Tuổi thơ khá bình thường

Bệnh tâm thần tự nhiên xảy ra, hay nó đã có đó từ bao giờ rồi? Theo Tổ chức Y tế Thế giới, gần phân nửa mọi rối loạn tâm thần đã có mặt trong dạng nào đó trước độ tuổi mười bốn.

Năm hai mươi bốn tuổi tôi mắc bệnh, có cảm giác như nó là cái gì cực kỳ mới và đột ngột. Tôi có một tuổi thơ khá bình thường, như mọi người. Nhưng tôi chưa bao giờ thật sự cảm thấy bình thường cho lắm. (Có ai như thế không?) Tôi thường thấy lo lắng.

Một ký ức điển hình là hồi tôi lên mười, đứng trên cầu thang hỏi chị trông trẻ rằng tôi ngồi với chị đến khi ba mẹ tôi về được không. Tôi khóc.

Chị ấy là người tốt bụng. Chị cho tôi ngồi với chị. Tôi rất thích chị. Chị có mùi vani và mặc áo thun thùng thình. Chị tên Jenny. Jenny Trông Trẻ sống ở Đầu Phố. Độ một thập kỷ sau chị sẽ biến thành Jenny Saville, ngôi sao nghệ thuật Anh nổi tiếng nhờ các bức vẽ khổ lớn đàn bà trần truồng.

“Chị có nghĩ ba mẹ em về sớm không?”

“Có chứ,” Jenny kiên nhẫn đáp. “Ba mẹ em sẽ về sớm mà. Họ ở cách đây một dặm thôi. Vậy là không xa lắm, em biết không?”

Tôi biết.

Nhưng tôi còn biết họ có thể bị trấn lột hay bị giết hay bị chó ăn thịt. Tất nhiên là họ không bị. Làm gì có cư dân Newark-on-Trent nào kết đêm thứ Bảy bằng cách bị chó ăn thịt. Ba mẹ tôi về nhà. Nhưng tôi cứ như vậy suốt tuổi thơ, lặp đi lặp lại. Luôn vô tình dạy mình lo âu. Trong một thế giới mà khả năng là vô tận, các khả năng đau đớn, mất mát, ly biệt cũng vô tận. Vậy nên sợ hãi đẻ ra tưởng tượng và ngược lại, cứ mãi hoài như vậy, cho đến khi không còn lại gì ngoài hóa điên.

Rồi còn chuyện nữa. Hơi ít bình thường hơn, nhưng vẫn trong phạm vi đó. Tôi mười ba tuổi. Tôi với thằng bạn đi lại chỗ mấy đứa con gái cùng khóa trong sân trường. Ngồi xuống. Một đứa con gái - đứa tôi thích hơn bất cứ gì - nhìn tôi rồi làm mặt gớm với tụi bạn. Rồi con bé nói những chữ mà hai mươi sáu năm sau viết lại trong sách tôi vẫn còn nhớ. Nó nói: “Eo. Tao không thích thứ đó ngồi cạnh tao. Mấy cái cẳng nhện trên mặt.” Rồi nó giải thích ý nó là gì, trong khi mặt đất vẫn không chịu nuốt tôi xuống. “Lông mọc trên nốt ruồi. Trông như bầy nhện.”

Độ năm giờ chiều hôm đó ở nhà, tôi vào nhà tắm rồi dùng dao cạo của ba cạo lông trên nốt ruồi. Tôi nhìn mặt mình và thấy ghét. Tôi nhìn hai nốt ruồi lồ lộ nhất trên mặt.

Tôi lấy bàn chải đánh răng đè lên má trái, ngay trên nốt ruồi to nhất. Tôi nhắm nghiền mắt và chà mạnh. Tôi cứ chà, cho đến khi máu nhỏ xuống chậu rửa, cho đến khi mặt tôi nóng rần nhức nhối vì ma sát.

Hôm ấy mẹ về thấy tôi chảy máu.

“Matthew, mặt con bị gì vậy trời?”

Tôi giữ miếng khăn giấy trên vết thẹo mới đang chảy máu và lí nhí khai thật.

Đêm đó tôi không ngủ được. Má trái tôi giần giật dưới miếng cao dán to tướng, nhưng đó không phải lý do. Tôi nghĩ đến chuyện đi học, đến chuyện giải thích về miếng cao dán. Tôi nghĩ đến một vũ trụ khác, ở đó tôi đã chết. Ở đó đứa con gái sẽ nghe tin tôi chết và khóc vì cảm giác có lỗi. Tôi chắc đó là một ý nghĩ tự tử. Nhưng là một ý nghĩ giúp khuây khỏa.

Tuổi thơ tôi trôi qua. Tôi vẫn hay lo lắng. Tôi cảm thấy mình như người ngoài, vì ba mẹ tôi thuộc tầng lớp trung lưu, cánh tả, sống trong thị trấn toàn tầng lớp lao động, cánh hữu. Lên mười sáu, tôi bị bắt vì thó đồ ở cửa hàng (gel vuốt tóc, thanh Crunchie) và ngồi một buổi chiều trong đồn cảnh sát, nhưng đó là một triệu chứng của sự ngu ngốc tuổi teen và muốn được hòa nhập, không phải trầm cảm.

Tôi trượt băng dở, điểm số đủ loại, để tóc lệch và giữ khư khư cái trong trắng như lời nguyền thời trung cổ. Những chuyện bình thường.

Tôi không hoàn toàn hòa nhập. Tôi như rã tan ra khi ở bên mọi người và trở thành như họ muốn. Nhưng thật nghịch lý là tôi lại luôn cảm thấy một sự căng thẳng bên trong mình. Tôi không biết nó là gì, nhưng nó cứ tích tụ dần, như nước sau con đập. Về sau, khi thật sự bị trầm cảm và lo âu, tôi thấy bệnh này như là sự tích tụ mọi sự căng thẳng bị cản lại đó. Một kiểu chọc thủng. Giống như thể là, nếu ta thấy để con người mình được tự do là chuyện khó, thì con người của ta sẽ ập vào, đổ tràn đầu óc ta nhằm nhấn chìm mọi phiên bản nửa vời đã thất bại của ta.