Hình ảnh trên màn hình

Thời xưa, trước khi suy sụp, tôi thường đối trị lo lắng bằng cách làm mình khuây lãng. Bằng cách đến câu lạc bộ, uống nhiều, dành mùa hè sống ở Ibiza, muốn thức ăn cay nồng nhất, phim liều lĩnh điên rồ nhất, tiểu thuyết căng thẳng nhất, nhạc ầm ĩ nhất, đêm khuya nhất. Tôi sợ sự yên tĩnh. Tôi nghĩ chắc là tôi sợ phải chậm lại và giảm âm lượng. Sợ không có gì ngoài tâm trí để lắng nghe.

Nhưng sau khi tôi bị bệnh, mọi điều này bỗng ngoài tầm. Có lần bật radio nghe thấy nhạc House thình thịch thì tôi bị hoảng loạn. Nếu ăn jalfrezi [1] , đêm đó tôi sẽ nằm trên giường, bị ảo giác và tim đập nhanh. Mọi người nói về dùng rượu và thuốc để tự trị bệnh, còn tôi thì muốn làm cho giác quan đờ đẫn đi. Tôi sẽ dùng ma túy đá nếu tôi nghĩ nó giúp tôi lờ đi cơn cuồng phong trong đầu. Nhưng từ tuổi hai mươi bốn đến ba mươi hai tôi không uống dù chi một ly. Không phải vì tôi mạnh (như mẹ vợ tương lai vốn bài rượu vẫn tưởng) mà vì tôi sợ chết điếng bất cứ gì sẽ làm thay đổi đầu óc mình. Tôi trải qua năm năm đó không chịu uống ngay cả Ibuprofen. Không phải vì lúc mới bệnh tôi say khướt - cái ngày bị bệnh tôi không uống dù chỉ một ngụm rượu và đang lúc khỏe mạnh (tương đối). Tôi cho rằng đó chỉ là vì cảm giác đầu óc bị hư hại của mình nằm chênh vênh trên cân, như xe buýt thòng bên mép vách núi trong phim Phi vụ Italia và số vàng/rượu đó có thể trông cám dỗ nhưng với tới nó sẽ làm ta rơi xuống cái kết cục chết người.

Nên, đây là vấn đề. Đúng lúc thật sự cần giải tỏa đầu óc, tôi lại không thể. Tôi sợ đến độ ngửi thấy ly vang đỏ của Andrea là tôi sẽ tưởng tượng mấy phân tử hít vào đó đi vào não tôi và làm nó nghiêng thêm nữa.

Nhưng đây là chuyện hay. Nó có nghĩa là tôi phải tập trung vào đầu óc mình. Như phim kinh dị xưa, tôi kéo màn ra thì thấy con quái vật.

Nhiều năm sau, tôi đọc sách về chánh niệm và thiền và nhận ra rằng chìa khóa để có hạnh phúc - hay thứ còn đáng mong hơn nữa, điềm tĩnh - không phải là luôn nghĩ những ý nghĩ vui vẻ. Không. Điều ấy không thể được. Trên trái đất không có đầu óc thông minh kiểu nào có thể sống cả đời chỉ hưởng những ý nghĩ hạnh phúc. Chìa khóa là chấp nhận ý nghĩ của ta, tất cả, thậm chí ý nghĩ xấu. Chấp nhận ý nghĩ, nhưng không trở thành chúng.

Chẳng hạn, hiểu rằng có một ý nghĩ buồn, thậm chí có một loạt ý nghĩ buồn, thì không có nghĩa bạn là một người buồn. Bạn có thể đi qua bão và cảm nhận gió nhưng bạn biết mình không phải là gió.

Ta phải là như vậy với đầu óc mình. Ta phải để mình cảm nhận gió lớn mưa rào, nhưng luôn biết đây chỉ là gió bão tất yếu.

Giờ đây, khi chìm sâu, mà thỉnh thoảng tôi vẫn còn bị, tôi cố hiểu rằng còn một phần khác trong tôi lớn hơn và mạnh hơn không hề chìm. Nó đứng không nghiêng ngả. Tôi cho đó là phần từng được gọi là linh hồn tôi.

Chúng ta không phải gọi nó như vậy nếu thấy có quá nhiều hàm ý. Ta gọi nó là cái tôi là được rồi. Ta hãy hiểu điều này. Nếu ta bị mệt hay đói hay váng vất, ta dễ có tâm trạng xấu. Vì vậy tâm trạng xấu đó không thật là ta. Tin vào những thứ ta cảm thấy vào lúc đó là sai, vì những cảm xúc đó sẽ biến mất khi được ăn hay ngủ.

Nhưng khi rơi xuống đáy tôi chạm phải thứ gì đó vững chắc, cái gì đó cứng và mạnh ở trong lõi mình. Cái gì bất hoại, miễn nhiễm với sự thường biến của ý nghĩ. Cái tôi không chỉ là tôi mà còn là chúng ta. Cái tôi nối tôi với các bạn, con người với con người. Sức mạnh sinh tồn cứng rắn, không thể đập vỡ. Của đời sống. Của 150.000 thế hệ chúng ta đã đi qua trước và những thế hệ sẽ sinh ra. Là nhân bản của chúng ta. Cũng giống như nếu ta xuống đủ sâu bên dưới bề mặt trái đất, nền đất bên dưới New York và, Lagos chẳng hạn, sẽ giống hệt như nhau, mỗi cư dân con người trên hành tinh phép lạ kỳ diệu này cũng có cùng một lõi.

Tôi là bạn và bạn là tôi. Chúng ta một mình, nhưng không đơn độc. Chúng ta mắc kẹt trong thời gian, nhưng ta cũng ở trong vô tận. Bằng xương thịt, nhưng cũng bằng tinh tú.

Món cà ri xào của Ấn Độ.