ĐẠI HÃN PHÁI MARCO LÊN ĐƯỜNG LÀM SỨ GIẢ CỦA ÔNG NHƯ THẾ NÀO?

Chuyện xảy ra là Marco, con trai của Ngài Nicolao hiểu biết rõ các phong tục tập quán của những người Tácta cũng như ngôn ngữ, chữ viết và nghệ thuật quân sự của họ, điều đó thật là kỳ diệu. Vì như các bạn biết đấy: chỉ trong một thời gian ngắn, cậu đã biết được nhiều thứ ngôn ngữ và bốn dạng chữ viết. Cậu khôn ngoan và biết lo xa trong mọi việc, đến nỗi Đại Hãn nhận thấy cậu rất thông minh, đẹp trai và lối xử sự khôn khéo; ông phái cậu đi thi hành một sứ mạng trong một vùng đất xa ít nhất là sáu tháng đi đường. Chàng trai chuẩn kỵ sĩ hoàn thành công việc rất tốt và hết sức khôn ngoan. Cậu nhận thấy nhiều lần Đại Hãn phái các sứ giả của ông đến những vùng khác nhau trên thế giới, và khi họ trở về, nếu họ không biết nói vấn đề gì khác ngoài lý do họ ra đi, ông coi họ như là điên khùng và dốt nát, ông nói với họ: “Ta thích nghe những điều mới lạ và những phong tục của những vùng khác nhau hơn là mối quan hệ của ngoại giao đoàn”. Vì ông rất thích nghe nói về những điều kỳ lạ. Vì thế khi ra đi cũng như lúc trở về, Marco Polo quan tâm nhiều đến việc thăm hỏi về mọi chuyện khác nhau, tùy theo từng vùng để có thể nói với Đại Hãn những chuyện đó lúc trở về.

MARCO ĐI LÀM NHIỆM VỤ SỨ GIẢ TRỞ VỀ NHƯ THẾ NÀO?

Sau khi Marco hoàn thành sứ mạng trở về, cậu trình diện trước mặt Đại Hãn và báo cáo với ông về tất cả những việc làm mà vì chúng cậu đã ra đi và đã làm tốt công việc như thế nào. Rồi cậu kể cho ông nghe tất cả những điều mới lạ và tất cả những chuyện lạ lùng mà họ đã trông thấy và biết rõ. Đại Hãn và tất cả những người nghe cậu đều kinh ngạc và nói:

- Nếu cậu thanh niên này thấy rõ, cậu ta chỉ có thể là một người đàn ông thông minh và có nhân cách.

Và tôi sẽ nói với các bạn điều gì nữa đây? Vì vậy, từ đó về sau, cậu được gọi là Ngài Marco Polo. Từ đây quyển sách của chúng ta sẽ gọi cậu như vậy, vì đó là điều phải lẽ.

Sau sự việc đó, Ngài Marco Polo ở lại bên cạnh Đại Hãn trong mười bảy năm trời, đôi lúc đi đây đi đó cùng với đoàn sứ giả qua những vùng khác nhau mà Đại Hãn phái cậu đi. Riêng cậu, vì cậu khôn ngoan và biết rõ lối cư xử của Đại Hãn, cậu tự làm cho mình vất vả để hiểu biết và nghe những điều mà cậu nghĩ chúng có thể làm vừa lòng Đại Hãn. Vì thế, vào những lần trở về, cậu kể cho Đại Hãn tất cả mọi thứ theo thứ tự. Vì thế, Người rất yêu mến cậu. Vì lý do này, Người thường sai phái cậu thực hiện những sứ mạng quan trọng nhất, tuyệt vời nhất và xa xôi nhất. Nhờ Trời, cậu luôn luôn thực hiện tốt và khôn khéo mọi công việc được giao. Đại Hãn rất yêu cậu và đem lại cho cậu nhiều vinh dự. Người giữ cậu gần gũi bên mình đến nỗi nhiều cận thần đã ganh tị về chuyện này. Cũng nhờ thế mà Ngài Marco Polo biết được nhiều điều hơn, thấy được nhiều vùng khác nhau trên thế giới hơn bất cứ người nào khác. Hơn bất cứ ai khác, cậu chú ý rất nhiều để biết, quan sát và học hỏi để có chuyện kể cho Đại Hãn nghe.

NGÀI NICOLAO, NGÀI MATTEO VÀ NGÀI MARCO XIN ĐẠI HÃN ĐI NGHỈ NHƯ THẾ NÀO?

Khi hai anh em và Marco ở với Đại Hãn trong thời gian dài như các bạn đã biết, họ cùng nhau quyết định trở về quê hương, vì từ đây trở đi thời tiết rất thích hợp. Họ nhiều lần xin phép Đại Hãn cho nghỉ và khẩn nài ông hết sức dịu dàng; nhưng ông rất yêu họ và giữ họ bên cạnh ông nhiều đến nỗi ông không muốn cho họ đi nghỉ vì bất cứ lý do gì.

Bất ngờ vào thời gian đó, Hoàng hậu Bolgara, vợ của vua Argon, lãnh chúa Levant qua đời. Bà di chúc lại là bất cứ người đàn bà nào không thuộc dòng họ của bà đều không được ngồi trên ngai vàng của bà hoặc làm vợ của vua Argon. Vua Argon vời vào triều ba cận thần có tên như sau: người thứ nhất là Oualay, người thứ hai là Apusca và người thứ ba là Coia. Ông phái họ đi sứ đến với Đại Hãn cùng một đoàn tùy tùng rất xinh đẹp, để Đại Hãn gởi đến cho ông một phụ nữ thuộc dòng họ của Hoàng hậu Bolgara, vợ ông, đã qua dời.

Khi ba vị cận thần đến triều đình Đại Hãn, họ dâng lên cho ông thư ủy nhiệm của vua và nêu lý do họ đến với Đại Hãn. Đại Hãn đón tiếp họ rất nồng hậu và vui mừng hân hoan tiếp đãi họ. Sau đó ông hạ lệnh cho đi tìm một công nương có tên là Cogatra, thuộc dòng họ của nữ hoàng Bolgara: công nương trạc mười bảy tuổi, rất đẹp và rất duyên dáng. Khi công nương đến, ông nói với ba cận thần rằng đó chính là người mà họ yêu cầu. Họ trả lời Người là công nương làm cho họ rất hài lòng.

Vào lúc đó, Ngài Marco trở về từ Ấn Độ, nơi ông đã đến với tư cách là Đại sứ của Đại Hãn. Marco kể lại cho ông đủ thứ chuyện mà ông đã nhìn thấy trong lúc đi đường. Khi trông thấy Ngài Nicolao, Ngài Matteo và Ngài Marco là những người La tinh chân chính tuyệt vời. Ba vị cận thần quyết định đưa họ cùng đi theo. Vì họ quyết định quay về nước bằng đường biển để tránh cho công nương khỏi bị mệt nhọc nếu như phải đi bằng đường bộ. Mặt khác, các cận thần muốn họ được đi cùng vì họ biết những người La tinh đó đã nhìn thấy và biết rõ biển Ấn Độ cũng như những vùng mà họ phải đi qua, nhất là Ngài Marco. Vì vậy họ đến với Đại Hãn và cầu xin Người thi ân gởi đến cho họ ba người La tinh, vì họ muốn quay về bằng đường biển. Vị Đại Hãn, con người rất yêu thương ba người La tinh, như tôi đã kể với các bạn ở trước, phải miễn cưỡng đồng ý và đành cho phép họ đi cùng với ba vị cận thần cũng như để tháp tùng công nương.

HAI ANH EM VÀ NGÀI MARCO TỪ GIÃ ĐẠI HÃN NHƯ THẾ NÀO?

Khi Đại Hãn thấy hai anh em và Ngài Marco phải ra đi, ông cho vời cả ba người đến trước mặt ông và ban cho họ ba lệnh bài bằng vàng để họ được miễn thuế trên toàn bộ lãnh thổ của ông và bất cứ nơi nào họ đến, họ và toàn bộ đoàn tùy tùng đều được đài thọ trong bất cứ vấn đề gì mà họ yêu cầu. Ông còn trao cho họ một thông điệp gởi cho Đức Giáo hoàng, vua nước Pháp, vua nước Anh, vua nước Tây Ban Nha và các vua khác của những nước theo Ki tô giáo. Sau đó ông hạ lệnh cho mười hai con tàu nhổ neo, mỗi chiếc tàu này đều có bốn cột buồm và đôi khi có mười hai buồm. Tôi có thể nói rõ với các bạn vì sao, nhưng vì điều này có lẽ hơi quá dài, tôi sẽ không nói vào lúc này, nhưng là sau này, tùy thời gian và địa điểm.

Tôi sẽ nói với các bạn điều gì nữa đây? Khi những con tàu đã nhổ neo, ba vị cận thần, công nương, hai anh em, Ngài Marco chào tạm biệt Đại Hãn và bước xuống tàu cùng với nhiều người và tất cả lương thực do Đại Hãn cấp phát cho thời gian là hai năm. Họ đi tàu trong ba tháng mới đến một hòn đảo ở về phía nam có tên là Java (theo lộ trình, đây có thể là Sumatra). Trên đảo này, có nhiều điều kỳ diệu mà chúng tôi sẽ kể cho các bạn sau này. Rồi từ đảo này, họ bắt đầu đi trên biển Ấn Độ hết mười tám tháng trước khi đến nơi cần phải đến. Họ đã bắt gặp nhiều điều kỳ diệu mà chúng tôi sẽ kể lại sau này.

Khi đến nơi, họ hay tin vua Argon đã mất và công nương được ban cho Casan, con trai của Argon. Bạn nên biết rằng khi đi trên tàu, họ gồm có sáu trăm người, không tính đến các thủy thủ, và tất cả đều chết, chỉ có sáu người thoát khỏi tay tử thần. Chiato nắm giữ quyền lãnh chúa của Argon. Họ giao lại công nương cho ông để hoàn tất sứ mạng. Khi hai anh em và Ngài Marco đã hoàn thành công việc mà Đại Hãn đã yêu cầu họ đối với công nương. Họ chào tạm biệt và lại lên đường. Trước khi đi, công nương Cogatra đã ban cho họ bốn lệnh bài bằng vàng gồm hai lệnh bài gắn hình chim ưng, một gắn hình sư tử, và một lá vàng ròng: các lệnh bài có nội dung là ba vị sứ giả được kính trọng và được phục vụ bởi toàn bộ lãnh thổ như chính thân thể của Đại Hãn, ngựa và tất cả lương thực, mọi đoàn hộ tống đều được dành cho họ. Mọi thứ đều được thực hiện đúng như vậy, vì họ có đầy đủ mọi thứ cần thiết trong toàn bộ lãnh thổ của lãnh chúa. Và tôi nói với các bạn là nhiều lần họ được ban cho hai trăm người cưỡi ngựa, không hơn không kém, tùy theo nhu cầu họ cần để đi được an toàn hơn. Điều đó hết sức cần thiết, vì Chiato không phải là lãnh chúa trung thành, người dân không tránh khỏi có lúc cư xử không đẹp khi có thể làm điều đó, điều này họ sẽ không làm, nếu ông là lãnh chúa trung thành.

Tôi muốn nói thêm với các bạn một vấn đề khác làm vinh danh cho ba vị sứ giả. Vì tôi nói thật với các bạn là Ngài Matteo, Ngài Nicolao và Ngài Marco có được sự tin cậy của Đại Hãn và ông rất hài lòng họ đến nỗi ông phó thác cho họ Hoàng Hậu Cocacin cùng lúc với con gái của vua xứ Mangi (tức là Cogatra) để đưa họ đến với Argon, lãnh chúa của toàn xứ Levant. Họ đã làm đúng như thế, vì họ đã đưa các quý phu nhân đó đi bằng đường biển, như tôi đã kể với các bạn ở trước, cùng với nhiều người và chi phí rất tốn kém. Cả hai quý phu nhân này rất hài lòng với họ, đến nỗi họ xem các sứ giả như là người cha của họ. Bạn nên biết khi ba sứ giả chào tạm biệt Hoàng hậu để trở về xứ sở của họ, bà buồn rầu rơi lệ vì sự ra đi của họ.

Lúc này chúng tôi đã kể lại là họ đã hoàn thành sứ mạng một cách khéo léo như thế nào, chúng tôi sẽ cho qua chuyện này và sẽ nói tiếp. Khi họ từ Cocatu (Kai- Katou) ra đi, họ cưỡi ngựa đi qua những dặm đường dài để đến Trebizonde, rồi Constantinople, và từ Constantinople đến Nègreport và từ Nègreport đến Venise. Đó là vào năm 1295 sau Chúa Ki tô Nhập Thế.

Tôi đã kể với các bạn toàn bộ sự kiện của đoạn mở đầu cũng như các bạn đã nghe, bây giờ tôi sẽ bắt đầu quyển sách về Cuộc chuyện trò thân mật về những điều khác nhau mà Marco Polo đã khám phá.