Chương 4 (4) BÍ QUYẾT CHO CUỘC SỐNG HÔN NHẬT NGỌT NGÀO

Mỗi khi đến thăm nhà của một người sống tối giản, nói chuyện với họ trong căn phòng trống là tôi có thể nói chuyện quên cả thời gian. Đó là vì chúng tôi đều tập trung nói chuyện. Trong cuộc sống hiện đại ngày nay, ta thường bắt gặp cảnh hai người ngồi hai bên bàn, mỗi người đều dùng điện thoại của mình, có thể là chơi trò chơi hay xem mạng xã hội của bạn bè…Nhưng cuộc nói chuyện của người sống tối giản lại hoàn toàn ngược lại. Nếu bạn hoàn toàn tập trung vào đối phương trong lúc nói chuyện thì mối quan hệ của hai người sẽ thay đổi rất nhiều.

Bí quyết cho cuộc hôn nhân chính là “hai vợ chồng chia sẻ với nhau thật nhiều.” Theo một điều tra cho thấy, so với các cặp vợ chồng không hay nói chuyện với nhau, các cặp đôi hay nói chuyện với nhau sẽ nói nhiều hơn năm tiếng một tuần. Nếu hai vợ chồng quá bận rộn với công việc, hay cãi nhau về tài sản, tự giam mình trong phòng thì thời gian nói chuyện sẽ rút ngắn đi rất nhiều.

BẤT CỨ AI CŨNG CHỈ ĐƠN THUẦN LÀ “CON NGƯỜI “THÔI

Có lẽ sau khi bắt đầu cuộc sống với ít đồ đạc, tôi đã thay đổi nhận thức về con người. Tôi chỉ đơn thuần là một “con người,” không mang theo đồ đạc gì cả, mặc quần áo bình thường và đi loanh quoanh đây đó. Hình ảnh “con người” này cũng không khác gì với con vịt, con rùa bơi trong ao, trong hồ kia vậy.

Từ việc coi bản thân chỉ đơn thuần là con người, cách nhìn nhận về người khác trong tôi cũng thay đổi. Tôi không còn thấy ghen tị với tiền bạc, vật chất, tài năng của người khác và cũng không còn coi thường những người không có những thứ đấy.

Bây giờ, dù có gặp một người giàu có, tài năng sáng chói đi nữa thì tôi cũng không còn thấy tự ti về bản thân mình. Hoặc khi gặp một người không có gì cả, tôi cũng sẽ không chỉ trích họ không biết cố gắng như trước kia nữa. Người có nhiều thứ không có nghĩa là người vĩ đại, người không có gì cả không có nghĩa là kẻ tầm thường. Tôi chỉ thấy đơn giản họ là con người mà thôi. Chính vì nghĩ như vậy nên quan hệ của tôi với mọi người dường như cũng có sự thay đổi.

Tôi đã xóa bỏ suy nghĩ về việc phân biệt người giàu hay người nghèo, tôi coi mọi người như nhau. Và tôi cũng chẳng có gì phải xấu hổ về bản thân mình cả

NẾU CÓ 100 NGƯỜI BẠN, BẠN SẼ THẾ NÀO?

Tôi đã nghe câu chuyện này từ một đồng nghiệp trong công ty. Có một anh chàng rất thân thiện, nhiệt tình, vui tính, hấp dẫn với chị em. Khi anh ta tổ chức tiệc sinh nhật thì có 100 người đến chúc mừng. Vì anh này thích rượu vang nên nghe nói mỗi người đều mang theo một chai rượu vang đến chúc mừng.

Lúc mới nghe câu chuyện này, tôi – một kẻ chẳng có mấy bạn bè, đã rất ghen tị với anh ta. Thường thì khi tổ chức tiệc sinh nhật, những ai quý mến mình sẽ đến chúc mừng mình. Nếu có ngần đấy bạn như anh ta, có lẽ tôi sẽ không cảm thấy cô đơn, những lúc khó khăn vất vả cũng sẽ có nhiều người giúp đỡ.

Tuy nhiên, có lẽ anh chàng đó cứ ba ngày sẽ phải đi dự tiệc sinh nhật một lần. Nếu bạn có 100 người bạn, mỗi người đều tổ chức sinh nhật, và bạn lại yêu quý tất cả mọi người, vậy thì trung bình cứ ba ngày bạn sẽ phải đi một bữa tiệc sinh nhật.

QUAN HỆ BẠN BÈ TỐI GIẢN CŨNG THẬT TUYỆT

Có một câu nói như sau về bạn bè: Con số kỳ diệu cho bạn bè hay đồng nghiệp là ba người. Nếu bạn có ba người bạn thân thiết, hiểu rõ về nhau thì dù mỗi cuối tuần bạn chỉ gặp một người, bạn cũng có một tháng vui vẻ rồi.

Giữ các mối quan hệ bạn bè thân thiết ở mức tối giản như vậy cũng là một điều thật tuyệt. Ngược lại, nếu bạn có nhiều bạn bè cũng có nghĩa là bạn có nhiều mối quan hệ, nhưng bạn sẽ chẳng thể hết mình với tất cả những người đó được. Và cái cuối cùng bạn nhận được cũng chỉ hời hợt như cái bạn cho đi mà thôi. Mỗi người sống tối giản đều có ít đồ đạc, nhưng họ luôn trân trọng từng thứ một. Chính vì vaayh, họ luôn cảm thấy hạnh phúc, mỹ mãn với những gì mình đang có. Ít đồ không có nghĩa là ít mãn nguyện.

Như tôi đã nói ở trên, có nhiều bạn sẽ làm bạn thấy hãnh diện, nhưng bạn sẽ không thể hết lòng với tất cả mọi người. Nếu bạn có những người bạn mà không thể chia sẻ những suy nghĩ của mình, hãy dừng mối quan hệ đó lại. Cũng giống như việc vứt thử đồ đạc đi vậy. Nếu món đồ đó thực sự quan trọng, bạn sẽ lại cần nó và lại có nó. Tương tự như vậy, nếu người đó thực sự quan trọng, bạn chắc chắn sẽ có cách nối lại quan hệ với họ.

NHỮNG ĐIỀU MÀ BỘ PHIM INTO THE WILD ĐÃ DẬY TÔI

Có một bộ phim tên là Into the wild. Bộ phim dựa trên một câu chuyện có thật về một chàng trai tên là Chris McCandless được sinh ra trong một gia đình giàu có, tốt nghiệp đại học với thành tích xuất sắc. Tuy nhiên anh đã từ bỏ mọi thứ, cắt đứt tất cả các mối quan hệ và một mình sống giữa thiên nhiêu ở Alaska. Kết thục phim chính là cái chết bi thảm của nhân vật hính, và thông điệp cuối cùng bộ phim để lại là: Hanh phúc chỉ có thực khi được sẻ chia. Và điều mà Chris McCandless đã dạy tôi đó là: dù bạn có thể bỏ lại đằng sau tiền bạc, vật chất thì bạn cũng không thể sống một mình được.

BÍ QUYẾT CỦA NGÔI LÀNG THỌ NHẤT THẾ GIỚI

Chris McCandless đã từng chỉ ra rằng điều quan trọng để cảm nhận hạnh phúc chính là có những mối quan hệ để bạn sẻ chia hạnh phúc. Và người càng hạnh phúc sẽ càng sống lâu. Nhà tâm lý học Ed Diener đã rút ra kết luận từ các nghiên cứu của mình: Những người cảm thấy thực sự hạnh phúc có thể sống lâu hơn 9,4 năm.

Ở Italia có một hòn đảo xinh đẹp tên là Sardinia. Tại đây, cứ bốn nghìn người lại có một người trên trăm tuổi, tỉ lệ này gấp 2,5 lần tỉ lệ trung bình của thế giới. Tại hòn đảo này có một ngôi làng được kỉ lục Guinness xác nhận có chín người anh em thọ nhất thế giới đang sống cùng trong một làng.

Tại ngôi làng này, mọi người hầu hết đều là họ hàng với nhau, biết nhau và sống cuộc sống yên bình. Anh chị em, họ hàng thân thích sống gần nhau, hỗ trợ nhau và cho cả mọi người trong làng. Cuộc sống tràn ngập tình thương ấy đã góp phần kéo dài tuổi thọ của con người nơi đây.

Tại Okinawa, ngôi làng nổi tiếng vì tuổi thọ cao của Nhật Bản cũng vậy. Tất cả những người bạn gặp có thể đều là anh em của nhau. Người lớn tuổi thì trông những đứa trẻ hàng xóm, con người sống trong những mối quan hệ phong phú và cuộc sống tràn ngập yêu thương.

Con người càng hạnh phúc lại càng sống lâu. Khi điều tra về những người sống lâu, kết quả cho thấy tất cả họ đều có những mối quan hệ rất tốt đẹp. Tất nhiên là không phải đến mức 100 người như tôi đã đề cập ở trên. Cũng có những người không lập gia đình. Nhưng họ rất thân thiết với hàng xóm, gần gũi với mọi người. Và đây là điều không thể thiếu trong hạnh phúc.

NEURON PHẢN CHIẾU (MIRROR NEURON), TẾ BÀO ĐỒNG CẢM.

Mahatma Gandhi người theo thuyết vô sản đã nói: Thay vì sắm thứ nọ đồ kia để bản thân vui vẻ một mình thì cống hiến cho mọi người sẽ làm cuộc sống của bạn giàu có hơn.

Dù tôi không thể dành cả đời để đấu tranh vì người khác như Mahatma Gandhi nhưng tôi cũng thấy hạnh phúc khi làm được điều gì đó cho mọi người. Khi làm một việc gì đó cho người khác, tôi được họ trao tặng một nụ cười. Và khi nhìn thấy nụ cười ấy tôi cảm thấy thật hạnh phúc. Tại sao lại như vậy?

Việc giúp đỡ người khác khiến mình thấy hạnh phúc đã được giải thích một cách khoa học. Có một loại tế bào thần kinh tên là neuron phản chiếu. Dưới tác động của tế bào thần kinh này, chỉ cần bạn thấy ai đó bị thương hay bị ngã, bạn cũng sẽ có cảm giác đau. Hay nói cách khác, cơ chế hoạt động của tế bào này là cho bạn có cảm giác giống với cảm giác của ai đó mà bạn thấy.

Cảm giác bị cuốn hút khi đọc truyện, xem phim, xem hoạt hình…mà chúng ta hay gọi là nghiện phim, nghiện truyện…cũng do tác động của tế bào này gây ra. Nếu nhân vật chính đau khổ, bạn cũng cảm thấy đau khổ, hay câu chuyện có hậu, bạn cũng sẽ hạnh phúc theo. Tương tự như vậy, khi nhìn thấy nụ cười trên gương mặt những người mà mình giúp đỡ, dưới tác động của tế bào neuron phản chiếu, bạn cũng sẽ thấy thật hạnh phúc.

CHẾ ĐỘ “THÂN THIỆN” MẶC ĐỊNH

Ngời neuron phản chiếu, còn có những cơ chế khác khiến chúng ta thấy đồng cảm với mọi người.

Ví dụ, khi nhìn thấy cảnh mọi người giúp đỡ một đứa bé bị lũ cuốn trên sông, nhiều người cảm thấy nghẹn ngào…Những người rơi nước mắt đấy không có nghĩa là những người đa sầu đa cảm. Khi nhìn thấy cảnh cứu hộ trên sông, trong não bạn sẽ sản sinh ra endorphin. Endorphin là một chất dẫn trền thần kinh trong não có tác dụng tạo cảm xúc tích cực, cải thiện tâm trạng. Chỉ cần nhìn thấy hành động giúp đỡ người khác, dưới tác dụng của chất này, bạn sẽ cảm thấy hạnh phúc. Tất nhiên không chỉ có nhìn mà khi bạn trực tiếp giúp đỡ người khác cũng vậy. Nhường ghế trên xe buýt cho người già và phụ nữ có thai, trả lại đồ làm rơi cho người đi phía trước…chỉ với những hành động nhỏ đó, bạn cũng sẽ thấy thật vui vẻ. Chắc hẳn ai cũng hiểu được cảm giác này.

Nguyên nhân là khi đó, các chất endorphin tạo cảm giác hạnh phúc được sản sinh.

Nói tóm lại, trong mỗi con người có cài đặt sẵn một chế độ tạo cảm giác hạnh phúc khi giúp đỡ hay đồng cảm với người khác. Con người là loại động vật biết tổ chức xã hội. Bởi vậy, con người được hình thành theo phản xạ cảm thấy hạnh phúc khi làm gì đó cho mọi người. Nếu nói như vậy thì việc phân biệt giữa người tốt và kẻ đạo đức giả dường như không còn ý nghĩa gì nữa. Bởi khi bạn làm việc gì cho ai đó, tựu chung lại cũng vì chính bạn. Mà cho dù bạn có vì chính bạn thì thực tế vẫn là bạn làm gì đó cho mọi người. Bởi vậy, thật khó để có thể phân biệt được chúng.

Nếu bạn có ít đồ đạc thì ngay cả mối quan hệ với mọi người cũng sẽ thay đổi. Nhưng dù bạn có ít đồ hơn thì cơ chế hạnh phúc vẫn nguyên như vậy.

TẬN HƯỞNG HIỆN TẠI

“Dù có nói gì đi chăng nữa thì việc phân biệt quá khứ, hiện tại và tương lại cũng chỉ là ảo tưởng mà thôi.”

- Albert Einstein

TƯƠNG LAI LÀ THỨ KHÔNG THỂ NGHĨ ĐẾN

Tôi đã vứt rất nhiều đồ đạc của mình. Kẻ cả những món đồ mà “một lúc nào đó” tôi sẽ dùng đến. Và một điều kì lạ đã xảy ra, đó là tôi không nghĩ ngợi gì về những việc trong tương lai của mình nữa. Giống như cánh cửa mang tên tương lai đã hạ xuống vậy, dù tôi có muốn nghĩ đến nó thế nào đi nữa, tôi cũng không thể nào nghĩ được gì ca. Tại sao lại như vậy? Tôi chỉ vứt bớt đồ đi thôi mà.

Tình trạng này trái ngược hoàn toàn với tôi trước đây. Lúc trước, tôi thường lo lắng cho tương lai của mình. Tôi chọn công việc trong nhà xuất bản, một ngành công nghiệp già cỗi. Dù là một biên tập viên, nhưng hầu như tôi cũng chẳng làm được gì mấy. Phạm vi công việc của tôi rất bó hẹp. Và chỉ cần một chút biến động thôi là tôi có thể bị đuổi việc bất cứ lúc nào. Mà năm nay tôi cũng 35 tuổi rồi, chuyển việc lúc này thì cũng hơi khó. Không vợ con, không bạn bè thân thiết, có lẽ chờ đợi tôi chỉ có cái chết trong cô độc mà thôi…Tôi đã từng có những suy nghĩ như vậy về tương lai mờ mịt của mình.

ĐỪNG RỬA NHỮNG CHIẾC ĐĨA CHƯA BỊ BẨN

Trong cuốn Quẳng gánh lo đi và vui sống của Dale Carnegie, tôi tâm đắc nhất với câu nói: Đừng rửa những chiếc đĩa chưa bị bẩn.

Số bát đĩa phải rửa trong hôm nay chỉ là số bát đĩa trong một ngày. Nhưng nếu nghĩ đến cả sô bát đĩa của ngày mai, ngày kia hay trong một năm liền thì bất cứ ai cũng cảm thấy lo lắng khi phải làm công việc này, thậm chí đến phần bát đĩa trong ngày cũng không thể làm hết được. Tương tự như vậy, chuyện thất nghiệp trong tương lai, kết hôn, sinh con, bệnh tật, già yếu và cái chết, đó chính là những chiếc đĩa bẩn của tương lai.

Sau khi bắt đầu cuộc sống tối giản, tôi đã học được bài học lớn. Đó là với những món đồ mà “một lúc nào đó” mới cần đến nó thì đến lúc đấy chúng ta mới nên mua nó về. Còn hiện tại, bạn cứ tạm vứt nó đi cũng được.

Trong tương lai, có thể tôi sẽ thất nghiệp, cũng có thể tôi sẽ chết trong cô quạnh, Nhung tôi đã nhận ra là đến khi nào thất nghiệp, hoặc đến khi cuối đời, tôi mới nên lo lắng như vậy. Einstein đã nói: Tại sao bạn lại gánh hết trách nhiệm lên người mình? Đến lúc cần thiết, tự khắc sẽ có người đứng ra đảm nhận, như vậy chẳng phải tốt hơn sao?

Bạn chỉ nên lo lắng vào những lúc cần thiết thôi.

GỢI Ý DÀNH CHO NGAY LÚC NÀY

Mỗi lần vứt đồ, tôi lại tự hỏi đi hỏi lại bản thân là nó có cần thiết “ngay lúc này” không nhỉ? Cứ lặp lại như vậy, tôi cũng không còn để ý đến thời điểm “một lúc nào đó” nữa, và có thể nhận ra những gợi ý chỉ dành cho hiện tại. khi cánh cửa mang tên “tương lai” được hạ xuống, dù bạn có nghĩ đến nó cũng chẳng nghĩ được gì. Mỗi ngày, tôi chỉ rửa phần chén đĩa trong ngày mà thôi, cũng như tôi chỉ làm phần việc hiện tại của bản thân. Và khi không còn suy nghĩ đến những điều chưa xảy ra, tôi thấy cuộc sống vui vẻ hơn hẳn. Trên hết là tôi có thể tập trung cho chính hiện tại.

NHỮNG MÓN ĐỒ ĐÃ TỪNG LÀ MINH CHỨNG CHO BẢN THÂN

Tương tự như vậy, tôi cũng không còn giữ những món đồ mà tôi “đã từng” cần đến. Chỉ cân nhắc đến thời điểm hiện tại nên những thứ quan trọng trong quá khứ, hay những món đồ mà trước đây tôi luôn muốn có được, tôi đều không giữ một thứ nào cả. Thậm chí cả những món đồ đã từng mang dấu ấn riêng của tôi cũng bị bỏ đi. Tôi đơn thuần chỉ là một “con người” không mang một thứ gì cả. Tôi cũng không mang món đồ gì gọi là chứng minh cho giá trị con người của tôi cả.

Tôi đã từng là một người sống khép kín và u tối. Vứt hết những món đồ trong quá khứ đi cũng đồng nghĩa với việc tôi có thể tạm biệt được quá khứ ảm đạm đó của mình. Và như vậy, tôi có thể tập trung được cho tôi của hiện tại.

TRẢI NGHIỆM CHÍNH LÀ Ở HIỆN TẠI

Trong số các loài động vật, chỉ có con người mới có thể dự đoán được phần nào tương lai. Và như chương hai tôi đã giải thích, khả năng này chỉ đúng với khoảng thời gian rất ngắn mà thôi. Ví dụ nó chỉ giúp ích cho bạn trong mấy giây để chạy trốn khỏi kẻ thù hay cho bạn biết nên di chuyển theo hướng nào để bắt được con mồi…Ngay từ thời nguyên thủy, khả năng dự đoán này chỉ có hiệu lực trong một thời gian rất ngắn. Giống như vậy, dù bạn có thể biết rõ cảm giác của mình ngay sau khi mua được một chiếc Iphone thì bạn cũng không thể tưởng tượng được viễn cảnh một năm sau khi bạn sử dụng nó.

Người ta cho rằng có thể dự đoán được tương lai, và để làm được điều đó, người ta đã lên rất nhiều kế hoạch tỉ mỉ. Khi thực hiện những kế hoạch đó, họ thường có cảm giác như ở tương lai, nhưng hãy nhớ rằng trên thế giới này không có ai có thể “trải nghiệm” được tương lai cả. Nếu bạn nói bạn có thể trải nghiệm được tương lai ngắn khoảng năm giây sau. Được rồi, vậy hãy nhắm mắt lại và đếm.

Hết giờ! Và điều mà bạn cảm nhận được chính là “hiện tại.” Trải nghiệm tương lai là điều không thể. Thậm chí cũng chẳng có ai có thể cảm nhận lại những trải nghiệm trong quá khứ y hệt như lúc nó xảy ra được. Những gì chúng ta nhớ lại chỉ là tập hợp những điểm sáng trong trí nhớ mà thôi.

Thực tế không tồn tại tương lai hay quá khứ. Tất cả chỉ là các chuỗi thời điểm “hiện tại” kéo dài mãi mãi. Và những gì bạn trải nghiệm được cũng chỉ có thể ở hiện tại. Einstein đã từng nói rằng bạn không thể phân biệt được quá khứ, tương lai, và hiện tại.

NGƯỜI LUÔN THỞ DÀI

Những người cho rằng có thể trải nghiệm được tương lai sẽ coi như không có thời điểm hiện tại. Để có một tương lai tươi sáng, họ sẽ luôn trăn trở xem bản thân có thể tự hào vì điều gì. Tuy nhiên, như tôi đã nói ở trên, chúng ta chỉ có thể trải nghiệm trong hiện tại mà thôi, thế nên những người hiện tại luôn trăn trở suy nghĩ thì sau này họ cũng luôn phải trăn trở suy nghĩ như vậy. Nếu bạn muốn thay đổi điều gì đó, chỉ có cách là thay đổi ngay tại thời điểm hiện tại. Trên đời này không tồn tại thời điểm gọi là ngày mai hay tuần sau. Và cho dù bạn có chờ đến một năm sau thì thời điểm đó cũng chỉ là thời điểm “hiện tại.” Tất cả đều là thời điểm hiện tại.

Sau khi vứt hết những món đồ để dành cho tương lai và những thứ đã từng dùng trong quá khứ, tôi hiện giờ có thể tập trung tuyệt đối vào hiện tại của chính mình.

Và có lẽ, tôi không còn điều gì đáng sợ trong tương lai phía trước nữa. Không còn đồ đạc làm vướng bận, cuộc sống của tôi thật nhẹ nhàng. Sau này, dù có chuyện gì xảy ra, dù cuộc sống có thay đổi thế nào, tôi cũng không còn so sánh bản thân với người khác. Có thể tôi sẽ sống cuộc sống nghèo khó, có thể tôi sẽ chìm trong đau khổ, nhưng tôi sẽ tận hưởng nó. Và dù có chuyện gì xảy ra đi chăng nữa, tôi cũng chỉ tận hưởng quãng thời gian “hiện tại” của mình mà thôi.

BIẾT TRÂN TRỌNG

“Đời người chỉ có hai cách sống. Một là sống mà không để lại dấu vết gì, hai là sống mà để lại tất cả cho đời sau.”

- Anbert Einstein

ÍT ĐỒ ĐẠC DẠY TÔI BIẾT TRÂN TRỌNG

Đây là một câu chuyện cũ của tôi. Khi tôi loại bỏ đồ, căn phòng của tôi trở nên trống trải. Và lúc nằm ngủ trên giường như mọi khi, tôi cảm thấy thật kỳ lạ. Không hiểu tại sao tôi lại thấy biết ơn và trân trọng đồ đạc trong nhà. Đó là cảm giác mà trước đấy tôi chưa bao giờ có được. Quãng thời gian mà tôi chỉ chăm chăm vào những thứ bản thân còn thiếu, tôi chưa bao giờ biết đến hai từ cảm ơn với những đồ đạc mình có. Thay vào đó, tôi chỉ mải miết theo những thứ không thuộc về mình. Tôi luôn cảm thấy mình chưa có cái này, chưa đủ cái kia…nhưng lúc đó, trong phòng tôi lại có giường, có bàn ghế, có cả điều hòa nữa. Giờ ngẫm nghĩ lại mới thấy lúc đó, tôi có đủ mọi tiện nghi để ngủ nghỉ thoải mái, tắm rửa nấu nướng, vui chơi thỏa thích trong nhà. Cuối cùng thì tôi đã bắt đầu biết cảm ơn vì mình đã có mái nhà để che mưa chắn gió.

Có lẽ nếu cứ tiếp tục ôm theo những món đồ ấy thì chẳng bao giờ tôi biết trân trọng đồ vật là gì. Trân trọng chiếc tivi, bộ trò chơi điện tử, bang đài, thiết bị chiếu phim, các loại điều khiển…Ít đồ vật hơn, tôi có thể trân trọng tất cả những món đồ mình có.

BIẾT TRÂN TRỌNG, GIẢI PHÁP KHẮC PHỤC SỰ NHÀM CHÁN

Như ở chương hai tôi có giải thích với bạn, con người luôn lặp lại một quy trình từ “quen thuộc” đến “nhàm chán.” Giải pháp duy nhất cho vấn đề này chính là biết cảm ơn và trân trọng đồ vật. Biết cảm ơn, biết trân trọng, bạn sẽ không còn thấy nhàm chán vì luôn thấy, luôn dùng một món đồ trong thời gian dài.

Thậm chí, bạn còn cảm thấy thật may mắn khi có những món đồ mà vốn bạn đang cảm thấy rất nhàm chán. Từ đó, bạn có thể tìm thấy sự tươi mới trong cuộc sống hàng ngày của mình. Nhờ có sự trân trọng, bạn không còn coi những món đồ bạn đang có là những thứ hiển nhiên nữa. Đó là vì sự trân trọng đã tạo ra sự “kích thích” khác biệt với bạn. Kích thích này còn giúp bạn thấy yên lòng hơn hẳn kích thích khi bạn mua đồ mới hay sắm thêm đồ đạc trong nhà.

Dù bạn có nhiều đồ đến đâu, nhưng nếu không biết trân trọng chúng, bạn sẽ nhanh chóng chán những món đồ ấy. Ngược lại, dù bạn có ít đồ nhưng biết trân trọng tất cả các món đồ ấy, bạn sẽ thấy cuộc sống thật mỹ mãn.

“KỆ NGŨ QUÁN” – THÓI QUEN BIẾT CẢM ƠN

Trong thiền đạo, trước khi ăn người ta phải cầu nguyện và niệm một bài “kệ ngũ quán.” Nói đơn giản theo ngôn ngữ hiện đại thì bài kệ này như sau:

1. Suy ngẫm về nguồn gốc món ăn. (Món ăn này được làm ra như thế nào? Được ai mang đến và mang đến bằng cách nào?)

2. Tự vấn bản thân xem trong ngày hôm nay mình đã tích đủ đức độ xứng đáng với bữa ăn này hay chưa?

3. Không ăn vội vàng, không nghĩ đến người khác, chỉ tập trung vào bữa ăn trước mắt mình.

4. Không phải ăn theo kiểu của người sành sỏi xem món ăn ngon hay dở, mà ăn để duy trì sinh mệnh bản thân.

5. Ăn bữa ăn này để hoàn thành mục tiêu mình theo đuổi.

Bài kệ này có sức mạnh vô cùng to lớn. Thay vì đi tới cửa hàng một nghìn lần, bạn niệm bài kệ này một nghìn lần, bạn sẽ thấy cuộc sống mãn nguyện hơn rất nhiều.

Tập trung vào bữa ăn giúp bạn trân trọng bữa ăn mình có. Vì biết trân trọng bữa ăn, nên bạn càng tập trung vào bữa ăn. Cứ như vậy, qua mỗi bữa ăn là một lần bạn tự kiểm điểm lại bản thân mình.

Mỗi sáng, Steve Jobs thường đứng trước gương và tự hỏi: Hôm nay là ngày cuối của cuộc đời mình. Liệu mình có thực sự muốn làm hết các kế hoạch trong ngày hôm nay không nhỉ? Và ông đã duy trì thói quen đó trong suốt 33 năm, mỗi ngày đều từ nhìn nhận lại xem bản thân có mờ nhạt đi chút nào hay không. Cũng tương tự như vậy, bài kệ ngũ quán không đơn thuần chỉ là những lời bạn nói bên môi, mà còn là lúc bạn nhìn nhận lại từng hành động của bản thân mình.

Tôi đã từng là một người rất sành ăn. Tôi thích các món ăn ngon. Thế nhưng hiện tại, tôi lại không muốn tốn thời gian tìm các món ăn ngon nữa. Cho dù không còn được coi là người sành ăn thì tôi cũng không bận tâm. Chỉ cần không quên cảm giác biết ơn với các món ăn, thì dù có là bữa ăn đạm bạc thế nào đi chăng nữa, tôi vẫn có thể tập trung vào món ăn và cảm thấy thật mỹ mãn khi được ăn.

CẢM ƠN KHÔNG PHẢI LÀ PHƯƠNG TIỆ ĐỂ ĐẠT ĐƯỢC HẠNH PHÚC

Đến giờ thì tôi đã hiểu được việc biết cảm ơn có sứ mạnh lớn đến dường nào. Hồi học tiểu học, chắc chăn tôi đã được học về sự quan trọng của cảm ơn trong giờ đạo dức, nhưng tôi đã quên hết rồi. Mấy lời “cảm ơn, trân trọng” sáo rỗng, nhàm chán ấy có gì mà phải coi trọng cơ chứ. Và giờ đây, sau khi đi một vòng rất lớn, dường như tôi lại hiểu ra tầm quan trọng của sự biết ơn.

Chính vì vậy, từ bây giờ tôi sẽ tập thói quen biết cảm ơn. Lần này, nhất định tôi sẽ không quên.

Đến một ngày, khi tôi đọc được cuốn Cuộc nói chuyện với thần linh của Satoumi Tsurou, tôi cảm thấy thật bất ngờ. Trong cuốn sách đó có viết: Thời điểm bạn biết cảm ơn cũng chính là lúc bạn hạnh phúc.

Bất chợt, tôi nghĩ đến viễn cảnh gọi là “hạnh phúc.” Ở trong một lữ quán sang trọng, tắm trong bồn tắm lộ thiên rộng rãi. Sau đó được thưởng thức bữa ăn thịnh soạn. Có lẽ ai cũng mong muốn viễn cảnh đấy trở thành hiện thực, và chắc chắn ai cũng sẽ biết “cảm ơn” tại thời điểm đó.

Lữ quán cao cấp, bồn tắm to đẹp, bữa ăn thịnh soạn…nếu bạn được cung cấp những điều kiện tuyệt vời, tự nhiên bạn sẽ cảm thấy thật “biết ơn.” Và bạn sẽ tự lẩm nhẩm rằng: Thật hạnh phúc! Khi bạn cảm thấy hạnh phúc, chắc chắn bạn cũng thấy thật biết ơn.

Chính vì vậy, biết ơn không phải là một phương tiện để bạn được hạnh phúc mà là một phần của hạnh phúc. Theo các kết quả nghiên cứu thực nghiệm tâm lý học cho thấy, những người hay cảm thấy biết ơn là những người hạnh phúc. Và đó cũng là một điều hiển nhiên, bởi bản thân biết ơn chính là hạnh phúc rồi.

BIẾT ƠN LÀ NHÌN NHẬN MỘT CÁCH TÍCH CỰC

Biết cảm ơn chính là cách nhìn nhận tích cực. Khi nhìn thấy một nửa cốc nước, sẽ có người nghĩ: Ôi, còn những nửa cốc thế này. Nhưng cũng có người nghĩ: Còn có nửa cốc thôi à. Cách nghĩ tích cực như “còn những nửa cốc nước” chính là bản chất của biết ơn. Đó chính là cảm giác: Còn những nửa cốc nước sao, thật may quá. Biết ơn không phải là nhìn mọi thứ tiêu cực, thấy mọi thứ đều thiếu thốn, mà là cách nhìn tích cực với tất cả mọi vật trước mắt mình. Đó là cảm giác chỉ cần thế này thôi là đủ. Biết ơn chính là “nhìn nhận” một cách tích cực.

KẾT HỢP HIỆN TẠI VÀ BIẾT ƠN

Như ở trên tôi đã đề cập, con người chỉ có thể trải nghiệm “hiện tại.” Bạn không thể thông qua năm giác quan để trải nghiệm lại quá khứ một cách chân thật như ở hiện tại. Và dù bạn có cảm giác như là trải nghiệm tương lai thì khi thời điểm đó đến, tất cả đều sẽ trở thành “hiện tại.” Chính vì vậy, bạn chỉ có thể trải nghiệm “hiện tại.” Còn “biết ơn” lại chính là “cách nhìn tích cực” với mọi thứ. Nếu kết hợp hai yếu tố này lại thì sẽ thế nào nhỉ?

Bạn hãy cùng thử với tôi nhé. Chỉ tốn một phút của bạn thôi. Trong một phút này, bạn phải “biết ơn” với “hiện tại.” Hay nói cách khác, bạn phải “nhìn hiện tại một cách tích cực” trong suốt một phút.

Hiện tại tôi đang ở trong một nhà hàng gia đình lúc đêm muộn. Khách còn lại chỉ có mình tôi, nên tôi thấy hơi buồn chán. Tuy nhiên, cửa hàng này lại mở cửa đến nửa đêm chỉ để phục vụ một mình tôi. Nhân viên trong cửa hàng trông khá lạnh lùng, nhưng lúc đưa thức ăn lên, họ lại tặng cho tôi một lời chúc ấm áp: Chúc quý khách ngon miệng. Chiếc ghế tôi ngồi rất bình thường nhưng tôi cảm thấy vô cùng thoải mái. Thật tuyệt vời làm sao. Thực đơn ở quầy bar chẳng bao giờ thay đổi, nhưng cốc nước của bạn lúc nào cũng được rót đầy. Ly, cốc cũng được cọ rửa sạch sẽ. Lúc ra khỏi nhà hàng đó, tôi thấy một đôi đang đi phía trước, tôi cũng thấy hơi ghen tị với họ. Nhưng ngẫm lại thì tôi cũng vừa có những điều rất tuyệt vời đấy thôi.

Lại tiếp tục tưởng tượng nhé. Hiện tại tôi lên tàu đi làm, công đoạn nhàm chán mà ngày nào tôi cũng trải qua. Vị khách phía trước tôi đang bị giữ lại cửa soát vé vì số dư trong thẻ Suica không đủ. Tuy nhiên, bạn phải công nhận với tôi là thẻ Suica là một phát minh tuyệt vời và thật tiện lợi. Thang cuốn được thiết kế để có thể cho hai người đứng cùng một hàng, nhưng bao giờ chúng ta cũng chỉ đứng hàng một người, đó chính là nét văn hóa của Nhật Bản. Bước lên tàu điện chật cứng người, thật may mắn làm sao khi có đông người như thế này và chúng ta không phải sống trong một thế giới diệt vong như trong phim. Hôm nay trời khá nóng, nhưng nếu bạn đến công ty thì sẽ có quạt máy, điều hòa mát mẻ ngay. Tiền lương tuy không nhiều nhưng hàng tháng tôi đều kiếm được khoản tiền đủ dùng. Ngày nào công việc cũng nhàm chán như nhau, nhưng nếu tập trung, tôi sẽ giải quyết được khối việc. Đối tác lúc nào cũng càu nhàu trong điện thoại, nhưng nếu coi đây là một phần công việc thì cũng không đến nỗi nào. Bản thân mình làm việc mệt mỏi và đối tác cũng như vậy. Mấy đàn em trong công ty chẳng bao giờ làm việc tử tế cả, nhưng ngược lại, họ chẳng bao giờ than phiền mà luôn giúp đỡ tôi trong công việc. Làm việc liên tục nhiều ngày khiến tôi cảm thấy mệt mỏi, căng thẳng, nhưng thật may là tôi không bị bệnh và vẫn còn đủ sức làm việc.

Tôi cảm thấy cuộc sống này của mình quá hạnh phúc. Còn bạn thì sao? Cứ tiếp tục suy nghĩ như vậy, bạn sẽ luôn thấy “biết ơn” với “hiện tại.” Và một người luôn nhìn “hiện tại” một cách tích cực sẽ luôn là người lạc quan, bao dung và không bao giờ từ bỏ cuộc sống. Họ là những người thân thiện, hiền lành và luôn luôn hạnh phúc. Và có lẽ một lúc nào đó, họ có thể thay đổi “hiện thực” của bản thân.