- 27 - Nguồn lao động rẻ tiền

Ba à, hãy cố mà tỉnh lại đi’ Bà Chị Lớn nói, đặt phịch bình sữa xuống bàn. ‘Ba không thể nào là cha của đứa nhỏ được. Ba nghĩ tại sao ả lại bỏ chạy khi con nhắc tới chuyện xét nghiệm huyết thống chứ?’

‘Vera, con lúc nào cũng là một kẻ chuyên quyền nhiều chuyện’ ba nói, đổ sữa béo lên ngũ cốc Shredded Wheat rồi rắc cả đống đường vào. ‘Để ba yên. Giờ thì quay lại London đi. Làm ơn đi đi!’ Tay ba run rẩy nhưng ba vẫn cố múc ngũ cốc bỏ vào miệng, rồi ông bắt đầu ho, những mẩu ngũ cốc Shredded Wheat bắn ra đầy bàn.

‘Làm ơn ra vẻ người lớn một lần trong đời đi ba. Chuyện gì xảy ra với não của ba vậy? Ba không phải là cha đứa nhỏ, mà chính ba mới là một đứa con nít. Nhìn cách cư xử của ba kìa - đúng là hết sức trẻ con!’

‘Chứng rối loạn trẻ con! Ha ha ha!’ Ba tôi gõ mạnh cái muỗng xuống bàn. ‘Vera, cô càng lúc càng điên khùng đấy!’

‘Xét nghiệm huyết thống cũng là một ý hay’ tôi khôn khéo xen vào, ‘bởi vì nó chẳng những giúp ba biết được ba có phải là cha ruột đứa nhỏ không, mà còn biết cả giới tính của đứa nhỏ nữa.’

‘A ha’ Ba tôi dừng cơn ho lại. ‘Ý hay đấy. Con trai hay con gái. Hay đấy’

Vera nhìn tôi vẻ khen ngợi.

Stanislav và Dubov đang ngồi ngoài vườn trước, trò chuyện thân mật dưới ca pô mở nắp của chiếc Rolls Royce. Mike thì vẫn còn ngủ ngoài phòng khách, nhưng anh đã ngã khỏi chiếc trường kỷ và giờ đang nằm dưới đất. Vera, ba và tôi dùng bữa sáng ở căn phòng đằng sau, giờ vừa là phòng ăn vừa là phòng ngủ của ba. Ánh mặt trời chênh chếch rọi qua những ô cửa sổ đầy bụi phủ. Ba tôi vẫn mặc chiếc áo ngủ quái dị do chính tay ông làm. Ông nối dài chiếc sơ mi Viyella kẻ ô vuông cũ bằng mấy mảnh vải bông in họa tiết hoa, khâu đè lên đuôi áo những đường chỉ lớn màu đen ngoằn ngoèo, và nối vạt áo trước bằng những sợi dây giày màu nâu. Chiếc áo hở cổ, vết sẹo cũ phủ đầy lông bạc chớp chớp mắt với chúng tôi trong lúc ông nói chuyện.

‘Nhưng...’ ông thận trọng hết đưa mắt nhìn tôi lại nhìn sang Vera, ‘... chỉ có thể xét nghiệm huyết thống sau khi đứa nhỏ được sinh ra thôi. Khi đó thì biết ngay nó là trai hay gái rồi mà’

‘Không, không. Có cách để kiểm tra đứa nhỏ trước khi sinh. Trong dạ con.’ Vera liếc mắt sang tôi. ‘Nadia và con sẽ trả tiền’

‘Hừm’ Ba tôi vẫn tỏ vẻ nghi ngờ, cứ như thể ông nghĩ chúng tôi đang cố lừa ông vậy. (Chúng tôi thèm vào!)

Vào đúng lúc đó, hộp thư kêu leng keng. Thư tín buổi sáng được giao tới. Giữa hàng chồng thư mời mở thẻ tín dụng, những lời mời gọi hấp dẫn mua mỹ phẩm, thực phẩm chức năng và những lời hứa hẹn về những giải thưởng siêu lớn sẽ được trao, đã được trao và chờ đợi được xướng tên người nhận (Ba tôi: ‘Cô ấy thật may mắn khi trúng những giải thưởng như vậy!’), tất cả đều được gởi đến cho Valentina, là một lá thư cô Carter gửi cho ba tôi. Cô nhắc ông rằng phiên tòa xử ly dị sẽ diễn ra trong hai tuần tới, và thông báo cho ba biết lời đề nghị của luật sư của Valentina rằng cô ả sẽ không phản đối ly dị, không đòi chia tài sản của ba tôi, mà chỉ yêu cầu một khoản tiền trọn gói là 20.000 bảng.

‘Hai mươi ngàn bảng!’ Vera kêu lên. ‘Thật quá đáng!’

‘Dù sao thì ba cũng không có hai mươi ngàn bảng. Nên chẳng cần lo.’

‘Hừm’ ba tôi nói. ‘Có lẽ nếu ba bán nhà và vào ở trong khu nhà dưỡng lão...’

‘Không!’ Vera và tôi đồng thanh phản đối.

‘Hay là hai đứa con, Nadia, Vera, giúp người đàn ông già cả ngốc nghếch này...’

Rõ ràng là ông lo lắng trước yêu cầu của cô ả.

‘Không! Không!’

‘Nhưng nếu chuyện này được đưa ra tòa...’ tôi nói to suy nghĩ của mình, ‘thì tòa sẽ yêu cầu trả bao nhiêu?’

‘Đương nhiên họ có thể xử cho ả được phân nửa số tài sản’ bà Chuyên Gia Ly Dị nói, ‘nếu ba là cha đứa nhỏ. Nếu không phải thì tôi cho rằng họ chẳng cho ả bao nhiêu đâu.’

‘Ba à, ba thấy chưa? Chính vì vậy mà ả đòi tiền thỏa thuận trước đó. Bởi vì ả biết đứa nhỏ không phải là con ba, và tòa sẽ chẳng cho ả một xu.’

‘Hừm.’

‘Đúng là một trò lừa đảo xảo quyệt’ bà Chuyên Gia Ly Dị nói.

‘Hừm.’

‘Con nghĩ ra một ý, ba à’ tôi từ từ rót đầy tách trà của ba, ‘sao chúng ta không gọi điện cho Laura Carter và nói là ba sẵn sàng trả đủ 20.000 bảng, với điều kiện ả đồng ý cho xét nghiệm huyết thống, chúng ta sẽ trả tiền xét nghiệm, và đứa nhỏ là con ruột của ba.’

‘Như vậy quá công bằng rồi còn gì?’ bà Chuyên Gia Ly Dị nói.

‘Còn gì công bằng hơn thế nữa chứ, Nikolai?’ Mike nói. Anh đã thức dậy và đang đứng ở cửa, hai tay day day thái dương. ‘Trong ấm còn trà không? Anh thấy hơi mệt.’

Ba nhìn sang Mike. Anh nháy mắt động viên và gật đầu với ba.

‘Hừm. OK.’ Ba tôi nhún vai đầu hàng.

‘Còn gì công bằng hơn thế nữa?’ cô Carter nói qua điện thoại. ‘Nhưng... chị chắc chứ...?’

Tôi nhìn sang ba. Ông nhăn trán đăm chiêu trong lúc hớp một ngụm trà, miếng vải in hoa may thêm của chiếc áo ngủ không che hết được hai đầu gối sưng vù vì thấp khớp, hai bắp đùi gầy nhẳng, và phía trên nữa... Tôi không dám tưởng tượng tiếp.

‘Vâng, hoàn toàn chắc chắn.’

Stanislav dẫn Dubov đến gặp Valentina. Họ cùng biến mất trong chiếc Rolls Royce vào lúc nào đó buổi sáng nay.

Đến quá giữa trưa Dubov mới quay lại, một mình. Mặt anh ta lộ vẻ nghiêm nghị.

‘Nói cho chúng tôi biết cô ấy ở đâu đi?’ tôi hỏi bằng tiếng Ukraina.

Anh ta ngửa tay ra.

‘Tôi xin lỗi, tôi không nói được. Tôi hứa rồi.’ ‘Nhưng... chúng tôi cần phải biết. Ba tôi cần phải biết.’

‘Cô ấy rất sợ các cô, Nadia và Vera ạ.’

‘Sợ chúng tôi?’ tôi mỉm cười. ‘Chúng tôi đáng sợ lắm sao?’

Dubov mỉm cười tế nhị. ‘Cô ấy sợ bị đuổi về Ukraina’

‘Nhưng Ukraina đáng sợ lắm sao?’

Dubov suy nghĩ một lát. Đôi mày rậm của anh ta nhíu lại. ‘Hiện giờ thì đúng là vậy. Hiện giờ đất mẹ yêu quý của chúng tôi đang nằm trong tay của bọn tội phạm và bọn trộm cướp’

‘Đúng đúng’ ba tôi xen vào. Nãy giờ ông vẫn ngồi yên trong góc gọt táo. ‘Valenka cũng nói y như vậy. Nhưng Volodya Simeonovich này, hãy cho tôi biết sao người dân thông minh như vậy lại để chuyện đó xảy ra cơ chứ?’

‘À, đó là bản chất rối loạn của chủ nghĩa tư bản mà chúng tôi đang phải chịu, Nikolai Alexeevich ạ’ Dubov đáp bằng giọng sắc sảo và bình tĩnh. ‘Các cố vấn phương Tây chỉ cho chúng tôi cách xây dựng nền kinh tế tư bản. Mô hình của bọn họ là chủ nghĩa tư bản Mỹ thời kỳ đầu, tham lam và cướp đoạt.’

Mike nghe được mấy chữ ‘chủ nghĩa tư bản Mỹ’ và giờ anh cũng muốn tham gia câu chuyện.

‘Anh nói đúng, Dubov. Đó toàn là những cặn bã của chủ nghĩa tự do mới. Bọn lừa đảo chiếm đoạt hết tài sản rồi nhét vào những công ty được gọi là hợp pháp. Sau đó, nếu may mắn, thì một phần nhỏ trong đó có thể sẽ nhỏ giọt xuống cho những người còn lại trong chúng ta. Rockefeller, Carnegie, Morgan. Tất cả bọn họ đều khởi đầu là những ông trùm tư bản. Giờ thì những tập đoàn hàng triệu đô của bọn họ lấp lánh trong ánh hào quang’ (Anh mê tít mọi cuộc tranh luận chính trị.) ‘Em có dịch được không, Nadia?’

‘Không hẳn, nhưng em sẽ cố hết sức.’ Tôi cố hết sức dịch cho Dubov nghe.

‘Nhưng cũng có người biện luận rằng giai đoạn cướp bóc là cần thiết nhằm phát triển chủ nghĩa tư bản’ Dubov thêm vào.

‘Thật tuyệt!’ Vera kêu lên. ‘Ý anh là bọn cướp được đưa đến đó một cách có chủ ý à?’ (Hoặc là chị chỉ hiểu lõm bõm tiếng Ukraina, hoặc là trình độ phiên dịch của tôi tệ hơn tôi tưởng.)

‘Không hẳn’ Dubov kiên nhẫn giải thích. ‘Nhưng đám cướp này đã có sẵn ở đó rồi, bản năng cướp bóc của chúng bị kìm lại bởi lớp màn của xã hội dân sự, và một khi lớp màn ấy bị xé bỏ thì bản năng ấy nảy nở như cỏ dại trên cánh đồng mới cày xong.’

Cách nói chuyện của anh ta có cái gì đó mô phạm đến phát bực, hơi giống cách nói của ba. Thường thì nó sẽ làm tôi nổi khùng, nhưng giờ tôi lại cảm thấy bị lôi cuốn bởi sự chân thành của anh ta.

‘Nhưng theo anh thì có cách nào giải quyết không, Dubov?’ Mike hỏi, Tôi phiên dịch lại.

Trong ngắn hạn thì không, về dài hạn thì tôi sẽ trả lời là có. Bản thân tôi thì thích mô hình của các nước Scandinavia hơn. Tập hợp những gì tốt đẹp nhất của chủ nghĩa tư bản và chủ nghĩa xã hội’ Dubov xoa tay. ‘Chỉ những gì tốt đẹp nhất, Mikhail Gordonovich ạ. Anh có đồng ý không?’

(Cha của Mike tên là Gordon. Chẳng ai biết tên tương đương trong tiếng Nga của ông là gì.)

‘Ừ, đương nhiên, ở một nước công nghiệp phát triển cùng với hoạt động công đoàn mạnh mẽ như Thụy Sĩ thì rất có thể.’ (Đây là sân nhà của Mike.) ‘Nhưng ở một nước như Ukraina thì sao?’

Anh đề nghị tôi dịch lại. Tôi ước gì mình không dính vào chuyện dịch dọt này. Cả hai chúng tôi đã xin nghỉ làm buổi sáng, giờ chúng tôi phải đi thôi. Nếu cứ tiếp tục nói chuyện thế này thì chúng tôi sẽ lại lôi chai rượu mận ra mất.

‘À, đúng là chúng tôi gặp phải một vấn đề hết sức nan giải’ Dubov thở dài, đôi mắt màu đen đá cuội của anh ta chăm chú nhìn vào người nghe. ‘Nhưng Ukraina phải tự tìm con đường riêng cho mình. Hiện giờ, chao ôi, chúng tôi mặc nhiên chấp nhận mọi thứ từ phương Tây. Một số đường lối thì tốt, một số thì rác rưởi’ (Dẫu không vui, tôi vẫn tiếp tục dịch. Mike gật đầu. Vera đi đến gần cửa sổ và châm một điếu thuốc. Ba tiếp tục gọt táo). ‘Khi chúng tôi có thể bỏ lại sau lưng những ký ức khủng khiếp về trại giam tù chính trị, thì chúng tôi có thể tìm lại được những điều tốt trong chủ nghĩa xã hội trước kia. Đến lúc đó, chúng tôi sẽ nhìn rõ được bản chất của bọn cố vấn - đám trùm, tư bản bóc lột tài nguyên của đất nước chúng tôi, lập ra những xí nghiệp do người Mỹ nắm quyền nơi nhân dân chúng tôi phải làm việc với đồng lương chết đói. Người Nga, người Đức, người Mỹ, tất cả bọn họ thấy gì ở Ukraina chứ? Chẳng có gì ngoài nguồn lao động rẻ tiền’

Bắt đầu kích động, anh ta nói càng lúc càng nhanh, đôi tay to lớn vung vẩy. Tôi khó khăn lắm mới theo kịp anh ta.

‘Chúng tôi từng là một quốc gia mà đa số người dân là nông dân và kỹ sư. Chúng tôi không giàu, nhưng chúng tôi sống đủ’ (Ở góc phòng, ba tôi gật gù đồng ý, con dao gọt táo dừng lại giữa lưng chừng.) ‘Giờ thì lũ cướp làm kiệt quệ các ngành công nghiệp của chúng tôi, trong khi đám thanh niên trí thức thì chạy sang phương Tây để làm giàu. Sản phẩm xuất khẩu của đất nước chúng tôi là những phụ nữ trẻ xinh đẹp, họ đi làm điếm để thỏa mãn nhu cầu kinh tởm của đàn ông phương Tây. Đó là một bi kịch’

Anh ta dừng lại, nhìn quanh, nhưng không ai nói gì.

‘Đúng là bi kịch’ cuối cùng Mike lên tiếng. ‘Chuyện đó xảy ra rất nhiều ở đất nước các anh’

‘Họ cười vào mũi chúng tôi. Họ cho rằng bản chất chúng tôi vốn thối rữa như vậy’ Giọng Dubov trở nên trầm lặng hơn. ‘Nhưng tôi cho rằng đó đơn thuần chỉ là đặc trưng của loại hình kinh tế vốn áp đặt lên chúng tôi thôi’

Vera nãy giờ đứng bên cửa sổ, càng lúc càng tỏ ra bực bội với cuộc nói chuyện.

‘Nhưng vậy thì càng hợp với Valentina chứ’ chị tuyên bố. Tôi liếc mắt ra hiệu chị hãy im miệng.

‘Nhưng Dubov à, cho tôi biết’ tôi hỏi, không thể ngăn lại ngay cả khi trong giọng nói của tôi lúc này có nhuốm chút ác ý, làm sao anh có thể thuyết phục một người... nhạy cảm như Valentina quay trở lại một nơi như thế?’

Anh ta nhún vai, giơ tay đầu hàng, nhưng miệng lại hơi mỉm cười.

‘Có một vài khả năng’

‘Một người đàn ông thú vị’ Mike nói.

‘Ừm’

‘Đối với một kỹ sư thì những hiểu biết về kinh tế học của anh ta thật đáng kinh ngạc.’

‘Ừm.’

Chúng tôi chỉ mới đi được nửa đường về nhà, và tôi có giờ giảng vào ba giờ chiều. Lẽ ra lúc này tôi phải nghĩ về Phụ nữ và Toàn cầu hóa, vậy mà suy nghĩ của tôi lại xoay quanh những điều Dubov nói. Mẹ và Vera ở trong trại lao động cải tạo quây hàng rào kẽm gai; Valentina làm việc quần quật như một kẻ nô lệ trong những ca làm lương thấp ở viện điều dưỡng, phía sau quán rượu Khách sạn Hoàng gia, nhục nhã trong phòng ngủ của ba tôi. Đúng, cô ả tham lam, lợi dụng, tàn ác, nhưng cô ả cũng là nạn nhân. Nguồn lao động giá rẻ.

‘Anh tự hỏi không biết mọi chuyện sẽ kết thúc ra sao’

‘Ừm’

Thế hệ của tôi thật là may mắn.

Tôi không biết Dubov cưa cẩm cô ả thế nào trong hai tuần sau đó, nhưng ba tôi kể ngày nào anh ta cũng lái chiếc Rolls Royce đi, lúc buổi sáng, lúc bữa chiều. Và lần nào quay về anh ta cũng rất vui vẻ, tuy thỉnh thoảng trông có hơi tiu nghỉu.

Chính Dubov là người duy trì quyết tâm của ba tôi trong vụ ly dị khi mỗi lần ba tôi dao động, thời gian đầu hầu như ngày nào ba tôi cũng muốn suy nghĩ lại vụ này.

‘Nikolai Alexeevich’ anh ta khuyên, ‘Vera và Nadia thật có phúc khi được người cha thông thái là ông nuôi dạy lớn khôn. Stanislav cũng cần ở bên cha nó. Còn với đứa nhỏ - một đứa nhỏ thì cần một người cha trẻ. Ông hãy hài lòng với những đứa con ruột của mình đi’

‘Nhưng này, anh cũng chẳng trẻ trung gì lắm đâu, Volodya Simeonovich ạ’ ba tôi bật lại. Song Dubov vẫn giữ bình tĩnh.

‘Đúng vậy. Nhưng tôi vẫn trẻ hơn ông nhiều’

Luật sư của Valentina gửi lại thư cho cô Carter, từ chối thẳng việc xét nghiệm huyết thống, nhưng đồng ý giảm hẳn khoản tiền bồi thường xuống còn 5.000 bảng và yêu cầu thanh toán đầy đủ trong một lần.

‘Ba phải trả lời thế nào?’ ba tôi hỏi.

‘Chúng ta phải trả lời thế nào?’ tôi hỏi Vera.

‘Cô đề nghị thế nào?’ Vera hỏi cô Carter.

‘Đề nghị trả 2.000 bảng’ cô Carter nói. ‘Chắc tòa sẽ yêu cầu trả chừng ấy. Nhất là khi có bằng chứng ngoại tình rõ rệt thế này’

‘Được đấy’ Vera nói.

‘Em sẽ nói với ba’ tôi nói.

‘OK, nếu con muốn vậy’ ba tôi nhân nhượng. ‘Rõ ràng là mọi người đều chống lại ba’

‘Đừng có ngốc vậy, ba à’ tôi gắt. ‘Chỉ có sự ngu ngốc của ba đang chống lại ba mà thôi. Ba phải biết ơn vì có mọi người chung quanh giúp đỡ ba thoát khỏi chính mình chứ’

‘OK. OK. Ba nghe theo hết.’

‘Và khi ba ra tòa, đừng có nói mấy điều vớ vẩn như "Tôi là cha của cái bầu nhé". Không xét nghiệm huyết thống, không "cha của cái bầu". Được chứ?’

‘OK’ ông càu nhàu. ‘Nadia, con càng lúc càng giống con quái vật Vera rồi đấy’

‘Ô, thôi đi Ba ơi’ Tôi cúp máy.

Chỉ còn một tuần nữa là tới phiên tòa, ai nấy đều có chút căng thẳng.