Chương 5

Cụ Giàng ở tuổi tám mươi. Cả năm nằm một chỗ mà ruột gan cứ lộn lên, tin quân phát xít xứ “mặt trời” đem quân đến chiếm xứ đá, tin Com Beo dẫn quân bí mật chạy sang nước láng giềng, mặc kệ quân người Mông chịu trận với quân phát xít. Cụ Giàng đã sai con trai Giàng Sè Lử chỉ huy quân người Mông chặn đánh quân phát xít tiến vào Phố Bảng. Cái thằng con trai tính nết đàn bà có làm nên việc gì, chỉ huy quân đánh trận chưa thắng đã vội huênh hoang để quân phát xít phản công không chạy kịp. Quân phát xít mà cũng khéo nịnh người Mông, mang quà tới rước mời cụ Giàng nhận chức tri châu và cử cố vấn ở lại bày mưu tính kế giữ xứ đá dài lâu. Nghe đồn quân phát xít xứ “mặt trời” thế như chẻ tre, đánh đâu được đấy, xem ra lực mạnh thế cường, cụ Giàng có dại gì mà từ chối. Khi đã nhận lời với quan quân xứ “mặt trời”, cụ Giàng lại ngẫm nghĩ, càng nghĩ trong lòng thấy bất an. Nhận chức tri châu có phải là rước họa vào thân. Chức bang tá mà Com Beo bố thí để rồi xưng vua Mông đã như cái thòng lọng thắt chặt cổ ta. Bây giờ thêm cái chức tri châu bọn phát xít xứ “mặt trời” ban phát, có phải là thêm một tầng thòng lọng thít cổ già này. Quân thanh thiên bạch nhật bên nước láng giềng, kiếm cớ vào giải giáp đội quân phát xít lại thắt thêm vào cổ ta cái thòng lọng mang tên trung tá sư trưởng. Ôi cái danh vọng ta hằng ước ao, vấy máu đôi tay để giành giật, đến bây giờ như một kẻ phản bội, quay lại hành hạ ta, đẩy ta vào địa ngục tăm tối không tìm được đường ra.

Ai hãy cứu ta ra khỏi vũng bùn danh vọng, chức bang tá đấy ta đã đổi bằng hành động bất lương, ta đem đầu đồng tộc và mồ hôi nước mắt của người Mông ném vào cái miệng rộng thực dân để đánh đổi. Gỡ bỏ cho ta cái chức tri châu, trung tá sư trưởng, nó chỉ là bèo bọt phù du, lừa gạt ta kẻ có mắt như mù. Tất cả bọn ban phát danh vọng cho ta đều là giặc, đứa trói chân, đứa thắt cổ, đứa đè đầu, liệu ta có còn đường trốn thoát. Nghĩ mãi rồi, ta cũng không còn gì để sống. Danh vọng đấy ai cần tôi xin nộp cống, cả gia tài, dinh thự, đất đai. Ta muốn sống chết thanh thản như Sùng Má Chải. Sống với danh dự là người dân lương thiện, yêu lao động, giàu tình thương, trọng lẽ phải. Xin cho ta một cuộc đời mới trong những ngày còn lại, ta cầu xin.

Thấy cha trằn trọc, Lử đến bên giường:

- Cha nghĩ ngợi nhiều mà làm gì, ngủ đi cho khỏe người.

- Chết sang kiếp khác cha vẫn nghĩ, nghĩ đến khi nào tìm được lối thoát cho cuộc đời.

- Thì cha đã nghĩ mãi rồi thôi.

- Là đàn ông phải mưu cầu việc lớn.

Cụ Giàng nói câu chuyện bà Dính vừa thưa việc cán bộ Việt Minh Đặng Bằng ở Đường Thượng đến dinh mời cha con ta hợp tác. Việt Minh khu Đường Thượng là người của Việt Minh khu Thiện Thuật, tuyên truyền khắp các vùng Mông từ Cao Bằng sang xứ đá, cái lý của họ đúng quá, đấu tranh chống thực dân đế quốc, đem lại tự do, ấm no, hạnh phúc. Cụ Giàng nói trong cơn ho nhong nhóc:

- Cha đã đi theo thủ lĩnh này để đánh thủ lĩnh kia, máu chảy đầu rơi nhưng đích đến cũng chỉ là cưỡng bức, tranh giành nhau cái danh hão và miếng ăn nhuốm máu người. Phải thức thời con ạ, thấy lửa ấm đêm đông mà không hơ ấm đôi bàn tay giá lạnh thì đâu có phải con người.

-Ý cha là...

- Con đi tìm Đặng Bằng nghe cho rõ về con đường sáng ấy.

Cụ Giàng cho gọi bà Dính để nghe lại câu chuyện Đặng Bằng tới dinh. Bà Dính khép nép:

- Thưa cụ, chuyện chỉ là Việt Minh đã lập Chính phủ lâm thời ở Hà Nội. Ông cán bộ Việt Minh nhờ bẩm báo lại với cụ lời mời hợp tác, đoàn kết các dân tộc giành độc lập, tự do. Tôi ủng hộ ba trăm đồng cho Chính phủ lâm thời, trước là để tỏ chút lòng thành, sau lấy đường đi lại. Công việc trong nhà tôi đâu dám định đoạt.

Cụ Giàng kéo dài cơn ho khan:

- Thằng Lử phải đi Hà Nội xem thực hư, gặp được người đứng đầu Chính phủ càng tốt. Tiền, vàng cần tiêu bao nhiêu cứ bảo Nhí đưa cho, phải bỏ tính đàn bà, ủng hộ Chính phủ lâm thời ba đồng như mẹ vợ. Đàn ông ăn to nói lớn, phải biết tiêu tiền nghìn, vàng yến cho xứng con vua Mông.

Lử đi Hà Nội không giống những chuyến đã đi trước đó, lấy hàng ở hiệu bánh khảo Hòa Hợp đem về cho vợ bán ở chợ. Lần này đi xem thực hư chính phủ lâm thời để tính chuyện hợp tác, là như thế nào thì Lử chưa biết, cứ phải thật đàng hoàng. Lử chọn giám mã, người khiêng kiệu, xếp đặt bàn đèn và thuốc phiện, gói ghém vài nghìn bạc già và cả yến vàng mang theo. Ông Vô Thức, cố vấn do thượng quân thanh thiên bạch nhật cử đến, đứng chắn trước mặt Lử:

- Cụ Giàng bảo ông đi theo tôi về tỉnh gặp Hoàng chủ nhiệm.

- Tôi có quen biết Hoàng chủ nhiệm nào đâu.

- Đến Cổng Trời sẽ có người đón ông.

Lử chột dạ, đi đường nào thì cũng phải qua Cổng Trời. Chúng nó tốt hay xấu mà lại đón đường ta? Lử bảo giám mã Sùng Mí Mua phải đề phòng bọn cướp đường.

Sùng Mí Mua đeo thanh đoản đao vào thắt lưng, đi bộ cùng hai con ngựa thồ đồ đạc lẵng nhẵng sau kiệu ông Lử. Đường lên Cổng Trời ngoằn ngoèo, lổn nhổn những hòn đá đầu sư trơn trượt, sương mù lảng vảng. Mua nhìn thấy Đặng Bằng đi cùng Lục Lượng thấp thoáng trong mây, vội vã chạy lên ngang kiệu:

- Có cán bộ Việt Minh đến đón.

- Thật thế à?

Lử cho dừng kiệu, lật bật đuổi theo bóng người trong mây.

Đặng Bằng phát hiện có người đuổi theo, đi chậm có ý thăm dò xem sẽ xảy ra chuyện gì. Đặng Bằng tròn mắt nhìn người lạ, đó là Giàng Sè Lử, con trai cụ Giàng vua Mông mà anh đã tìm tận nhà mà không gặp được:

- Cơ duyên nào cho tôi gặp bác ở đây?

- Tôi bị ông cố vấn Vô Thức ép đến đây để gặp Hoàng chủ nhiệm. Ông Thức muốn tôi hợp tác với Quốc dân đảng.

Đặng Bằng chưa rõ thực hư câu chuyện Giàng Sè Lử bị bắt ép. Anh vui vẻ vì đã gặp được Giàng Sè Lử. Anh hy vọng qua Lử sẽ thuyết phục được cụ Giàng về với cách mạng. Bọn Quốc dân đảng Hoàng Quốc Chính sẽ thêm bị cô lập nếu tách được sự hợp tác của cha con họ Giàng. Đặng Bằng mời Lử vào một nhà dân ven đường:

- Phạm Đình chỉ huy quân của Hoàng Quốc Chính đến đây đóng đồn. Quân của Đình cũng là một thứ “tả pí lù” nhưng không thể coi thường, bác cần đề phòng.

- Ông Vô Thức đã nói với tôi, quân của Hoàng Quốc Chính có mấy trung đoàn. Ông ta bảo tôi: Việt Minh đang bắn giết khắp nơi, đừng vội đi Hà Nội, khi nào chúng tôi dẹp yên Việt Minh sẽ đưa con cụ Giàng cùng Hoàng chủ nhiệm đi cho an toàn.

- Chúng nó bốc phét, bác đừng tin.

- Tôi đến đây còn làm theo lệnh của cha, đi Hà Nội để xem thực hư Chính phủ lâm thời do Việt Minh mới thành lập mà cán bộ đã lên tận nhà thông báo và có lời mời hợp tác.

Đặng Bằng lo lắng, có thể bọn Quốc dân đảng đã có kế chơi xấu với ông Lử rồi đổ tội cho Việt Minh:

- Chúng đang tìm cách ngăn không cho bác về Hà Nội. Nếu bác cứ đi chúng nó sẽ phục kích giết chết. Tôi lường được tình huống này, biết đoạn đường nào quân Quốc dân đảng tăng cường lực lượng và đang phục kích. Việt Minh sẽ có phương án bảo vệ bác.

Giàng Sè Lử đi bộ cùng đoàn cán bộ Việt Minh dẫn đường và tiểu đội du kích bảo vệ. Đặng Bằng cho người bí mật liên lạc với Mua Mí Lình để giao kế hoạch bảo đảm an toàn cho đoàn cán bộ về Trung ương công tác cùng kế hoạch mật phục tóm gọn toán quân Quốc dân đảng đang đón lõng đoàn cán bộ.

Đoàn người đi con đường xuyên rừng, về phía núi Phia Giạ. Đến điểm hẹn với đội du kích do Mua Mí Lình chỉ huy:

- Báo cáo cán bộ, du kích tôi chỉ huy bắt được một thằng lính Quốc dân đảng, còn đông lắm chạy hết vào rừng, đuổi mãi không bắt được thêm thằng nào.

- Hỏi cung chưa?

- Tôi hỏi: Tại sao mày phục kích bắt tao?

- Tôi không bắt du kích.

- Phục kích làm gì?

- Đón đường bắn chết ông Lử, Phạm Đình bảo thế.

- Ông Lử đang nói chuyện với cán bộ Bằng, mày dám bắn không?

Tên tù binh quỳ xuống đất, lạy xin tha mạng.

Đặng Bằng nói với Giàng Sè Lử:

- Chúng nó độc ác quá, định bắn chết bác rồi đổ tội cho Việt Minh.

Đặng Bằng dẫn Lử vào nhà dân ven đường:

- Bác có mang bàn đèn đi không?

- Có chứ, Com Beo dạy hút mãi nên quen.

- Bác lấy ra tôi tiêm thuốc cho bác hút.

- Cán bộ hút cùng tôi.

- Tôi biết tiêm thuốc nhưng không hút. Bác nghiện rồi hút mới thấy ngon.

- Nhờ có Com Beo tôi mới biết hút thuốc phiện ngon như thế nào.

Đặng Bằng nuốt lời vào trong để không buột miệng tranh cãi về chính sách ngu dân của bọn thực dân. Lý đúng nói ra không đúng lúc đúng chỗ trở thành có hại, Đặng Bằng nói sang chuyện đi đường:

- Từ đây sẽ có người của Liên khu Thiện Thuật đưa bác đi.

Về đến Hà Nội, tìm đến hiệu bánh Hòa Hợp, Lử sững người vì Vô Thức đã có mặt ở đây. Trong nhà đang bày tiệc, ông bà chủ nhà đã được đồng chí Thành Đồng, phái viên của Chính phủ, báo trước có ông Lử là khách hàng quen sẽ về nhà để nhờ xin gặp Chính phủ lâm thời. Tin này do Đặng Bằng giao cho Lục Lượng đi trước báo cáo và đề nghị kế hoạch làm việc. Đồng chí Thành Đồng dẫn ông Lử và giám mã Mua đi xem nhà ở. Đồng chí Thành Đồng chỉ dẫn:

- Đây là khu biệt thự của quan lại xứ con gà khi còn cai trị nước ta.

Giàng Sè Lử lắc đầu:

- Vắng vẻ quá, dễ lộ mặt.

- Để tôi báo cáo cấp trên bố trí cho bác ở Phủ Chủ tịch?

- Ông không phải bận tâm về nơi ở của tôi. Tôi ở hiệu bánh Hòa Hợp quen rồi, ở đó tự do hơn. Chỉ cần sớm cho tôi gặp người đứng đầu chính phủ lâm thời.

Trở lại hiệu bánh Hòa Hợp, ông cố vấn Vô Thức bám riết, xuýt xoa, tâng bốc nịnh bợ ông Lử. Sùng Mí Mua đứng ngồi không yên, lúng túng không nghĩ ra cách để Vô Thức còn làm trò xấu xí nơi đông người. Bà chủ hiệu bánh nói nhỏ với Mua:

- Phải giữ ông Lử cho cẩn thận, quân thanh thiên bạch nhật đang làm khó Chính phủ lâm thời, muốn mời ông Lử hợp tác với bọn chúng.

Mua đang lúng túng thì may quá, ông Lử chủ động cầm tay đồng chí Thành Đồng, đi ra cửa hiệu bánh. Mua đi chen vào giữa, cắt cái đuôi Vô Thức tụt lại phía sau. Mua nghe thấy ông Lử nói với đồng chí Thành Đồng:

- Chính phủ lâm thời mới thành lập còn khó khăn, tấm lòng của người dân xứ đá xin ủng hộ yến vàng và hai nghìn đồng bạc già.

Đồng chí Thành Đồng nhờ bà chủ hiệu bánh hướng dẫn ông Lử quyên góp “tuần lễ vàng” Chính phủ đang kêu gọi.

Đồng chí Thành Đồng trở lại hiệu bánh, đưa ông Lử, Lục Lượng và Sùng Mí Mua vào Phủ Chủ tịch. Ba người sững sờ khi nhìn thấy người đứng đầu Chính phủ là một ông già, mang trên người bộ quần áo nâu giản dị, trên khuôn mặt khắc khổ mà cương nghị, đôi mắt sáng ân tình. Ông già đứng dậy, đi xuống bậc cầu thang, đến tận nơi tươi cười bắt tay chào hỏi rồi dẫn khách lên phòng. Ông già hỏi thăm sức khỏe từng người trong gia đình ông Lử, hỏi chuyện đi đường, chuyện ăn, ở những ngày về Hà Nội có được chu đáo...

Ông Lử xúc động, người đứng đầu Chính phủ đã quan tâm biết hết người nhà của ông đến thế. Ông Lử xưng hô với ông già một điều “cụ”, hai điều “cụ”. Ông già cười:

- Ông tuổi gì?

- Tôi tuổi Hợi.

- Vậy là ông hơn tuổi tôi. Tôi phải gọi ông là quan bác. Đừng gọi tôi là “cụ”, chúng ta là anh em.

Ông già giao cho ông Lử và Lục Lượng là cán bộ Việt Minh đi cùng:

- Ông trở về mời một số người đứng đầu các dân tộc khác lập chính quyền mới ở xứ đá. Ông giữ trọng trách làm Chủ tịch huyện.

Ông Lử ở lại hiệu bánh Hòa Hợp chơi qua tháng Giêng để nắm thêm tình hình về Chính phủ lâm thời.

***

Phạm Đình không hiểu tại sao mình lại bị mắc lừa Việt Minh. Kế hoạch phục kích tiêu diệt Giàng Sè Lử để đổ tội cho Việt Minh hắn đích thân xác định, không bàn bạc với ai, chỉ có Hoàng chủ nhiệm và ông cố vấn Vô Thức được nghe báo cáo. Cục lừa này chặn họng, hắn cố nuốt mà không trôi. Hắn thề trả thù cho nở mặt trước Việt Minh. Hắn bật dậy như bị gai đâm vào mông: “Có thế mà cũng không nghĩ ra, phen này biết tay ông”. Hắn bẩm báo với Hoàng chủ nhiệm:

- Nhẹ nhàng thôi, ta nhờ Cắm Nhục tin đến tai cụ Giàng: Việt Minh đã đón đường giết chết Giàng Sè Lử.

Cụ Giàng nằm trên giường, bỏ cơm, bỏ thuốc, rên qua ngày sang đêm, thâu đêm đến sáng. Cuộc đời cụ đã từng trải đắng cay, tội lỗi, làm phúc, tin giả, thật hư lẫn lộn đã gặp nhiều. Tin đến lần này là thằng con trai đang thực hiện sứ mạng thay cha đi tìm hy vọng cho cuộc đổi đời, cụ mỏi mệt mà nằm không yên. Cụ nghĩ, để ăn chắc, mời Đặng Bằng, Phó Chủ nhiệm Việt Minh khu Thiện Thuật phụ trách khu Đường Thượng:

- Ông mời tôi hợp tác, tôi cho con đi thay sao không an toàn?

Đặng Bằng giải thích:

- Hoàng Quốc Chính và Phạm Đình tung tin giả để chia rẽ cụ với Việt Minh. Tôi cam đoan, nếu Việt Minh giết chết ông Lử thì cứ cho người lột xác tôi.

- Người thân tin cậy tôi đã cho đi theo về Hà Nội. Tôi cần một người trong số đó trở về cho biết tin là được.

Đặng Bằng vui vẻ ở lại bên cụ Giàng làm con tin. Anh nói khéo để cụ Giàng cho gọi Sùng Mí Mua và cố vấn Vô Thức trở về:

- Ông Lử và giáo Lượng muốn ở lại chơi hết tháng Giêng để làm quen với Chính phủ lâm thời.

- Mải chơi, có được việc không?

- Có hứng thú, có đam mê việc gì cũng thành, cụ ạ.

Giàng Sè Lử trở lại xứ đá vào tiết xuân muộn, hoa mận nở trắng phau, hoa đào rực rỡ trên những mái nhà lợp ngói âm dương rêu phong. Khung cảnh mùa xuân không làm Lử vơi đi nỗi băn khoăn trong lòng từ khi rời Phủ Chủ tịch. Giàng Sè Lử đã được Chính phủ lâm thời giao cho trọng trách Chủ tịch chính quyền mới. Trong dòng họ Giàng ở xứ đá, cha ta là thủ lĩnh, có quyền quyết định mọi việc liên quan đến đời sống người Mông. Ta biết mình không phải thủ lĩnh, không có tục cha truyền con nối trong dòng họ, đã chủ động tìm cho mình cuộc sống tự lập, lấy vợ, làm nhà ở riêng để buôn bán, mua với triều đình chức vụ lý trưởng để dễ dàng lập thân. Ta cũng đã chỉ huy quân Mông đánh quân phát xít xứ “mặt trời” theo lệnh cha, biết niềm vui thắng trận và tủi nhục của kẻ bại trận. Cha vẫn không cho ta tham gia vào bộ máy làm tham mưu, chỉ vì tính khí đàn bà.

Lử về đến dinh của cha. Cụ Giàng ốm nặng khó bề qua khỏi. Cụ Giàng cho mời Đặng Bằng và triệu tập thủ lĩnh các dòng họ, Lử được dự với tư cách người quản lý hành chính, không được tham gia vào các quyết định của thủ lĩnh Mông. Thủ lĩnh người Mông thuộc các dòng họ, người nào giỏi thì được tôn thống lĩnh, không phân biệt nguồn gốc, tuổi tác, không cha truyền con nối. Cụ Giàng giao ước với thủ lĩnh các dòng họ:

- Ông Đặng Bằng là người của Việt Minh. Từ nay mọi quyết định liên quan đến các dòng họ người Mông do ông quyết định.

Đặng Bằng đã nhiều năm hoạt động cách mạng ở vùng người dân tộc Mông nên hiểu được phong tục tập quán. Anh biết mình không thể thay thế thủ lĩnh, bèn giới thiệu ông Lử vào vị trí đó. Cụ Giàng không chịu:

- Nó tính đàn bà, gặp việc lớn là làm rườm rà, không quyết đoán, dễ bị người ta lợi dụng làm việc không hay.

Lời thủ lĩnh như dao chém cây, đẩy Đặng Bằng vào thế tiến thoái lưỡng nan. Đặng Bằng nghĩ ra cách đứng ở vị trí thủ lĩnh mới được giao, là người chỉ huy cao nhất, là cấp trên của Giàng Sè Lử, giao nhiệm vụ cho ông ta phải giải quyết trực tiếp mọi vấn đề trong cuộc sống của người Mông. Cụ Giàng chớp chớp mắt, gật đầu chấp nhận

Vui vẻ, Lử về bên Nhí. Đi xa trở về, Lử cũng muốn hung hăng để lấy lòng vợ. Nhí không lảng tránh nhưng cố tình trì hoãn. Lử vòng tay ôm lưng Nhí. Nhí gỡ tay Lử:

- Xem đã nào.

- Đi công việc đại sự nên nghiêm túc lắm, trong trắng, thủy chung với vợ ở nhà.

- Cha nào con nấy, chỉ được cái ấy là nhanh. Tôi muốn hỏi ông về chức danh mới và quyền thủ lĩnh.

- Chuyện ấy đâu phải là chuyện để đàn bà tham gia.

- Không có đàn bà thì đàn ông chỉ có mạt hạng, làm gì nên chuyện.

- Cha đã giao cho cán bộ Việt Minh Đặng Bằng. Cán bộ Bằng giao lại cho tôi. Ông già đứng đầu Chính phủ còn gửi tặng tôi chiếc áo trấn thủ, chiếc áo màu vàng, dày, chắc, may bằng vải ka ki ngoại. Thân áo thêu dòng chữ “Hội Phụ nữ cứu quốc kính tặng”. Đường chỉ may chần theo ô quả trám, có sợi kim tuyến lóng lánh rất đẹp. Áo này Hội Phụ nữ tặng, Người nhường áo cho tôi. Tình anh em đến thế có gì sánh được?

Lặng lẽ xúc động vì tấm lòng anh em, Lử thong thả kể:

- Người tặng tôi thanh đoản đao. Cuối chuôi có đục lỗ gắn quả tua rất đẹp. Đao này Người cho xưởng quân giới rèn bằng thứ thép xanh vừa cứng, vừa dẻo. Những tưởng để một sợi tóc vào lưỡi đao, thổi nhẹ là sợi tóc đứt đôi. Vỏ đao làm bằng thứ gỗ quý gọi là báng súng, có vân, không bị nứt nẻ qua thời gian, trên đề tám chữ Nho rồng bay phượng múa: “Tận trung báo quốc, bất thụ nô lệ”, như một lời nhắn nhủ trọn niềm tin. Anh em thế mới thật là tình nghĩa!

Nhí giật nảy người như bừng tỉnh sau mơ:

- Không được rồi, Đặng Bằng sẽ cậy thế là cấp trên mà bắt nạt. Nói cho mà nghe này - Nhí dúi đầu Lử vào ngực, ghé miệng thơm mùi nước hoa, thứ nước hoa Nhí hay dùng mỗi khi có cuộc hẹn hò được đặt hàng tận Hồng Kông. Mùi nước hoa thoang thoảng cùng lời nói thì thầm thật dễ lọt tai: - Bảo thằng Mua, thằng Phử lan truyền nhanh câu chuyện ông già đứng đầu Chính phủ lâm thời cùng Giàng Sè Lử đã làm lễ cắt máu ăn thề, kết nghĩa anh em.

- Nói dối để làm gì, Ông Cụ chân tình đã coi ta là anh em.

- Ai đụng đến ta là đụng đến Chủ tịch Chính phủ lâm thời.

- Vợ khôn thật!

Phử là chỉ huy đơn vị vũ trang người Mông, con trai thủ lĩnh Vừ Chính, làm cố vấn cho cụ Giàng. Phử bảo Sùng Mí Mua kể chuyện đi Hà Nội thấy ông già Chủ tịch Chính phủ lâm thời làm lễ cắt máu uống rượu thề kết nghĩa anh em với ông Giàng Sè Lử. Mua không quen nói dối, chỉ nói những điều tai nghe mắt thấy. Câu chuyện lan nhanh như gió thổi, không phải câu chuyện Mua kể, tình tiết cắt máu ăn thề cứ được thêm vào. Mọi người xì xào đe nhau: Đừng có dại mà đụng vào ông Lử.

Câu chuyện kết nghĩa anh em của Lử chưa lắng dịu, Nhí lại bàn:

- Phải giữ mối liên hệ chặt chẽ với Trung ương, cho Đặng Bằng hiểu vai trò của Giàng Sè Lử ở mảnh đất khỉ ho cò gáy này.

- Thằng trai nào xui vợ kế này.

- Nhí không vạch đường đố thằng đàn ông nào tìm thấy lối ra.

Lử nghe lời Nhí, cho người về Hà Nội báo cáo Trung ương, Đặng Bằng gây hiềm khích chia rẽ dân tộc ở thung lũng Cổng Trời, dân chia làm hai bên bắn giết, đốt nhà của nhau.

Đồng chí Thành Đồng nghe sự việc đứng ngồi không yên, báo cáo Trung ương xin làm phái viên trực tiếp xem xét ngăn chặn không để diễn biến xấu. Đặng Bằng trình bày sự việc xảy ra đã cách một năm ở thung lũng Cổng Trời. Do hiềm khích giữa một số người trong làng. Họ lợi dụng du kích chia bên dàn trận bắn nhau, đốt nhà của nhau rồi cả hai bên đều lu loa: “Việt Minh đốt nhà”. Việt Minh tập trung lực lượng đánh phỉ ở biên giới nên chưa giải quyết thấu đáo vụ việc.

- Tôi xin nhận trách nhiệm là người phụ trách địa bàn đã để xảy ra vụ việc đáng tiếc này.

Câu chuyện cán bộ Đặng Bằng phải nhận khuyết điểm trước đoàn kiểm tra của Chính phủ được lan truyền như câu chuyện dân gian, người già kể chuyện nghe xong lẳng lặng bỏ đi, mấy anh con nhà khá giả đàn đúm trong quán rượu kể với nhau rồi phán: “Cán bộ Việt Minh càng ngày càng tệ, sớm muộn gì cũng phải cuốn gói”.

Câu chuyện “Việt Minh đốt nhà” chưa qua Nhí đã bàn với Lử:

- Đem nghìn đồng bạc già nhờ ông Cắm Nhục cho quân thanh thiên bạch nhật kiện Chính phủ lâm thời vì đã để Việt Minh di chuyển cột mốc trên biên giới.

- Vợ biết chuyện này thật sao?

- Không biết mà lại nghĩ mưu kế, thật hư lẫn lộn miễn là giữ được cái uy cho chồng.

Lần đầu tiên Lử được Nhí gọi là chồng. Lử sung sướng vô cùng, vội vã sai người nhà mang tiền, thuốc phiện đi tìm Cắm Nhục.

Đặng Bằng lại phải trình bày vụ việc với Thanh tra Chính phủ:

- Đồng chí Do Hờ đã nhắc tôi chuyện quân thanh thiên bạch nhật chiếm biên giới và đã cho khiêng cột mốc giới đặt sâu vào đất ta. Do Hờ yêu cầu cho chuyển cột mốc giới về vị trí cũ bằng cách tổ chức lực lượng đánh bật chúng đi. Tôi bàn với Do Hờ mưu kế làm cho chúng phải rút lui mà ta không mang tiếng tiến công họ. Tôi bảo Do Hờ: Anh chơi thân với Sùng đang chỉ huy anh em người Mông ở bên kia biên giới. Anh nhờ Sùng bắn súng uy hiếp quân thanh thiên bạch nhật. Ở bên này ta cho du kích bao vây nhưng không được bắn, chỉ hò reo trợ lực. Bọn thanh thiên bạch nhật hoảng sợ tự rút lui. Ta nhân đó chuyển mốc giới về vị trí cũ.

Đặng Bằng thấy mệt mỏi sau làm việc với thanh tra. Trong đầu anh ngổn ngang ý nghĩ về sự nghiệp, tình yêu và cuộc sống gia đình, tất cả là dang dở. Người yêu ơi có hiểu cho lòng anh, khát khao mối tình thủy chung trong sáng, đành gác lại theo tiếng gọi đấu tranh giải phóng. Có lẽ nào tôi đã đánh mất niềm tin nơi đồng chí, đồng bào mà tôi yêu mến. Khát vọng tôi nuôi dưỡng trong lòng là trong sáng, giữ trọn niềm tin vào cách mạng cải tạo xã hội, cải tạo con người. Bản thân có lỡ bước chệch đường cũng chỉ là nhất thời, xin thành tâm tu sửa, cho bước đi sau vững vàng hơn bước trước. Tôi thấu hiểu, mất lòng tin là mất tất cả. Chặng đường tôi dấn thân trải cay đắng, gian nan vất vả nhưng cũng đã có cả niềm vui. Điều làm tôi vui nhất, trải qua đấu tranh những con người xù xì góc cạnh như đá tai mèo, sát phạt đồng loại đến vấy máu hai bàn tay, phút cuối đời cũng biết chọn đi theo con đường sáng. Đồng chí Do Hờ chỉ là chàng trai Mông quen làm nương rẫy trở thành người chỉ huy du kích linh hoạt, chiến đấu gan dạ. Mua Mí Lình với khả năng khéo léo thuyết phục quần chúng đã trở thành người cán bộ kiên cường, đấu tranh với bọn phản động, giữ vững cơ sở, giữ vững phong trào, giữ thông đường liên lạc với liên khu. Đặng Bằng vì lý do gì mà ngả bước từ đây?

Đặng Bằng trình bày với đoàn thanh tra nguyện vọng được về liên khu công tác.

Lý Đào thẳng thắn:

- Đồng chí Đặng Bằng coi đó là nguyện vọng cá nhân chính đáng được sao, chủ nghĩa cá nhân ích kỷ chen vào đấy.

- Tôi trình bày nguyện vọng từ đáy lòng.

- Đó là thứ nguyện vọng đã bị đánh lộn sòng với sự nhỏ nhen ích kỷ. Cách mạng đang cần, nhân dân đang cần mà mình lẩn trốn cho nhàn thân. Khi cái tâm không trong sáng thì nguyện vọng cá nhân là cái vỏ bọc mịn màng đẹp đẽ cho cá nhân chủ nghĩa.

- Ý đồng chí là...

- Đồng chí ở lại cùng chung tay củng cố khối đại đoàn kết toàn dân, giải quyết khối công việc còn bề bộn.

Đặng Bằng âm thầm nhận nhiệm vụ ở lại trước đoàn thanh tra. Lý Đào vỗ vai:

- Giận đồng đội hử?

- Tôi nghĩ lại rồi, đồng chí nói đúng.

- Vậy thì bắt đầu công việc của thủ lĩnh Mông đi.

- Là chỉ huy đơn vị vũ trang người Mông.

Đơn vị vũ trang người Mông hiện do Vừ Seo Phử chỉ huy, là quân của Vua Mông mà cụ Giàng đã giao cho Đặng Bằng thống lĩnh, Giàng Sè Lử quản lý hành chính. Đơn vị đã trải qua nhào nặn của Com Beo, Lăm Thin và Vô Thức, không đồng nhất trang phục, không cồng kềnh súng ống nhưng cũng đã đánh bất kỳ lực lượng nào mà vua Mông muốn chống nhờ yểm tà ma, thần thánh, lòng trung thành mù quáng của binh lính, thông thuộc địa hình, thoắt ẩn, thoắt hiện.

- Nhiệm vụ đầu tiên là phải thay đổi mục tiêu chiến đấu, đánh ai và đánh vì ai. Đồng chí là người hoàn thành được việc này. - Đặng Bằng nói với Lý Đào.

Lý Đào phác thảo kế hoạch đưa cho Đặng Bằng xem. Đặng Bằng lấy tư cách cấp trên của Giàng Sè Lử đã được vua Mông phó thác mà giao nhiệm vụ cho ông ta thực hiện chế độ chính trị viên trong đơn vị vũ trang người Mông; luân phiên cán bộ chỉ huy đi đào tạo các trường quân sự của quân đội ta; rút gọn biên chế thành đại đội chuyên huấn luyện, đào tạo văn hóa cho quân nhân là con em người các dân tộc:

- Đó là phương hướng xây dựng đơn vị, tất nhiên là phải luôn gắn chặt với nhiệm vụ chiến đấu, giữ gìn trật tự trị an địa bàn.

Đặng Bằng nắm chặt tay Lý Đào, lặng lẽ để giọt nước mắt lăn trên gò má. Đặng Bằng thầm cảm ơn người đồng chí tâm huyết với phong trào, với đồng đội.

Lý Đào được Giàng Sè Lử yêu mến bởi cái nết cần cù, ăn nói nhã nhặn:

- Thưa cụ, hôm nay tôi đến xin ra mắt vì đã được giao là chính trị viên đơn vị vũ trang.

- Chính trị viên sẽ làm việc gì ở đấy?

- Thưa cụ, tôi sẽ nói để binh lính biết cái lý của anh lính Vệ quốc đoàn.

- Chúng nó chỉ biết cắt cỏ chăm ngựa, khiêng kiệu và thu thuế, biết gì cái lý mà nói.

- Cụ ơi, mưa dầm thấm lâu, có cái gì mà cả đời mắt thấy, tai nghe mà không biết.

- Chính trị viên hay lắm!

Đơn vị vũ trang người Mông bước vào huấn luyện, vừa học tập chính trị vừa huấn luyện đội ngũ. Lý Đào cho chiến sĩ phân loại tư tưởng: Loại tư tưởng con ngựa là hăng hái, tiến bộ; loại tư tưởng con dê là hám gái, lừng chừng trong công việc; loại tư tưởng con vịt là lạc hậu, chậm tiến. Chiến sĩ họp bình phân loại tư tưởng mà vui như chơi trò. Có anh bị vẽ than lên mặt hình con vịt, làm đồng đội cười ngả nghiêng.

Lý Đào báo cáo chủ tịch Giàng Sè Lử:

- Thưa cụ, đơn vị hoàn thành giáo dục chính trị, huấn luyện quân sự, được liên khu quyết định chuyển thành đơn vị Vệ quốc đoàn, ngày mai làm “lễ chính quy hóa đơn vị vũ trang người Mông”.

- Chính trị viên ơi, ta nghe mà đã thấy sướng đến bủn rủn cả người.

Lễ ra mắt đơn vị Vệ quốc đoàn có nhiều quan chức dự. Vị đại diện Bộ Quốc phòng trịnh trọng công bố quyết định thành lập tiểu đoàn và quyết định giao cho Vừ Seo Phử làm Tiểu đoàn trưởng, Lý Đào làm Chính trị viên. Ông tiến đến dưới cờ đỏ sao vàng trao cho Vừ Seo Phử thanh kiếm chỉ huy quyền lực.

Lần đầu trong đời Giàng Sè Lử được chứng kiến khung cảnh trang nghiêm, nín thở, ngửa mặt lên trời:

- Một đội quân người Mông thành đơn vị quân đội chính quy quốc gia, đời ta có nằm mơ cũng không dám nghĩ tới!

Trời vừa sáng, Lý Đào đã đi như chạy tới dinh họ Giàng:

- Thưa cụ, hôm nay tôi đến chào để đi nhận nhiệm vụ mới.

- Nhiệm vụ gì mà vội thế?

- Thưa cụ, nhiệm vụ chiến đấu.

Lý Đào kể chuyện thật thà về kế hoạch mở chiến dịch tiễu phỉ vùng biên giới để ngăn chặn kế hoạch trở lại lật ngược thế cờ của Com Beo.

- Tướng xuất trận mà không uống với ta chén rượu tiễn đưa sao? Mà chuyện này ta không tin là có thật, Com Beo là chỉ huy quân viễn chinh có tài sao lại tính kế phiêu lưu. Hắn đã ra tay liệu ta có cách gì đỡ được?

- Thưa cụ, chúng ta đã có kế hoạch.

- Thôi, bí mật quân sự, đừng nói ra ở đây.

Lử nói thế cho ra vẻ một ông chủ tịch làm việc nghiêm túc, cẩn trọng. Kế hoạch chiến dịch tiễu phỉ vùng biên giới Lử đã nghe kỹ cùng Đặng Bằng trong hội nghị cán bộ. Điều làm Lử bất ngờ là Việt Minh đã huy động cả Tiểu đoàn quân người Mông tham gia chiến dịch và mục tiêu chiến dịch hướng tới là giữ gìn an ninh biên giới để ngăn chặn âm mưu trở lại để lật ngược thế cờ của Com Beo. Lử sung sướng thấy mình là mục tiêu bảo vệ của chiến dịch. Lử khoe với Nhí không quên kèm theo lời dặn:

- Bí mật quân sự, không được nói với ai.

Nhí cười nhe nhẻn:

- Chồng không tin vợ, mấy ông Việt Minh dạy cán bộ đến dễ sợ, sao không ra chuồng ngựa mà ngủ, mò vào đây với vợ làm gì? Đây nói cho mà biết, gián điệp và thổ phỉ là đặc sản của vùng biên giới, thấy không ngon miệng thì dọn đi chỗ khác, không đội trời chung.

Nhí muốn trút bực dọc bấy nay trong lòng vì bị chồng coi thường. Nhí cũng muốn nói rõ bản thân mình cũng có thế cường, lực mạnh ở xứ đá này cho bõ những khi thấy chướng tai mà không dám cãi, gai mắt mà không ngăn cản trong cái dinh thự họ Giàng quyền quý này. Nhí cũng biết như mẹ Dính thường nói, là điệp viên phải biết sống ở nơi tranh tối, tranh sáng, thực hư lẫn lộn, lừa người xung quanh làm lực lượng mà khuất phục những mục tiêu cần chiếm lĩnh; kế mỹ nhân, kế khổ nhục là trò vặt lừa những kẻ trí khôn chưa kịp lớn.

Nhí luôn biết cách hoàn thành công việc theo ý của mình, yêu cầu Cắm Nhục:

- Hạn chế sự xuất hiện của các toán phỉ vùng biên giới, phải ém kỹ trong dân để bảo toàn lực lượng. Việt Minh có thể huy động cả bộ đội chủ lực của Bộ và liên khu tham gia chiến dịch. Ta tránh voi chẳng hổ mặt. Lực lượng phỉ xứ đá còn trong tay ta là còn cơ hội, không cần cuộc lật ngược thế cờ của Com Beo có tiếng mà không có miếng.

***

Từ ngày bị quân phát xít hất cẳng phải sang tá túc cậy nhờ nước láng giềng đến hôm nay Com Beo mới hẹn gặp Cắm Nhục. Cuộc gặp mang nhiều ý nghĩa, bao quát cả mối quan hệ trong quá khứ, hiện tại và tương lai giữa Com Beo và Cắm Nhục, giữa cơ quan tình báo quân đội Phòng Nhì và cục tình báo Nam Nam. Com Beo nhắm mắt suy nghĩ thật sâu để mọi kế hoạch trên giấy hiện lên trước mặt, có xương thịt, có thể nhìn thấy, tay cầm uốn nắn, xoay chiều để mọi ý tưởng đều hướng tới đích thành công. Trước nhất Com Beo dành cho Cắm Nhục sự cảm ơn, cảm ơn từ đáy lòng, không có cái ơn ấy thì biết đến bao giờ Com Beo lại được sát cánh bên người anh em trở lại xứ đá gây dựng sự nghiệp. Xứ đá là tài sản có giá đối với Com Beo và Cắm Nhục, để giành lấy phải trả bằng những điều vô giá, tiền tài, danh dự và sinh mạng cá nhân và quốc thể. Xứ đá tiên cảnh mà thiêng liêng là thế, cuốn hút cả cuộc đời ta. Com Beo sẽ dành nhiều ưu tiên cho cuộc gặp Cắm Nhục để định đoạt cuộc trở lại đầy lý thú này.

Com Beo đã tính kế gom quân xây dựng trung đoàn biên giới làm lực lượng nòng cốt cho cuộc quyết đấu lật ngược thế cờ. Com Beo nhắc đến con người nào cũng thấy hiện lên bàn tay che ánh sáng mặt trời của Cắm Nhục. Com Beo nhận ra bàn tay Cắm Nhục đã che lấp mặt trời xứ đá từ lâu. Tình báo Phòng Nhì cáo già hơn tình báo Nam Nam mà sao vẫn chậm chân? Người Á Đông bảo: “Trâu chậm thì uống nước đục”, “Qua sông phải lụy đò”, ta nghe theo mới hòng tìm được lối thoát.

Com Beo chơi bài ngửa với Cắm Nhục:

- Tôi chọn một người đủ khả năng tạo dựng ngọn cờ.

- Dự định của ông?

- Hầu Vản, cùng là người của các ông.

- Trong đầu ông có vết gợn nào cho dự định này không?

- Anh em tranh quyền là lẽ thường tình trong cuộc sống của người Mông.

- Trò chơi quyền lực ấy là của trẻ con. Ông không thấy vai trò của Việt Minh trong bộ máy quyền lực ở xứ đá. Việt Minh đang đoàn kết, tập họp sức mạnh để bảo vệ chính quyền.

Com Beo nín nhịn trước lời lẽ dè bỉu coi thường của Cắm Nhục, muốn qua sông phải lụy đò, như thế thì hèn kém quá, cũng phải cho Cắm Nhục biết bao nhiêu năm thống trị xứ đá không chỉ là để thu thuốc phiện mà còn là am hiểu văn hóa người Mông:

- Giàng Sè Lử không được suy tôn là thủ lĩnh dòng họ Giàng. Hầu Vản là thủ lĩnh dòng họ Hầu lại nằm trong bộ máy tham mưu của vua Mông Giàng Seo Sính, tranh quyền từ anh vợ là đương nhiên. Vả lại...

- Ông còn điều gì muốn nói?

- Đồng minh xứ cờ hoa đã thỏa thuận tài trợ cho quân đội viễn chinh nhiều phương tiện hiện đại. Tôi dúi vào tay Hầu Vản những thứ đó, liệu ông có thấy cân bằng với thế lực Việt Minh?

Com Beo là kẻ lắm chiêu trò, cà cuống chết đến đít còn cay. Cắm Nhục vỗ tay vào cho thêm vui, đồng minh xứ cờ hoa vào cuộc mình dại gì mà đứng ngoài, cứ hứa đại, làm đến đâu là do mình.

Thấy Cắm Nhục đã bớt phản ứng, Com Beo lấn tới:

- Tôi muốn có chiến hữu trung thành bên cạnh trong cuộc hành binh trở lại xứ đá.

- Quan ba có dự định người nào chưa?

- Lý Lở.

- Chàng rể yêu quý?

- Tôi không quan tâm. Hiện thời người còn trung thành với ý tưởng của quân đội viễn chinh không có nhiều, nếu có thì đó phải là kẻ khiếm khuyết so với đồng loại.

- Kẻ dị dạng?

- Ố, không, hình nhân thì phải tươm tất, tâm hồn lòng dạ thì mới bất cần.

- Người Á Đông gọi là mặt người dạ thú. Quan ba sáng suốt.

Dồn công sức chuẩn bị, Com Beo cũng hình thành được bộ khung trung đoàn biên giới do chính bản thân làm cố vấn, Hầu Vản chỉ huy, Lý Lở làm tham mưu. Quân số đông đảo gồm các toán phỉ biên giới của Cắm Nhục, lôi kéo thêm những quần chúng ở những nơi khống chế được, trang bị từ nguồn viện trợ của đồng minh xứ cờ hoa, mục tiêu giành lại chính quyền xứ đá từ tay Việt Minh. Com Beo tự tin nói với Cắm Nhục kế hoạch giải cứu Nhí. Cắm Nhục lắc đầu:

- Tôi khuyên ông đừng vội vàng, cuộc đời còn dài mà mỗi bước đi xảy ra chuyện gì ta đâu có biết trước.

- Ông là kẻ đa nghi. Tôi sẽ có bước đi chắc chắn, trước nhất phải nghiền nát cái căn cứ Đường Thượng của Việt Minh, đó là đòn nghi binh gây xáo trộn và làm nhụt ý chí dân chúng. Sau đó tôi cùng chiến hữu đổ bộ xuống núi Sả Chải để hội quân cùng các ông triển khai theo ý định.

Cắm Nhục không tranh luận, lẳng lặng bỏ đi.

***

Đường Thượng, buổi sáng cuối mùa xuân ẩm ướt. Mây mù trong lòng chảo đang tan vương lại chút mù mỏng phảng phất. Hoa lê trắng tuyết bật nở trên mái nhà lợp ngói âm dương rêu phong như trong câu chuyện cổ tích. Hoa mận trắng nở muộn, hoa đào phớt hồng nở rộ trên những cành khẳng khiu trơ trụi suốt mùa đông như đón đợi ngày mùa hoa đua nở. Hoa cải vàng rạng rỡ góc làng làm bừng tỉnh giấc mơ màng của núi ẩn hiện trong mây mù lảng vảng. Do Hờ chỉ huy đội du kích xếp đá thành chiến lũy đầu làng, chợt bàng hoàng trước cảnh đẹp của làng trong thiên nhiên hùng vĩ. Trong đầu anh miên man ý nghĩ về cuộc sống mới của dân làng. Do Hờ đi theo Việt Minh khởi nghĩa giành chính quyền. Trong ngày hội dân làng mừng giải phóng, anh đã kéo cô gái mình yêu về nhà làm vợ theo tập quán của người Mông trong làng. Vợ Do Hờ đã sinh con, đứa con gái sinh cùng ngày hoa đào nở sớm. Do Hờ nhớ tiếng khóc oa oa níu chặt tâm hồn người cha, như tiếng gọi yêu thương, lời thúc giục trên thao trường, rồi bi bô gọi cha khi biết đòi bế ẵm. Do Hờ yêu thương con, bước chân đi là nhớ, về đến nhà không nhìn thấy con là lòng dạ bồn chồn.

Âm thanh lạ giữa núi rừng, tiếng ì ầm xa xa, gầm rít trên đỉnh đầu. Do Hờ ngước nhìn, chiếc máy bay “bà già” đã nghe cán bộ nói lần đầu tiên nhìn thấy. Máy bay vòng đi, lộn lại, chúc đầu, ngóc lên, từng loạt đạn rít trong không trung. Do Hờ loay hoay, chỉ còn biết hô du kích tập trung súng nhằm máy bay mà bắn, cũng không biết bắn như thế có làm máy bay bị thương hay không.

Tiếng người kêu thất thanh vọng vách núi, át tiếng gầm rú của máy bay. Do Hờ dẫn đội du kích chạy về làng.

- Máy bay thả bom!

Do Hờ ngửa mặt nhìn, đã thấy chùm bom bay theo bụng hai máy bay khu trục nhằm hướng làng lao xuống. Tiếng nổ rung chuyển mặt đất, núi non chao đảo, khói bụi tung lên, tỏa ra mù mịt. Mùi khét lẹt của thuốc đạn cháy, tiếng kêu thất thanh của người, âm thanh xé nát bầu trời:

- Chết người!

Do Hờ chạy muốn đứt hơi về nhà. Ngôi nhà của anh chỉ còn là cái hố miệng rộng hoác, khói bụi còn mịt mù. Do Hờ nhìn thấy thi thể người đen thui phía xa. Anh chồm đến, ôm choàng, nhận ra những nét thân quen của người vợ yêu thương. Anh thất thần nhìn quanh, ngóng chờ tiếng khóc oa oa. Miệng Do Hờ khô cháy, trong lòng quặn đau. Nét mặt Do Hờ đanh lại, nhìn trời bằng khóe mắt đỏ rực. Trong lòng anh tiếng nấc như nghẹn lại.

Hầu Vản tới bên Do Hờ:

- Ông Lử cử tôi đến xem dân tình.

Do Hờ để người nhà lo làm ma cho vợ:

- Tôi là đội trưởng du kích sẽ dẫn ông xem xét từng nhà.

- Ông Lử cũng giao cho tôi phải làm như thế.

Hầu Vản để ý đến từng chi tiết: Đạn máy bay bắn xuyên vào nhà dân như thế nào, ngói lợp trên mái có vỡ nhiều không, cái xà nhà có bị đạn xé tóe mảnh ra không, chủ nhà nói gì khi nhìn thấy vết đạn máy bay bắn, tóm lại là mọi chi tiết liên quan đến chuyện máy bay bắn vào làng. Không ai biết Hầu Vản làm việc này là theo ý Com Beo. Com Beo muốn máy bay quân đội viễn chinh bắn phá để nghi binh nhưng phải làm cho dân tình hoảng loạn, coi quân đội viễn chinh là người trời, không còn nuôi ý chí theo Việt Minh để chống lại.

Hầu Vản hỏi Do Hờ:

- Bao nhiêu nóc nhà bị trúng đạn?

- Cả làng.

- Có nóc nhà nào không có dấu vết đạn bắn?

- Nhà nào cũng có.

- Bao nhiêu người chết?

- Người già, trung niên, trẻ con… Chín người.

- Nhà đội trưởng du kích có ai bị thương hay bị chết?

Do Hờ đứng lặng, không trả lời.

- Dân có sợ máy bay không?

- Nó còn đến, du kích chúng tôi sẽ đánh trả.

- Lấy gì mà đánh.

- Hầm trú ẩn và súng phòng không.

- Định đem gan chọi trời.

- Nó là trời người Mông ta cũng chống để đòi lại công bằng.

Mọi chi tiết liên quan đến trận bắn phá nghi binh vào căn cứ của Việt Minh đã được Hầu Vản thu thập và báo cho Com Beo biết. Com Beo tỏ vẻ hài lòng với hoạt động phối hợp nhịp nhàng giữa các lực lượng tham gia cuộc hành binh thành lập trung đoàn biên giới, hướng tới tham vọng lật ngược thế cờ ở vùng biên ải trọng trấn, đang là nơi giành giật của quân viễn chinh và Chính phủ lâm thời của Việt Minh. Com Beo bắt tay vào bước quyết định của kế hoạch phiêu lưu đầy tham vọng. Com Beo chăm chú theo dõi thông tin từ đài chỉ huy mặt đất:

“Bảy giờ ba mươi phút, hai máy bay khu trục hoàn tất tái ném bom căn cứ Đường Thượng của Việt Minh”.

Com Beo cao hứng:

- Đúng, phải làm cho dân chúng nhụt chí, không còn sức chống lại quân đội viễn chinh.

“Hai Đa-cô-ta, chiếc đi đầu thả mười tám dù xuống khu vực một, chiếc thứ hai thả hai mươi nhăm dù xuống khu vực hai”.

“Tại khu vực một: Dù tản mạn, súng của bộ đội Việt Minh bắn lên từ mặt đất. Không có chiến hữu trúng đạn, đã co cụm lên đỉnh núi đối phó với bộ đội Việt Minh đang bao vây. Đỉnh núi có hang đá rộng, các chiến hữu đã vào hang cố thủ an toàn”.

“Tại khu vực hai: Ba chiến hữu đổ gục khi vừa tiếp đất. Số còn lại dồn lên đỉnh núi. Bộ đội Việt Minh kêu gọi đầu hàng bằng loa thô sơ. Có kẻ đã chạy về phía bộ đội Việt Minh xin hàng”.

- Nó khai ra kế hoạch của mình thì chết cả nút.

“Khu vực ba chuẩn bị”.

Com Beo cùng Lý Lở ra cửa máy bay. Vừa tiếp đất Com Beo đã được đón:

- Ai phái ngươi đến đây?

- Thưa quan ba, ông Hầu Vản phái tôi đến đón ngài.

- Rất tốt, bắt dân chúng theo ta lên đỉnh núi cố thủ.

Một ngày ẩn nấp trong hang đá trên đỉnh núi, Com Beo thấy toàn thân nhớp nháp. Com Beo khó chịu với thời tiết nóng ẩm nơi xứ đá. Mùi lá cây mục, mùi ẩm mốc, mùi phân thú rừng lâu ngày rữa nát làm mũi Com Beo như muốn tắc, luôn muốn hắt xì. Com Beo đang bức bối vì khí hậu ẩm ướt trong hang đá lại nghe tiếng động cơ ì ầm. Com Beo gọi Lý Lở để dừng việc thả dù tiếp tế. Lý Lở nhăn nhó:

- Không được rồi, dù máy bay đã thả đúng chỗ ta đang ở.

- Có khác nào báo cho bộ đội Việt Minh, lạy ông tôi ở bụi này, thật là hài hước.

Com Beo còn nhớ ngày đầu chỉ huy quân đội viễn chinh từ Cao Bằng sang chinh phục xứ đá, dùng sức mạnh quân đông và vũ khí hiện đại dẹp tan các tốp dân binh chống cự, nắm quyền cai trị, chiêu mộ tay chân là người bản địa, độc chiếm nguồn thu thuốc phiện đem lại cho “nước mẹ” sự giàu có, mở mặt với thiên hạ nơi trời Âu. Vậy mà nay, vẫn quan ba này, chui lủi trốn tìm, nuôi hy vọng mỏng manh vào cuộc lật ngược thế cờ với Việt Minh để giành lại quyền thống trị xứ đá. Com Beo nắm tay đấm xuống hòn đá trước mặt, gương mặt nhăn nhúm nhìn nắm tay túa máu, cười chua xót.

Trời không có nắng, trong rừng tối rất nhanh. Com Beo nảy ý nghĩ liều thân để tránh bị bộ đội Việt Minh bao vây khi trời tối, đồng thời chơi bài ngửa với bà vợ ông chủ tịch chính quyền Việt Minh, cứu bà ta thoát khỏi bàn tay thô bạo của Việt Minh. Com Beo lệnh cho Lý Lở: Bắt liên lạc với các toán phỉ biên giới của Cắm Nhục.

- Thưa quan ba, họ đã đến giúp ta.

- Việt Minh có cả tiểu đoàn lại thêm quân du kích bao vây.

- Dựa vào núi Sả Chải mà cố thủ, bắt Việt Minh phải trả giá đắt.

- Quân nhảy dù đã bắt được một bộ đội Việt Minh.

- Lấy cung nhanh.

Lý Lở đến bên quan ba:

- Thưa, tôi đã tra khảo đến khắp người nó chỗ nào cũng sũng ướt vì máu chảy mà nó không khai nửa lời. Việt Minh thì tôi cũng ở cùng rồi, người gan lỳ như thằng này phải là lãnh tụ.

- Hỏi người do Hầu Vản cử đến.

- Thưa quan ba, người này là Lý Đào, chính trị viên tiểu đoàn Vệ quốc đoàn.

- Tốt, ta đã nhảy dù đúng vị trí chỉ huy của bộ đội Việt Minh. Bộ đội Việt Minh sẽ vỡ trận, chúng ta sẽ thành công. Lý Lở, đem giết thằng chỉ huy bộ đội Việt Minh là xong.

Lý Lở ậm ừ:

- Thưa, giết Việt Minh thì tôi đã giết cả nhóm HA rồi, nhưng rất lạ phong trào không bị dập tắt, mà lại bùng lên khởi nghĩa giành chính quyền, bắt chúng ta phải vất vả đến hôm nay.

- Vất vả nốt ngày hôm nay, đưa ta gặp Nhí thỏa thuận việc thủ tiêu toàn bộ cái chính quyền Việt Minh mới dựng lên ở xứ đá, sẽ xong ngay.

Com Beo rung đùi, cười sằng sặc.

***

Nhí muốn ở bên Lử, mong muốn chưa bao giờ có từ ngày về làm dâu nhà họ Giàng. Nhí biết lúc này Lử cần vợ hơn bất cứ lúc nào. Cắm Nhục tinh ranh như đọc được ý nghĩ trong đầu con bé điệp viên dưới quyền. Hắn giở giọng xiên xẹo:

- Chỉ cần con vợ biết điều, khuyên bảo nó từ giã Việt Minh, thỏa hiệp với quan ba Com Beo thì mọi chuyện êm xuôi, không xảy ra bất cứ điều ác nào.

Nhí nghĩ gì, không bao giờ nói thành lời để Cắm Nhục bắt bẻ. Nhí sẽ không ép Lử từ bỏ những gì mình đã lựa chọn. Lử đi con đường Việt Minh sắp đặt ư? Có phải đó là hợp thời thế mà người ở Hồng Kông, Ma Cao, những vùng có giao lưu quốc tế nổi tiếng, đã từng lên tiếng bênh vực khi người của họ bị khép tội tù đày? Nhí biết họ chỉ thoáng qua thế thôi đã thấy dễ gần, cảm mến, nể trọng. Trong khi Nhí đang mơ màng thì Lử đã nhận đứng ra lập chính quyền mới. Ta theo họ dù chỉ lấy danh nghĩa thôi cũng đã là điều nên làm. Nhí không yêu thương Lử nhưng đã là vợ chồng ở bên nhau lúc này để bảo vệ lấy cái danh nghĩa ấy vẫn hơn. Thế mới biết cái nghề điệp viên cũng có lúc tuyệt diệu, không cần nhiều lòng tin mà chỉ cần sự nghi ngờ. Ta sẽ nghi ngờ Com Beo cho đến khi sự thật bị bóc trần.

Nếu phải chọn xem trong đời Nhí mối tình nào nặng lòng yêu thương nhớ nhung nhất, đó là mối tình với Lăm Thin, chàng võ quan trẻ trung đa tình. Với Nhí dù có nặng tình với ai thì cũng nước chảy bèo trôi, qua phút bồi hồi chôn vùi ngay vào dĩ vãng. Nhí không ràng buộc mình phụ thuộc vào ai, phụ thuộc là tự chôn vùi mình vào lầm than tủi nhục. Nhí chia tay Lăm Thin như chia tay với đạo quân phát xít xứ “mặt trời” để nó trôi vào dĩ vãng. Nhí biết có cố tình ôm ấp mối tình với Lăm Thin thì cũng chỉ như kẻ cuồng tín níu giữ cái thây ma.

Nhí bảo Lử trả ông cố vấn Vô Thức cho quân thanh thiên bạch nhật:

- Công việc của thượng quân bề bộn trong khi ở đây không còn có việc gì.

Trong căn phòng bốn bên tường trình lỗ chỗ đất đá, dấu ấn ngôi nhà ấm cúng truyền thống của người Mông, Nhí nói với em rể Hầu Vản:

- Em rể là thủ lĩnh tài giỏi của dòng họ Hầu, cố vấn cho anh vợ thoát ra khỏi khó khăn lúc này.

- Chị dâu nghe câu chuyện em rể sắp nói ra đây.

Nhí tỏ vẻ không quan tâm:

- Đàn bà biết chuyện gì của đàn ông mà nghe.

- Chuyện lương tâm, không nói không được.

Hầu Vản nói câu chuyện Com Beo bảo đem lực lượng phối hợp, giết chết anh vợ để lật ngược thế cờ ở xứ đá.

Nhí thản nhiên:

- Em rể tranh quyền với anh vợ, việc ấy bình thường.

- Chị dâu cũng nghĩ Hầu Vản này như thế?

- Việc ấy dễ làm.

- Như những con chó tranh xương.

Hầu Vản rút đoản đao đeo bên người, phi cắm phập vào tường trình thay cho lời thề từ tâm can.

Nhí đem câu chuyện em rể nói lại với Lử:

- Chuyện này báo cho Đặng Bằng biết là khôn ngoan. Việt Minh đang có trong tay cả tiểu đoàn bộ đội Vệ quốc đoàn và rất nhiều du kích ở các làng đủ sức đối phó với đội quân tả pí lù của Com Beo.

Lử nghe theo lời vợ, bàn định với Đặng Bằng kế hoạch bố trí lực lượng phong tỏa núi Sả Chải và dinh thự họ Giàng, nơi có trụ sở làm việc của chính quyền mới của xứ đá. Xong việc công, Lử về bên Nhí:

- Phải nói để Cắm Nhục biết mà lo liệu, đừng đem quân đến giúp Com Beo mà đụng độ bộ đội Việt Minh, không mẻ đầu cũng sứt tai.

- Không cần dạy khôn cho người ấy. Ông ta đã biết giữ kín quân khỏe, cử quân già yếu phối hợp cùng Com Beo.

- Các người đã bàn nhau để giết chết ta từ bao giờ?

Nhí đi vào buồng tắm. Nhí pha sữa dê vào nước ấm đựng trong chiếc bồn tắm hình bán nguyệt đục bằng đá xanh lấy trong núi Sả Chải, thứ đá xanh nguyên khối đặc mịn chỉ ở đây mới có, thứ đá vuốt trâm cài tóc cho tiên trên trời, đục bồn đựng nước rửa mặt cho vua chúa dưới đất. Sữa dê Nhí mua ở chợ Ma Cao, loại sữa hảo hạng, pha với nước ấm rồi ngâm mình trong đó sẽ làm cho làn da mịn màng, tươi trẻ, thơm tho. Bí quyết làm đẹp này Nhí học được từ các quý bà từ châu Âu tới chợ Ma Cao buôn thuốc phiện. Ngâm mình trong nước nóng pha sữa dê đã thành thói quen mỗi khi Nhí chuẩn bị cho cuộc vui, buổi hẹn sau lâu ngày gặp lại, cho đàn ông vốn hay chết mê vì của lạ đắm say. Nhí nhìn vào tấm gương lớn trước mặt, ngắm vuốt làn da trên cơ thể lõa lồ trong đầu tưởng tượng về những cuộc vui, buổi hẹn đã qua để nuối tiếc, giá như còn đến hôm nay, làn da này mịn màng, trái tim đang rạo rực, trong lòng phơi phới.

Đột ngột bóng người nhảy qua cửa sổ, Nhí thong thả khép mình trong bồn tắm. Trộm xem Nhí tắm, ngày nào chẳng có, bị bắt quả tang mà là gái nó chỉ cười rúc rích, là trai thì đực mặt thẫn thờ. Nhí có chấp ai bao giờ, nhan sắc là của trời cho, giữ làm của riêng đôi khi ích kỷ.

Tiếng nói lơ lớ từ trong bóng tối:

- Ông Hầu Vản đã nói chuyện công việc với bà?

- Có.

- Hành động đi.

- Làm gì?

- Lật ngược thế cờ.

- Muộn rồi.

Com Beo chĩa súng về phía Nhí.

- Có tiếng nổ lực lượng bên ngoài sẽ ập vào, bộ đội Việt Minh đã phong tỏa dinh thự.

Tiếng súng nổ từ phía núi Sả Chải vọng về.

- Bộ đội Việt Minh đã bao vây Sả Chải.

- Ta đã phá tan sở chỉ huy bộ đội Việt Minh, giết chết chính trị viên Lý Đào.

- Sức mạnh của Việt Minh không chỉ có như thế, chúng ta đang bị bao vây từ nhiều phía, quân Cắm Nhục đã bỏ chạy, Hầu Vản đã đầu thú.

- Khốn nạn.

- Tôi có thể giúp ông thoát khỏi vòng vây, vượt ra ngoài dinh thự.

Nhí chỉ tay vào cái thùng gỗ ghép chuyên dùng ngâm nước lá thuốc:

- Quan ba ngồi vào để tôi ngụy trang, rồi sai người nhà chuyển ra rừng để ông đi tìm ông Cắm Nhục.

Com Beo trong cơn hoảng loạn vội vã ngồi vào thùng gỗ:

- Tôi tin đàn bà Á Đông, không có gì là không thể.

Nhí ném tất cả váy áo vừa thay ra, phủ kín người quan ba, dài giọng gọi người nhà:

- Đem thùng rác đi cho bà.

Đám đầy tớ khệ nệ khiêng cái thùng gỗ chất đầy váy áo đàn bà, thấy nặng không dám hỏi, tưởng tượng ra cái thây ma đang đè nặng trên vai. Đám đầy tớ đi như chạy ra rừng sau nhà để giải phóng đôi vai.