- 28 - Kính gọng vàng

Chỉ còn một ngày nữa là phiên tòa sẽ diễn ra, nhưng luật sư của Valentina vẫn chưa trả lời gì về đề nghị 2.000 bảng của chúng tôi cả.

‘Tôi cho rằng chúng ta đành phải theo vụ này đến cùng, và xem tòa quyết định ra sao thôi’

Giọng Anh cực chuẩn của cô Carter có chút lo lắng, hay là trạng thái thần kinh kích động của tôi tưởng tượng ra?

‘Nhưng cô nghĩ sao hả Laura?’

‘Khó nói lắm. Chuyện gì cũng có thể xảy ra cả.’

Tháng Mười một mà khí hậu ôn hòa một cách bất thường. Phòng xử án, một tòa nhà thấp kiểu mới với những ô cửa sổ cao và tường ốp gỗ gụ, tắm trong ánh sáng mùa đông trong trẻo mà gay gắt khiến mọi vật vừa thực lại vừa hư, cứ như trong một bộ phim vậy. Những tấm thảm dày màu xanh hãm lại tiếng bước chân và tiếng chuyện trò. Trong phòng bật điều hòa, không khí có phần quá ấm, và tỏa mùi sáp đánh bóng. Ngay cả cây trong chậu cũng xanh bóng đến mức chẳng giống thật chút nào.

Vera, ba, cô Carter và tôi ngồi ở khu chờ nhỏ dành riêng cho mình ở bên ngoài phòng xử. Vera mặc một bộ vest màu đào nhạt may bằng vải chất len tốt có đính cúc đồi mồi, nghe mô tả thì tệ nhưng nhìn thì rất lộng lẫy. Tôi vẫn mặc chiếc áo vest và quần dài đi dự phiên tòa lần trước. Cô Carter mặc bộ vest đen, áo sơ mi trắng. Ba tôi vẫn mặc bộ vest đám cưới và áo sơ mi trắng; chiếc cúc thứ hai từ trên xuống được khâu bằng chỉ đen, chiếc cúc thứ nhất bị sứt chỉ, cổ áo khép lại được nhờ chiếc cà vạt màu mù tạc kỳ dị.

Tất cả chúng tôi đều hết sức lo lắng.

Một thanh niên trẻ khoác áo choàng, đầu đội tóc giả đi đến. Đó là luật sư biện hộ cho cha tôi. Cô Carter giới thiệu chúng tôi. Chúng tôi bắt tay nhau, và tôi quên ngay tên anh ta. Tôi tự hỏi anh chàng trẻ tuổi này, người đóng vai trò hết sức quan trọng trong cuộc đời chúng tôi, là kẻ thế nào? Trong bộ đồng phục tòa án, anh ta chẳng lộ vẻ gì đặc biệt. Dáng vẻ của anh ta khá nhanh nhảu. Anh ta cho chúng tôi biết mình đã tìm hiểu về quan tòa, rằng ông này nổi tiếng là người ‘cương nghị’. Anh ta và cô Carter biến mất trong căn phòng cạnh đó. Chỉ còn lại Vera, ba và tôi. Vera và tôi cứ dán mắt nhìn ra cửa, tự hỏi khi nào Valentina mới tới. Tối qua Dubov không về nhà, sáng nay cũng khá rắc rối khi ba tôi suýt từ chối không chịu lên Peterborough. Chúng tôi sợ ba sẽ đổi ý khi nhìn thấy cô ả. Vera không chịu được căng thẳng nên lẩn ra ngoài đốt một điếu thuốc. Chỉ còn mình tôi ngồi cạnh ba, nắm lấy tay ông. Ba tôi đang quan sát một con côn trùng nhỏ màu nâu loạng choạng bò lên thân một cái cây trong chậu.

‘Ba nghĩ nó thuộc họ bọ rùa’ ba tôi nói.

Rồi cô Carter và viên luật sư biện hộ quay lại, và người gác cửa dẫn chúng tôi vào phòng xử. Cùng lúc đó, một người đàn ông cao gầy với mái tóc muối tiêu đeo kính gọng vàng tới ngồi vào ghế thẩm phán. Thế mà vẫn không thấy Valentina hay luật sư của ả đâu.

Viên luật sư đứng dậy giải thích lý do ly dị, và nói rõ là, theo anh ta biết, thì Valentina không hề phản đối. Anh ta kể với ông thẩm phán về tình trạng của cuộc hôn nhân. Nhấn mạnh vào sự cách biệt tuổi tác giữa hai bên cùng nỗi đau buồn của ba tôi sau khi góa vợ. Anh ta cũng nhắc đến hàng loạt quan hệ bất chính của Valentina. Đăm đăm sau cặp kính gọng vàng, viên thẩm phán ghi lại những điều anh ta nói. Viên luật sư biện hộ cũng kể chi tiết về lệnh trục xuất ra khỏi nhà của tòa, và những lần cô ả vi phạm. Ba tôi gật đầu lia lịa, và khi viên luật sư vừa nhắc đến hai chiếc xe đậu ngoài vườn trước nhà thì ông kêu lên, ‘Đúng đúng! Làm tôi bị kẹt ở hàng rào!’ Viên luật sư quả có tài ăn nói, đưa ba tôi trở thành người hùng trong chuyện này, chính miệng ba kể ra thì còn lâu mới được thế.

Anh ta nói được gần một giờ thì có tiếng lộn xộn vang lên ngoài cửa phòng xử. Cửa phòng mở hé, người gác cửa thò đầu vào, nói gì đó với thẩm phán, rồi thẩm phán gật đầu. Sau đó, cửa mở rộng ra và Stanislav bước vào phòng xử!

Thằng bé có hơi chải chuốt một chút. Nó mặc đồng phục trường học, mái tóc ươn ướt chải ép xuống. Nó đem theo một tập hồ sơ, nhưng khi nó chạy vội vào phòng thì giấy tờ bị bay tứ tán. Trong lúc nó lúi húi nhặt lại, tôi nhìn thấy bản phô tô của mấy bài thơ tình ba viết và lời dịch ra tiếng Anh bằng chữ con nít. Ba tôi đứng bật dậy, chỉ thẳng vào Stanislav.

‘Là vì nó! Tất cả là vì nó! Bởi vì cô ta nói nó là thần đồng và phải được học ở Oxford hay Cambridge!’

‘Làm ơn ngồi xuống, ông Mayevskyj’ viên thẩm phán nói.

Cô Carter nhìn sang ông vẻ năn nỉ.

Viên thẩm phán đợi đến khi Stanislav bình tĩnh lại rồi mới mời nó bước lên.

‘Cháu có mặt ở đây để đại diện cho mẹ cháu’

Luật sư biện hộ của ba đứng bật dậy, nhưng viên thẩm phán ra hiệu cho anh ta ngồi xuống.

‘Hãy để chàng trai trẻ này nói. Nào, chàng trai trẻ, cháu có thể cho chúng tôi biết vì sao mẹ cháu không có đại diện tại phiên tòa không?’

‘Mẹ cháu đang ở trong bệnh viện’ Stanislav đáp. ‘Mẹ vào viện sinh em bé. Đó là con của ông Mayevskyj’ Nó mỉm nụ cười răng sứt má lúm đồng tiền.

‘Không! Không!’ Vera đứng bật dậy. ‘Đó không phải là con của ba tôi! Đó là kết quả của các cuộc ngoại tình!’ Mắt chị long lên.

‘Làm ơn ngồi xuống, thưa cô... ơ... thưa bà...’ viên thẩm phán nói. Mắt ông ta nhìn thẳng vào mắt chị và dừng lại một thoáng. Có phải do chị quá phấn khích hay không, mà sao tôi lại thấy chị đỏ mặt? Chị ngồi xuống không nói thêm tiếng nào. Cô Carter hí hoáy viết mấy chữ vào một mảnh giấy rồi đưa cho viên luật sư. Anh ta đứng lên trình bày ngay.

‘Chúng tôi đã đề nghị’ anh ta nói, ‘trả một khoản tiền là 20.000 bảng với điều kiện cô ta phải cho xét nghiệm huyết thống và đứa bé là con ruột của thân chủ tôi. Nhưng lời đề nghị này bị từ chối. Họ bèn đòi một khoản thấp hơn, thay vào đó là không cần xét nghiệm huyết thống. Nhưng ông Mayevskyj đã từ chối!’

‘Cảm ơn anh’ viên thẩm phán nói. Ông ta lại cúi xuống ghi chép. ‘Bây giờ’ ông ta quay sang Stanislav, ‘cháu đã giải thích vì sao mẹ cháu không có mặt, nhưng quên chưa nói lý do mẹ cháu không được đại diện trước tòa. Mẹ cháu không có người tư vấn hay luật sư gì sao?’

Stanislav ngần ngừ, lí nhí gì đó. Ông thẩm phán yêu cầu nó nói to lên. ‘Có mâu thuẫn với luật sư’ Stanislav nói. Mặt đỏ bừng.

Bên trái tôi chợt vang lên tiếng ho khá lớn. Cô Carter giấu mặt vào trong chiếc khăn tay.

‘Nói tiếp đi cháu’ ông thẩm phán lên tiếng. ‘Mâu thuẫn vì chuyện gì?’

‘Về tiền bạc’ Stanislav thì thào. ‘Mẹ nói vậy thì không đủ. Mẹ nói anh ta không phải là một luật sư thông minh. Mẹ nói cháu phải đến gặp ông để xin nhiều hơn’ Giọng nó nghẹn lại, nước mắt ứa ra. ‘Ông thấy đấy, mẹ con cháu cần tiền, cho đứa bé. Cho con của ông Mayevskyj. Và mẹ con cháu không có chỗ nào để ở. Mẹ con cháu cần quay lại nhà ông ấy’

À! Sự im lặng nghẹt thở bao trùm lấy căn phòng. Cô Carter nhắm mắt lại như đang cầu nguyện. Vera lo lắng xoay xoay chiếc cúc đồi mồi. Ngay cả ba cũng sững người ra. Cuối cùng ông thẩm phán lên tiếng.

‘Cảm ơn cháu, chàng trai trẻ. Cháu đã làm đúng lời mẹ dặn. Đứng ra nói trước tòa đâu phải việc dễ dàng gì với một cậu bé. Tốt lắm, giờ thì ngồi xuống đi’ Ông ta quay sang chúng tôi. ‘Chúng ta sẽ nghỉ khoảng một giờ nhé? Tôi biết có máy bán cà phê ngoài hành lang.’

Vera ra ngoài hút thêm một điếu thuốc nữa. Phòng xử án không cho phép hút thuốc bên trong, nhưng cũng như các tòa nhà tương tự, nó có một khoảnh sân nhỏ dành riêng cho những người hút thuốc. Ba tôi không uống cà phê, mà đòi uống nước táo. Trong tòa nhà xử án không bán nên tôi ra ngoài tìm mua một hộp ở cửa hàng nào đó quanh đây.

Đi lên một chút nữa thì có một sạp báo. Tôi đang đi về phía đó thì chợt thấy Stanislav biến mất sau một góc đường. Nó có vẻ vội vã. Không hiểu sao tôi lại đi lướt qua sạp báo đến tận góc đường đó, xem xem nó đi đâu. Stanislav giờ đã đi đến gần đầu đường. Nó băng sang bên kia, rồi quẹo trái, đi ngang qua Thánh đường. Tôi theo sau nó. Giờ tôi phải chạy vội để đuổi kịp vì nó đã khuất khỏi tầm nhìn. Khi đến nơi lần chót nhìn thấy nó, trước mặt tôi là một con đường hẹp vòng qua sau lưng mấy cửa hàng rồi dẫn vào một mê cung toàn những căn nhà liền kề lụp xụp. Tôi không rành khu này lắm. Stanislav đã biến mất tăm. Tôi đứng đó nhìn bốn phía, cảm thấy mình thật ngốc nghếch. Nó có biết là tôi theo dõi nó không?

Giờ tôi mới nhận ra một tiếng đồng hồ đã sắp trôi qua. Tôi vội quay lại, rồi dừng trước sạp báo mình vừa đi qua để mua một hộp nước táo có ống hút. Tôi băng qua bãi đậu xe, đi về phía phòng xử án từ phía sau tòa nhà. Ở đây có một khoảng sân nhỏ để thùng rác và thang thoát hiểm gắn trên tường hậu. Ở tầng một bên trái, tôi thoáng thấy Vera thanh lịch trong bộ vest màu đào nhạt, đang dựa vào rào chắn và hút thuốc phì phèo. Có ai đó đứng cạnh chị, một người đàn ông cao lớn mặc áo vest, đang lén dùng chân day day mẩu thuốc lá. Đến gần hơn, tôi nhận ra đó là ông thẩm phán.

Cô Carter đang đợi bên trong với ba. Ba dành gần một tiếng đồng hồ trong nhà vệ sinh, và lúc này ông đang trong trạng thái phấn khích, lúc thì đầy hy vọng (‘Ông thẩm phán sẽ cho cô ta hai ngàn bảng, và ba sẽ được yên thân, chỉ làm bạn với ký ức dịu dàng thôi’), lúc thì tuyệt vọng (‘Ba sẽ bán hết tài sản rồi đến ở với mấy ông bà già’). Cô Carter cố hết sức trấn an ông. Cô thở phào nhẹ nhõm khi tôi đưa hộp nước táo cho ông. Ba dùng đầu nhọn ống hút chọc thủng lớp giấy rồi hút một cách thèm thuồng. Lát sau Vera quay trở vào và ngồi cạnh ba ở phía bên kia. ‘Suỵt!’ chị nói, cố khuyên ba hút khẽ hơn. Ba lờ chị đi. Vào phút cuối cùng, Stanislav đột nhiên chạy vụt vào, thở hổn hển, mồ hôi ướt đầm đìa. Nó đã đi đâu vậy?

Người đứng gác mở cửa, rồi tất cả chúng tôi được gọi vào phòng xử. Vài phút sau đó ông thẩm phán quay lại. Không khí căng thẳng không sao chịu nổi. Ông thẩm phán ngồi vào chỗ, hắng giọng chào chúng tôi. Sau đó ông ta tuyên án. Ông ta nói một tràng cỡ mười phút, phát âm hết sức rõ ràng, dừng lại một thoáng ở những cụm ‘người đệ đơn’, ‘bản án’, ‘đơn từ’ và ‘tiền trợ cấp’. Viên luật sư hơi nhướng mày. Tôi cho rằng mình thấy khóe môi của cô Carter động đậy. Những người còn lại trong chúng tôi chỉ biết ngẩn ra, ngay cả bà Chuyên Gia Ly Dị cũng vậy. Chúng tôi chẳng hiểu ông ta đang nói cái gì.

Sau khi ông ta nói xong, cả phòng xử im phăng phắc. Chúng tôi ngồi yên như bị bỏ bùa, cứ như một tràng dài những từ không hiểu nổi kia là câu thần chú thôi miên cả gian phòng. Mặt trời xuống thấp rọi một tia nắng xiên qua ô cửa sổ cao. Ánh nắng chiếu vào gọng vàng của cặp kính và những sợi tóc bạc của ông quan tòa, khiến ông ta tỏa sáng như một thiên thần. Và rồi sự yên lặng bùa phép bị phá vỡ bởi một tiếng hút ừng ực. Chính là ba, ba đã dùng ống hút hút giọt nước táo cuối cùng.

Tôi không biết có phải là mình tưởng tượng hay không, nhưng tôi thấy một nụ cười thoáng nở trên khuôn mặt đăm đăm của ông thẩm phán. Rồi ông ta đứng dậy (tất cả chúng tôi đều đứng dậy) và im lặng băng qua tấm thảm xanh ra khỏi phòng, chân vẫn mang đôi giày đen sáng bóng khi nãy vừa dập thuốc.

‘Vậy ông ta nói gì thế?’

Chúng tôi xúm quanh cô Carter ở ngoài tiền sảnh, uống cà phê từ những chiếc cốc giấy, dẫu hiện giờ cái chúng tôi cần không phải là cà phê.

‘Ô, ông ta cho phép ông Mayevskyj ly dị, theo như chúng ta yêu cầu’ cô Carter cười hớn hở. Cô đã cởi chiếc áo vest đen ra, một vệt mồ hôi đọng lại nơi nách áo.

‘Còn tiền bạc thì thế nào?’ Vera hỏi.

‘Ông ta không cho cô ả xu nào, vì cô ả không xin.’

‘Ý cô là..?

‘Thông thường thì thỏa thuận tài chính sẽ được thông qua cùng lúc với vụ ly dị, nhưng vì cô ta không có đại diện trước tòa nên chẳng ai đòi tiền cho cô ta.’ Cô Carter cố giữ vẻ nghiêm nghị.

‘Thế còn Stanislav?’ Tôi vẫn cảm thấy không yên tâm.

‘Cũng khá đấy. Nhưng tòa cần người đại diện hợp pháp. Tôi cho rằng Paul đang giải thích cho Stanislav hiểu.’

Viên luật sư biện hộ đã tháo bộ tóc giả và cởi áo choàng ra, và đang ngồi cạnh Stanislav trong góc, choàng tay qua vai nó. Stanislav đang khóc nức nở.

Chăm chú lắng nghe cuộc đối thoại từ ban nãy, giờ ba tôi vỗ tay vui sướng.

‘Trắng tay! Ha ha ha! Quá tham lam! Trắng tay! Luật pháp Anh quốc nghiêm minh nhất trên toàn thế giới!’

‘Nhưng...!’ Cô Carter giơ một ngón tay cảnh báo. ‘Nhưng cô ả vẫn có thể nộp đơn xin tiền cấp dưỡng. Nhưng trong trường hợp thế này, có lẽ ả nên đòi tiền cha ruột của đứa trẻ thì hơn. Nếu cô ả biết đó là ai. Và nếu... và nếu...’ Cô không nhịn được nữa mà phá lên cười khúc khích. Chúng tôi chờ đợi. Cô bình tĩnh trở lại. ‘Nếu cô ả có thể tìm được một luật sư đại diện!’

‘Ý cô là sao?’ bà Chuyên Gia Ly Dị hỏi. ‘Chắc là cô ả phải có luật sư chứ.’

‘Chị biết đấy’ cô Carter nói, ‘lẽ ra tôi không cho các vị biết việc này, nhưng trong một thị trấn nhỏ như Peterborough, mọi dân luật đều biết nhau cả.’ Cô nhăn răng cười. ‘Và đến giờ, bọn họ đều biết Valentina. Ả đã đi đến hầu hết mọi hãng luật trong thị trấn. Ai cũng ngán ả đến tận cổ. Ả đưa ra những đòi hỏi vô lý. Ả không thèm nghe lời khuyên của luật sư. Ả cứ đinh ninh mình có quyền chiếm nửa căn nhà, và không chịu nghe bất cứ ai nói điều ngược lại. Ả còn một mực tin sẽ nhận được Trợ cấp Pháp lý để giúp ả đòi được nửa căn nhà trước tòa. Khoác áo choàng lông và nói chuyện kiểu chợ búa, ả xộc vào văn phòng luật sư, hống hách đòi hỏi cái này cái nọ. Toàn bộ chi phí đều do Trợ cấp Pháp lý chi trả. Các quy định rất chặt chẽ, các vị biết đấy. Một số hãng luật ban đầu cũng chịu tiếp ả, khi họ còn lấy được tiền. Nhưng nếu họ không làm đúng ý của ả thì ả lập tức bỏ đi. Chuyện nhất định đã lại xảy ra như vậy khi chúng ta đề nghị trả 2.000 bảng. Tôi cá rằng luật sư của ả đã khuyên ả chấp nhận’ Cô liếc sang tôi. ‘Nếu là tôi thì tôi cũng làm vậy.’

‘Nhưng ông thẩm phán làm sao biết được.’

‘Tôi nghĩ là ông ta đoán ra’ cô Carter cười khúc khích. ‘Ông ta đâu có ngu.’

‘Cương nghị!...’ Vera thì thào, mắt mơ màng.

Sau những phấn khích ở phiên tòa, căn nhà có vẻ lạnh lẽo và u ám khi chúng tôi quay lại. Tủ lạnh sạch trơn, máy sưởi trung tâm đã tắt ngóm. Nồi niêu, chén bát bẩn chất đầy bồn rửa, và trên bàn vẫn còn bày đầy chén bát ăn xong chưa được đem ra bồn. Không thấy bóng dáng Dubov đâu.

Ba tôi xìu xuống ngay khi bước qua cửa.

‘Chúng ta không thể để ba một mình được’ tôi nói nhỏ với Vera. ‘Chị ở lại với ba đêm nay được không? Em không thể xin nghỉ thêm được.’

‘Chắc phải vậy rồi’ chị thở dài.

‘Cảm ơn chị.’

‘Được rồi.’

Ba phản đối ngay khi biết sự sắp xếp của tôi, nhưng có lẽ ông cũng nhận ra mọi chuyện phải thay đổi. Khi Vera ra ngoài mua đồ ăn, tôi ngồi trong phòng khách với ba.

‘Ba à, con sẽ tìm hiểu về mấy nhà dưỡng lão riêng biệt. Ba không thể sống ở đây một mình được’

‘Không, không. Tuyệt đối không. Không nhà dưỡng lão riêng biệt. Không viện dưỡng lão.’

‘Ba à, căn nhà này quá rộng đối với ba. Ba không thể lau dọn. Ba không đủ tiền để dùng lò sưởi. Ở nhà dưỡng lão, ba sẽ có một căn hộ riêng, có người chăm sóc cho ba’

‘Người chăm sóc! Phì!’ Ba tôi vung tay lên trời làm ra vẻ xúc động. ‘Nadia, trong buổi xử hôm nay, viên thẩm phán người Anh nói ba có thể sống trong nhà mình. Giờ thì con nói là ba không thể sống ở đây. Vậy ba phải ra tòa nữa sao?’

‘Đừng có ngốc mà, ba à. Nghe này’ tôi đặt tay lên tay ba, ‘ba nên chuyển đi bây giờ, khi ba còn đủ sức sống một mình trong một căn hộ. Ba sẽ có chìa khóa riêng để khóa cửa, ba muốn làm gì bên trong cũng được. Nhà bếp riêng, ba nấu nướng gì tùy thích. Phòng ngủ riêng, không ai được phép vào. Và nhà tắm nhà vệ sinh riêng, ở kế ngay phòng ngủ.’

‘Hừm.’

‘Chúng ta sẽ bán căn nhà này cho một gia đình tốt, gửi số tiền đó vào ngân hàng, như thế tiền lời sẽ đủ để thuê phòng cho ba rồi.’

‘Hừm.’

Tôi có thể thấy ba đã bị thuyết phục.

‘Ba muốn sống ở đâu? Gần Peterborough, nơi ba được ở gần bạn bè và Câu lạc bộ Ukraina?’

Ông ngẩn ra. Chỉ mẹ là có bạn bè. Ông có Ý Tưởng Lớn.

‘Hay là ba muốn chuyển đến Cambridge, ở gần con và Mike?’

Im lặng.

‘OK, vậy con sẽ tìm ở Cambridge để ba ở gần con và Mike. Tụi con sẽ có thể đến thăm ba thường xuyên hơn.’

‘Hừm. OK.’

Ông ngồi xuống chiếc ghế bành đối diện cửa sổ, ngả đầu dựa vào gối, yên lặng ngắm bóng chiều phủ xuống những cánh đồng nhập nhoạng tối. Mặt trời đã lặn, nhưng tôi chưa kéo rèm cửa xuống. Ánh chiều muộn len vào căn phòng.