- 3 - Jacob

Có lẽ tôi bị tự kỷ, tôi không thể cho bạn biết ngày sinh nhật lần thứ ba mươi hai của mẹ bạn rơi vào thứ mấy. Tôi không thể tính nhẩm logarit trong đầu. Tôi không thể nhìn vào đám cỏ và nói cho bạn biết có 6.446 lá cỏ trong đó. Nhưng, tôi có thể cho bạn biết bất kỳ điều gì bạn muốn biết về tia chớp, về phản ứng chuỗi Polymerase, các câu trích nổi tiếng từ các bộ phim, và cả những con khủng long chân thằn lằn ở Kỷ Hạ Phấn trắng. Tôi nhớ được bảng tuần hoàn mà chẳng mất chút hơi sức nào, tôi tự học tiếng Ai Cập cổ đại, và tôi còn giúp thầy giáo dạy toán sửa máy vi tính. Tôi có thể nói vô cùng vô tận về chi tiết điểm ma sát trong phân tích dấu vân tay, cũng như cho bạn biết phân tích là nghệ thuật hay khoa học. Ví dụ như, ADN của một cặp song sinh đồng nhất sẽ đồng nhất với nhau, và phân tích khoa học cho biết như thế. Nhưng dấu vân tay của một cặp song sinh đồng nhất lại khác nhau về các chi tiết Galton, và nếu là công tố viên, đây hẳn là bằng chứng bạn muốn có? À, tôi lạc đề rồi.

Tôi cho là những tài năng này sẽ khiến tôi nổi bật ở một tiệc rượu nếu như (a) tôi uống rượu mà tôi lại chẳng bao giờ uống thứ đó, hay (b) một người bạn mời tôi đến dự tiệc, dù là tiệc rượu hay không. Mẹ giải thích cho tôi thế này: thử hình dung xem nếu có ai đó với cái nhìn chòng chọc tiến đến và bắt đầu nói về sự khác biệt về môi trường - tốc độ - va đập giữa các mẫu máu gây ra bởi các vật thể di chuyển với tốc độ 1,5 đến 7,5 mét/giây, với các mẫu máu gây ra bởi đạn bắn hay chất nổ. Hay tệ hơn nữa, hãy thử hình dung một người cứ nói suốt, và không thấy được dấu hiệu chỉ ra nạn nhân của mình đang tuyệt vọng cố trốn thoát cuộc nói chuyện này.

Tôi bị chẩn đoán mắc hội chứng Asperger, một chứng mới đây được đưa vào danh sách những bệnh rối loạn tâm thần, nhưng trước đây lại bị các bậc cha mẹ lạm dụng để nói về đứa con thô lỗ của mình hòng khiến người khác nghĩ rằng nó là đại thiên tài thay vì đơn thuần là một đứa chống báng xã hội. Thành thật mà nói, nhờ một cô đi thi chương trình Next Top Model Mỹ, mà hầu hết đám bạn ở trường tôi đều biết chứng Asperger là gì. Quá nhiều người bảo tôi hẳn có liên quan gì đó đến cô người mẫu này. Về phần mình, tôi cố gắng không nói ra từ này. Hội chứng Asperger. Ý tôi là, nó nghe có giống một miếng thịt hạng bét không? Thịt lừa cho tiệc nướng đấy?

Tôi sống với mẹ và em trai, Theo. Tôi không thể tin được anh em tôi cùng chung gốc di truyền, bởi chúng tôi khác nhau một trời một vực nếu thực sự mong muốn thế. Vẻ ngoài của anh em tôi đối lập hoàn toàn, tóc nó mềm và vàng óng như ánh trăng, còn của tôi thì tối và sẽ xù lên ngay nếu tôi không chịu khó cắt tóc mỗi ba tuần một lần. Mà thật ra một phần lý do tôi cắt tóc ba tuần một lần là bởi ba là con số tốt, an toàn, chứ không như bốn. Và cách duy nhất tôi có thể cho ai đó chạm vào tóc mình là tôi phải được báo trước chuyện đó. Theo luôn bị cuốn vào suy nghĩ của người khác về nó, còn tôi đã biết người khác nghĩ gì về mình rồi, nghĩ tôi là một đứa nhóc quái dị đứng quá gần người ta và không chịu ngậm miệng. Theo hầu như chỉ nghe nhạc rap, mà thứ đó khiến tôi đau đầu chết được. Nó trượt ván như thể mấy bánh xe đã được dán chặt vào bàn chân vậy, khi nói thế là tôi đang có ý khen nó, bởi tôi hầu như không thể vừa bước đi vừa nhai kẹo cao su một cách tự nhiên được. Tôi cho là nó dự tính đủ chuyện. Còn tôi sẽ khó chịu nếu như kế hoạch không như dự tính hoặc nếu lịch trình của tôi bị thay đổi đôi chút, và đôi khi tôi mất cả tự chủ. Tôi sẽ hét lên như người Khổng lồ xanh, chửi rủa, và đập phá. Tôi chưa từng đánh Theo, nhưng đã từng ném đồ đạc vào nó, và phá vài món đồ của nó, nặng nhất là cây guitar mà mẹ tôi đã bắt tôi phải trả dần cho nó trong ba năm tới. Theo cũng là người phải chịu đựng phần lớn sự thành thật của tôi.

VÍ DỤ THỨ NHẤT

Theo bước vào bếp, mặc chiếc quần jean thụng đến nỗi lòi cả đồ lót, một áo len quá khổ, và vài phù hiệu quái dị quanh cổ.

Theo: Gì thế?

Tôi: Này, chú em, có lẽ chú chưa đọc thông báo, nhưng ta đang sống ở ngoại ô, chứ không phải trong rừng. Hôm nay là Ngày Tôn vinh Dân Da Đỏ hay gì thế?

Tôi bảo mẹ là anh em tôi chẳng có điểm gì chung, nhưng mẹ cứ nhất quyết là chuyện rồi sẽ thay đổi. Tôi nghĩ mẹ tôi điên rồi.

Tôi chẳng có bạn bè. Tôi bị bắt nạt từ hồi học mẫu giáo, từ lúc tôi bắt đầu mang kính. Giáo viên bắt một đứa được lòng mọi người phải đeo cặp kính giả, để cho tôi có bạn đồng hội đồng thuyền, nhưng hóa ra nó không thực sự muốn nói chuyện về việc loài archaeopteryx nên được xếp vào họ chim tiền sử hay khủng long. Không cần phải nói, tình bạn đó chẳng qua nổi một ngày. Đến bây giờ, tôi đã quen với việc bọn chúng bảo tôi tránh ra, đi kiếm chỗ khác mà ngồi. Tôi chưa bao giờ được ai đến chơi nhà vào cuối tuần. Đơn giản là vì tôi không hiểu các dấu hiệu xã giao của người khác. Nên nếu tôi đang nói chuyện với ai đó trong lớp, và nó bảo, “Này, đã một giờ chiều rồi nhỉ?” Tôi nhìn vào đồng hồ, và bảo “Đúng rồi, đã một giờ,” trong khi thật ra nó đang cố tìm một cách lịch sự để thoát khỏi tôi. Tôi không hiểu tại sao người ta không bao giờ nói ra ý mình.

Cũng hệt như kiểu người nhập cư đến một đất nước mới và học ngôn ngữ ở đó, nhưng hoàn toàn mù tịt về thành ngữ. Nói thật đấy, nếu không phải người Anh chính gốc, thì khi nghe “nắm bắt hình tượng” chẳng lẽ bạn lại không cho rằng họ đang có ý nói về một tấm ảnh hay bức vẽ thay vì muốn người khác hiểu chuyện gì đó cơ chứ? Với tôi, khi phải ở trong những tình huống xã giao, dù là ở trường, hay trong tiệc tối Lễ Tạ ơn, hay xếp hàng vào xem phim, cũng hệt như phải đi Lithuania mà chưa được học tiếng Lithuania vậy.

Nếu ai đó hỏi tôi làm gì vào dịp cuối tuần, tôi không thể tìm ra câu trả lời dễ dàng như Theo được. Tôi sẽ nghiền ngẫm xem bao nhiêu thông tin là quá nhiều, và thay vì mô tả chi tiết cho họ về các dự định sắp tới của mình, tôi lại nhờ đến lời của người khác. Cố tạo ấn tượng kiểu De Niro trong phim Tài xế Taxi, tôi liền nói, “Cậu nói với tôi đấy ư?” Bạn nên biết, tôi không chỉ hiểu nhầm ý của mấy đứa ngang hàng với mình. Có lần, giữa giờ học, cô giáo môn Sức khỏe Vệ sinh có việc phải gọi một cuộc điện thoại, và cô bảo cả lớp, “Đừng động đậy, ngay cả thở cũng không.” Mấy đứa bình thường làm ngơ lời cô nói, vài đứa “chuẩn không cần chỉnh” thì lặng lẽ làm việc riêng. Còn tôi? Tôi ngồi như tượng, và phổi thì như thiêu như đốt vì không còn chút không khí nào trong đó, cho đến khi suýt ngất đi.

Tôi từng có một người bạn. Tên cậu ấy là Alexa, và cậu ấy đã chuyển đi hồi năm lớp bảy. Sau đó, tôi quyết định xem trường học như một nghiên cứu nhân học. Tôi cố gắng khiến mình hứng thú với những chủ đề mà mấy đứa bình thường hay nói. Nhưng chúng thật quá chán:

VÍ DỤ THỨ HAI

Con gái: Này, Jacob, đây chẳng phải là cái máy MP3 ngầu nhất trần đời hay sao?

Tôi: Có lẽ bọn nhóc Trung Quốc làm ra nó đấy.

Con gái: Cậu có muốn nếm thử Slushee của tớ không?

Tôi: Uống chung có thể bị nhiễm bệnh bạch cầu. Hôn cũng thế.

Con gái: Tớ đi chỗ khác ngồi đây…

Chẳng lẽ bạn lại đổ lỗi cho tôi vì cố nâng tầm một chút cho cuộc trò chuyện với đám bạn, bằng cách nói về những chủ đề như cách xử lý của Tiến sĩ Henry Lee trong vụ sát hại Laci Peterson? Cuối cùng, tôi không còn nói chuyện phiếm nữa. Với tôi, theo được cuộc chuyện trò về việc ai đi chơi với ai, cũng khó như bắt tôi phân loại các nghi lễ vợ chồng của một bộ lạc du mục ở Papua New Guinea vậy. Mẹ tôi bảo đôi khi tôi còn chẳng buồn thử cố gắng. Nhưng tôi đã luôn cố gắng, và cứ bị làm ngơ. Tôi chẳng buồn vì chuyện đó, thật đấy. Tại sao tôi lại muốn làm bạn với lũ nhóc cứ chơi xấu những người như tôi chứ?

Có vài điều tôi thực sự không thể chịu nổi.

1. Tiếng giấy bị vày vò. Tôi không nói được vì sao lại thế, nhưng nó khiến tôi có cảm giác như ai đó đang vày vò nội tạng của tôi vậy.

2. Quá ồn hay quá nhiều ánh chớp sáng.

3. Kế hoạch bị thay đổi.

4. Bỏ lỡ chương trình CrimeBusters chiếu trên USA Network vào 4:30 mỗi ngày. Dù cho đã thuộc lòng hết 114 tập, nhưng tôi vẫn cần phải xem chúng hằng ngày. Có thể nói, với tôi, chúng như là insulin với người bị tiểu đường vậy. Trọn ngày của tôi được lên kế hoạch xoay quanh việc này. Và nếu như không có liều thuốc đó, tôi sẽ vỡ vụn.

5. Khi mẹ tôi sắp đặt lại áo quần của tôi. Tôi xếp chúng theo thứ tự của cầu vồng, và màu sắc không được lẫn vào nhau. Mẹ tôi cố hết sức, nhưng lần mới đây nhất, mẹ đã quên khuấy mất màu chàm.

6. Nếu ai đó cắn một miếng ở món mà tôi đang ăn, tôi buộc phải cắt bỏ phần bị dính nước bọt của người đó, rồi mới ăn tiếp được.

7. Tóc bồng bềnh. Tôi thấy kinh khiếp khi tóc tôi như thế, vì vậy tôi luôn để tóc ngắn kiểu quân đội.

8. Bị ai đó không quen chạm vào.

9. Thức ăn có màng, như món trứng sữa. Hay thức ăn bung ra trong miệng, như đậu Hà Lan.

10. Số chẵn.

11. Khi người ta gọi tôi là thiểu năng, trong khi tôi không phải như thế.

12. Màu cam. Đấy là màu nguy hiểm, và đọc lên cũng chẳng có âm điệu, nên tôi thấy nó thật đáng ngờ. Theo muốn biết vì sao tôi ghét màu cam mà lại có thể chịu được những thứ màu bạc, nhưng tôi sẽ không khơi chuyện tranh luận làm gì.

Tôi đã dành phần nhiều trong mười tám năm cuộc đời để học biết cách tồn tại trong một thế giới thỉnh thoảng có màu cam, hỗn loạn và quá ồn. Chẳng hạn như, giữa các tiết học, tôi lấy tai nghe đeo vào. Tôi thường mang bộ tai nghe lớn, nó khiến tôi trông như người điều khiển giao thông, ngầu lắm, nhưng Theo lại bảo nó là lý do mọi người đem tôi ra làm trò đùa, nên mẹ đã thuyết phục tôi dùng tai nghe nhỏ thay cho nó. Tôi hầu như không đến căng tin, bởi (a) chẳng có ai để tôi ngồi cùng, và (b) tất cả những cuộc chuyện trò đan xen tạp nham này giống như những nhát dao cứa trên da tôi vậy. Thay vào đó, tôi ngồi chơi ở phòng giáo viên, bởi ở đây nếu tôi tình cờ nói về việc không hẳn Pythago là người khám phá ra định luật Pythago bởi người Babylon đã dùng nó hàng ngàn năm trước khi ông xuất hiện, thì các giáo viên không nhìn tôi như đứa quái thai.

Nếu mọi chuyện thực sự xấu đi, thì áp lực sẽ giúp được cho tôi phần nào, chẳng hạn như nằm dưới một đống áo quần hay một cái chăn nặng, cái có những viên nhựa nhỏ bên trong để làm nó nặng hơn ấy. Một tiếp xúc kích thích xúc giác đủ sâu sẽ khiến tôi dịu lại. Một trong các trị liệu viên cho tôi, một ông cuồng Skinner, đã cho tôi thư giãn bằng các bài hát của Bob Marley. Mỗi khi khó chịu, tôi cứ nhẩm lời nhạc và nói chuyện với một giọng ngang ngang. Tôi nhắm mắt lại và tự nhủ, Tiến sĩ Henry Lee sẽ làm gì đây?

Tôi không dây vào rắc rối, nhờ có các luật lệ giữ cho tôi được ôn hòa. Luật nghĩa là một ngày sẽ diễn ra chính xác như những gì mà tôi dự tính. Tôi làm những gì được bảo, và tôi chỉ mong mọi người cũng sẽ làm như thế.

Trong nhà mình, chúng tôi cũng có luật.

1. Dọn sạch đống bày bừa của mình.

2. Nói thật.

3. Đánh răng hai lần mỗi ngày.

4. Không trễ học.

5. Chăm sóc anh em của mình, nó là người duy nhất con có.

Đa số những quy tắc này hợp với tôi, ngoài trừ việc đánh răng, và chăm sóc cho Theo. Có thể nói, cách diễn giải luật số năm của tôi, không phải lúc nào cũng khớp với cách hiểu của Theo. Như hôm nay chẳng hạn. Tôi cho nó làm vai chính trong hiện trường vụ án của tôi, và nó nổi sùng. Nó vào vai thủ phạm… Sao nó không thấy được đấy là lời tâng bốc cao nhất chứ?

Bác sĩ Moon Murano, chuyên gia tâm lý cho tôi, thường bảo tôi đánh giá các tình huống gây bồn chồn, theo thang điểm từ một đến mười.

VÍ DỤ THỨ BA

Tôi: Mẹ tôi đi ngân hàng và bảo mẹ sẽ trở về trong vòng 15 phút, rồi khi đã 17 phút trôi qua, tôi bắt đầu hốt hoảng. Rồi tôi gọi mẹ, nhưng mẹ không nghe máy, và tôi chắc rằng mẹ đã chết mất xác ở đâu đó.

Bác sĩ Moon: Theo thang điểm từ một đến mười, chuyện này gây cho cậu cảm giác thế nào?

Tôi: Chín.

(Tôi nói riêng cho các bạn nghe này. Thật ra nó là mười, nhưng bởi đó là số chẵn,

Và đọc to nó lên sẽ khiến cơn bồn chồn của tôi vượt quá giới hạn.)

Bác sĩ Moon: Cậu có thể nghĩ ra một giải pháp nào khá hơn là gọi 911 không?

Tôi (cố họa lại lời của Cher trong Moonstruck): Đừng sợ gì cả!

Tôi cũng đánh giá ngày sống của mình, dù cho vẫn chưa kể việc này cho bác sĩ Moon. Điểm càng cao thì ngày đó càng đẹp. Và hôm nay là một điểm, với chuyện cãi vã với Theo và chuyện Cô Thử Miễn phí biến mất khỏi cửa hàng tạp hóa. Thay lời biện hộ cho mình, tôi đã tìm ra một thuật toán dự báo những món cô ấy sẽ không có, và có lẽ tôi đã không khó chịu đến thế nếu như hôm nay là thứ Bảy đầu tiên trong tháng, ngày của những món ăn chay. Nhưng đáng tiếc, hôm nay lại là ngày của món tráng miệng, Chúa ơi! Từ lúc về đến nhà, tôi ở lì trong phòng. Tôi chui vào dưới khăn trải giường, và đặt một cái chăn nặng lên mình. Tôi cho phát đi phát lại bài “Tôi đã bắn Cảnh sát Trưởng” trên Ipod, và cứ nghe mãi bài này cho đến 4:30, giờ xem CrimeBusters và là lúc tôi phải xuống phòng khách bởi tivi nằm ở đó.

Tập 82 được tôi xếp vào năm tập hay nhất. Nó là vụ án mà Rhianna, một trong các cảnh sát điều tra hiện trường đã không đến nơi làm việc. Hóa ra cô bị một gã đang sầu não vì vợ mới chết, bắt làm con tin. Rhianna để lại các manh mối cho đội của mình giải, từ đó dẫn dắt họ đến nơi cô bị giam giữ.

Đương nhiên, tôi sớm đoán ra kết luận, bỏ xa cả đội điều tra hiện trường.

Lý do tôi quá thích tập này là bởi họ thật sự đã mắc sai sót. Rhianna bị tên bắt cóc lôi vào một hàng ăn, và cô để lại dưới đĩa một phiếu giảm giá từ cửa hàng áo quần yêu thích của mình. Đồng nghiệp của cô tìm thấy nó, và họ cần phải chứng minh nó thực sự là của cô. Họ tiến hành tìm dấu vấn tay, dùng thuốc thử vi hạt, rồi sau đó dùng ninhydrin, trong khi đáng ra bạn phải cho ninhydrin vào trước. Nó phản ứng với amino acid, rồi sau đó mới đến thuốc thử vi hạt phản ứng với chất béo. Nếu bạn dùng thuốc thử vi hạt trước, như cách họ đã làm trong tập này, thì nó sẽ phá hủy bề mặt xốp để thử ninhydrin. Khi tìm ra lỗi, tôi đã viết thư gửi các nhà sản xuất CrimeBusters. Họ viết thư trả lời và tặng tôi một áo thun chính thức của loạt phim. Chiếc áo thun đó tôi không mặc vừa nữa rồi, nhưng vẫn giữ trong ngăn kéo.

Sau khi xem xong tập phim, ngày của tôi từ mức một giờ khá lên mức ba.

“Này,” mẹ tôi ló đầu vào phòng khách. “Con sao rồi?’

“Ổn rồi,” tôi đáp.

Mẹ ngồi xuống cạnh tôi trên ghế bành. Chân mẹ chạm vào chân tôi. Mẹ là người duy nhất tôi chịu cho lại gần mình. Nếu là bất kỳ ai khác, hẳn lúc này tôi đã dịch người tránh xa vài phân rồi. “Jacob này,” mẹ nói, “mẹ bỗng muốn chỉ ra rằng thật sự là con đã sống sót qua một ngày mà không cần đến món ăn thử miễn phí.”

Nhiều lúc tôi thấy mừng vì mình không nhìn vào mắt người khác. Nếu tôi làm thế, hẳn họ sẽ chết ngay khi bị cái nhìn khinh miệt của tôi chĩa vào. Tất nhiên là tôi đã sống sót. Nhưng với giá nào đây?

“Học một sàng khôn,” mẹ tôi giải thích, và vỗ nhẹ tay tôi. “Mẹ chỉ nói thế thôi.”

“Mẹ à, nói thẳng là,” tôi lầm bầm, “con chẳng thèm quan tâm.”

Mẹ tôi thở dài. “Ăn tối lúc sáu giờ nhé, Rhett,” mẹ tôi nói, dù cho giờ ăn luôn là sáu giờ, và tên tôi chẳng phải là Rhett.

Truyền thông đã nhiều lần chẩn đoán những người nổi tiếng đã qua đời là người mang chứng Asperger. Và tôi chỉ đưa ra đây vài ví dụ:

1. Wolfgang Amadeus Mozart

2. Albert Einstein

3. Andy Warhol

4. Jane Austen

5. Thomas Jefferson

Tôi chắc 99% rằng không một ai trong họ từng bị lên cơn trong một cửa hàng tạp hóa, và cuối cùng là xô đổ nguyên cả giá gia vị và nước dầm.

Bữa tối thật ảm đạm. Mẹ tôi muốn gợi chuyện, dù cho cả Theo lẫn tôi đều muốn tránh né. Mẹ vừa nhận được một loạt thư nữa từ Tòa soạn Burlington Free Press, và thỉnh thoảng mẹ đọc to chúng lên trong bữa tối, để chúng tôi phản ứng một cách khiếm nhã rằng cả triệu năm sau, mẹ cũng đừng bao giờ viết chuyên mục tư vấn mình.

VÍ DỤ THỨ TƯ

Gửi Dì Em,

Mỗi khi cháu và chồng đến thăm mẹ chồng, bà đều khăng khăng làm món thịt bò nướng, dù cho bà biết cháu là người ăn chay trường. Lần tới chuyện này xảy ra, cháu phải làm gì đây?

Steamed ở South Royalton

Steamed thân mến,

Cháu cứ làm vẻ mặt củ cải bực mình, và bỏ về.

Đôi khi mẹ tôi nhận được những câu hỏi thật sự đau buồn, như chuyện một bà bị chồng bỏ và chẳng biết phải báo cho con cái thế nào. Hay một bà mẹ đang chết dần vì ung thư vú, viết lá thư cho con gái sơ sinh của mình, để nó đọc khi lớn lên, nói về chuyện bà ấy ước mong giá mà bà được đến lễ tốt nghiệp trung học, lễ đính hôn, hay lúc cô con gái sinh con đầu lòng. Dù vậy, các câu hỏi thường là của một đám đần độn với những chọn lựa ngu ngốc. Làm sao để tôi khiến chồng mình trở về, khi giờ tôi mới nhận ra là lẽ ra tôi không nên lừa dối anh? Đơn giản quá mà, hãy cố chung thủy đi bà ơi. Cách duy nhất để phục hồi tình bạn với một người mà bạn đã làm tổn thương họ bằng lời bình luận ác ý? Thì lúc đầu đừng nói là xong. Tôi thề, tôi không thể tin nổi người ta lại trả tiền để mẹ tôi nói lên những chuyện rõ như ban ngày.

Tối nay, trên tay mẹ là vài dòng từ một cô bé tuổi teen. Tôi biết chắc thế, dựa theo màu mực tím trên thư và bởi trên chữ i trong chữ “Dì Em” là hình trái tim thay cho dấu chấm. “Dì Em thân mến,” mẹ tôi đọc, và trong đầu tôi nghĩ ngay đến một bà già búi tóc mang dép mềm, chứ không phải mẹ mình nữa. “Cháu thích một anh đã có bạn gái. Cháu biết anh ấy thích cháu vj - Chúa ơi, thời nay họ không dạy con cách đánh vần sao?”

“Không,” tôi trả lời. “Họ dạy chúng con dùng phần mềm soát lỗi.”

Theo đang ăn cũng nhìn lên một hồi, rồi nhìn chai nước ép nho mà làu bàu.

“Cháu biết anh ấy thích cháu vì,” mẹ tôi sửa lại câu chữ rồi đọc tiếp, “anh ấy tiễn cháu đi học về đến tận nhà và chúng cháu tám chuyện điện thoại hàng giờ ngày hôm qua cháu không thể kìm nén được nữa và đã hôn anh ấy và anh ấy hôn lại cháu… Ôi, Chúa ơi, có ai cho cô bé này một dấu phẩy dùm tôi với.” Rồi bà lại nhíu mày nhìn xuống lại tờ giấy kẻ ngang được xé ra từ tập vở nào đó. “Anh ấy bảo chúng cháu không thể đi chơi với nhau, nhưng có thể làm bạn bè có qua có lại. Cô nghĩ cháu có nên đồng ý không? Kính thư, Bạn tốt Burlington.” Mẹ liếc qua tôi. “chẳng phải tất cả bạn bè đều có qua có lại hay sao?”

Tôi chớp mắt nhìn mẹ.

“Theo?” mẹ tôi hỏi.

“Đấy là một kiểu nói,” nó càu nhàu.

“Kiểu nói đó ngụ ý gì, chính xác đấy?”

Mặt Theo đỏ bừng. “Mẹ cứ Google đi.”

“Cứ nói mẹ nghe.”

“Đấy là khi một anh chàng và một cô nàng hẹn hò kín đáo, được chứ?”

Mẹ tôi nghĩ một lát. “Ý con là kiểu như… làm tình sao?”

“Đấy là một trong nhiều chuyện khác…”

“Rồi chuyện gì xảy ra nữa?’

“Con không biết!” Theo nói. “Họ lại làm ngơ khi gặp nhau, con đoán là thế.”

Mẹ tôi há hốc mồm. “Đấy là chuyện sỉ nhục tệ hại nhất mẹ từng nghe. Nếu chỉ bảo tên đó đi nhảy lầu vẫn chưa đủ, cô bé tội nghiệp này phải lột hết bốn bánh xe của hắn, và…” Đột nhiên mẹ tôi nhìn về phía Theo. “Con chưa từng đối xử với cô bé nào như thế chứ?”

Theo tròn mắt. “Mẹ có thể giống các bà mẹ khác và chỉ hỏi xem liệu con có hút cỏ không, thế được chứ?’

“Con có hút cỏ không?” mẹ tôi hỏi.

“Không!”

“Con có bạn bè kiểu có qua có lại không?”

Theo lùi ra khỏi bàn và nhẹ nhàng đứng dậy. “Phải. Con có hàng ngàn. Họ xếp hàng ngoài cửa đó, hay là gần đây mẹ không để ý thấy vậy?” Nó thả đĩa vào bồn rửa bát, và lao lên lầu.

Mẹ tôi với tay lấy chiếc bút đang dùng cài tóc đuôi gà để viết vài dòng hồi đáp. Nhân tiện, mẹ tôi luôn cột tóc đuôi gà, bởi mẹ biết tôi sẽ khó chịu đến thế nào khi đám tóc thả lỏng kêu sột soạt trên vai mình. “Jacob,” mẹ tôi bảo, “làm người dễ thương và dọn bàn cho mẹ, được chứ?”

Và thế là mẹ tôi vào vai chiến binh cho những người đang rối trí, làm hiền triết cho đám ngu đần. Mẹ tôi cứu thế giới bằng cách giải quyết một lần một lá thư đấy. Tôi tự hỏi những độc giả say mê này sẽ nghĩ gì nếu như họ biết Dì Em của họ thật sự có một đứa con rối loạn nhân cách chống đối xã hội và một đứa khác thì phi thực tế về mặt xã hội.

Tôi muốn có một người bạn có qua có lại, dù chẳng bao giờ tôi thú nhận chuyện đó với mẹ.

Tôi muốn có bạn, thế thôi.

Trong dịp sinh nhật của tôi hồi năm ngoái, mẹ đã mua cho tôi một món quà vô giá, là chiếc đài theo tần số của cảnh sát. Nó nhận những tần số mà đài thông thường không thể dò được. Một chiếc đài được chính quyền liên bang quy định theo tần sóng VHF và UHF trên các trạm FM, được dành riêng cho cảnh sát, lính cứu hỏa và các đội cứu hộ. Tôi luôn biết trước lúc nào đội tuần tra đường cao tốc sẽ điều xe hút cát đi, tôi nhận được các báo động thời tiết đặc biệt khi có bão đông bắc tràn đến. Nhưng hầu như tôi chỉ nghe điện đàm của cảnh sát và các cuộc gọi khẩn cấp, bởi ngay cả một thị trấn nhỏ như Townsend, thỉnh thoảng bạn cũng tìm thấy một hiện trường vụ án.

Chỉ riêng từ Lễ Tạ ơn đến giờ, tôi đã tìm đến được hai hiện trường. Đầu tiên là vụ đột nhập một cửa hàng trang sức. Tôi đạp xe đến địa chỉ đã nghe được trên đài và thấy vài cảnh sát đang tụm nhau ở mặt tiền để tìm chứng cứ. Đấy là lần đầu tiên tôi thấy cảnh sát dùng bụi sáp xịt trên tuyết để tìm dấu chân, nên lần đó chắc chắn là tuyệt rồi. Lần thứ hai không thực sự là một hiện trường vụ án. Đấy là ngôi nhà của một đứa nhỏ học cùng trường, một đứa tôi phải nói là đần. Mẹ nó đã gọi 911, nhưng khi họ đến nơi thì bà đã chờ sẵn nơi cửa, máu mũi vẫn đang chảy, và nói rằng bà không muốn để chồng mình bị truy tố.

Tối nay, tôi vừa mặc bộ pyjamas vào thì nghe trên đài vang lên một mã báo cáo rất khác với mọi lần tôi từng nghe dù tôi nghe suốt.

10-52 CẦN XE CỨU THƯƠNG.

10-50 TAI NẠN XE MOTOR.

10-13 THƯỜNG DÂN TRÌNH DIỆN VÀ LẮNG NGHE.

10-40 BÁO ĐỘNG GIẢ, TÌNH HÌNH AN TOÀN.

10-54 THÚ NUÔI TRÊN ĐƯỜNG CAO TỐC.

Còn lúc này, tôi nghe:

10-100

Nghĩa là, Có Xác Chết.

Tôi không nghĩ có bao giờ tôi lại thay đồ nhanh đến thế. Tôi chộp lấy một tập vở, dù đó là quyển đã dùng rồi. Bởi không muốn phí phạm bất kỳ giây phút nào, và nguệch ngoạc viết ra địa chỉ vẫn đang vang lên trên dài. Rồi tôi rón rén xuống cầu thang. Thật may, mẹ tôi đã ngủ say, và sẽ chẳng biết là tôi đã trốn đi.

Trời lạnh cắn răng, tuyết trên đường dày đến năm phân. Tôi quá phấn khích về hiện trường vụ án đến nỗi mang vội đôi giày thể thao thay vì đôi ủng tuyết. Bánh của chiếc xe đạp leo núi cứ trượt đi mỗi lúc tôi đổi hướng.

Địa chỉ này nằm trên đường cao tốc, và tôi biết là tôi đã đến đúng nơi, bởi đang có bốn chiếc xe cảnh sát chớp đèn đậu sẵn đó rồi. Có một cọc gỗ gắn dây của cảnh sát, màu vàng chứ không phải màu cam, đang phấp phới trong gió, và một đường dấu chân thấy rõ. Một chiếc xe Pontiac bị bỏ lại, đang nằm bên đường, phủ đầy băng tuyết.

Tôi lấy vở ra và viết: Chiếc xe đã bị bỏ lại ít nhất là 12 tiếng, trước cơn bão.

Thấy một chiếc xe cảnh sát đang đến, tôi liền nép vào bìa rừng. Chiếc này không có huy hiệu, trông như xe thường, ngoại trừ chiếc đèn tròn của cảnh sát được gắn bằng từ tính trên nóc xe. Người trong xe bước ra, ông cao lớn và có mái tóc đỏ. Ông mặc áo khoác dài và đôi ủng kiểu lính. Một bàn tay của ông đang dán băng cá nhân, loại Dora sặc sỡ kiểu con nít.

Tôi cũng viết điều này vào sổ.

“Đại úy,” một cảnh sát vừa bước ra từ đám cây, gọi ngay. Ông này mặc đồng phục, cả ủng lính và găng tay nữa. “Xin lỗi vì đã gọi anh.”

Đại úy lắc đầu. “Anh có gì nào?”

“Một người chạy bộ tìm thấy thi thể trong rừng. Nạn nhân bị lột đồ nửa chừng và máu me khắp người.”

“Có ai lại chạy bộ vào ban đêm trong mùa đông chết cóng này chứ?”

Tôi theo họ vào rừng, cố gắng đi khuất sau bóng cây. Đèn pha chiếu sáng khu vực quanh thi thể để có thể lập biên bản đầy đủ về chứng cứ.

Người chết nằm ngửa. Đôi mắt vẫn mở. Quần dài bị kéo xuống mắt cá, nhưng vẫn còn mặc quần lót. Những đốt ngón tay ông nhuốm máu đỏ tươi, đáy lòng bàn tay, đầu gối và bắp chân cũng vậy. Áo khoác của ông ta vẫn gài chặt, nhưng lại mất một chiếc giày và một chiếc tất. Quanh thi thể, máu nhuốm một màu hồng tươi.

“Thần thánh ơi,” đại úy thốt lên. Ông quỳ xuống và lôi ra một cặp găng tay cao su từ túi áo. Ông xem xét kỹ lưỡng thi thể.

Tôi nghe có tiếng bước chân của hai người đang tiến đến. Rồi một cảnh sát mặc đồng phục hộ tống một người bước vào. Viên cảnh sát nhìn qua thi thể, tái mét mặt mày, rồi nôn thốc. “Trời ơi,” người kia nói.

“Sếp,” ông đại úy đáp lời ngay.

“Tự sát hay giết người?’

“Tôi vẫn chưa rõ. Dù vậy, có vẻ như có tấn công tình dục.”

“Rich, gã này ngập trong máu từ đầu đến chân, nằm đây với mỗi cái quần lót. Cậu nghĩ gã bị hiếp dâm xong rồi tự mổ bụng hả?” Cảnh sát trưởng khịt mũi. “Tôi không giàu kinh nghiệm điều tra như cậu sau mười lăm năm làm việc ở thủ phủ của Townsend, nhưng…”

Tôi nhìn xuống danh sách trong sổ của mình. Tiến sĩ Henry Lee sẽ làm gì đây? Phải, ông sẽ xem xét kỹ các vết thương. Ông sẽ phân tích vì sao chỉ có lớp máu mỏng bên ngoài giờ đang chuyển màu hồng trong tuyết, mà lại không chảy thành vũng hay bắn tung tóe. Ông sẽ để ý các dấu chân trong tuyết, một đường dấu chân khớp với chiếc giày thể thao còn lại trên chân nạn nhân, và đường kia khớp với người chạy bộ đã tìm thấy thi thể. Ông sẽ hỏi vì sao, sau vụ hiếp dâm, trong khi các thứ trang phục khác vẫn bị cởi ra, nhưng quần lót vẫn còn nguyên trên người nạn nhân.

Tôi quá lạnh, và run cầm cập. Tôi giậm đôi chân tê cóng của mình vào dấu giày của họ. Rồi tôi nhìn xuống đất, và đột nhiên mọi thứ bỗng rõ như ban ngày.

“Thật ra,” tôi vừa nói vừa ra khỏi chỗ ẩn nấp, “cả hai ông đều sai.”