⚝ 4 ⚝

Lịch trình của Chu Vũ Lâu hôm nay kín mít. Buổi sáng anh phải triệu tập cuộc họp toàn thể giảng viên của khoa, sau đó có hai tiết dạy, buổi chiều đưa Tưởng Đan đi xem đồ nội thất. Mấy hôm trước, Tưởng Đan ưng ý một bộ bàn trang điểm kiểu Mỹ, cô rất vừa ý, kêu nhất định anh phải đi xem để còn quyết định. Muộn chút nữa, em họ anh là Chu Vũ Đình từ ngoại tỉnh về, anh phải đi đón. Khỏi nói cũng biết buổi tối phải tổ chức tiệc chào mừng cô em họ.

Tối qua, khi cô em họ gọi điện về, cũng chính là lúc anh vừa cho Sở Sở số điện thoại. Chuông reo, tim anh đập thình thịch, cứ ngỡ Sở Sở gọi đến.

Học viện âm nhạc Tân Giang.

Mỗi lần Chu Vũ Lâu bước chân vào khoảng sân mang dáng dấp kiến trúc baroque này, anh đều cảm thấy tâm hồn mình và quần thể kiến trúc như kết nối với nhau. Kể từ 14 năm trước, khi còn là sinh viên của trường, cảm giác đó chưa bao giờ thay đổi. Phong cách baroque nhấn mạnh vào sự tự do, thoải mái, đó cũng chính là điều Chu Vũ Lâu luôn theo đuổi.

Hiện tại, mọi công việc tại khoa Thanh nhạc đều do anh phụ trách. Anh vốn là phó khoa, nhưng bốn tháng trước, trưởng khoa lên cơn đau tim rồi qua đời, anh nghiễm nhiên tiếp quản luôn mọi công việc của trưởng khoa, nhưng cũng chỉ là tạm thời. Văn phòng trưởng khoa hiện vẫn để không, trưởng khoa mới phải chờ sau khi bầu chọn mới quyết định. Chu Vũ Lâu không phải là không có đối thủ.

Khi anh bước vào phòng họp, mọi người đã đến già nửa, Phùng Thái đang nói chuyện rất rôm rả với mọi người. Thấy anh bước vào, các giáo viên khác đều lẳng lặng giữ ý tứ hơn, riêng Phùng Thái vẫn sang sảng hỏi: “Trưởng khoa Chu tới rồi à? Hôn lễ chuẩn bị đến đâu rồi?” Chu Vũ Lâu mỉm cười gượng gạo, trả lời Phùng Thái. Chu Vũ Lâu không thích Phùng Thái, các giảng viên khác đều biết mối quan hệ tế nhị giữa hai người.

Cuộc họp chủ yếu nói tới hai vấn đề, đăng ký học hàm giáo sư và bầu chọn trưởng khoa. Gần đây, Sở Giáo dục đang tổ chức đặc cách đề bạt nâng cấp học hàm cho lớp giảng viên trẻ của các học viện nghệ thuật trong toàn tỉnh, tất cả các giảng viên dưới 40 tuổi đều có thể đăng ký nâng học hàm. Tại học viện âm nhạc Tân Giang, khoa Thanh nhạc có nhiều giảng viên trẻ nhất. Chu Vũ Lâu động viên mọi người một lúc, cổ vũ các giảng viên trẻ đăng ký và tích cực chuẩn bị, đồng thời truyền đạt cho mọi người những yêu cầu về luận văn chuyên đề mà ban giám khảo yêu cầu. Sau đó nói tiếp vấn đề bầu chọn chức trưởng khoa.

“Công tác bầu chọn cũng sắp bắt đầu rồi, các thầy cô nên chuẩn bị sớm đi.” Chu Vũ Lâu nói xong liền nhìn sang Phùng Thái, “Vị trí trưởng khoa sẽ bầu tôi hoặc thầy Phùng Thái, còn Phó khoa và Trợ lý trưởng khoa thì mọi người đều có thể đăng ký ứng tuyển, thầy Trần sẽ ghi quy trình cụ thể trên bảng thông báo, mọi người chú ý theo dõi. Cuộc họp kết thúc ở đây.” Khi mọi người đứng dậy chuẩn bị rời đi thì Phùng Thái lên tiếng, anh là Trợ lý trưởng khoa Thanh nhạc.

“Khoan đã, trưởng khoa Chu, tôi muốn nói vài câu.” Mọi người thấy vậy lại ngồi xuống. Phùng Thái rất điềm đạm lên tiếng, lúc nói chuyện cũng không nhìn Chu Vũ Lâu.

“Về vấn đề quản lý sinh viên, tôi muốn trao đổi ý kiến với các thầy cô.”

Phòng họp rất yên tĩnh, mọi người đều chờ Phùng Thái nói tiếp.

“Đầu tiên là vấn đề chỗ ở của sinh viên. Tổng số sinh viên của bốn năm trong khoa ta có tất cả 86 em, sinh viên bản địa là 19 em, sinh viên các tỉnh khác là 67 em. Về lý thì 67 em này phải ở trong ký túc xá. Nhưng thực tế thì thế nào? Chỉ có 46 em là ở trong trường, còn 21 em không rõ ở đâu, tỉ lệ không ở tại trường đã vượt 30%. Tôi đã làm một cuộc điều tra, hầu như các em này đều thuê nhà bên ngoài, có em thì ở cùng bạn, có em ở một mình, còn có những em thì không biết đang ở với ai, vậy còn gì là quản lý sinh viên nữa? Tình hình này trước đây tôi đã báo cáo trưởng khoa Chu rồi nhưng trưởng khoa Chu không mấy quan tâm. Tôi đề nghị khoa ta nên sớm đưa ra biện pháp mạnh để quản lý việc này, không thể tiếp tục dung túng cho sinh viên như vậy được.”

Giọng Phùng Thái đầy sự phẫn nộ, biểu cảm cũng rất nghiêm khắc, mọi người đều đợi phản ứng của Chu Vũ Lâu, nhưng anh chỉ nhẹ nhàng nói: “Thầy Phùng này, thầy muốn khoa đưa ra biện pháp mạnh, nhưng tại sao phải làm vậy? Một là, nhà trường không có quy định liên quan, hai là sinh viên khoa ta đều trên 18 tuổi, các em có quyền lựa chọn mình sẽ ở đâu.”

“Về lý thì như vậy, nhưng nếu các em ấy ở bên ngoài làm điều gì xấu thì chẳng phải chúng ta phải gánh trách nhiệm sao?”

“Sao cứ ở ngoài thì nhất định sẽ làm chuyện xấu? Nếu các em ấy muốn làm chuyện xấu thì dù hai mươi bốn tiếng ở trong trường vẫn sẽ làm như thường. Chúng ta là trường nghệ thuật, đào tạo ra những người làm nghệ thuật chứ không phải quân nhân, cho các em ấy chút không gian tự do, để nuôi dưỡng khí chất cởi mở, không được à?”

“Nói vậy thì khoa không định quản việc này sao?”

“Không phải là không quản, mà là quản thế nào. Chúng ta ra quy định bắt các em phải ở đâu, hay là cho các em ấy chút định hướng chính xác?”

“Ha ha!” Phùng Thái cười, “Chưa chắc sinh viên nào cũng hiểu được định hướng của thầy đâu.”

“Thầy Phùng đã xem kết quả môn chuyên ngành của sinh viên trong học kỳ trước chưa?” Chu Vũ Lâu hỏi, Phùng Thái không lên tiếng. Chu Vũ Lâu tiếp tục: “Tôi nghĩ thầy nên điều tra thêm mặt này nữa, xem trong 21 em ở ngoài trường đó, kết quả môn chuyên ngành ra sao. Còn nữa, trong đợt biểu diễn nghệ thuật toàn tỉnh vừa kết thúc xong, trong 5 em đạt giải của Sở Giáo dục thì có 3 em là ở ngoài trường đấy. Thầy Phùng muốn tăng cường quản lý tôi không phản đối, nhưng vấn đề là phải quản lý cho hiệu quả. Chúng ta muốn bốn năm học ở trường các em chỉ máy móc làm theo quy định, hay là sau khi tốt nghiệp ra trường có thể làm được việc gì đó?”

Phòng họp lại rơi vào im lặng, mọi người đều cúi đầu như không liên quan gì tới mình, chỉ có Chu Vũ Lâu đang nhìn sang Phùng Thái.

Phùng Thái đằng hắng, nói: “Tôi xin nói sang vấn đề thứ hai, thực ra cũng là vấn đề cũ rồi, đó là việc các sinh viên nhận show diễn bên ngoài. Việc này tôi cũng đã tiến hành điều tra, trong 86 em chỉ có 32 em là không đi diễn ngoài, trong đó có 9 em mỗi tuần đều có địa điểm đi diễn cố định. Nhưng trong số đó còn có một nam sinh thậm chí không đi diễn mà đi làm chạy bàn, bê mâm, rót rượu cho người ta, thật là xấu mặt khoa Thanh nhạc...”

“Xấu mặt?” Chu Vũ Lâu cao giọng cắt ngang lời Phùng Thái, anh đứng dậy: “Thầy Phùng, sinh viên của chúng ta tới từ nhiều tỉnh thành trong cả nước, có em tới từ những vùng quê xa xôi chưa phát triển, thậm chí là nghèo nàn, nếu không ảnh hưởng tới việc học tập, lại làm công việc hợp pháp mà kiếm được chút tiền, giảm bớt gánh nặng cho gia đình, thử hỏi xấu mặt ai?”

“Nhà trường có thể đăng kí xin trợ cấp khó khăn, các em ấy có thể...”

“Có thể dùng khả năng của mình để kiếm tiền, sao lại phải nhờ vào sự bố thí của người khác? Ở tuổi như các em ấy, ở nước ngoài người ta đã phải làm việc cho chủ nhà trọ để chi trả tiền ăn ở trong nhà rồi đấy, sao lại dùng từ xấu mặt để miêu tả các em chứ?”

“Tôi cũng không có ý gì khác, xã hội bây giờ rất hỗn loạn, đặc biệt là ở những khu vui chơi giải trí. Nếu chẳng may có sinh viên nào xảy ra chuyện thì chúng ta làm lãnh đạo cũng không thể tránh khỏi trách nhiệm. Việc nam sinh năm ba lần trước...”

“Tống Gia Trạch chứ gì? Chẳng phải chuyện đã được làm rõ rồi sao? Là do có khách hàng trêu ghẹo nhân viên phục vụ, Tống Gia Trạch nhìn thấy chướng mắt nên mới can ngăn. Những sinh viên như vậy dù chúng ta không biểu dương, cũng không nên dùng nó như ví dụ về những vấn đề sai trái chứ?”

Phùng Thái không quan tâm đến câu hỏi vặn của Chu Vũ Lâu, anh nhìn lên trần nhà, chậm rãi nói: “Nếu lúc đó tên nát rượu kia mà đâm một nhát thật, hoặc là sinh viên của chúng ta khiến người ta...”

“Xảy ra chuyện gì tôi sẽ chịu trách nhiệm, cuộc họp kết thúc.”

Nói xong, Chu Vũ Lâu là người đầu tiên ra khỏi phòng. Phòng họp im lặng một hồi, các giảng viên khác lần lượt rời đi. Khi mọi người đã đi hết, Phùng Thái mới đứng dậy.

Phùng Thái bước vào phía có bóng râm trong hành lang, bước chân không nhanh cũng không chậm. Anh ngước mắt nhìn về phía căn phòng cuối hành lang, một nụ cười chớp nhoáng hiện lên trên khuôn mặt u ám.

Phùng Thái là người cứng rắn.

Phùng Thái hơn Chu Vũ Lâu một tuổi, anh tới từ một phố huyện cách thành phố Tân Giang không xa. Đó là một huyện rất nhỏ, nhỏ tới nỗi phải vất vả lắm mới có thể nhìn thấy trên bản đồ. Từ nhỏ anh đã say mê âm nhạc. Nhạc viện Tân Giang luôn là miền đất Thánh trong trái tim anh, nhưng với điều kiện của anh, để thi đỗ vào đây quả là rất khó. Nhưng anh không nản lòng, anh “canh ba thắp đèn canh năm gà gáy” [5] , cuối cùng cũng thi đỗ vào Khoa Âm nhạc của một trường sư phạm. Ngày nhận được giấy báo nhập học, anh đã tới quán rượu tồi tàn nhất của đất huyện nhỏ bé đó uống tới say khướt. Đó là lần đầu tiên anh uống rượu, lần đầu tiên biết say, ngoài việc không phát điên ra thì chẳng khác gì “Phạm Tiến trúng cử” [6] . Anh vẫn nhắc đi nhắc lại trong lòng: Hãy đợi đấy, sớm muộn gì, nhạc viện Tân Giang cũng sẽ có một vị trí dành cho Phùng Thái này.

Nhưng thật là tạo hóa trêu ngươi, sau khi tốt nghiệp đại học, anh chỉ có thể về quê, làm giáo viên dạy nhạc tại trường cấp ba trước đây anh từng học. Thế nhưng, ánh mắt anh chưa bao giờ rời khỏi mục tiêu của mình.

Những lúc rảnh rỗi, Phùng Thái thích sáng tác. Thời điểm đó, chương trình “Tiệc tối theo chủ đề” của đài truyền hình Tân Giang đang rất được chào đón, vì vậy anh viết rất nhiều bài hát với những chủ đề mới mẻ, vài ba ngày lại chạy về Tân Giang một chuyến, không nề hà vất vả, không quản ngại nắng mưa, cuối cùng, những bài hát của anh đã tỏa sáng trong chương trình đó. Nói thật là những ca khúc do Phùng Thái sáng tác không có gì xuất sắc, ca sỹ hát cũng không phải là những ngôi sao nổi tiếng, hát xong bài hát đó họ cũng không còn nhớ đến nó nữa. Nhưng những nỗ lực đó cuối cùng đã giúp Phùng Thái mở ra con đường đi tới Tân Giang. Năm năm sau, Phùng Thái được bầu chọn là “Cá nhân tiên tiến trong văn minh tinh thần của thành phố Tân Giang”, được vinh dự gặp mặt một nhân vật lãnh đạo quan trọng. Cùng năm đó, anh trở thành ủy viên thường trực Hội Nhạc sĩ thành phố Tân Giang, Chủ tịch hội chính là viện trưởng nhạc viện Tân Giang – Tạ Lam. Tạ Lam rất thích chàng thanh niên da đen nhưng chững chạc này. Anh hoàn toàn khác với kiểu cách khoa trương kênh kiệu của các nghệ sỹ bấy giờ. Tạ Lam thực sự cho rằng nhạc viện của mình cần có những người như vậy. Từ đó, vận may của Phùng Thái đã đến.

Thời gian vừa về nhạc viện Tân Giang, Phùng Thái làm trợ giảng ở khoa Thanh nhạc. Hầu hết các giảng viên trong khoa đều coi thường anh. Phùng Thái không phải kẻ mù. Anh không những đầu óc sáng suốt mà còn nhạy cảm hơn người bình thường rất nhiều, nhưng anh giỏi nhịn. Ngoài mặt anh ra vẻ không để bụng bất cứ điều gì, nhưng thực tình trong thâm tâm, anh ghi lại tất cả các món nợ của từng người, cho dù chỉ là ánh mắt coi thường, lời nói mỉa mai hay chỉ đơn giản là một trò đùa nhỏ, thậm chí là một ánh mắt tưởng chừng như không hề liên quan. Anh dành hết tâm sức vào việc quản lý sinh viên. Cố gắng hết sức nên đương nhiên có thành tích vượt trội. Chỉ trong một năm ngắn ngủi, anh đã được cất nhắc lên làm chánh văn phòng nhạc viện.

Tạ Lam ngày càng thích chàng thanh niên đó. Tuy da cậu ta có trắng hơn trước một chút, nhưng con người thì ngày càng chững chạc hơn. Vậy nên, mấy tháng sau, dưới sự tiến cử của Tạ Lam, Phùng Thái được đi học lớp bồi dưỡng ở trường Đảng thành phố Tân Giang.

Đây quả là miền đất hứa của Phùng Thái.

Khi Phùng Thái vào lớp thì được biết trưởng phòng tuyển sinh của Sở Giáo dục đào tạo cũng đi học. Vào thời điểm đó, đơn xin mở rộng tuyển sinh của nhạc viện đã gửi lên Sở Giáo dục hai năm rồi mà chưa được phê duyệt, mà công tác đó do chính vị trưởng phòng này phụ trách. Phùng Thái dò la gần xa cuối cùng biết được vị trưởng phòng đó là đồng hương với mình! Anh mừng vui khôn tả, điều động mọi tế bào trong cơ thể, nào là nước mắt đầm đìa, nào là hàn huyên chuyện cũ, nào giọng quê thân thiết nhiệt huyết cuộn trào... rất nhanh đã kết giao được với vị trưởng phòng kia. Trưởng phòng tuyển sinh vỗ ngực hứa rằng, chỉ cần đội ngũ giáo viên và môi trường giảng dạy của nhạc viện Tân Giang đạt yêu cầu thì việc mở rộng tuyển sinh cứ để ông ta lo liệu. Phùng Thái điện thoại cho Tạ Lam ngay trong đêm, nhờ Tạ Lam liên hệ với trên tỉnh để xin vài suất phó giáo sư, nâng tầm lực lượng của nhạc viện. Còn vấn đề môi trường giảng dạy, một phó giám đốc của Sở Xây dựng Đô thị tình cờ cũng đang học trong lớp bồi dưỡng. Phùng Thái vừa cố gắng tạo mối quan hệ tốt với ông ta, vừa bàn bạc với Tạ Lam để cải tạo diện mạo khuôn viên trường gọi là mang tính tượng trưng, như trồng thêm hoa, sơn lại tường phòng âm nhạc... Ông trời không phụ lòng người, một tháng sau khi Phùng Thái học xong lớp bồi dưỡng thì cũng là lúc nhạc viện được bầu chọn là đơn vị xanh của thành phố Tân Giang. Ba tháng nữa trôi qua, đơn xin mở rộng tuyển sinh của trường được duyệt, tổng thể quy mô của nhạc viện bỗng chốc lớn hơn hẳn, Phùng Thái cũng đương nhiên trở thành trợ lý trưởng khoa Thanh nhạc.

Phùng Thái bắt đầu có cớ để kiêu ngạo, nhưng anh không hề tự cao. Bao ngày nghỉ anh đều chân thành đến “gõ cửa” nhà Tạ Lam học hỏi thêm kiến thức chuyên môn liên quan tới thanh nhạc, cúc cung tận tụy, cung kính vâng lời... Tạ Lam càng thích người thanh niên này hơn! Tuy mái tóc anh không biết tự bao giờ từ tóc ngắn chuyển sang rẽ ngôi, nhưng sự chân chất và kiên trì thì chỉ tăng không giảm. “Chàng trai, cố mà làm cho tốt, cậu rất có tiềm năng đấy!” Tạ Lam nói với anh.

Mọi việc đều rất thuận lợi, nếu như không có sự xuất hiện của Chu Vũ Lâu.

Số mệnh Chu Vũ Lâu quá may mắn, dường như ông trời đã sắp đặt hết mọi chuyện giúp anh, tất thảy đều thuận buồm xuôi gió. Sau khi tốt nghiệp nhạc viện Tân Giang, anh sang trường The Juilliard School ở Mỹ học thạc sĩ ba năm, quay về trường cũ lại nhanh chóng được nhận học hàm phó giáo sư. Lúc Phùng Thái trở thành trợ lý trưởng khoa thì Chu Vũ Lâu cũng được cất nhắc lên làm Phó khoa. Tất cả giảng viên trong khoa đều biết rằng, trưởng khoa tương lai sẽ là một trong hai người họ. Sở Giáo dục đã tuyên truyền trẻ hóa đội ngũ cán bộ một thời gian dài rồi, lớp trẻ trong khoa có ai đủ sức để cạnh tranh với hai người này chứ?

Nếu không phải bốn tháng trước trưởng khoa đột ngột qua đời, thì Phùng Thái hoàn toàn có đủ tự tin để cạnh tranh cùng Chu Vũ Lâu. Anh cho rằng việc mình có thể ngồi lên chiếc ghế trưởng khoa không phải là ảo tưởng. Chỉ cần thêm chút thời gian nữa thôi, anh sẽ biến ước mơ thành hiện thực. Nhưng bây giờ thì lại không được, bản thân anh của hiện tại không phải đối thủ của Chu Vũ Lâu. Anh chỉ là một giảng viên bình thường, còn Chu Vũ Lâu từ lâu đã là phó giáo sư. Số lượng đề tài mà anh viết rất nghèo nàn, xuất bản mấy cuốn chuyên ngành cũng chẳng có gì nổi bật, còn Chu Vũ Lâu đã đăng nhiều bài viết trên các tạp chí quan trọng, cuốn “Cái kết của ca kịch” được giới chuyên môn đánh giá là tác phẩm chuyên ngành với lý luận đột phá nhất. Cuốn “Giải phóng chính mình trong ca hát” ngoài việc được khoa Biểu diễn chọn làm tài liệu hỗ trợ giảng dạy, còn được nhiều cơ sở kinh doanh dịch vụ đào tạo lựa chọn. Ngoài những thành tựu vốn có này, tại cuộc liên hoan hợp xướng toàn quốc vừa kết thúc, Chu Vũ Lâu đưa 30 sinh viên của khoa đi dự thi, giật được giải vàng đội nhóm chuyên nghiệp, gây tiếng vang trong giới.

Chu Vũ Lâu đang thành tâm điểm chú ý.

Điều chết người hơn là anh sắp... À không, anh đã trở thành con rể của Tạ Lam rồi.

Làm sao mà đấu cho lại?

Văn phòng làm việc rộng rãi thoáng đãng của trưởng khoa nằm ở cuối hành lang. Nó đã để không bốn tháng, nhưng rất nhanh thôi, nó sẽ được đón chủ nhân mới. Phùng Thái trước giờ không sợ thất bại, ngược lại, anh sợ thành công đến một cách quá dễ dàng, kiểu thành công đó khiến anh cảm thấy không chân thật. Anh từ một huyện nghèo tới đây, từ một giáo viên dạy nhạc nhỏ nhoi phấn đấu cho tới ngày hôm nay, mỗi sự thành công đều thông qua những kế hoạch kĩ càng, mỗi lần đổi vận đều là kết quả của sự nỗ lực gần như kiệt sức... Anh rất tận hưởng quá trình đó, bao gồm cả sự mạo hiểm lẫn rủi ro. Anh tin rằng, ông trời đang chờ anh viết thêm một trang sử đáng tự hào thuộc về Phùng Thái. Anh biết rằng, trên đường đời nhiều hào sâu vực thẳm của mình, đã đến lúc anh phải nghĩ cách vượt qua rồi.

Chẳng phải đã bắt đầu rồi sao?