- 10 - Mềm chảy nước

Ba tôi đang hết sức hứng khởi. Thanh tra của Sở Nhập cư sắp tới nhà kiểm tra. Hồ sơ nhập cư của Valentina sẽ sớm được chấp thuận, tình yêu của họ sẽ vững chắc muôn đời. Khi bóng đen trục xuất không còn đe dọa nữa, đám mây hiểu lầm sẽ tan biến, họ sẽ trở lại thuở mới yêu nhau. Có thể còn tốt hơn nữa. Có thể họ sẽ bắt đầu một gia đình mới. Valentina đáng thương đã rất lo lắng, điều này khiến cô ả thỉnh thoảng bực bội. Nhưng mọi khó khăn của họ sẽ sớm chấm dứt thôi.

Viên thanh tra là một phụ nữ đứng tuổi đi giày ống đế bằng, tóc rẽ ngôi. Bà ta cầm theo một chiếc cặp màu nâu, từ chối lời mời dùng trà của ba tôi. Ông dẫn bà ta đi khắp nhà.

‘Đây là phòng tôi. Đây là phòng của Valentina. Đây là phòng của Stanislav. Bà thấy đấy, đủ phòng cho tất cả mọi người’

Viên thanh tra ghi chú cụ thể nơi ngủ của mỗi người.

‘Và đây là bàn của tôi. Bà thấy đấy, tôi thích ngồi ăn một mình. Stanislav và Valentina ăn trong bếp. Tôi tự nấu ăn lấy. Nhìn này, món táo Toshiba, nấu bằng lò vi sóng hiệu Toshiba. Giàu vitamin. Bà muốn nếm thử không?’

Viên thanh tra lịch sự từ chối và ghi chú lia lịa.

‘Vậy khi nào tôi có thể gặp bà Mayevska? Khi nào bà ấy đi làm về?’

‘Giờ về của cô ấy hay thay đổi lắm. Lúc sớm, lúc trễ. Tốt nhất là bà gọi điện thoại báo trước.’

Viên thanh tra lại ghi chú thêm mấy chữ, rồi bà ta cất quyển sổ vào chiếc cặp màu nâu và bắt tay ba tôi. Ba tôi nhìn chiếc Fiat nhỏ màu lam của bà ta khuất sau khúc quanh, rồi gọi điện báo tin cho tôi.

Hai tuần sau đó Valentina nhận được thư từ Bộ Nội vụ. Đơn xin ở lại Anh quốc của cô ta đã bị từ chối. Viên thanh tra không tìm ra bằng chứng chứng minh đây là một cuộc hôn nhân thực sự. Cô ta nổi điên quát vào mặt ba tôi.

‘Lão ngu ngốc đần độn. Ông trả lời sai bét. Sao ông không cho bà ta coi những lá thư-thơ tình? Vì sao ông không cho coi hình cưới?’

‘Vì sao tôi phải đưa thơ cho bà ta coi? Bà ta không đòi coi thơ tình, bà ta đòi coi phòng ngủ.’

‘Ha! Bà ta thấy ông không phải loại đàn ông giỏi giang gì mà đi vào phòng ngủ của phụ nữ.’

‘Cô là người đàn bà không tốt, không cho chồng vào phòng ngủ.’

‘Ông vào phòng ngủ để làm gì, hả? Phì! Ông mềm mụp chảy nước. Ông quặc qua quẹo lại. Mềm mụp chảy nước, quặc qua quẹo lại!’ ả chế giễu. Ả gí sát mặt vào mặt ông, giọng mỗi lúc mỗi lớn. ‘Mềm mụp chảy nước! Quặc qua quẹo lại!’

‘Im đi! Im đi!’ ba tôi hét lên. ‘Đi! Đi! Đi đi! Cút về Ukraina đi!’

‘Chèm nhẹp chảy nước, quặc qua quẹo lại!’

Ông đẩy cô ta ra. Cô ta đẩy ông lại. Cô ta bự hơn ông. Ông loạng choạng, tay va phải cạnh tủ áo. Một vết bầm thâm tím in hằn trên tay.

‘Nhìn xem cô làm cái gì này!’

‘Giờ thì ông đi khóc với con gái đi! Cứu, cứu, Nadia Verochka! Vợ đánh ba! Ha ha! Chồng mới được đánh vợ chứ!’

Có lẽ nếu đủ sức thì ông cũng đánh cô ta, nhưng ông không thể. Lần đầu tiên ông cảm thấy mình bất lực đến vậy. Tim ông tràn đầy nỗi tuyệt vọng. Ngày hôm sau, khi cô ta đi làm, ông gọi điện cho tôi và kể cho tôi nghe mọi chuyện. Ông lắp bắp thì thào cứ như thể nói lớn thì sẽ đau đớn lắm. Tôi tỏ vẻ thông cảm nhưng trong lòng thì tự đắc. Chẳng phải tôi đã đúng về chuyện ba tôi không thể nào đưa vào được sao?

‘Con thấy đấy, vấn đề là rối loạn dương cương. Chuyện này vẫn thỉnh thoảng xảy ra với nam giới.’

‘Ba à, dù sao đi nữa thì cô ta cũng không nên châm chọc ba như vậy.’ Ngốc quá đi mất, tôi nghĩ. Ba còn mong đợi gì chứ?

‘Đừng cho Vera biết’

‘Ba à, có lẽ chúng ta cần Vera giúp đỡ’

Tôi từng nghĩ câu chuyện này sẽ trở thành một vở hài kịch vui nhộn, nhưng giờ thì phải đối mặt với vở bi kịch dở khóc dở cười. Lúc trước ba không kể cho tôi nghe vì cô ta ở đó trong lúc ông gọi điện. Và bởi vì ông không muốn Vera biết chuyện.

Tôi cố nhịn không nói câu ‘Con đã bảo ba rồi mà, ông già ngốc nghếch’. Nhưng tôi gọi điện cho Vera và chị ấy cũng nói y chang như vậy.

‘Nhưng thật ra kẻ đáng trách là cô, Nadezhda’ chị nói thêm. ‘Cô cản không cho ba vào viện dưỡng lão. Nếu ba vào viện dưỡng lão thì mấy chuyện này làm gì xảy ra chứ’

‘Không ai ngờ trước được mà...’

‘Nadia, tôi biết trước mà’ Giọng Bà Chị Lớn ngân vang đắc ý.

‘OK, chị thì giỏi rồi. Giờ làm sao chúng ta giúp ba ra khỏi mớ bòng bong này?’ Tôi lè lưỡi khiêu khích dù biết chị không nhìn thấy được qua điện thoại.

‘Có hai cách’ Vera nói. ‘Ly dị hoặc trục xuất. Cách thứ nhất thì tốn tiền mà không chắc chắn. Cách thứ hai cũng bấp bênh nhưng ít nhất ba không phải trả tiền.’

‘Chúng ta có thể thử cả hai chứ?’

‘Nadia, cô thay đổi nhiều quá nhỉ. Chuyện gì xảy ra với các ý tưởng bình đẳng giới của cô thế?’

‘Đừng có hằn học thế, Vera. Chúng ta phải liên kết với nhau, thế mà chị chẳng cư xử một cách thân thiện với em được sao? Giờ thì em hiểu vì sao ba chẳng bao giờ kể gì cho chị nghe.’

‘Ừ, thì ba là một tên ngốc mà, như cô vậy. Mẹ và tôi là những người thực tế duy nhất trong cái gia đình này.’

Thấy cách chị ta giành giật gia tài của mẹ chứ? Không chỉ là tủ bếp đầy đồ hộp và chai lọ, không chỉ là mặt dây chuyền vàng, thậm chí không phải là số tiền tiết kiệm: không, chúng tôi đấu tranh để được thừa kế tính cách, bản chất của mẹ.

‘Chúng ta chưa bao giờ là một gia đình thực tế cả.’

‘Mấy nhân viên xã hội các cô thường dùng từ gì ấy nhỉ? Một gia đình bất thường. Có lẽ chúng ta nên nộp đơn xin hội đồng tài trợ thôi.’

Mặc dầu vẫn còn cãi vã châm chọc, chúng tôi vẫn thu xếp xong việc phân công công việc. Vera, chuyên gia gia đình về các vấn đề ly hôn, sẽ liên lạc với các luật sư, trong khi tôi tìm hiểu luật nhập cư và trục xuất. Ban đầu, tôi cảm thấy có chút lấn cấn khi bước ra khỏi đôi giày êm ái của chủ nghĩa tự do để xỏ chân vào đôi giày cao gót của bà Tống Chúng Về Quê coi người bằng nửa con mắt, nhưng sau một thời gian đôi giày mới đã vừa chân hơn. Tôi phát hiện ra Valentina có quyền khiếu nại, và nếu bị từ chối thì cô ta được phép kiện ra tòa. Cô ta cũng được quyền xin trợ giúp pháp luật. Rõ ràng cô ta sẽ còn ở lì ở đây một thời gian.

‘Có lẽ chúng ta nên viết bài gửi báo Daily Mail’ tôi mở rộng phạm vi hành động.

‘Ý hay đấy’ Vera đồng ý.

Trên mặt trận ly dị, chị tôi có một kế hoạch hết sức láu cá. Chị phát hiện ra nếu đơn phương xin ly dị thì sẽ rất phức tạp và tốn kém, do đó chị nảy ra ý hủy hôn - quan điểm không-tình-dục-không-hôn-nhân quá thường gặp trong hoàng gia châu Âu thế kỷ mười sáu.

‘Cậu thấy đấy, cuộc hôn nhân này chưa hề tồn tại nên không cần ly dị’ chị giải thích cho gã luật sư tập sự miệng-còn-hôi-sữa trong một hãng luật ở Peterborough. Cậu ta chưa gặp qua chuyện thế này bao giờ nhưng hứa là sẽ tìm hiểu thêm. Cậu ta lắp ba lắp bắp khi cố lấy chi tiết về cuộc-hôn-nhân-không-quan-hệ-tình-dục từ chị tôi qua điện thoại.

‘Trời ơi’ chị kêu lên, ‘cậu cần bao nhiêu chi tiết nữa chứ?’

Nhưng dẫu hủy hôn thường xảy ra trong hoàng gia châu Âu, có vẻ như nó sẽ không áp dụng được cho ba cô - chỉ khi nào một bên phàn nàn về việc bên kia không thể hoặc từ chối quan hệ tình dục trong hôn nhân thì việc-không-quan-hệ-tình-dục mới được tính là cớ để ly dị hay hủy hôn, viên luật sư tập sự viết như vậy trong một lá thư câu chữ hết sức vụng về.

‘Ô, tôi không ngờ đấy’ Vera thốt lên. Chị cứ tưởng chị biết hết mọi điều liên quan đến ly dị.

Valentina phá lên cười khi ba đòi ly dị. Tôi lấy hộ chiếu thị thực trước đã, sau đó ông được ly dị

Ba tôi cũng chùn chân không muốn ly dị. Ông sợ người ta sẽ hỏi ông về vụ chèm nhẹp chảy nước. Ông sợ cả thế giới đều biết về vụ quặc qua quẹo lại.

‘Nadia, tốt nhất là con tìm cách khác đi’ ông nói.

Mặc cho tâm trạng căng thẳng, ông vẫn cố viết xong một chương nữa của cuốn lược sử, nhưng giọng văn đã trở nên ảm đạm. Khi tôi và Mike đến thăm ông vào đầu tháng Hai, ông dẫn chúng tôi vào phòng khách, ở đó vẫn chất đầy táo của năm ngoái và lạnh ngắt như đá. Ông cao giọng đọc cho chúng tôi.

Những nhà chế tạo máy kéo đầu tiên mong mỏi rằng kiếm sẽ được chuyển thành lưỡi cày, nhưng giờ thì tinh thần thế kỷ đã trở nên đen tối, và chúng ta chợt nhận thấy lưỡi cày đã bị biến thành kiếm sắc.

Nhà máy cơ khí Kharkiv, nơi từng sản xuất hơn 1.000 máy kéo mỗi tuần để phục vụ nhu cầu cho Kế hoạch Kinh tế Mới, đã được chuyển tới Chelyabinsk bên kia dãy núi Ural và bắt đầu sản xuất xe tăng theo lệnh của K. J. Voroshilov, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Nhân dân.

Thiết kế trưởng là Mikhail Koshkin, người từng theo học ở Học viện Leningrad và làm việc ở xí nghiệp Kirov cho tới năm 1937. Ông này là người có học, tính khí ôn hòa, tài năng của ông đã được Stalin dùng, hoặc có thể nói là lợi dụng, để tạo ra uy thế tối cao về quân sự cho Liên bang Xô viết. Chiếc xe tăng đầu tiên của Koshkin, chiếc A20, chạy bằng dây xích thông thường, có súng nòng 45 mm và vỏ bọc thép có thể chống lại súng cối. Nó được đổi tên là T32 khi nòng súng mở rộng đến 76.2 mm và vỏ thép dày hơn một chút. Chiếc T32 có dịp trổ tài trong cuộc Nội chiến Tây Ban Nha, do vỏ thép quá mỏng nên nó dễ bị phá hủy, tuy nhiên tính linh hoạt của nó thì được đánh giá rất cao. Rút tỉa kinh nghiệm, xe tăng T34 huyền thoại ra đời góp phần quan trọng làm thay đổi cả chiều hướng chiến cuộc. T34 có vỏ bọc dày hơn, và để giải quyết vấn đề sức nặng, nó là chiếc xe đầu tiên được sử dụng động cơ đúc bằng nhôm.

Giọng của ông đã yếu và run rẩy hơn trước, thỉnh thoảng phải dừng lại nghỉ lấy hơi.

Trong khí hậu khắc nghiệt của tháng Hai năm 1940, chiếc T34 đầu tiên được lái tới Moscow để diễu hành trước mặt giới lãnh đạo Xô viết. Nó gây ấn tượng mạnh nhờ chạy hết sức êm ái trên những con đường lồi lõm, dằn xóc, tuyết bám đầy của thủ đô.

Tuy nhiên, Koshkin đáng thương không được tận mắt chứng kiến thành quả sáng tạo của mình đi vào sản xuất hàng loạt. Trong chuyến đi này, ló đầu ra ngoài trời quá nhiều trong thời tiết buốt lạnh, ông đã mắc bệnh viêm phổi và qua đời vài tháng sau đó.

Aleksandr Morozov, học trò và cũng là đồng nghiệp của ông, một viên kỹ sư trẻ đẹp trai, đã hoàn thiện bản thiết kế này. Dưới sự giám sát của anh ta, những chiếc T34 đầu tiên được lắp ráp xong vào tháng Tám năm 1940, sau đó thì hàng trăm hàng ngàn chiếc khác ra đời. Để kỷ niệm sự kiện này, thị trấn Chelyabinsk, trước nổi tiếng nhờ sản xuất máy kéo, được đổi tên thành Tankograd.

Bên ngoài, mặt trời chìm xuống bệ cửa sổ bám đầy sương giá mà cả ngày vẫn chưa tan nổi. Ngọn gió châm buốt cành lá thổi tới từ vùng bình nguyên của bờ biển Đông Anglia, từ nơi xa hơn bờ biển Đông Anglia là những đồng cỏ, và từ nơi xa hơn những đồng cỏ là dãy núi Ural.

Ba tôi mang đôi găng không ngón, mũ len và ba đôi vớ để chống lại tiết trời giá lạnh. Ông chồm lên trong ghế, chăm chăm đọc qua đôi mắt kính dày cộp. Bức chân, dung của mẹ được đặt trên bệ lò sưởi đằng sau ông. Bà đang nhìn qua vai ông để ngắm cánh đồng và chân trời. Người phụ nữ trẻ mắt nâu lặng lẽ với mái tóc thắt bùn dọn sóng và nụ cười bí hiểm. Vì sao bà lại cưới ông? Liệu ông có phải là một anh chàng kỹ sư trẻ tuổi đẹp trai hấp dẫn? Có phải ông đã quyến rũ bà bằng những câu chuyện về hệ thống truyền động tự động và những món quà làm từ dầu bôi trơn động cơ?

‘Vì sao mẹ lại cưới ba?’ tôi hỏi Vera.

Bà Chuyên Gia Ly Dị và bà Tống Chúng Về Quê trao đổi qua điện thoại, giọng điệu chúng tôi nói chuyện với nhau đã mềm hơn. Từ cuộc hôn nhân giữa ba và Valentina, chúng tôi chuyển sang cuộc hôn nhân của ba mẹ, và khi thấy cánh cửa quá khứ hé mở, tôi muốn đẩy cửa mở rộng hơn.

‘Chuyện xảy ra sau khi viên sĩ quan tàu ngầm bị giết ở Sebastopol. Tôi cho rằng mẹ sợ cô đơn. Thời kỳ đó quả là đáng sợ thật’

‘Viên sĩ quan tàu ngầm nào cơ?’

‘Thuộc hạm đội Biển Đen. Vị hôn phu của mẹ.’

‘Mẹ đính hôn với một viên sĩ quan tàu ngầm?’

‘Cô không biết sao? Ông ấy là tình yêu của cả cuộc đời mẹ’

‘Không phải là ba sao?’

‘Cô nghĩ thế nào?’

‘Em không biết’ đứa nhóc thò lò mũi xanh rền rĩ, ‘chẳng ai kể gì cho em cả’

‘Đôi khi không biết còn tốt hơn.’

Bà Chị Lớn đóng phịch cánh cửa quá khứ và khóa trái lại.