ĐÂY LÀ CHUYỆN KỂ VỀ TỈNH ADEN

Tỉnh này có một vị lãnh chúa cai trị và được gọi là soudan; họ tôn thờ Mahomet và rất ghét những người Ki tô giáo. Ở đây có nhiều thành phố và thị trấn. Xứ Aden này là một hải cảng, nơi có nhiều tàu bè từ Ấn Độ đến cặp bến với nhiều loại hàng hóa. Các nhà buôn chuyên chở các thứ hàng hóa này trên những con tàu nhỏ hơn để đi đến cách đó bảy ngày đường (ở Kosei, trên bờ biển phía tây Hồng Hải); sau bảy ngày đường, họ bốc hàng và chất lên lưng những con lạc đà và đi đường bộ trong vòng ba mươi ngày đến tận sông Alexandrie (sông Nil). Nhờ con đường đi từ Aden này đến, những người Sarrasin ở Alexandrie mới có đủ các thứ gia vị và hạt tiêu. Họ sẽ không thể có những thứ đó bằng bất cứ con đường nào tốt hơn và an toàn hơn. Từ cảng Aden cũng xuất phát những con tàu mang hàng hóa đến các đảo của Ấn Độ. Nên biết rằng vua Aden nhận được nhiều tiền thuế hàng và thuế thông thương của những con tàu đi và đến từ Ấn Độ vào lãnh thổ của ông với đủ loại mặt hàng. Người ta cũng chuyên chở từ cảng Aden vào Ấn Độ một số lượng rất lớn những con ngựa chiến Ả Rập, ngựa đực và ngựa roussin cho hai người cưỡi; những người chở ngựa vào Ấn Độ thu lợi nhuận rất lớn, vì ngựa ở nơi đó rất đắt và dân Ấn không có ngựa. Vua Aden thu nhiều tiền thuế của tất cả những hàng hóa được chuyên chở trong hải cảng; người ta cho rằng ông là một vị vua giàu có nhất thế giới. Tôi cho các bạn biết rằng, khi vua xứ Babylone đem quân tấn công thành phố Acre và chiếm lấy thành này, vua Aden đả gởi đến giúp cho ông 30 ngàn lính ngựa và hơn 40 ngàn lạc đà. Đó là một thuận lợi rất lớn đối với những người Sarrasin và là một sự thiệt thòi lớn cho những người Ki tô giáo. Ông ta làm điều này vì căm ghét người Ki tô giáo hơn là tình cảm dành cho vua xứ Babylone, vì họ rất ghét nhau.

Bây giờ chúng tôi sẽ bỏ qua chuyện về vua Aden và nói về một thành phố thần phục Aden và có tên là Escier; thành phố này có một vị vua và ở về phía Tây Bắc, như các bạn sẽ nghe sau đây.

ĐÂY LÀ CHUYỆN KỂ VỀ THÀNH PHỐ ESCIER

Escier (có lẽ nằm trên bờ biển Hồng Hải) là một thành phố rất lớn ở về phía Tây Bắc và xa hải cảng Aden 400 dặm. Thành phố có một vị vua thần phục vua Aden; ông cai trị lãnh thổ trong sự công bằng; thành phố còn có nhiều thành phố thị trấn khác thuộc quyền. Dân cư đều là những người Sarrasin. Thành phố có một hải cảng tốt, nên có nhiều tàu từ Ấn đến cặp bến cùng với nhiều hàng hóa. Miền này sản xuất nhiều trầm hương trắng, nhờ đó nhà vua thu được nhiều lợi nhuận; người ta không dám bán nó cho bất cứ ai khác ngoài nhà vua; ông mua đến 10 livrơ vàng một tạ và bán lại cho các nhà buôn với 60 livrơ vàng một tạ; nhờ đó, ông ta tích lũy được một kho tàng đồ sộ. Nơi này cũng sản xuất nhiều chà là. Họ không có bất cứ loại lúa mì nào khác, nhưng chỉ có một ít lúa gạo, nhưng họ đi thu mua nó từ khắp nơi, vì những người mang đến bán đều thu được lời nhiều. Họ có nhiều cá, đặc biệt là cá rất lớn. Họ thu nhiều đến mức một đồng bạc Venise có thể mua được hai tấn cá. Họ sống bằng sữa, gạo, thịt và cá. Họ không có rượu nho, nhưng họ làm rượu bằng đường, gạo, chà là, nên rượu rất ngon. Tôi còn cho các bạn biết một điều rất lạ lùng khác. Những con cừu của họ không có tai, thay vào chỗ đó là một chiếc sừng nhỏ; đó là những con vật nhỏ xinh xắn. Tất cả những gia súc như bò, lạc đà đều ăn những con cá nhỏ và không ăn thứ gì khác; đó là toàn bộ thức ăn của chúng, vì trong toàn bộ xứ này không có cỏ hoặc rau xanh, vì đây là nơi khô hạng nhất thế giới. Cá cho gia súc ăn rất nhỏ: người ta bắt chúng vào tháng Ba và tháng Năm, cá nhiều đến mức lạ lùng. Sau khi đánh bắt, người ta đem phơi khô, tích trữ trong nhà và cho gia súc ăn trong suốt năm. Thậm chí gia súc còn ăn cá tươi ở trong tay những người bắt cá, khi họ vừa đưa cá lên khỏi mặt nước. Họ cũng bắt những loại cá lớn và ngon, giá cả rất rẻ; họ cắt chúng ra từng miếng rồi phơi trên mái nhà để dành ăn suốt năm như ta ăn bánh bích quy.

Không còn chuyện gì để kể thêm. Vậy bây giờ chúng tôi sẽ nói với các bạn về một thành phố khác có tên là Dufar.

ĐÂY LÀ CHUYỆN KỂ VẾ THÀNH PHỐ DUFAR

Dufar (Djafar?) là một thành phố đẹp, sang trọng và rộng lớn; nó ở cách Escier 500 dặm về phía tây bắc. Dân cư là những người Sarrasin và họ có một vị vua cai trị như tôi sẽ nói với các bạn sau; thành phố thần phục cả thành phố của Aden, nó nằm trên bờ biển nên có một hải cảng tốt: vì vậy ở đây có nhiều tàu bè đi và đến các nước Ấn Độ. Các nhà buôn mang từ hải cảng này đến Ấn Độ nhiều ngựa chiến Ả Rập và thu được nhiều lợi nhuận.

Thành phố này có nhiều thành phố và thị trấn khác thần phục. Ở đây có nhiều nhựa hương trắng, và tôi sẽ cho các bạn biết nó được sản xuất như thế nào. Có những loại cây giống như những cây thông nhỏ, người ta dùng dao cắt thân cây tại nhiều nơi, tại những vết cắt này nhựa hương chảy ra, nhưng cũng có khi nhựa ứa ra mà không cần vết cắt, đó là do nhiệt độ cao của mặt trời.

Không có gì khác để kể thêm, vậy chúng tôi sẽ tiến lên phía trước để nói về vịnh Calatu cũng như thành phố Calatu.