- 15 - Ở chỗ bác sĩ tâm lý

Lần tới khám chỗ bác sĩ tâm lý của ba tôi kết thúc một cách mỹ mãn. Cuộc nói chuyện kéo dài cả giờ đồng hồ, vị bác sĩ chẳng nói chen được mấy câu. Ông ta là típ người thông minh và có học, ba tôi nói. Một người Ấn Độ. Ông ta rất hứng thú nghe ba tôi giải thích lý thuyết về mối quan hệ giữa kỹ thuật cơ khí áp dụng cho máy kéo và kỹ thuật tâm lý do Stalin chủ trương áp dụng cho tâm hồn con người. Ông ta đồng cảm với quan điểm của Schopenhauer về mối liên hệ giữa điên khùng và thiên tài, nhưng không muốn bị lôi vào cuộc tranh cãi xem tính cách được coi là điên khùng của Nietzsche có phải do bệnh giang mai gây ra không, tuy rằng khi bị dồn ép ông ta cũng phải công nhận giả thiết của ba tôi là tài năng xuất sắc của Nietzsche đơn giản là bị những kẻ kém thông minh hơn hiểu lầm. Ông ta hỏi ba tôi là ông có cho rằng ngay lúc này ba có đang bị ngược đãi hay không. ‘Không, không!’ ba tôi kêu lên. ‘Chỉ do cô ta thôi!’ Ông ta chỉ ra cửa nơi Valentina đang lấp ló. (Viên bác sĩ muốn thử xem ba có bị hoang tưởng không, ba tôi nói, nhưng đương nhiên ba không bị lừa rồi.)

Valentina bực bội khi không được có mặt trong buổi khám bệnh bởi cô ta cho rằng mình có công khi báo tin ba tôi bị điên khùng. Cô ta còn bực hơn khi thấy ba tôi bước ra với vẻ đắc thắng.

‘Bác sĩ hết sức thông minh. Ông ta nói tôi không khùng. Cô mới khùng đó!’

Cô ta xông vào phòng bác sĩ tâm lý rồi bắt đầu gào thét phản đối ông ta bằng đủ loại ngôn ngữ. Viên bác sĩ gọi bảo vệ bệnh viện và yêu cầu cô ta ra ngoài. Cô ta khoa tay múa chân bước ra ngoài, miệng không ngừng mắng chửi người Ấn Độ.

‘Được đó ba, cuộc khám bệnh thành công. Nhưng chuyện gì xảy ra với cái đầu của ba vậy? Ba cắt tóc ở đâu thế?’

‘À, cũng do Valentina gây ra thôi. Sau vụ bắt bác sĩ chứng nhận ba bị điên thất bại, cô ta tìm cách giết ba.’

Ba kể lại thêm một cảnh tượng chướng tai gai mắt khi họ rời khỏi cổng bệnh viện, miệng vẫn quát nạt nhau. Cô ta đẩy ông, ông mất thăng bằng té ngã và đập đầu vào bậc đá. Đầu ông ứa máu.

‘Lại đây’ Valentina nói, ‘đồ già ngu ngốc té-ngã. Lên xe mau mau, về nhà mau mau’

Một đám người đã xúm xít quanh họ.

‘Không, tránh ra, con giết người!’ ba tôi vung tay kêu lên. ‘Tôi sẽ không về nhà với cô!’ Mắt kính của ông đã rơi ra, một bên bị bể nát.

Một y tá rẽ đám đông bước tới, xem xét vết thương trên đầu ông, vết thương không sâu nhưng máu chảy ra rất nhiều. Chị ta bám vào cánh tay đỡ lấy ông.

‘Hay là ông ghé vào khoa cấp cứu để họ kiểm tra.’

Valentina kéo cánh tay còn lại của ông.

‘Không, không! Ông ta chồng tôi. Ông ta OK. Ông ta vào xe về nhà.’

Hai người phụ nữ kéo qua kéo lại, ba tôi ở giữa không ngừng la hét ‘Giết người! Giết người!’ Đám người tò mò càng lúc càng đông. Cô y tá gọi bảo vệ và ba tôi được đưa đến khu Tai nạn & cấp cứu để băng bó vết thương, Valentina vẫn dai như đỉa bám chặt lấy cánh tay ông. Cô ta không chịu buông tha ông.

Nhưng ba tôi từ chối rời khỏi khu Tai nạn & cấp cứu với Valentina. ‘Cô ta muốn giết tôi!’ ông gào lên với tất cả mọi người xung quanh. Cuối cùng, một nhân viên xã hội được gọi tới, và ba tôi với cái đầu băng bó thảm thương được đưa đến một khu nhà ở tạm một đêm. Ngày hôm sau ông được xe cảnh sát đưa về nhà.

Valentina đợi sẵn với nụ cười và bộ ngực vĩ đại.

‘Lại đây nào, holubchik, con bồ câu bé bỏng. Cục cưng của em.’ Ả vỗ má ba tôi. ‘Chúng ta sẽ không tranh cãi nữa.’

Đám cảnh sát mê mẩn cô ả. Họ ở lại dùng trà, ngồi trong bếp lâu hơn hẳn thời gian cần thiết, thảo luận về sự yếu ớt và ngu ngốc của người già và rằng người già cần được chăm sóc chu đáo ra sao. Đám cảnh sát còn kể vài câu chuyện về người cao tuổi bị đám tội phạm đến tận nhà lừa đảo, bị đám cướp giật đánh ngã ngoài phố. Không phải người nào cũng may mắn có được một người vợ đáng yêu chăm sóc đâu. Valentina tỏ vẻ ghê tởm trước những trường hợp bạo lực công khai như vậy.

Và có thể là cô ả thực lòng hối hận, ba tôi nói, bởi sau khi đám cảnh sát đi rồi, ả không nổi điên với ba tôi mà cầm tay ông đặt lên ngực, vuốt ve bàn tay ông, dịu dàng trách móc ông vì đã không tin ả và để mối nghi ngờ xen vào giữa hai người. Cô ả thậm chí không trách móc gì ông vì đã lấy thùng giấy tờ giấu vào dưới gầm giường. (Đương nhiên ả tìm thấy chúng ở đó - đương nhiên ba đã không cất trở lại cốp xe.) Hay có thể là ai đó (bà Zadchuk?) đã giải thích cho ả ý nghĩa câu cuối cùng trong bức thư của viên luật sư.

Tôi gửi cho bà Chuyên Gia Ly Dị bản sao bức thư của luật sư, và bà ta gửi lại cho bà Tống Chúng Về Quê một mẩu tin cắt ra từ báo. Tin đó nói về một người đàn ông gốc Congo sống ở Anh mười lăm năm, giờ sắp bị trục xuất vì ông ta nhập cư trái phép suốt ngần ấy năm, dù rằng ông ta đã xây dựng được một cuộc sống tốt, mở hãng kinh doanh riêng, trở thành một nhân vật quan trọng trong cộng đồng địa phương. Nhà thờ khu đó đã mở chiến dịch vận động cho ông ta ở lại.

Tôi cho rằng gió đã xoay chiều’ Vera nói. ‘Cuối cùng thì người dân đã thức tỉnh’

Tôi lại đi đến kết luận hoàn toàn trái ngược - người dân đã mê ngủ trước vấn đề này chứ không thức tỉnh. Giọng nói ơ hờ ở tòa nhà Lunar đang mê ngủ. Giọng nói cực chuẩn ở những lãnh sự quán xa xôi đang say ngủ. Ba người trong hội đồng nhập cư ở Nottingham cũng đang say ngủ - họ chỉ đang làm mọi thủ tục như những kẻ mộng du. Chẳng có chuyện gì xảy ra cả.

‘Vera, những chuyện trục xuất, những vụ nổi bật cùng với chiến dịch vận động và thư từ cho báo chí - chỉ nhằm tạo ra ảo giác cho dân chúng thôi. Trên thực tế, trong hầu hết các trường hợp - chẳng có chuyện gì xảy ra cả. Chẳng có gì. Chỉ là một trò hề thôi.’

‘Nadezhda, dĩ nhiên tôi biết cô sẽ nói vậy mà. Cô lúc nào mà chẳng thông cảm với bọn chúng.’

‘Vấn đề không phải là thông cảm hay không, Vera à. Nghe em nói nè. Chúng ta đã sai khi nghĩ rằng họ sẽ đuổi cô ả đi. Nhưng họ không làm vậy đâu. Chúng ta phải tự làm thôi’

Mang đôi giày cao gót của bà Tống Chúng Về Quê đã làm thay đổi dáng đi của tôi. Tôi từng có quan điểm thông thoáng với việc nhập cư - tôi cho rằng mọi người có quyền sống ở nơi họ muốn. Nhưng giờ tôi tưởng tượng đến hàng đoàn người như Valentina xông qua hàng rào hải quan, ở Ramsgate, Felixstowe, Dover, Newhaven - đổ dồn xuống thuyền, điên cuồng với một mục đích duy nhất.

‘Nhưng cô lúc nào cũng bênh cô ả’

‘Không như vậy nữa.’

‘Tôi cho rằng vì cô là nhân viên xã hội nên cô chỉ có thể suy nghĩ đến vậy thôi.’

‘Em không phải là nhân viên xã hội, Vera.’

‘Không phải là nhân viên xã hội?’ Im lặng. Điện thoại rè rè. ‘À, thế cô làm nghề gì?’

‘Em là giảng viên.’

‘À - một giảng viên. Cô dạy cái gì?’

‘Xã hội học.’

‘Thì đó - đó là ý của tôi.’

‘Xã hội học không phải chỉ nói về công việc xã hội đâu.’

‘Không ư? Vậy nó là cái gì?’

‘Nó nghiên cứu về xã hội - các lực lượng và nhóm người trong xã hội và vì sao họ lại cư xử như vậy.’

Im lặng. Chị hắng giọng.

‘Hấp dẫn đấy!’

‘Ừ, em cũng nghĩ vậy.’

Im lặng lần nữa. Tôi có thể nghe tiếng Vera châm thuốc ở đầu dây bên kia.

‘Vậy vì sao Valentina lại hành động như vậy?’

‘Bởi vì cô ả tuyệt vọng.’

‘À đúng. Tuyệt vọng.’ Chị hít sâu một hơi thuốc.

‘Nhớ lúc chúng ta tuyệt vọng không, Vera?’

Nhà tập thể. Trung tâm tị nạn. Chiếc giường đơn chúng tôi cùng chia sẻ. Căn nhà liền kề với nhà vệ sinh ở sân sau và hàng chồng báo rách.

‘Nhưng phải tuyệt vọng đến mức nào người ta mới phạm tội? Hay làm gái điếm?’

‘Phụ nữ luôn hy sinh tất cả cho con cái. Vì Anna, em cũng sẽ làm như vậy. Em chắc chắn đấy. Chị có làm vậy vì Alice hay Lexy không? Mẹ có hy sinh như thế cho chúng ta không, Vera? Nếu chúng ta tuyệt vọng? Nếu chúng ta không còn đường nào khác?’

‘Nadia, cô chẳng biết mình đang nói gì đâu.’

Tôi nằm trên giường vào lúc mờ sáng, nghĩ tới người đàn ông gốc Congo. Tôi tưởng tượng tiếng gõ cửa vào ban đêm, trái tim đập thình thịch muốn nhảy ra khỏi lồng ngực, con mồi và thợ săn nhìn thẳng vào mắt nhau. Tóm được rồi! Tôi tưởng tượng cảnh bạn bè và hàng xóm tụ tập trên vỉa hè, gia đình Zadchuk vẫy chiếc khăn tay thấm đầy nước mắt. Tôi tưởng tượng cốc cà phê ấm để quên trên bàn trong lúc đi vội. Cốc cà phê từ từ lạnh đi, mốc lên rồi cuối cùng khô lại thành một lớp vỏ cứng màu nâu.

Mike không thích bà Tống Chúng Về Quê. Bà ta không phải là người đàn bà anh yêu.

Trục xuất là một biện pháp đối xử tàn ác với con người. Nó không phải là giải pháp.’

‘Em biết. Em biết. Nhưng...’

Sáng hôm sau tôi gọi đến số điện thoại ghi trên lá thư Valentina nhận được từ Dịch vụ Tư vấn Nhập cư. Họ cho tôi số điện thoại ở sân bay East Midlands. Thật may là tôi gặp được người phụ nữ xách cặp nâu và lái xe Fiat xanh từng ghé thăm nhà tôi sau lễ kết hôn của ba. Bà ta ngạc nhiên khi tôi gọi đến nhưng bà nhớ ra ba tôi ngay.

‘Tôi cảm giác có gì đó không ổn’ bà ta nói. ‘Ba cô có vẻ quá, à ừ...’

‘Tôi biết.’

Bà ta nói chuyện hòa nhã - hòa nhã hơn hẳn cách ba tôi mô tả.

‘Không phải chỉ là chuyện phòng the - vấn đề là dường như họ chẳng có sinh hoạt gì chung cả.’

‘Nhưng giờ thì sao? Chuyện sẽ giải quyết thế nào?’

‘Điều đó thì tôi không nói được.’

Bà ta cho tôi biết là việc trục xuất, nếu có, không phải do Sở Nhập cư tiến hành mà là do cảnh sát địa phương theo lệnh của Bộ Nội vụ. Mỗi vùng đều có nhân viên cảnh sát chuyên về vấn đề nhập cư.

‘Nói chuyện với cô thật vui’ bà ta nói. ‘Chúng tôi đến thăm người dân, viết báo cáo rồi họ biến mất. Thường thì chúng tôi không biết chuyện gì sẽ xảy ra tiếp theo.’

‘Ừ, thì cũng chưa có chuyện gì xảy ra cả.’

Tôi gọi tới đồn cảnh sát trung tâm ở Peteirborough và xin được nói chuyện với nhân viên chuyên trách về nhập cư. Họ chuyển máy cho tôi tới Spalding. Người nhân viên họ cho tôi tên không có ca trực vào hôm đó. Hôm sau tôi gọi lại. Tôi tưởng sẽ gặp một người đàn ông, nhưng hóa ra Chris Tideswell lại là phụ nữ. Khi nghe tôi kể chuyện xong, cô ta nói ngay.

‘Tội nghiệp cho ba cô. Cô gặp đúng dân tội phạm rồi.’ Giọng cô có vẻ còn trẻ và vui tính, giọng của dân sống vùng đầm lầy rộng lớn. Xem ra cô chưa làm đủ lâu để có dịp trục xuất được bao nhiêu người.

‘Nghe này’ tôi nói, ‘khi mọi chuyện kết thúc, tôi sẽ viết một quyển sách và cô có thể là người nhân viên anh hùng trẻ tuổi đã đưa cô ả ra trước ánh sáng pháp luật.’

Cô cười. ‘Tôi sẽ cố hết sức, nhưng cô cũng đừng quá hy vọng.’ Cô không thể làm gì khi chưa có kết quả phiên tòa. Sau đó thì có thể họ được quyền kháng cáo dựa trên yếu tố nhân đạo. Sau đó nữa may ra sẽ có lệnh trục xuất. ‘Gọi cho tôi khoảng một tuần sau phiên tòa’

‘Cô có thể có vai chính trong bộ phim này. Có Julia Roberts đóng nữa.’

‘Coi bộ cô tuyệt vọng lắm rồi hả?’

Valentina liệu có thể giữ dáng vẻ đáng yêu như con chim bồ câu nhỏ và cho ông vuốt ve ngực đến tháng Chín hay không? Tôi có phần nghi ngờ điều đó. Liệu ba tôi, ốm như que củi, yếu như cái bóng, có thể sống sót với món giăm bông hộp, cà rốt luộc, táo Toshiba và những trận đòn thi thoảng không? Có lẽ là không.

Tôi gọi điện cho chị.

‘Chúng ta không thể đợi đến tháng Chín được. Chúng ta phải đuổi cô ta đi.’

‘Đúng vậy. Chúng ta đã chịu đựng quá lâu rồi. Thật ra, lỗi là ở...’ Chị dừng lại. Tôi có thể nghe thấy tiếng thắng ken két của toa xe chứa đầy những lời trách móc.

‘Chúng ta cần hợp tác trong chuyện này, Vera.’ Tôi xoa dịu. Chúng tôi đã khá hòa thuận với nhau rồi. ‘Chúng ta cần phải thuyết phục ba tính đến chuyện ly dị lần nữa.’

‘Không, cần có hành động gì nhanh chóng hơn. Chúng ta phải xin lệnh đuổi cô ta ra khỏi nhà ngay. Ly dị tính sau’

‘Nhưng liệu ba có đồng ý không? Giờ họ đã lại vuốt ngực nựng mông nhau rồi, ba khó đoán lắm.’

‘Ba khùng rồi. Quá khùng. Dù chuyên gia tâm lý có nói gì chăng nữa.’

Đây không phải lần đầu tiên bác sĩ tâm lý cho rằng ba bình thường. Ít nhất chuyện đã xảy ra một lần trước đây, khoảng ba mươi năm trước, khi tôi đang ở giai đoạn ba tôi gọi là theo đuôi Trotsky. Tôi tình cờ biết được thôi. Ba mẹ tôi ra ngoài, và tôi vào lục lọi phòng của họ - cũng căn phòng với đồ đạc gỗ sồi nặng trịch và những tấm rèm chọi màu giờ là buồng the của Valentina. Tôi không nhớ mình định tìm gì nhưng tôi thấy hai thứ làm tôi sửng sốt.

Vật thứ nhất là một bao cao su nhăn nheo, đầu bao nhơn nhớt thứ chất lỏng màu trắng đục, nằm dưới gầm giường. Tôi chăm chăm nhìn nó một cách kinh tởm. Thứ chất lỏng riêng tư nhất. Bằng chứng trơ tráo rằng ba mẹ tôi làm tình nhiều hơn hai lần tạo ra tôi và Vera. Tinh dịch của ba tôi!

Vật thứ hai là báo cáo của bác sỹ tâm lý ở bệnh xá vào năm 1961. Nó lẫn vào đám giấy tờ cất trong ngăn kéo tủ áo. Báo cáo ghi rằng ba tôi muốn gặp bác sĩ tâm lý vì ông không kìm được sự căm ghét bệnh hoạn đối với con gái ông (là tôi, chứ không phải Vera!). Sự căm ghét đó ám ảnh điên cuồng đến mức ba tôi sợ nó là dấu hiệu của bệnh tâm thần. Bác sĩ tâm lý đã nói chuyện với ba tôi khá lâu và kết luận là sau những trải nghiệm thời cuộc của ba thì chẳng có gì đáng ngạc nhiên, thậm chí còn là chuyện đương nhiên, khi ông ghét đứa con gái có quan điểm đối ngược lại ông. Tôi đọc bản báo cáo đó với nỗi ngạc nhiên lớn dần, rồi sau đó là sự phẫn nộ, vừa giận ba tôi, vừa giận viên bác sĩ tâm lý vô danh nọ, kẻ đã chọn con đường dễ dàng, kẻ không thèm lắng nghe lời kêu cứu của ba tôi. Ngu ngốc - cả hai người họ. Gia đình mẹ tôi phải chịu rất nhiều oan khuất không sao kể xiết, lẽ ra bà có nhiều lý do để ghét tôi hơn. Thế nhưng bà vẫn không bao giờ hết yêu thương tôi, ngay cả trong những năm nổi loạn của tôi, ngay cả khi những lời tôi nói cứa sâu vào tim bà.

Tôi cất xấp giấy trở lại vào ngăn kéo. Tôi dùng giấy báo bọc cái bao cao su đã dùng rồi bỏ nó vào thùng rác, cứ như làm vậy tôi có thể bảo vệ mẹ khỏi thứ chất lỏng đáng xấu hổ chứa ở bên trong.