ĐÂY LÀ CHUYỆN KỂ VỀ CON SÓNG LỚN CARAMORAN

Từ lâu đài đi ngựa 20 dặm về phía Tây, chúng ta sẽ gặp một con sông có tên là Caramoran (sông Đen theo tiếng Mông Cổ, hiện nay là sông Hoàng Hà), sông này lớn đến mức người ta không thế làm cầu bắc qua, vì nó rất rộng và sâu; nó chảy ra tận biển Océane bao quanh thế giới. Trên con sông này có nhiều thành phố và thị trấn đông đúc các nhà buôn, việc buôn bán trên sông này khá phát đạt vì trên miền sông này có nhiều củ gừng và lụa. Điều kỳ diệu là ở đây có rất nhiều loài chim; giá ba con chim trĩ là một đồng bạc lớn Venise. Khi vượt qua con sông này và đi ngựa hai ngày về hướng tây, chúng ta đến thành phố sang trọng trước kia được gọi là Cacianfu. Dân cư đều là tín đồ ngẫu tượng, giống như tất cả những người Catay. Đó là một thành phố thương mại và thủ công làm vàng quan trọng cũng như các ngành thủ công khác.

ĐÂY LÀ CHUYỆN KỂ VỀ THÀNH PHỐ QUENGNFU

Từ thành phố Cacianfu đi ngựa về hướng tây tám ngày đường, chúng ta bắt gặp các thành phố và thị trấn sầm uất với các ngành buôn bán và kỹ nghệ quan trọng; có nhiều cây cối và những khu vườn xinh đẹp, những cánh đồng trồng dâu bạt ngàn; đó là những loại cây mà những con sâu làm ra lụa ăn lá. Dân cư đều là tín đồ ngẫu tượng. Ở đây có nhiều chỗ săn bắn và bẫy chim. Sau khi đi ngựa mất tám ngày như tôi đã nói, chúng ta đến một thành phố có tên là Quengnfu (Si Ngan Fu, thời Marco Polo, thành phố này được gọi là King tchan foil), trước kia nó là một vương quốc sang trọng, giàu có, to lớn và có nhiều vị vua giàu sang và dũng cảm, nhưng hiện nay chỉ còn một vị vua là con trai của Đại Hãn, tên là Manglay. Đây là thành phố buôn bán và thủ công quan trọng. Người ta sản xuất nhiều lụa, nhờ đó làm ra nhiều loại vải lụa và vải dệt vàng. Nơi đây, người ta còn sản xuất yên ngựa cho quân đội. Tất cả những nhu yếu phẩm cần cho đời sống đều rất rẻ. Dân cư là những tín đồ ngẫu tượng. Cung điện của Chúa ở ngoài thành phố. Nó rất lớn và rất đẹp như tôi sẽ nói sau đây. Nó nằm trong một đồng bằng rộng có sông lớn, hồ và những con suối. Xung quanh nó là một bức tường rất to và cao, dài chừng năm dặm, toàn bộ được xây kiên cố bằng đá cẩm thạch. Bên trong bức tường là cung điện của nhà vua, lớn và đẹp đến nỗi không ai có thể thiết kế tốt hơn. Cung điện có nhiều căn phòng đẹp và lớn, nhiều buồng hầu hết được trang trí và sơn son thếp vàng.

Vua Manglay cai trị vương quốc trong sự công bằng và luật pháp nghiêm ngặt, ông rất được thần dân yêu mến. Các đội quân đều đóng quanh cung điện.

ĐÂY LÀ CHUYỆN KỂ VỀ TỈNH CUNCUN

Đi ngựa từ cung điện của vua Manglay về hướng tây trong ba ngày, chúng ta vượt qua những cánh đồng xinh tươi nơi đó có nhiều thành phố và thị trấn. Dân cư sống về buôn bán và thủ công; họ sản xuất nhiều lụa. Sau ba ngày đường, người ta bắt gặp những dãy núi lớn và những thung lũng rộng thuộc tỉnh Cuncun (Su Tchouan). Dân cư là tín đồ ngẫu tượng và sống về nông nghiệp, săn bắn trong những cánh rừng rậm, vì rừng có rất nhiều thú rừng sinh sống như sư tử, gấu, chó sói và các loài thú khác; dân cư trong vùng bắt rất nhiều thú và thu được nhiều nguồn lợi đáng kẽ. Cưỡi ngựa vượt qua núi đồi và thung lũng, chúng ta gặp được những thành phố thị trấn và những cánh rừng lớn với nhiều nhà quán dành cho khách qua đường.

ĐÂY LÀ CHUYỆN KỂ VỀ TỈNH ACHALAC MANGI

Sau khi cưỡi ngựa đi hai mươi ngày đường trong các dãy núi của tỉnh Cuncun, chúng ta đến một tỉnh có tên là Achalac Mangi hoàn toàn bằng phẳng. Có nhiều thành phố và thị trấn thuộc quyền của Đại Hãn. Dân cư thờ ngẫu tượng và sống về nghề buôn bán và thủ công. Trong tỉnh này, người ta trồng nhiều gừng đủ bán qua khắp tỉnh Catay. Người dân thu rất nhiều hoa lợi nhờ gừng, Họ còn trồng nhiều lúa mì, lúa gạo và những ngũ cốc khác, số lượng những thứ này rất nhiều và rẻ, vì đất đai ở đây màu mỡ, thuận lợi cho mọi thứ ngũ cốc. Thành phố chính được gọi là Acmelec Mangi, có nghĩa là biên giới của Mangi. Đồng bằng này trải dài hai ngày đường, tiếp theo đó là những dãy núi lớn, những thung lũng rộng và những cánh rừng mênh mông, và chúng ta còn phải đi ngựa mất hai mươi ngày đường về hướng tây qua nhiều thành phố và thị trấn. Người dân thờ ngẫu tượng và sống nhờ vào trồng trọt và chăn nuôi, săn bắn thú rừng có rất nhiều. Chúng ta cũng tìm thấy một số lớn thú có xạ hương.

ĐÂY LÀ CHUYỆN KỂ VỀ TỈNH LỚN SINDAFU

Sau khi cưỡi ngựa đi hai mươi ngày đường trong những dãy núi mà tôi đã kể, chúng ta sẽ đến một đồng bằng của một tỉnh gọi là Sindafu, thuộc biên giới Mangi. Thành phố chính là Sindafu (Tching Tou Fou; Marco Polo sẽ không đi xuống vùng Tây Nam, nhưng đi về phía Tây, đến Tây Tạng); thành phố trước kia rộng lớn và sang trọng, với nhiều vị vua nổi tiếng giàu có. Chu vi của thành phố là hai mươi dặm, nhưng nó bị phân chia như cách tôi sẽ nói sau đây.

Nên biết là khi vua của tỉnh này sắp chết, ông để lại ba đứa con trai và ra lệnh phân chia thành phố này làm ba phần, để mỗi đứa con đều có mỗi phần riêng; mỗi phần đều được ngăn bằng một bức tường thành, nhưng cả ba phần đều nằm trong các bức tường của một thành phố lớn. Mỗi một đứa cai trị mỗi phần, vì mỗi đứa đều có một phần thành phố và một phần vương quốc, nên mỗi đứa con trở thành vua nổi tiếng và giàu có. Nhưng Đại Hãn chiếm lấy vương quốc của ba vị vua này và truất quyền thừa kế của họ. Giữa thành phố lớn này có một con sông chảy qua; sông này có rất nhiều cá. Nó rộng hơn nửa dặm, rất sâu và dài đến nỗi nó chảy ra tận biển Océane, tính ra trên tám mươi đến một trăm ngày đường. Nó được gọi là Quiansui (Kiang Choui). Trên sông này có rất nhiều tàu bè đến nỗi không ai có thể tin được nếu không thấy mà chỉ nghe nói tới; cũng có nhiều hàng hóa do các nhà buôn chở lên thượng lưu và chở xuống hạ lưu, đến nỗi không người nào trên thế gian này có thể tin được. Hình như không phải là sông mà là biển vì nó rất rộng. Trên sông này, giữa thành phố có một chiếc cầu bằng đá rất lớn, rộng tám bước chân và dài nửa dặm. Dọc theo cầu, có những cây cột cẩm thạch đỡ phần mái cầu bằng gỗ được vẽ bằng những bức hoạ cực kỳ phong phú. Trên cầu này, có nhiều căn nhà nơi diễn ra các hoạt động thương mại và ngành nghề quan trọng; nhưng tất cả đều được làm bằng gỗ; người ta dựng chúng lên vào buổi sáng và hạ xuống vào buổi tối. Trên cầu này, còn có trạm thuế cầu đường của Đại Hãn, ở đây, người ta thu tiền thuế và tô tức cho Đại Hãn. Nên biết rằng tiền thuế cầu lên tới cả ngàn cân cộng thêm vàng ròng mỗi ngày cho Chúa thượng.

Đi ngựa từ thành phố này trong năm ngày, chúng ta gặp những cánh đồng và nhiều thị trấn, thành phố. Dân cư sản xuất nhiều loại vải lụa, nhất là lụa ceudal (lụa trơn hoặc camelot mịn). Họ cũng sống nhờ vào hoa lợi từ đất đai. Ở đây có nhiều thú hoang như sư tử, gấu và những thú khác. Sau năm ngày đi ngựa, chúng ta đến một tỉnh bị đổ nát gọi là Tebet mà chúng tôi sẽ nói sau đây.