ĐÂY LÀ CHUYỆN KỂ VỀ TỈNH ZARDANDAN

Đi ngựa từ Caraian về hướng Tây trong năm ngày (đúng ra là về hướng Nam; tỉnh Zardandan nằm ở phía Nam Caraian, ở biên giới Miến Điện và Bắc Việt Nam hiện nay), chúng ta gặp tỉnh có tên là Zardandan. Dân cư thờ ngẫu tượng và là thần dân của Đại Hãn. Thành phố chính tên là Vocian (Young Tchang). Những người dân vùng này đều có bộ răng vàng chóe, tức là mọi người đều có những chiếc răng bịt vàng; họ làm những miếng vàng theo hình của những chiếc răng và dùng chúng để bọc răng lại, răng hàm trên cũng như răng hàm dưới. Theo phong tục của họ, tất cả những người đàn ông đều là những kỵ sĩ và không làm việc gì khác ngoài việc đi ra trận, săn bắn và bẫy chim. Phụ nữ và những người nô lệ do họ chiếm được ở những nơi khác làm toàn bộ những công việc còn lại. Khi những người phụ nữ sinh con, họ tắm rửa cho trẻ, đặt nó trong tã quấn, họ xuống giường và lo công việc nội trợ, trong khi chồng phải ở trên giường, nằm bên cạnh đứa con và ngủ chung với nó trong vòng bốn mươi ngày; tất cả họ hàng và bạn bè của người chồng đến thăm, chúc mừng và an ủi y. Họ làm điều này, bởi vì họ cho rằng, nếu người vợ đã chịu đau đớn vì sinh nở, điều hợp lý là người chồng cũng phải chịu cực khổ với phần việc của mình.

Họ ăn tất cả các loại thịt sống hoặc nấu chín, và ăn cơm với thịt luộc tùy theo phong tục của họ. Họ uống một thứ rượu rất ngon do họ làm bằng gạo và gia vị. Tiền tệ của họ là vàng, nhưng họ cũng dùng ốc làn. Họ đánh giá một cân vàng bằng năm cân bạc bởi vì họ không có một mỏ bạc nào ở gần họ dưới năm tháng đi đường; các nhà buôn cũng mang đến cho họ nhiều bạc và nhờ đó, họ kiếm được nhiều nguồn lợi nhờ đổi bạc lấy vàng.

Họ không có ngẫu tượng hoặc nhà thờ, nhưng họ thờ người già nhất trong nhà, vì họ cho rằng họ xuất thân từ con người đó. Họ không có chữ viết và điều này cũng không phải là chuyện lạ, vì họ ở trên những con đường rất biệt lập, trong những nơi rất hoang vắng, trong rừng rậm và những dãy núi lớn nơi không ai qua lại vì không khí độc và ô nhiễm đến nỗi không người lạ nào thoát khỏi tay tử thần. Khi họ trao đổi hàng hóa, họ lấy một miếng gỗ tròn hoặc vuông, chẻ nó ra, và họ khắc hai ba vết trên mỗi một nửa. Khi họ trả lại tiền, họ lấy lại chiếc que của người đang giữ nó.

Tôi cho các bạn biết rằng, ba tỉnh này, tức là Caraian, Vocian và Jaci không có một vị thầy thuốc nào. Khi có người bệnh, họ cho mời các thuật sĩ là những người bảo vệ các ngẫu tượng đến. Khi họ đến, những người bệnh kể cho họ biết về căn bệnh. Khi người bệnh kể xong, các thuật sĩ liền khua vang các nhạc cụ và bắt đầu hát và nhảy múa cho đến khi một người trong bọn họ ngã xuống đất như ngất đi hoặc chết: đó là quỷ đã nhập vào cơ thể y. Khi các đồng nghiệp nhìn thấy y đang trong tình trạng như vậy, họ bắt đầu hỏi dò y về căn bệnh; y liền trả lời:

- Một hồn ma nào đó đã nhập vào hắn, bởi vì hắn đang làm cho hồn ma tức giận và khó chịu.

Các thuật sĩ khác lên tiếng:

- Chúng tôi van xin hồn hãy tha thứ cho anh ta và nhận lấy của anh ta điều mà hồn muốn, để tẩy uế cho máu của anh ta hoặc những thứ khác nữa.

Sau khi họ đã van nài khẩn thiết, hồn ma tinh ranh đang nhập trong thân xác của vị thuật sĩ đã ngã xuống đất đáp:

- Bệnh nhân này đã hành động không tốt đối với một hồn ma khác, và hồn ma ấy dữ tợn đến mức không muốn tha thứ với bất cứ lý do nào.

Câu trả lời này diễn ra khi bệnh nhân phải chết. Khi bệnh nhân có thể khỏi bệnh, hồn ma bảo họ bắt hai hoặc ba con cừu; họ còn phải sắm mười hoặc mười hai loại thức uống rất đắt tiền, rất ngon và được nêm nhiều thứ gia vị; những con cừu phải có đầu đen hoặc một màu nào mà người lên đồng chỉ định; người ta phải hiến tế những thứ đó cho hồn; hơn nữa, phải có một số thuật sĩ nào đó và một số phụ nữ cùng ở với họ; tất cả những việc làm này được tiến hành cùng với những kinh ca ngợi và những bài hát, dưới ánh đèn nến sáng và hương trầm thơm bay ngào ngạt. Hồn ma trả lời họ như thế khi bệnh nhân có thể hết bệnh. Một khi những người bà con của bệnh nhân nghe những lời nói trên, họ liền làm tất cả những gì được yêu cầu. Vị thuật sĩ đã nói xong liền đứng dậy. Những người bà con vội đi bắt giết những con cừu có màu như vị thuật sĩ lên đồng đã truyền, và rưới máu ở những nơi hồn đã chỉ để hiến tế và tôn vinh hồn. Sau đó, họ cho nấu nướng những con cừu ngay trong nhà bệnh nhân. Đến với họ còn có một số thuật sĩ và phụ nữ đã được thông báo. Khi tất cả đều tụ hợp đông đủ và mọi thứ đã được chuẩn bị xong, họ bắt đầu đánh đàn, khiêu vũ và ca hát để ngợi khen một hồn ma nào đó. Họ lấy nước ép thịt, thức uống và gỗ cây lô hội cùng với hương thơm và đèn nến lớn, họ đi tưới chỗ này chỗ nọ nước ép, thức uống cũng như thịt cừu. Khi họ đã làm mọi việc đó trong một thời gian nhất định, một trong số các thuật sĩ ngã xuống đất một lần nữa và nằm im, miệng sùi bọt mép. Những thuật sĩ khác lại hỏi y bệnh nhân có được tha thứ hay không; có khi y trả lời rằng có, đôi khi trả lời không. Khi người bệnh không được tha thứ, hồn ma nói với họ nên làm lại việc này việc nọ theo hồn ra lệnh và sau đó người bệnh sẽ được tha. Khi tất cả những điều hồn ra lệnh đã thực hiện xong, hồn nói là bệnh nhân được tha thứ và sẽ khỏi bệnh nay mai. Khi nào nhận được câu trả lời này, họ nói là hồn ma hài lòng và được thỏa mãn. Họ bắt đầu ăn uống trong niềm hân hoan vui mừng. Người thuật sĩ đã ngã xuống đất như bị hôn mê liền ngồi dậy và ăn uống cùng với họ. Khi đã ăn uống no nê, mỗi người lại đi về nhà. Người bệnh liền ngồi dậy hoàn toàn mạnh khỏe và được khỏi bệnh.

Tôi đã kể cho các bạn về những lối sống và những phong tục không hay của dân cư tỉnh Zardandan, bây giờ tôi sẽ nói với các bạn về những tỉnh khác một cách rõ ràng theo thứ tự sau đây.

ĐẠI HÃN XÂM CHIẾM CÁC VƯƠNG QUỐC MININ VÀ BANGALA NHƯ THẾ NÀO?

Chúng tôi đã quên kể một trận chiến rất ác liệt ở Vocian, trong tỉnh Zardandan. Năm Chúa Ki tô 1272, Đại Hãn gởi một đội quân lớn đến vương quốc Vocian và Caraian để chống lại những người dân xấu xa đang gây thiệt hại cho ông. Cho đến lúc đó, ông chưa gởi bất cứ đứa con nào của ông đến với tư cách là lãnh chúa, như ông đã làm từ trước đến giờ: vì ông đã phong Senetemur làm vua, ông này là con trai của người con trai đã chết của Đại Hãn. Vì vậy, vua xứ Minin và Bangala (tương ứng với nước Miến Điện và Băng Gan hiện nay), vị vua đầy quyền lực về đất đai, kho tàng và cư dân, vẫn chưa phục tùng Đại Hãn; nhưng không bao lâu nữa, Đại Hãn sẽ chinh phục và chiếm đoạt hai vương quốc nói trên. Khi vua xứ Mien (Minin) và xứ Bangala biết tin quân đội của Đại Hãn đã đến Vocian, ông tuyên bố mình là chủ và sẽ tiêu diệt toàn bộ quân đội của Đại Hãn, để ông này không bao giờ còn ý đồ đưa quân đội đến nước ông. Ông liền tổ chức một đội quân gồm binh lính trang bị đầy đủ vũ khí và hai ngàn con voi rất to lớn, mỗi con mang trên lưng một pháo đài bằng gỗ rất kiên cố để chiến đấu cùng với mười hai hoặc mười sáu lính trang bị vũ khí đầy đủ trong pháo đài. Ông ta còn có sáu mươi ngàn lính ngựa và lính bộ. Ông còn cho thiết lập một bộ máy chiến tranh hùng hậu để chứng tỏ ông là vị lãnh chúa hùng mạnh.

Sau khi đã chuẩn bị kỹ lưỡng để chiến đấu chống lại những người Tacta, vị vua này không cần chờ đợi gì cả, nhưng vội vàng mở chiến dịch tấn công ngay. Ông cho tiến quân, nhưng không gặp bất cứ cuộc phiêu lưu nào đáng kể; ông đến cách quân của Đại Hãn ba ngày đường, lúc quân của Đại Hãn còn ở bên ngoài thành Vocian. Ông dựng trại tại đây để cho quân lính nghỉ ngơi dưỡng sức.

Khi thủ lĩnh của quân đội Tácta biết rằng nhà vua đến tấn công ông với một quân số rất đông, ông tỏ ra bối rối, bởi vì ông chỉ có mười hai ngàn lính ngựa; nhưng ông là người không mắc sai sót, một chiến binh rất dũng cảm, khôn ngoan và dày dạn chiến trường đồng thời còn là một vị chỉ huy rất cừ: ông tên là Nescradin. Ông tập trung và cảnh báo kỹ cho quân lính dưới quyền; ông dự trù mọi biện pháp để bảo vệ quân đội cũng như chính ông, vì ông đang nắm trong tay những người lính chiến đấu rất giỏi. Bạn nên biết rằng quân đội Tácta gồm mười hai ngàn người trang bị tốt, họ đến tấn công kẻ thù trong đồng bằng Vocian theo từng nhóm và đang chờ giao chiến; đây là điều mang ý nghĩa to lớn và có sự lãnh đạo tài tình, vì gần họ có một cánh rừng lớn cây cối um tùm. Đó là cách mà quân đội Tácta chờ đợi địch trong đồng bằng.

Chúng tôi sẽ không nói đến quân lính Tácta một lúc, vì chúng tôi sẽ trở lại sau, bây giờ chúng ta hãy nói đến quân địch.

Khi vua xứ Mien cho quân hạ trại và nghỉ ngơi xong, từ nơi đóng quân, ông hạ lệnh tiến đến đồng bằng Vocian, nơi quân Tácta đã bố trí đâu ra đấy. Khi họ đến đồng bằng cách quân địch một dặm, nhà vua cho dựng các pháo đài trên tất cả các con voi trận, và cho quân vào bên trong để chiến đấu; sau đó, ông cho bố trí lính bộ và lính ngựa rất khôn khéo, vì ông là vị vua rất khôn ngoan từ trước đến giờ. Khi mọi việc đã được hoàn tất, ông bắt đầu hạ lệnh tấn công. Khi nhìn thấy họ, những người Tácta giả vờ như không sợ gì và vẫn tiến lên trong vòng trật tự. Khi họ đến gần và chỉ còn cách là giao chiến, những con ngựa của quân lính Tácta trông thấy những con voi liền kinh hãi đến nỗi người ta không thể thúc chúng tiến về phía quân thù, vì lần nào chúng cũng đều tháo chạy. Vua xứ Mien cùng toàn bộ quân lính và voi của ông luôn tiến thẳng về phía trước.

Đứng trước cảnh tượng đó, những người Tácta rất tức giận, nhưng không biết phải nói hoặc làm điều gì, vì họ biết rõ, nếu họ không thể đưa những con ngựa ra trận, họ sẽ bị thất bại hoàn toàn. Nhưng chỉ huy của họ hành động một cách rất khôn ngoan, như một người biết lo liệu mọi thứ. Ông liền ra lệnh cho từng người xuống ngựa, cột các con ngựa vào các gốc cây trong rừng bên cạnh và cầm lấy cung tên, những thứ mà họ biết cách sử dụng thành thạo hơn bất cứ quân lính nào trên thế gian này. Họ giương cung và bắn hàng loạt mũi tên vào những con voi đang hùng hổ tiến tới, khiến cho một số lớn voi và quân địch bị thương và bị giết trong một thời gian ngắn. Quân địch cũng bắn vào những người Tácta, nhưng quân Tácta được trang bị tốt hơn và bắn cung giỏi hơn.

Và tôi sẽ nói với các bạn điều gì nữa đây? Khi những con voi cảm thấy đau đớn vì những mũi tên bắn như mưa vào chúng, chúng vội tháo lui chạy trốn và không dám tiến công những người Tácta nữa. Chúng vừa chạy trốn vừa rống lên inh ỏi gây ra tổn thất lớn đến nỗi tất cả như bị tan tành trong vực thẳm; chúng chạy tán loạn vào khắp nơi trong cánh rừng, đồng thời giật đứt yên cương và làm gẫy đổ các pháo đài, làm hỏng và tàn phá tất cả mọi thứ trên đường chạy. Khi nhìn thấy những thớt voi chạy trốn và không còn quay lại trận địa vì bất cứ lý do nào, quân lính Tácta liền nhảy lên ngựa và phi thẳng về phía quân thù. Họ bắt đầu giao chiến một cách ác liệt với gươm giáo và chùy, họ tiến đánh hết lớp này đến lớp khác một cách hăng hái, phóng ra những cú đánh như trời giáng; cho dù quân lính của nhà vua đông đảo hơn quân lính Tácta, chúng cũng không phải là những chiến binh thiện chiến hoặc quen với trận mạc, nếu không những người Tácta với quân số rất ít sẽ không thể nào chống cự lại họ được. Người ta có thể thấy quân của cả hai phía vùng lên và đón nhận những nhát gươm, những cú chùy, giết các kỵ sĩ, ngựa và đội trưởng, cắt rời cánh tay, bàn tay, đùi và đầu; nhiều người ngã xuống đất chết hoặc bị thương, họ không bao giờ đứng lên nổi nữa, vì áp lực lớn lao đang đổ ập xuống trên người họ. Tiếng la hét ồn ào inh tai nhiếc óc nổi lên ở cả hai phía khiến không ai có thể nghe thấy thần Sấm sét nữa. Cuộc hỗn chiến diễn ra rất ác liệt, tàn bạo, nguy hiểm từ cả hai phía; nhưng những người Tácta lại khỏe hơn. Đối với nhà vua và quân lính của ông, cuộc chiến này đã bắt đầu trong cảnh bất hạnh, vì có rất nhiều người bị giết. Khi trận chiến kéo dài đến tận trưa, quân lính của nhà vua không thể chống cự lại sức mạnh của những người Tácta được nữa, nhưng họ bắt đầu đại bại và quay đầu chạy trốn. Khi nhìn thấy họ thất trận, quân Tácta liền đuổi theo họ, chém giết và tàn sát họ một cách dã man đến nỗi thấy thương xót cho họ. Khi rượt đuổi quân địch trong một lúc, họ liền ngừng lại và quay lại cánh rừng để truy tìm những con voi đang lẩn trốn trong đó. Họ buộc phải triệt hạ những cây to để chặn đường tóm bắt chúng; dù vậy, họ không thể bắt được chúng nếu như không có các tù binh của họ rành về voi hơn họ giúp đỡ, vì voi có sự hiểu biết cừ hơn các loài vật khác. Nhờ vậy, quân Tácta bắt lại được hơn hai trăm con. Chính nhờ cuộc chiến này mà Đại Hãn bắt đầu có được nhiều voi.

Nhà vua đã bị đánh bại bởi sự khéo léo, bình tĩnh của những người Tácta như các bạn đã biết.