần, bà hiểu chứ? Chúng tôi ở dưới đó một tuần, đã chứng kiến đám đàn ông mến cô ta thế nào. Cô ta muốn nhắm ai cũng được hết nhưng lại quyết định không làm vậy. Mẫu người để lại ấn tượng sâu đậm nhưng thích độc hành.”

“Cô ta có vẻ đã để lại cho ông ấn tượng sâu đậm rồi đấy,” Jahns nói, và vừa mở miệng xong là hối tiếc luôn. Bà ghét cái tông giọng ghen tuông của mình.

Marnes đổi trọng tâm sang bên chân kia. “À thì, bà biết tính tôi mà, thưa thị trưởng. Tôi luôn áng chừng sẵn năng lực của các ứng viên. Không từ bất cứ thủ đoạn nào để tránh bị thăng chức.”

Jahns mỉm cười. “Còn hai người kia thì sao?” Bà kiểm tra tên tuổi họ, tự hỏi liệu tuyển dân dưới sâu có phải ý hay không. Hoặc có thể chỉ lo lắng rằng Marnes đang lên cơn cảm nắng. Bà nhận ra cái tên ở tập hồ sơ trên cùng. Peter Billings. Cậu ta làm việc trong bộ phận Tư Pháp dưới đây vài tầng, giữ cương vị một nhân viên bàn giấy hoặc cái bóng đeo của thẩm phán gì đó.

“Nói thật nhé, thưa thị trưởng? Họ chỉ được độn vào để trông có vẻ công bằng thôi. Như tôi đã nói đấy, tôi sẽ làm viêc được với họ, nhưng tôi tin Jules là người hợp nhất. Đã lâu rồi chúng ta chưa có một nữ cảnh sát trưởng. Lựa chọn này sẽ được lòng dân lắm đấy, sắp sửa có bầu cử thị trưởng rồi mà.”

“Đó sẽ không phải lý do để chúng ta đưa ra lựa chọn,” Jahns nói. “Người mà ta quyết định chọn chắc sẽ còn giữ ghế sau khi chúng ta đã mồ yên mả đẹp rất lâu đấy...” Bà ngăn mình lại vì vừa nhớ mình từng nói tương tự về Holston, hồi anh được chọn.

Jahns gấp tập hồ sơ lại và lại nhìn về phía màn hình tường. Một cơn lốc xoáy nhỏ đã hình thành dưới chân đồi, lớp bụi tụ lại bị điên cuồng quất lên, tụ thành hình khối. Cơn lốc bé con ấy dần tụ lực, phồng lên thành một hình nón lớn hơn, quay vù vù trên chân chóp đong đưa, hệt như con quay của bọn trẻ con, trong khi lao về phía cảm biến bấy giờ đang lấp lánh dưới ánh sáng nhợt nhạt của một bình minh trong trẻo.

“Tôi nghĩ chúng ta nên đi gặp cô ta,” cuối cùng Jahns cũng nói. Bà để nguyên chỗ hồ sơ trong lòng, đưa những ngón tay như giấy da cuộn mân mê các mép thô của mớ giấy thủ công.

“Thị trưởng à? Tôi muốn cho gọi cô ta lên đây hơn. Phỏng vấn trong văn phòng của bà như thường lệ. Đường xuống chỗ cô ta xa lắm, và đường lên thậm chí còn dài dằng dặc hơn.”

“Tôi đánh giá cao sự quan tâm của ông, phó cảnh sát à, thật lòng đấy. Nhưng cũng đã lâu rồi tôi chưa xuống quá tầng thứ bốn mươi. Tôi không thể lôi đầu gối của mình ra bao biện cho việc không xuống thăm người dân của mình được...” Bà thị trưởng dừng lại. Trận lốc xoáy bụi chao đảo, chuyển hướng, và tiến thẳng về phía bọn họ. Nó mỗi lúc một lớn dần - ống kính góc rộng làm nó biến dạng, trở thành một con quái vật lớn hơn và hung dữ hơn bản chất thật của nó - và rồi nó ập qua bộ cảm biến, khiến toàn bộ khu nhà ăn thoáng chìm trong bóng tối cho đến khi trận bão đi qua, rút khỏi màn hình trong phòng giải trí và bỏ lại đằng sau một cảnh quan bấy giờ đã bị một lớp màng bẩn mỏng manh làm ô uế.

“Lũ chết giẫm,” phó cảnh sát Marnes nghiến răng nói. Lớp da cũ trên bao súng ông đeo kêu lên kin kít khi ông đặt tay lên báng súng, và Jahns mường tượng cảnh ông phó cảnh sát già đứng ngoài mảnh đất kia, vừa guồng đôi chân gầy gò đuổi theo ngọn gió vừa nã đạn vào đám mây bụi đang dần tan biến.

Hai người bọn họ im lặng ngồi một lúc, nhìn ngắm thiệt hại bụi gây ra. Cuối cùng, Jahns lên tiếng.

“Chuyến đi này sẽ không dính dáng gì đến cuộc bầu cử cả, Marnes ạ. Nó cũng sẽ không nhằm mục đích kiếm phiếu bầu. Cứ như tôi thấy, tôi sẽ lại chẳng có đối thủ như mấy lần trước. Thế nên chúng ta sẽ không làm rùm beng chuyện này, và chúng ta sẽ đi thật gọn nhẹ và kín đáo. Tôi muốn thấy người dân của mình, chứ không phải trình diện cho họ thấy.” Bà quay sang nhìn ông, nhận thấy ông hiện đang quan sát mình. “Đây là mong muốn của cá nhân tôi, Marnes. Một chuyến đi chơi.”

Bà quay lại nhìn khung cảnh kia.

“Đôi khi... đôi khi tôi cứ nghĩ mình đã ở trên này quá lâu. Cả hai người chúng ta. Tôi nghĩ chúng ta đã ở quá lâu rồi... ”

Tiếng chân buổi sáng vang vọng trên cầu thang xoắn khiến bà dừng lại, và cả hai người bọn họ quay về phía âm thanh của cuộc sống, âm thanh của một ngày mới. Và bà biết đã đến lúc bắt đầu gạt bỏ hình ảnh những thứ chết chóc ra khỏi tâm trí mình. Hoặc ít nhất tạm chôn vùi chúng một thời gian.

“Ông và tôi sẽ xuống dưới đó và đo lường kích cỡ cái cô nàng Juliette này. Bởi vì đôi khi, ngồi đây, nhìn xem cuộc đời đã buộc chúng ta phải làm những gì... tôi nhói lòng lắm, Marnes à. Như có cây kim xuyên thấu tâm can.”

Sau khi ăn sáng xong, họ gặp nhau ở văn phòng cũ của Holston. Đã một ngày trôi qua, nhưng Jahns vẫn nghĩ nó là văn phòng của anh. Hãy còn quá sớm để bà thay đổi cách nghĩ của mình về căn phòng này. Bà đứng đằng sau chiếc bàn đôi cùng các tủ hồ sơ cũ và nhìn vào phòng giam trống không trong khi phó cảnh sát Marnes căn dặn nốt Terry, một nhân viên an ninh lực lưỡng ở bộ phận IT vẫn thường xuyên trông nom mọi việc mỗi khi Marnes và Holston phải đi giải quyết vụ việc gì đó. Nghiêm túc đứng đằng sau Terry là Marcha, một cô thiếu nữ với mái tóc đen và cặp mắt sáng, hiện đang học việc ở IT. Cô là bóng đeo của Terry; khoảng phân nửa nhân viên trong tháp giống đều có bóng đeo. Những thiếu niên đâu đâu cũng thấy này nằm trong khoảng từ mười hai cho đến hai mươi tuổi, chẳng khác nào những miếng bọt biển hấp thụ các bài học và kỹ thuật cần thiết để giữ cho tháp giống tiếp tục hoạt động được trong vòng ít nhất một thế hệ nữa.

Phó cảnh sát Marnes nhắc lại với Terry rằng mọi người có thể sẽ trở nên nhộn nhạo sau một đợt lau chùi. Một khi căng thẳng được giải tỏa, con người ta sẽ có xu hướng trở nên hơi thoải mái quá. Họ sẽ nghĩ rằng mình có thể muốn làm gì thì làm, trong vòng ít nhất vài tháng.

Lời cảnh báo ấy thực ra hơi thừa - âm thanh của cuộc vui chơi trác táng trong căn phòng kế bên đã vọng vào qua cánh cửa đóng kín. Phần lớn các cư dân ở bốn mươi tầng trên cùng đều đã tụ hết vào trong nhà ăn và phòng giải trí. Hàng trăm người nữa từ các tầng giữa và tầng dưới sâu sẽ lần lượt leo lên trong suốt ngày hôm nay, xin được nghỉ làm và giao nộp tem nghỉ phép chỉ để nhìn ngắm khung cảnh thế giới bên ngoài khá sạch sẽ. Đối với nhiều người, đây là một chuyến hành hương. Một số người chỉ mấy năm mới lên một lần, đứng vơ vẩn một giờ đồng hồ và lẩm bẩm rằng nó trông vẫn y hệt như họ nhớ, sau đó xua con cái họ xuống cầu thang trước mình, chen chúc qua đám đông đang lên.

Terry được trao chìa khóa và một phù hiệu tạm thời. Marnes kiểm tra pin trong bộ đàm mang theo, đảm bảo bộ đàm ở văn phòng đã được vặn to tiếng, và kiểm tra súng. Ông bắt tay Terry và chúc anh ta may mắn. Jahns cảm thấy đã sắp đến lúc lên đường, thế là bà quay đi khỏi buồng giam trống rỗng. Bà chào tạm biệt Terry, gật đầu với Marcha, và theo Marnes ra khỏi cửa.

“Ông có yên tâm khi rời khỏi đây ngay sau một đợt lau chùi không?” bà hỏi lúc họ bước vào trong nhà ăn. Bà biết đêm hôm nay mọi thứ sẽ trở nên ồn ã, và đám đông sẽ căng thẳng. Giờ có vẻ không phải lúc thích hợp để bắt ông đi giúp bà một công việc hết sức ích kỷ.

“Bà không đùa chứ? Tôi cần làm thế. Tôi cần đi.” Ông liếc nhìn về phía màn hình tường, bấy giờ đang bị đám đông che khuất. “Tôi vẫn không thể hiểu nổi suy nghĩ của Holston, không thể đoán được tại sao cậu ta không bao giờ đem những suy tư chất chứa trong đầu nói với tôi. Có thể lúc chúng ta quay trở lên, tôi sẽ không còn cảm thấy sự hiện diện của cậu ta trong văn phòng nữa, bởi vì bây giờ tôi gần như còn không thở nổi khi vào trong đó.”

Jahns nghĩ về điều ấy trong lúc họ len qua khu nhà ăn đông đúc. Các cốc nhựa sóng sánh đựng một hỗn hợp nước ép trái cây, và bà ngửi thấy cái mùi cay nồng của rượu ủ bồn phảng phât trong không khí, nhưng bỏ qua. Mọi người chúc bà may mắn, dặn bà hãy cẩn thận, hứa sẽ bỏ phiếu. Tin tức về chuyến đi của họ đã rò rỉ ra ngoài còn nhanh hơn món nước hoa quả trộn rượu lậu kia, mặc dù họ gần như chẳng cho ai biết. Hầu hết đều tưởng rằng đây là một chuyến đi vận động. Một chiến dịch tái tranh cử. Các cư dân trẻ tuổi của tháp giống, những người chỉ nhớ cảnh sát trưởng là Holston, bấy giờ đã chào Marnes và gọi ông bằng cái chức vị danh dự đó. Bất cứ ai mắt có nếp nhăn đều biết không nên làm vậy. Họ gật đầu chào hai vị chức sắc đang băng qua nhà ăn và thầm chúc họ may mắn theo một kiểu khác. Hãy giúp chúng ta tiếp tục tồn tại, ánh mắt họ nói. Hãy giúp cho con cái tôi sống được lâu như tôi. Đừng để mọi thứ sụp đổ, chưa phải bây giờ.

Jahns luôn sống dưới áp lực nặng nề ấy, một khối nặng không chỉ làm mình đầu gối bà nhũn xuống. Bà giữ im lặng khi đi ra cầu thang trung tâm. Một vài người kêu gọi bà phát biểu, nhưng những giọng nói lẻ tẻ ấy không được ủng hộ. Bà nhẹ cả người khi thấy không ai đồng thanh hô tên bà. Bà biết nói gì đây? Rằng bà không biết tại sao tất cả vẫn còn trụ lại được ư? Rằng bà thậm chí còn không hiểu việc đan len của chính mình, không hiểu nổi tại sao nếu ta xâu từng mũi một, và nếu xâu chuẩn, thì mọi chuyện sẽ xuôi chèo mát mái ư? Liệu bà có bảo với họ rằng chỉ cần cắt đúng một phát là tất cả sẽ bung ra hết không? Chỉ một nhát cắt, là ta có thể kéo liên hồi tới khi chiếc áo biến thành một đống rối nùi. Họ thực sự mong đợi bà sẽ hiểu hết ư, trong khi bà chỉ đơn thuần tuân thủ luật lệ, và bằng cách nào đó mọi thứ tiếp tục hoạt động, hết năm này đến năm khác và năm khác nữa?

Bởi vì bà không hiểu thứ gì giữ cho tất cả còn trụ lại. Và bà không hiểu tâm trạng của họ, không hiểu lễ ăn mừng này. Có phải họ nhậu nhẹt và la ó bởi vì họ được an toàn không? Bởi vì họ đã được trời tha, thoát được số kiếp lau chùi không? Người dân của bà hò reo vui sướng trong khi một người tử tế, bạn bà, người cộng sự giúp bà giữ cho họ tiếp tục được sống khỏe mạnh, nằm chết trên một ngọn đồi bên cạnh vợ mình. Nếu bà có phát biểu một bài, và nếu bài phát biểu ấy không chứa đầy những điều cấm kỵ, nó sẽ như thế này: rằng không hề có ai tốt hơn hai người đã tự nguyện đi lau chùi kia, và nếu thế thì những người còn lại là như thế nào đây?

Giờ không phải lúc phát biểu. Hoặc nhậu nhẹt. Hoặc chơi bời. Giờ là lúc cần im lặng suy ngẫm, và đó là một trong những lý do Jahns biết mình cần đi khỏi đây. Mọi thứ đã thay đổi. Không phải thay đổi theo từng ngày, mà là theo từng năm dài. Bà biết rõ điều ấy hơn phần lớn những người khác. Có khi bà McNeil già ở dưới bộ phận Vật Tư cũng biết, có thể lường trước việc ấy. Phải sống rất lâu thì mới biết chắc được một chuyện như vậy, nhưng giờ thì bà đã biết rồi. Và khi thời gian trôi qua, khiến thế giới của bà chuyển biến mỗi lúc một nhanh, hơn mức bà có thể bắt kịp, thị trưởng Jahns biết rằng chẳng bao lâu nữa nó sẽ bỏ mặc hẳn bà lại đằng sau. Và điều bà sợ nhất, không nói ra nhưng ngày nào cũng tới day dứt trong bà, là thế giới này của họ chắc sẽ chẳng lê lết được thêm mấy bước nếu không có bà.